Morgunblaðið - 02.10.1982, Qupperneq 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 2. OKTÓBER 1982
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 2. OKTÓBER 1982
21
fltofgtsiiliIfifeUÞ
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Að-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 130 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 10 kr. eintakiö.
Hótað með 100%
verðbólgu
Ríkisstjórnin hét því í febrúar 1980, að á árinu 1982
yrði verðbólgan hér á landi svipuð ojí í nágrannalönd-
unum eða undir 10%. Á árinu 1982 hóta stjórnarliðar hins
vegar þessu: Ef bráðabirjíðalögin frá því í ágúst verða
ekki samþykkt á Alþingi „má búast við að verbólgan rjúki
hér á næsta ári í 100%“ (forystugrein Þjóðviljans 30.
september 1982). Og alþýðubandalagsmenn á Austurlandi
ályktuðu hinn 26. september í sama dúr og sögðust ekki
trúa því fyrr en á reyndi „að stjórnarandstaðan standi
óskipt að því að kalla efnahagslega ringulreið og 100%
verðbólgu yfir þjóðina“ með því að koma í veg fyrir að
bráðabirgðalögin fái staðfestingu þingsins.
Þessi málflutningur stjórnarliða lýsir algjörri uppgjöf
þeirra. Er það stjórnarandstöðunni að kenna, að ríkis-
stjórninni hefur mistekist efnahagsstjórnin með öllu?
100% verður verðbólgan fyrr en síðar hjá þessari ríkis-
stjórn, haldi hún ráðleysinu áfram — bráðabirgðalögin
breyta engu þar um og þar að auki gilda þau allan tímann
sem þing situr, hvort heldur þau eru staðfest þar eða ekki.
Með hinni furðulegu hótun um 100% verðbólgu eru
stjórnarsinnar að telja í sjálfa sig kjark og beita til þess
dæmalausum ráðum.
Eggert Haukdal, alþingismaður, þekkir innviði þessar-
ar úrræðalausu ríkisstjórnar. Honum dettur ekki í hug að
hafa í hótunum í hennar þágu. í leiðara Suðurlands kemst
Eggert að þessari niðurstöðu: „Það er nokkuð ljóst, að
núverandi ríkisstjórn nær ekki þeim tökum sem í dag þarf
á efnahags- og atvinnulífi þjóðarinnar. Hún á því að fara
frá og ný ríkisstjórn á nýjum grundvelli á að taka við.“
Kolbrún S. Kjarval með hluta verka sinna.
Kolbrún S. Kjarval, leirkerasmiður:
Komin heim med sýningu
eftir 13 ára dvöl erlendis
„1>AÐ ER yndi.slegt að vera komin
heim. Fiskurinn er alltaf jafn góður og
svo hefur veðrið tekið svona vel á móti
mér,“ sagði Kolbrún S. Kjarval í sam-
talí við Mbl. i fyrradag. Hún var þá að
stilla upp leirmunum sínum á sýningu
í Listmunahúsinu við Lækjargötu en
sýning hennar verður einmitt opnuð í
dag.
Kolbrún er 37 ára Reykvikingur,
dóttir Sveins Kjarval, innanhúss-
arktekts og Guðrúnar Kjarval. Hún á
ekki langt að sækja listgáfuna, því Jó-
hannes S. Kjarval, listmálari, var afi
hennar. Kolbrún hefur verið búsett i
Danmörku síðastliðin 13 ár.
Þrátt fyrir annríki við undirbún-
ing sýningarinnar féllst Kolbrún á
að ræða um nám sitt og dvöl erlend-
is og sýninguna í Listmunahúsinu.
„Ég fór 19 ára gömul til náms og
vinnu á leirkeraverkstæði í Kaup-
mannahöfn og var þar í eitt ár. Síð-
an fór ég til Englands og var þar
annað ár við teikninám í Oxford. Að
því loknu lá leiðin til Skotlands þar
sem ég var í tvö ár í listaskóla í
Edinborg.
Þegar ég kom heim frá Edinborg,
árið 1968, hélt ég mína fyrstu sýn-
ingu. Það varí Unuhúsi og sýndi ég
þar skólavinnuna. Sýningin gekk
óskaplega vel, betur en ég hafði
nokkurn tíma búist við. Eg varð
nánast orðlaus yfir móttökunum.
Árið eftir fór ég til Danmerkur og
þar hef ég búið síðan, þó ég hafi
reyndar alltaf verið á heimleið.
Fyrst vann ég í 2 ár í Konunglegu
postulínsverksmiðjunum. Þar vann
ég við allt mögulegt og reynslan
sem ég fékk þar kom sér ákaflega
vel fyrir mig þegar ég, nokkrum ár-
um seinna, stofnaði eigið leirkera-
verkstæði. Jafnhliða vinnunni í
Konunglegu postulínsverksmiðjun-
um var mér boðið að vera í skóla á
vegum verksmiðjanna sem heitir
Skolen í haven, eða Skólinn í garð-
inum. Þar var ég í eitt ár og lærði
mikið í penslatækni. Eftir að ég
hætti í Konunglegu postulínsverk-
smiðjunum kenndi ég í 4 ár í náms-
flokkum á Norður-Jótlandi og 1975
stofnaði ég, með góðri hjálp for-
eldra minna, leirkeraverkstæði á
Mið-Jótlandi. Ég rek það enn og
einnig verslun ásamt móður minni.
Ég hef tekið þátt í samsýningum í
Danmörku og haldið þar eina einka-
Á sýningu Kolbrúnar eru bæði listaverk sem hafa notkunargildi og einnig hlutir
sem standa sjálfstætt fyrir sinu sem listaverk.
Þessi mynd sýnir hluta veggmyndar úr leir. Morxunblaðið/RAX.
sýningu. Ég hef ekki verið með sýn-
ingar utan Danmerkur en sel þó
nokkuð mikið til Þýskalands og
Hollands. Þetta hefur gengið ágæt-
lega hjá mér og munirnir seljast
alltaf betur og betur. Ég get lifað af
þessu með því að kenna á kvöldin.
En þetta er hörkuvinna.
Ég nota aðallega steinleir frá
Englandi og Frakklandi. Annars er
þetta svæði á Mið-Jótlandi þekkt
fyrir leirkeraiðnað. Leirkeraiðnaður
hefur verið þarna í mörg hundruð
ár. En ég vinn afar lítið úr jarð-
leirnum sem þarna er og þá ein-
göngu í sambandi við kennsluna.
Munirnir, sem eru á sýningunni
hérna í Listmunahúsinu, eru um
hundrað talsins og hef ég búið þá
alla til í verkstæðinu úti, flesta á
siðastliðnu hálfu ári. Það er heil-
mikið fyrirtæki að koma hingað
með þetta allt og mikil vinna við að
pakka mununum. Ég átti allt eins
von á að eitthvað hefði brotnað á
leiðinni, en sem betur fer þá slapp
ég alveg við það, og allt kom óbrotið
uppúr kössunum," sagði Kolbrún S.
Kjarval að lokum.
Svavar hefur líka brugðist
Svavar Gestsson, formaður Alþýðubandalagsins, er fé-
lagsmálaráðherra og undir hann heyra því húsnæð-
ismálin. Þau eru að sjálfsögðu í megnasta ólestri. Svanur
Kristjánsson, prófessor í stjórnmálafræði í Háskóla ís-
lands, lýsir stjórn Svavars með þessum orðum í Þjóðvilj-
anum í gær: „... í tíð þessarar ríkisstjórnar og með sam-
þykki stjórnarandstöðunnar (kenningin um að 100%
verðbólga verði stjórnarandstöðunni að kenna gengur hér
aftur hjá prófessornum í nýrri mynd, innsk. Mbl.) hefur
þegjandi og hljóðalaust verið framkvæmd umtalsverð
lífskjaraskerðing, sem bitnar á heilli kynslóð. Nú hefur
ungt fólk minni möguleika en áður til að eignast eigið
húsnæði. í þessu felst auðvitað ekkert annað en kjara-
rýrnun, sem fyrir þennan hóp fólks skiptir miklu meira
máli en sveiflur í kaupmætti um fáein prósentustig á
tilteknum ársfjórðungi — miðað við tiltekinn ársfjórðung
fyrir áratug eða svo ... Þannig er verið að loka ungt fólk
inni í vítahring, þar sem afborganir og vextir verða sífellt
þyngri byrði. Það hefur verið framkölluð lífskjaraskerð-
ing, sem heldur sjálfvirk áfram og bitnar fyrst og síðast á
launafólki af yngri kynslóðinni."
Svavar Gestsson hefur ekki orðið fyrir jafn markvissri
árás úr neinni átt fyrir afskipti sín af húsnæðismálum í
þessari ríkisstjórn. Svavar hefur líka brugðist, er prófess-
orinn í stjórnmálafræði í Háskóla íslands að segja lesend-
um Þjóðviljans. Er tilviljun að þessari réttmætu niður-
stöðu er komið á framfæri af arftaka Ólafs R. Grímssonar
í háskólanum? Hvernig svarar Svavar Gestsson því að
vera sakaður um að hafa lokað ungt fólk inni í vítahring
og stofnað til sjálfvirkrar lífskjaraskerðingar, sem bitns
mun á heilli kynslóð?
Frá Hólmavík
í Dómkirkjuna
Lætur af prestskap og tekur
við starfi dómkirkjuvarðar
SÉKA Andrcs Ólafsson, sem veriö hef-
ur sóknarprestur á Hólmavík í 34 ár,
hefur nú tekið við starfi dómkirkju-
varðar, hér í Reykjavík. Séra Andrés
hefur verið fréttaritari Morgunblaðsins
á Hólmavík í yfir 30 ár. í tilefni af
þcssum breytingum á högum séra
Andrésar, ræddi Morgunblaðið stutt-
lega við hann.
„Ég hef verið sóknarprestur á
Hólmavík í 34 ár. Vígðist þangað
sem settur prestur 1948, var kosinn
lögmætri kosningu árið eftir og hef
verið þar prestur síðan," sagði séra
Andrés aðspurður. „Lengst af var ég
einnig prófastur í Strandaprófasts-
dæmi, meðan það var sérstakt pró-
fastsdæmi eða þangað til það var
lagt niður og sameinað Húnavatns-
prófastsdæmi 1972.“
Hvernig leggst nýja starfið í þig?
„Ég hygg gott til þess. Ég er kom-
inn á eftirlaun og finnst gott að
slitna ekki úr öllu sambandi við
kirkjuna allt í einu og geta verið í
tengslum við hana meðan heilsan
leyfir."
Eru viðbrigðin ekki mikil?
„Jú vissulega eru þetta mikil
viðbrigði og það er margt sem maður
saknar eftir svo langa veru með
sama fólkinu. Þetta eru allt saman
vinir manns og kunningjar og ég
þekki hvert mannsbarn í minni sókn
og þeirra hagi náið.“
Hvernig líst þér á að búa í fjöl-
menninu eftir þetta langa veru í hinu
svokallaða fámenni?
„I sjálfu sér líst mér ágætlega á
það. Ég er nú ekki alveg ókunnugur
hér fyrir sunnan, því að hérna var ég
á námsárunum. Ég hef allan minn
prestskap verið á Hólmavík og auð-
vitað er ástandið þar allt annað í dag
en var þegar ég tók við. Nú myndi ég
halda að þetta væri eitt besta brauð
á landinu. Prestsetrið er nýtt og
kirkjan falleg. Hólmavík er ég ekki
búinn að kveðja fyrir fullt og allt, því
að ég kveð þennan síðasta söfnuð
minn 17. október næstkomandi.
Formlega læt ég af störfum 1. nóv-
ember og þá tekur nýr prestur við,
séra Rögnvaldur Finnbogason, sem
nú er á Staðarstað.
Ég er fæddur og uppalinn ísfirð-
Séra Andrés Ólafsson og frú fyrir framan Dómkirkjuna.
ingur, en ég hef kunnað alveg sér-
staklega vel við mig á Ströndunum,
því þar býr traust, gott og elskulegt
fólk. Auðvitað saknar maður staðar-
ins, eftir svona langan tíma. Ég átti
góð samskipti við minn söfnuð, en
þetta er gangur lífsins. Presturinn er
sinn eiginn húsbóndi og getur nokk-
uð hagað vinnutíma sínum eins og
honum hentar, en ég hygg gott til
þess að hafa samskipti við margt
nýtt fólk í nýja starfinu. Hingað í
dómkirkjuna hef ég oft komið. Hér
var ég vígður og hér gifti ég mig. Það
er nú kannski saga að segja frá, að
Sigurgeir biskup, faðir núverandi
hiskups, skírði mig bæði og fermdi
og gifti mig síðan og vígði hér í
dómkirkjunni, eða allt þar til ég tók
sjálfur við og skírði mín eigin börn.“
Hafði aldrei hvarflað að þér áður
að yfirgefa Hólmavík?
„Jú, það hvarflaði að mér á erfið-
leikatímunum 1955—60. Þá fluttist
fólk burt í stórum stíl, því að þá
hafði fiskur horfið úr Húnaflóa og
það varð mikil fækkun í öllum sveit-
arfélögum á svæðinu. Þá vorum við
Hólmavíkurkirkja.
að basla við að koma upp Hólmavík-
urkirkju og ég vildi ekki gefast upp í
miðjum klíðum. Þar komu einnig til
persónulegar ástæður, því að Gunnar
Ólafsson, sem var skipulagsstjóri
Reykjavíkurborgar og teiknaði kirkj-
una, var bróðir minn, en hann dó
fyrir aldur fram, 43 ára að aldri.
Tíminn verður að leiða það í ljós,
hvernig mér tekst til í nýja starfinu,
en ég er ekki með öllu ókunnugur því
sem hér fer fram og hygg gott til
samstarfsins við prestana, safnaðar-
nefnd, kórinn, stjórnanda hans og
aðra sem við sögu koma. Þá er það
ekki lítils virði, að fá að hafa konuna
sér til aðstoðar, en hún aðstoðar mig
við kirkjuvörsluna," sagði séra Andr-
és Ólafsson að lokum.
íslenska óperan:
Söngleikurinn
Búum til óperu
frumsýndur
Barnasöngleikurinn Búum til
óperu verður frumsýndur í
Gamla bíói í dag, laugardaginn 2.
október, kl. 17, en önnur sýning
verður á sunnudag á sama tima.
Tónlist við leikóperuna er
eftir Benjamin Britten. Erich
Crozier samdi textann, sem
byggður er á tveimur kvæðum
William Blakes um sótara-
dreng. — Tómas Guðmunds-
lengd. Fyrri parturinn, er ber
heitið Búum til óperu, fjallar
um samningu og æfingar
barna og fullorðinna á söng-
leik, en hinn síðari er flutning-
ur á leiksmíð þeirra, Litla sót-
aranum.
Að sögn Guðnýjar er sögu-
svið óperunnar England um
aldamótin. Efni leiksins væri í
stuttu máli örlög lítils sótara-
leiksins meira, en sjón er sögu
ríkari.
Þær Þórhildur og Guðný
sögðu að ætlunin væri að börn
úr skólum landsins sæju sýn-
inguna. Af þeim sökum væri í
ráði að sýna hana á skólatíma
og um helgar.
Að sögn Þórhildar koma
áhorfendur mikið við sögu í
leiknum. Eiga þeir að fara með
Myndin er tekin á æfingu á Búum til óperu: Frá vinstri: Halldór Örn Olafsson, Sólveig Arnardóttir, Ásrún
Davíðsdóttir, Þorbjörn Rúnarsson, Anna Júlíana Sveinsdóttir, John Speight, Stefán Guðmundsson, Steinunn
Ólína Þorsteinsdóttir, Hrafnhildur Björnsdóttir, Elísabet Erlingsdóttir, Gísli Guðmundsson.
son, skáld, snaraði textanum á
íslenska tungu. Leikstjóri er
Þórhildur Þorleifsdóttir, sem
jafnframt lagaði söngleikinn
að íslenskum aðstæðum. Jón
Þórisson hannaði leikmynd og
búninga, en Dóra Einarsdóttir
sá um að sauma þá. Með
hljómsveitarstjórn fer Jón
Stefánsson og sýningarstjóri
er Guðný Helgadóttir. Ljósa-
meistari er Sigurbjarni Þór-
mundsson.
Að sögn Þórhildar og Guð-
nýjar var gripið til þess ráðs í
upphafi að láta tvo leikhópa
fara með þau 11 hlutverk sem
eru í leiknum, svo að álagið á
Ieikurum af yngri kynslóðinni
sé ekki of mikið. — Mætti því
segja að tvær frumsýningar
yrðu um helgina. Þær kváðu
æfingar hafa hafist á söng-
leiknum sl. vor, en í sumar lágu
þær niðri. í byrjun september
hefði þráðurinn síðan verið
tekinn upp aftur. Allt í allt
hefðu því æfingar staðið yfir í
um 8 vikur.
Leikóperan skiptist í tvo
kafla, sem eru svipaðir að
drengs sem stéttarbræður
hans, Klunni og Surtur, hafa
fest kaup á. Þeir fara með unga
sótarann í höll eina þar sem
honum er ætlað að hreinsa
skorsteina. Honum tekst ekki
betur til en svo að hann festist
í reykháfnum. Nokkrum börn-
um, sem búa í höllinni, tekst
þó, með aðstoð barnfóstrunnar
Rúnu, að koma honum til
hjálpar. — Fela þau litla sótar-
ann og láta líta svo út sem
hann hafi flúið útum glugga.
Ekki er ráðlegt að rekja efni
hlutverk kórsins. — í því
augnamiði að undirbúa áhorf-
endur undir þetta veigamikla
hlutverk hefur textum við
sönglög óperunnar verið dreift
í barnaskóla. Er síðan ætlunin
að tónmenntakennarar æfi
börnin áður en þau koma á
sýninguna.
Að lokum má geta þess, að
barnaóperan, sem var frum-
flutt 1949 í Englandi, hefur
verið sýnd víða um heim við
miklar vinsældir.
Leikstjórinn Þórhildur Þorleifsdóttir. (Ljósm. KÖE)
Leikendur í Búum til óperu: Frá vinstri: Guðný Helgadóttir, Arnar Kristjánsson, Guðbjörg Ingólfsdóttir,
Þorbjörn Rúnarsson, Ólafur Rúnarsson, Gunnar Freyr, Steinunn og Ragnheiður Þórhallsdætur, Elísabet
Erlingsdóttir, Árni Sighvatsson og Elisabet Waage.