Morgunblaðið - 15.09.1982, Qupperneq 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 15. SEPTEMBER 1982

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarssön.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Rifstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 130 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 10 kr. eintakiö.
Verslun með horn-
stein lýðræðisins
Mönnum hefur verið ljóst um nokkurra ára skeið, að þörf
sé á því að endurskoða kosningalögin, misvægi atkvæða
eftir búsetu er orðið svo mikið að til vandræða horfir. Á
undanförnum tíu árum hafa tvær nefndir unnið að því að
endurskoða stjórnarskrána, ekki síst í því skyni að jafna
atkvæðisréttinn. Fyrri nefndina, sem starfaði undir for-
mennsku Hannibals Valdimarssonar, leysti Alþingi frá störf-
um vorið 1978 með fremur hryssingslegum hætti og var þá
ákveðið að skipa nýja nefnd og ganga þannig frá málum, að
hún skilaði tillögum innan ákveðins tíma. Voru tímamörkin
ákveðin tvö ár. Nefndin tók til starfa undir forsæti Gunnars
Thoroddsens 1. desember 1978 síðan eru liðin tæp fjögur ár og
enn er óvíst hvort eða hvenær nefndin skilar áliti. Biðlund
almennings eftir því að stjórnmálamennirnir taki af skarið
um kosningaréttinn er á þrotum.
Til marks um viðhorf hins almenna kjósanda nægir að
benda til hinna góðu undirtekta við grein Guðjóns Lárusson-
ar, læknis, hér í blaðinu. Fyrir réttum mánuði hvatti hann
stjórnmálamennina til að fullnægja kröfunum um jafnan at-
kvæðisrétt allra landsmanna. Guðjón sagði meðal annars: „Ef
ástæða er til hverju sinni að hygla mönnum vegna kynferðis,
ætternis, búsetu, atvinnu, litarháttar o.s.frv. o.s.frv. verður að
gera það eins og hefur verið og er gert, með skattaívilnun,
styrkjum, hærri launum, lánum, gjöfum og sporslum allskon-
ar, sem þingmenn eru sérfræðingar í, en ekki með því að
versla með hornstein lýðræðisins."
Kosningarétturinn er svo sannarlega hornsteinn lýðræðis-
ins. Sá stjórnmálaflokkur sem helst hefur barist fyrir því, að
kosningalög á íslandi tryggi jafnræði og að vilji landsmanna
endurspeglist sem best á Alþingi er Sjálfstæðisflokkurinn.
Auðvelt er að rökstyðja það, að átökunum um kosningaréttinn
sem leiddu til breytinga 1932-33, 1942 og 1959 og til var stofn-
að af sjálfstæðismönnum hafi öllum lyktað með því að íslandi
var betur stjórnað eftir en áður. Vilji kjósenda naut sín við
myndun ríkisstjórna og því aðeins bera störf ríkisstjórna
árangur í lýðræðisþjóðfélögum, að þær njóti tiltrúar almenn-
ings. I öllum tilvikum hefur Framsóknarflokkurinn verið því
andvígur, að kosningalögum yrði breytt í réttlætisátt. Það er
ef til vill engin tilviljun, að einmitt Framsóknarflokkurinn
hefur setið í ríkisstjórnum allt síðan 1971 og ekki haft áhuga á
að þurrka út núverandi misvægi. I raun hefði verið nauðsyn-
legt að breyta kosningalögunum fyrir kosningarnar 1978, síð-
an hefur keyrt um þverbak í landsstjórninni. Og nú eru ráð-
herrar öllu trausti rúnir, enda var ríkisstjórn Gunnars Thor-
oddsens mynduð þvert á allar pólitískar hefðir.
í þingkosningunum í desember 1979 hlutu Alþýðubandalag
og Framsóknarflokkur samtals 44,6% atkvæða eða samtals
um 10% meira fylgi en Sjálfstæðisflokkurinn einn. í sveitar-
stjórnarkosningunum í maí 1982 hlutu Alþýðubandalag og
Framsóknarflokkur samtals 33,7% atkvæða eða samtals um
12% minna fylgi en Sjálfstæðisflokkurinn einn. Síðan þessi
úrslit lágu fyrir um breytinguna á afstöðu almennings til
þeirra tveggja flokka sem aðild eiga að ríkisstjórninni hefur
hún þar að auki tapað starfhæfum meirihluta á Alþingi. Engu
að síður telja ráðherrarnir sjálfsagt að sitja áfram og ráðsk-
ast með málefni almennings af alkunnu skeytingarleysi. Menn
sem stunda politísk hrossakaup bæði án tillits til lýðræðis og
þingræðis telja auðvitað sjálfsagt að stunda verslun með þann
hornstein lýðræðisins sem kosningarétturinn er — því miður
sýnast litlar líkur á skynsamlegri tillögugerð fyrir næstu
kosningar. Þó er ekki öll von úti. Menn hljóta að líta til
Sjálfstæðisflokksins og vænta þess nú sem fyrr, að hann, trúr
hugsjónum sínum, sé málsvari almennra lýðréttinda.
Málgagn kommúnista, Þjóðviljinn, kemst enn einu sinni að
þeirri niðurstöðu í gær, að þrátt fyrir allt sé þjóðinni fyrir
bestu að núverandi ríkisstjórn sitji eins lengi og þess sé nokk-
ur kostur. Það er eðlilegt, að Þjóðviljinn hamri á þessu, það er
einmitt kommúnistum sem líður best í sósíalísku efnahags-
öngþveiti þar sem lýðréttindi eru fótum troðin.
og stari
Dr. Kristján Eldjárn undirritar eiðstafinn sem forseti lýðveld-
isins.
Ásamt Helmut Schmidt kanslara Vestur-Þýskalands, við
heimsókn Schmidts hingað til lands árið 1977.
Dr. Kristján Eldjárn með Georges
kom hingað til lands til fundar við
Dr. Kristján Eldjárn ásamt prófess
sæmdur heiðursdoktorsnafnbót við
Forsetahjónin, frú Halldóra og Kristján Eldjárn, á þjóðhátíðinni á Þingvöllum 1974, er minnst
var ellefu alda byggðar á íslandi.