Morgunblaðið - 11.09.1982, Blaðsíða 23

22
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 11. SEPTEMBER 1982
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 11. SEPTEMBER 1982
23
fHttrgttttiritafeife
' Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aóalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 130 kr. á mánuöi innanlands. i lausasölu 10 kr. eintakiö.
Friður
r • •• x
a jorou
Prestafundur, sem haldinn var heima á Hólum í sumar,
beindi þeim tilmælum til biskups, herra Péturs Sigur-
geirssonar, að sérstaklega verði fjallað um friðarmál í
kirkjum landsins 12. september, þ.e. á morgun.
Friðarboðskapur hefur alla tíð verið einn af meginþátt-
um kristindómsins: friður og sátt í huga hvers einstakl-
ings, friður og sátt hvers og eins við náunga sinn og friður
á jörðu, þ.e. friður þjóða á milli.
Friðar- og kærleiksboðskapur hefur verið kjarnaþáttur í
boðun kristindóms, í hverri predikun, hvern einn sunnu-
dag. Það fer engu að síður vel á því að íslenzk þjóðkirkja
velji sérstakan sunnudag til að vekja athygli á boðskapn-
um um frið á jörðu. *
Þegar ísiendingar tóku kristni, nálægt árinu 1000, gerð-
ist það með sérstæðum hætti. Þeir tóku við hinum kristna
boðskap sem þjóð, þ.e. sem heild, á Alþingi við Öxará.
Þessvegna á heitið þjóðkirkja vel við. Hún var ekki sízt
reist á þeirri röksemd, að ef við sundur slitum lögin, sund-
urslitum við líka friðinn. Það vóru vopnaðar fylkingar,
bæði kristinna manna og heiðinna, sem sættust á kristin-
dóminn, lögin og friðinn.
Saga mannkynsins er, því miður, vörðuð styrjöldum. Og
friðurinn, sem sátt varð um á Alþingi, er íslendingar tóku
kristna trú, er oftlega rofinn í þeirri íslandssögu, sem
kynslóðirnar skráðu, hver eftir aðra, með lífi sínu og hegð-
an. Það breytir hinsvegar ekki þeirri staðreynd, að allt það
bezta og heilbrigðasta í samskiptum manna og þjóða er af
kristinni rót — og kristin siðfræði er sá grunnur, sem
friður á jörðu, er allir þrá, hlýtur að byggjast á. En góður
vilji, sem víða býr, verður að meta af raunsæi viðblasandi
staðreyndir sögu og samtíðar.
Á fjórða áratugnum vóru margir sem lokuðu augum
fyrir því sem var að gerast á meginlandi Evrópu, einkum í
þriðja ríkinu. Þjóðir vóru glámskyggnar á vopna- og her-
væðingu einræðisafla — og héldu, að yfirlýsingar um
„ævarandi hlutleysi" tryggðu öryggi þeirra. Afleiðingin
varð síðari heimsstyrjöldin, hernám fjölda „hlutlausra
ríkja“, þ.á m. Danmerkur, Noregs og íslands. Við lá að
lýðræðið, þingræðið og þau mannréttindi, sem m.a. tryggja
okkur rétt til trúariðkana, væru afmáð úr heimsbyggðinni
vegna værugirni og sundurlyndis lýðræðisþjóða.
A líðandi og næstliðnum áratug hafa geisað styrjaldir í
öllum heimshlutum, ef undan er skilið áhrifasvæði Norð-
ur-Atlantshafsbandalagsins, sem stofnað var vegna út-
þenslu Sovétríkjanna í lok síðari heimsstyrjaldarinnar.
Það er því að þakka að það hlutskipti, sem A-Evrópuþjóðir
búa við í dag, teygði sig ekki lengra vestur á bóginn. Það
hefur og tryggt frið í okkar heimshluta í áratugi. Það var
engin tilviljun að þær þrjár Norðurlandaþjóðir, sem her-
numdar vóru í heimsstyrjöldinni síðari, gerðust allar aðil-
ar að þessu varnarbandalagi, þ.á m. okkar vopnlausa og
friðelskandi þjóð.
Þorri þjóða og kynþátta þráir frið af einlægni. Það væri
hinsvegar ekki í þágu friðar, heldur yki þvert á móti líkur
á ófriði, ef Vesturlönd veikja einhliða varnir sínar, á sama
tíma og Austurblökkin eflir hernaðarmátt sinn. Slíkt væri
að sviðsetja á ný fjórða áratuginn, sem endaði í síðari
heimsstyrjöldinni. Stöðvun vopnakapphlaups og síðan af-
vopnun í áföngum verður að vera gagnkvæm, vera byggð á
víðtæku og marktæku samkomulagi beggja höfuðkerfa í
þjóðfélagsgerðum samtímans, til að þjóna raunhæfum
friðartilgangi. Þessi er tvímælalaust skoðun lýðræðisafl-
anna í heiminum, sem standa vörð um þingræði og almenn
mannréttindi. Þessi er og skoðun mikils meirihluta ís-
lenzku þjóðarinnar. Þjóð og þjóðkirkja eiga samleið í við-
leitni, sem stefnir að gagnkvæmum aðgerðum til varanlegs
friðar. —
Símamynd Mbl. Ólafur K. Magnússon.
Vigdís Finnbogadóttir þakkar Amöndu Webler blómvöndinn vid komuna til Minneapolis. Meó þeim eru f.h. Birgit
Björnsson og Björn Björnsson ræðismaður, Glen og Marilyn Nelson og ríkisstjórahjónin í Minnesota.
Scandinavia Today í Minneapolis:
50 þúsund miðar hafa selst
á Metrodome-leikvanginn
Minnt apolis, 10. .september.
Krá Önnu Hjarnadóttur, fréttaritara
Morgunblaðsins.
FORSETI íslands, Vigdís
Finnbogadóttir og fylgdarlið
hennar kom til Minneapolis á
föstudagsmorgun. Al Que, rík-
isstjóri Minnesota og kona
hans tóku á móti forsetanum á
flugvellinum ásamt Glen og
Marilyn Nelson, formanni
undirbúningsnefndar Scand-
inavian Today í Minneapolis,
og Birni Björnssyni, ræðis-
manni íslands, og konu hans,
ásamt fleirum. Amanda Web-
er, 7 ára dótturdóttir Björns,
afhenti Vigdísi forseta blóm-
vönd í íslensku fánalitunum.
Hún var á íslenskum búningi
og Vigdís forseti kyssti hana á
báða vanga fyrir vöndinn.
Koma Vigdíar forseta og
opnun Scandinavia Today-há-
tíðarhaldanna hefur vakið
mikla athygli í Minneapolis og
undirbúningur hefur verið gíf-
urlegur. Nelson sagði að yfir 50
þúsund miðar hefðu verið seldir
á hátíðina á Metrodome-
íþróttavellinum á morgun, en
þar verður George Bush, vara-
forseti Bandaríkjanna, við-
staddur og allir fulltrúar Norð-
urlandanna. Tíu þúsund manna
kór mun syngja og vonast er til
að áheyrendur taki undir í síð-
asta laginu. Nelson sagði, að
það yrði stærsti kór, sem
nokkru sinni hefur sungið sam-
an, en 40 þúsund manns tóku
eitt sinn lagið saman í Suður-
Ameríku.
George Schulz, utanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna,
kvaddi Vigdísi forseta við Re-
flecting Pool í Washington á
fimmtudagsmorgun, en þaðan
flaug hún með þyrlu til Andr-
ews-herflugstöðvarinnar.
Heimsókn Vigdísar forseta
vakti verðskulaða athygli í
Washington. Viðtal með stórri
Símamynd AP.
Vigdís Finnbogadóttir kveóur mótorhjólalögreglumenn í Washington og þakkar
þeim fyrir örugga fylgd um borgina.
fslenzkur ullarfatnaður sýndur í Washington.
mynd birtist í New York Times
og talað var við hana í frétta-
þættinum „All Things Consider-
ed“ í NPR-útvarpsstöðinni. Fólk
var hrifið af henni og talað var
um hversu vel hún hefði flutt
hátíðarræðuna í Kennedy Cent-
er.
Forseti íslands og fylgdarlið
flaug með DC-9-þotu merktri
Bandaríkjunum til Minneapolis.
Þungt var yfir þegar þotan, sem
er úr flugvélaflota Hvíta hús-
sins, lenti þar. Forsetinn mun
snæða hádegisverð hjá Jórvík-
ur-fornleifafélaginu í Minneap-
olis í dag, en síðan flytja setn-
ingarræðu Scandinavia Today í
Gutrie-leikhúsinu og snæða
kvöldverð í boði rektors Minne-
sota-háskóla.
Ásgrímsmyndin var þess
virði að klæðast smoking
— sagði öryggisvörður forseta íslands
Minm apolis, 10. september —
frá Önnu Bjarnadóttur,
fréttaritara Morgunblaósins.
LANDSLAGSMYNDIR Ásgríms
Jónssonar og Þórarins B. Þorláks-
sonar frá því um aldamót taka sig
vel út í salarkynnum Corcoran-
listasafnsins í Washington. Vigdís
Finnbogadóttir, forseti íslands,
hlýddi hróðug á Michael Butwin-
ick, forstjóra Brooklyn-lista-
safnsins, segja heiðursgestum frá
myndunum við opnun sýningar-
innar Northern Light á flmmtu-
dagskvöld. Hún spurði örygg-
isvörð sinn, sem gekk með henni í
gegnum sýninguna, hvort það
hefði ekki verið þess virði að
klæða sig upp í smoking fyrir
Heklumynd Asgríms, og varð
hann að viðurkenna það.
Hinrik Danaprins opnaði sýn-
inguna, en auk hans tóku David
Lloyd Kreeder, stjórnarformað-
ur Corcoran-safnsins, Peter
Marzio, forstjóri safnsins,
Butwinick, forstjóri safnsins í
Brooklyn, og Robert O. Ander-
son, stjórnarformaður Asco-
olíufyrirtækisins, til máls. Asco
veitti háan fjárstyrk til Nor-
rænu menningarkynningar-
innar, Scandinavia Today.
Um 100 myndir fá öllum
Norðurlöndunum eru á sýning-
Simamynd Mbl. ÓI.K.M.
Birgir Thorlacius, Vigdís forseti, Ingvar Gíslason, Ástríður Andersen og Sigriður Thorlacius við Heklumynd Ásgríms í Corcoran-listasafninu í Washington.
unni. Myndir norska málarans
Munchs vöktu einna mesta at-
hygli, en sýningin í heild fær
góða dóma í Washington Post í
dag. Ein bandarísk hjón stóðu
lengi og dáðust að Þingvalla-
mynd Þórarins. Frúin, sem
reyndist vera myndhöggvari,
sagði að þetta væri fyrsta
myndin á sýningunni, sem hún
gjarnan vildi eiga.
Sendiherrahjón íslands, hans
G. Andersen og frú Ástríður
buðu forseta íslands til móttöku
í nafni 5 íslenzkra fyrirtækja á
Madison-hótelinu fyrir opnun
myndlistarsýningarinnar.
Fimm íslenzkar sýningardömur
sýndu íslenzkar ullarvörur og
íslenzkur matur var á boðstól-
um. Ulfur Sigurmundsson, for-
stjóri Útflutningsmiðstöðvar ið-
naðarins, afhenti Hans G. And-
ersen, sendiherra, Marshall
Brement, sendiherra Bandaríkj-
anna á Islandi, og Marshall B.
Boyne, eiganda hótelsins, árit-
aðar styttur af Leifi Eiríkssyni
í þakklætisskyni fyrir störf
þeirra og aðstoð í sambandi við
heimsókn forsetans, en íslenzk-
ir viðskiptaaðilar nota tækifær-
ið á meðan á heimsókninni
stendur til þess að kynna ísland
og íslenzkar vörur í Bandaríkj-
unum.
„Ekki viljað missa
af þessu fyrir
nokkurn pening“
Guðrún Jónsdóttir (t.v.) og Guðrún Vilmundardóttir.
Anna Dóra Antonsdóttir (t.v.) og Sigurrós Stefánsdóttir skemmtu sér hið
bezta. I*ær sa kja kennaranámskeið í Kvennaskólanum á Blönduósi.
SÍÐASTLIÐIÐ miðvikudagskvöld
voru haldnir á Blönduósi fyrstu tón-
leikar Sinfóníuhljómsveitar fslands
af þrettán, sem áætlaðir eru í hring-
ferð hljómsveitarinnar um landið.
Tókust tónleikarnir með ágætum, og
var hljómsveitarmönnum undir
stjórn Páls P. Pálssonar, og ein-
söngvaranum, Kristjáni Jónssyni,
ákaft klappað lof i lófa.
Þetta er þriðja ferð Sinfóníunn-
ar um landið sem hlýtur titilinn
„hringferð". Aðsóknin á Blönduósi
hefur alltaf verið góð, en aldrei
eins og núna, u.þ.b. 220 manns, og
fullt út úr dyrum í frekar litlum
samkomusal félagsheimilisins.
Verkin á dagskránni voru við
allra hæfi; fyrst var Sinfónía í g-
moll nr. 40, eftir Mozart, Kristján
söng aríur úr óperunum Tosca eft-
ir Puccini og úr Valdi örlaganna
eftir Verdi. Tvö íslensk verk voru
á dagskránni eftir hlé; Nýjárs-
nóttin, forl., eftir Árna Björnsson,
og Gígjan eftir Sigfús Einarsson.
Þá var m.a. leikið úr Svanavatninu
eftir Tschaikovsky og Kristján
söng O sole mio eftir Capula.
Það var mikið klappað og fagn-
að í tónleikalok og voru þá leikin
tvö verk utan dagskrár; Hamra-
borgin eftir Sigvalda Kaldalóns,
en margir biðu spenntir eftir að
heyra það nú í fyrsta sinn í
hljómsveitarútsetningu Jóns Sig-
urðssonar (bassa), og Þrumur og
eldingar eftir Strauss.
Það gildir kannski frekar um
sinfóníutónleika en aðra listvið-
burði að menn læra ekki að meta
þá að verðleikum fyrr en þeir
komast „á bragðið". í kvöldverð-
arboði, sem sveitar- og sýslustjórn
staðarins hélt hljómsveitar-
mönnum, sagði sýslumaðurinn Jón
ísberg m.a.:
„Eg hristi nú bara hausinn þeg-
ar ég heyrði fyrst á það minnst að
Sinfónían væri væntanleg. Ég lét
mig nú hafa það samt, af skyldu-
rækni, að mæta á tónleikana. Og
það verður að segjast eins og er að
viðhorf mitt til sinfóníutónleika er
allt annað síðan. Mér þótti bein-
línis mjög gaman. Og tónleikana í
kvöld sæki ég ekki af skyldurækni,
heldur mér til ómældrar ánægju."
Sigurður Björnsson, fram-
kvæmdastjóri Sinfóníuhljómsveit-
ar íslands, sagði við þetta tæki-
færi:
„Allt er þegar þrennt er, segir
máltækið. Vonandi eru þetta ekki
algild sannindi. Þetta er okkar
þriðja hringferð, en hún má alls
ekki verða sú síðasta. Lögin mæla
svo fyrir að Sinfónían sé fyrir alla
landsmenn, og það er hugmyndin
að fara slíka ferð um landið sem
oftast í framtíðinni, helst árlega."
Blaðamaður hitti nokkra
ánægða tónleikagesti að tónleik-
unum loknum, m.a. Guðrúnu
Jónsdóttur frá Hnjúki í Vatnsdal
og Guðrúnu Vilmundardóttur,
Steinsnesi, Austur-Hún.
„Eiginmennirnir eru í göngum,
svo við skelltum okkur sjálfar. Við
reynum að sækja allt svona lagað
sem býðst, það er ekki of mikið af
því.“
— Skemmtiði ykkur vel?
„Svo sannarlega, við hefðum
ekki viljað missa af þessu fyrir
nokkurn pening. Og dagskráin
mætti vera helmingi lengri okkar
vegna.“ GPA.
„Vel tekið í Sinfóníunnia
Rætt við Kjartan Óskarsson, klarinettleikara
NOKKRIR nýliðar tóku til starfa
með Sinfóníuhljómsveitinni í
haust og er einn þeirra Kjartan
Oskarsson, klarinettleikari.
— Kjartan, hvernær hófst þinn
tónlistarferill?
„Ja, ég byrjaði að læra á klari-
nett 12 ára gamall.Þá var ég bú-
settur á Selfossi og lærði þar í
fjögur ár. En þá fór ég í mennta-
skóla og ætlaði jafnvel að hætta
hljóðfæranámi. En það varð nú
ekkert úr því, ég fór að spila í
lúðrasveitum og 18 ára gamall
hóf ég nám í Tónlistarskólanum
í Reykjavík.
Þar var ég í fjögur ár, en
kenndi jafnframt við tónlist-
arskólann í Kópvogi. Ég lauk svo
blásarakennaraprófi frá tónlist-
arskólanum og einleikaraprófi á
klarinett ’76, en aðalkennari
minn á klarinett var Vilhjálmur
Guðjónsson. Um haustið fór ég
til Vínar í framhaldsnám. Kenn-
arar mínir voru Rudolf Jettel og
Peter Schmidl. Jettel dó nú í vet-
ur, fjörgamall, en hann hafði
lengi verið sólóklarinettleikari i
Vínarfílharmóníunni. Schmidl,
sem var nemandi Jettel á sínum
tíma, er núverandi fyrsti klari-
nettleikari við sömu sinfóníu.
Nú, ég lauk prófi ’81, og fór þá
til Færeyja til kennslu í eitt ár.
Þegar ég kom svo heim, frétti ég
að staða hefði losnað í Sinfóní-
unni, sótti um og fékk hana.
Þetta er svona í stuttu máli það
sem á daga mína hefur drifið á
tónlistarsviðinu."
— Tekur Sinfónían allan þinn
tíma, eða ertu með fleira í tak-
inu?
„Já, ég kenni töluvert, bæði við
Tónmenntaskólann í Reykjavík,
og eins við Tónlistarskólann í
Kópavogi. Svo stjorna ég Lúðra-
sveitinni Svani.“
— Það er nóg að gera hjá þér;
ertu nokkuð stressaður?
„Nei, ekkert sérstaklega. Þeir
hafa tekið mér svo vel í Sinfóní-
unni.“
— Er gaman að spila í sin-
fóníuhljómsveit?
„Já, það er mjög gaman; sér-
staklega þegar allt gengur upp.
Þá líður manni vel. Sinfónían
okkar er líka svo skemmtileg að
því leyti hvað hún er í mikilli
framför. Við eigum fjöldann all-
an af fantagóðum spilurum, og
hljómsveitinni miðar alltaf
áfram.“
Kjartan Ólafsson sést hér að tafli við Stefán Stefinsson.