Morgunblaðið - 11.12.1982, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 11. DESEMBER 1982
tegundir af
dömu-
sloppum
Ótrúlegt úrv»>
Loðsloppar st. 34—38.
Rautt — Ljóslillað.
Verð 1.195,-
Veloursloppar st. 38—48.
Vínrauöur. Verð 1.540,-
Takið eftir
Veloursl.
Frottesl.
Loðsl.
Silkisl.
Vattsl.
Verö frá 455.-
Verö frá 540,-
Vpi *. í-~ cn<; .
ve' Verð frá 525.
veru n a wibv.
Verð frá 430,-
Sendum gegn
póstkröfu
lympí
Laugaveg 26 S. 13300
Blaðburóarfólk
óskast!
Austurbær Vesturbær
Lindargata 1—29 Garöastræti
Freyjugata 28—49 Faxaskjól
Snorrabraut 61 — 87
Laugavegur 1—33
Úthverfi Gnoðarvogur 44—88
Hjallavegur, Nökkvavogur, Skipasund
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir GUÐM. HALLDÓRSSON •
Hermenn MPLA ganga fylktu liði um götur Luanda, vopnaöir B-40 flugskeyti.
Færist Angolastjórn
nær Vesturlöndum?
FULLTRÚAR Angola og Suöur-Afríku hafa í fyrsta skipti rsözt viö um
ágreining sinn um sjálfstæði Suðvestur-Afríku, Namibíu. I»ótt engin tilkynn-
ing væri birt um fund þeirra á Grænhöföaeyjum má telja víst aö rætt hafi
verið um brottflutning Kúhumanna frá Angola og Suður-Afríkumanna frá
Namibíu. Óstaöfestar fréttir herma að einnig hafi veriö rætt um aö koma á
fót vopnlausu svæöi meðfram landamærum Angola og Namibíu. En fréttir
herma að Angolastjórn leggist sem fyrr eindregið gegn tilraunum Bandaríkja-
manna og Suður-Afríkumanna til að tengja saman brottflutning Kúhumanna
og Suður-Afríkumanna.
IWashington var sagt að fund-
urinn væri „jákvæður atburð-
ur, sem gæti bætt horfur á lausn
vandamála heimshlutans". Suð-
ur-Afríkumenn segja að þeir muni
ekki veita Namibíu sjálfstæði
nema kúbanska herliðið fari frá
Angola og því hefur Bandaríkja-
stjórn talið brottflutning Kúbu-
manna nauðsynlegan. Suður-
Afríkumenn segja að dvöl Kúbu-
manna muni valda ótryggu
ástandi í Namibíu eftir að landið
fær sjálfstæði og Kúbumenn muni
styðja þjóðernissinnaða blökku-
menn í baráttunni fyrir því að
steypa stjórn hvíta minnihlutans í
Suður-Afríku. Þeir taka fram að
árásir þeirra beinast gegn skæru-
liðum blökkumanna, ekki Angola.
Stjórnin í Luanda hefur aftur á
móti ekki viljað tengja saman
brottflutning Kúbumanna frá
Angola og Suður-Afríkumanna
frá Namibíu, þar sem málin séu
óskyld, og segir að stuðningur
Bandaríkjamanna við afstöðu
Suður-Afríkustjórnar hafi dregið
lausn Namibíu-málsins á langinn.
Luanda-stjórnin hefur líka sagt að
kúbanskt herlið verði um kyrrt í
Angola þangað til Suður-Afríku-
menn hætti árásum á Angola og
hörfi frá Namibíu, en jafnskjótt
og það hafi gerzt verði kúbönsku
hermennirnir sendir heim.
Kúbanskir hermenn komu fyrst
til Angola síðla árs 1975 og hjálp-
uðu, ásamt Rússum og Austur-
Þjóðverjum, marxistahreyfing-
unni MPLA að sigra tvær aðrar
frelsishreyfingar, sem höfðu koll-
varpað nýlendustjórn Portúgala;
Unita-hreyfingu Jónasar Savimbi
og Þjóðfylkinguna til frelsunar
Angola. Síðan tókst MPLA með
stuðningi Kúbumanna að hrinda
meiriháttar innrás, sem Suður-
Afríkumenn gerðu með leyni-
legum stuðningi Bandaríkja-
manna 1976 til að stöðva árásir
skæruliða blökkumanna á Nami-
bíu. Suður-Afríkumenn hafa gert
ítrekaðar árásir á bækistöðvar,
sem skæruliðar úr blökkumanna-
samtökum SWAPO í Namibíu
hafa haft í Angola í 11 ár.
Talið hefur verið að kúbönsku
hermennirnir séu 12—15.000 tals-
ins, e.t.v. allt að 20.000, en sam-
kvæmt síðustu upplýsingum hafa
Kúbumenn sent 10.000 menn í
viðbót, þannig að nú eru þeir allt
að 30.000. Auknar hernaðarað-
gerðir Suður-Afríkumanna hafa
átt þátt í fjölgun kúbönsku her-
mannanna, en fjölgunin stafar
fyrst og fremst af auknum aðgerð-
um skæruliða Savimbi.
Jónas Savimbi: „Höfum náð yfir-
höndinni."
Stjórn Grænhöfðaeyja, sem er
einnig fyrrverandi portúgölsk ný-
lenda, hefur lengi boðizt til að
miðla málum í deilunum og vara-
forseti Kúbu, Juan Bosque, mun
væntanlegur þangað til viðræðna
við leiðtoga landsins. Fundurinn á
Grænhöfðaeyjum fylgdi í kjölfar
Afríkuferðar George Bush vara-
forseta og flókins samkomulags
Angola, Suður-Afríku og Savimbi
um fangaskipti. Bush sagði í ferð-
inni að íhlutun Kúbumanna hefði
grafið undan „gagnkvæmri still-
ingu Bandaríkjanna og Sovétríkj-
anna í þróunarheiminum“, sem
hann kvað nauðsynlega til að
varðveita öryggi í Afríku og jafn-
vægi í heiminum. Um fangaskipt-
in sagði bandarískur talsmaður að
þau sýndu að „áfram gæti miðað í
samkomulagsátt".
Orð Bush og fleiri sólarmerki
hafá bent til þess að fremsta
markmið Bandaríkjastjórnar með
því að ná fram brottflutningi
Kúbumanna sé ekki lengur að
leysa Namibíu-málið, heldur að
færa Angola út af hagsmunasvæði
Sovétríkjanna, fá landið til sam-
vinnu við Vesturlönd og hefta
framrás Rússa í Afríku.
Jónas Savimbi hefur sagt að
Bandaríkjastjórn hafi fullvissað
sig um að hún vilji myndun „sátta-
stjórnar" í Angola, auk brott-
flutnings Kúbumanna. öryggis-
málaráðherra Angola, Juliao
Mateus Paulo ofursti, sagði nýlega
að stefna Bandaríkjastjórnar mið-
aði að því að fá Luandastjórnina
og Savimbi til að setjast að
samningaborði.
Savimbi sagði nýlega i viðtali að
hann væri andvígur Sovétríkjun-
um, en ekki kapitalisti og hlynntur
blönduðu hagkerfi, m.a. ríkis-
rekstri helztu atvinnufyrirtækja.
Hann væri fús til viðræðna við
MPLA jafnskjótt og kúbönsku
hermennirnir væru farnir. Kúbu-
mennirnir væru aðallega notaðir
til að hrinda árásum skæruliða
Unita og öll rök mæltu með
brottflutningi Kúbumanna um
leið og Suður-Afríkumenn hörfuðu
frá Namibíu. En hann vill ekki al-
þjóðlegt friðargæzlulið. „Það
mundi gera Angola að öðru Líban-
on,“ sagði hann.
Bandarískur fréttamaður sá
marga sovézka flutningabíla og
nokkra brynvagna þegar hann
heimsótti aðalstöðvar Savimbi
nýlega og taldi líklegt að suður-
afríski herinn hefði tekið þá her-
fangi í árásum á stöðvar SWAPO.
Savimbi vildi ekki svara því hvar
hann fengi hergögn, þótt hann fái
þau ugglaust frá Suður-Afríku.
Hann var nýlega í Washington og
ræddi við fulltrúa Bandaríkja-
stjórnar. Heimsóknin fyllti hann
bjartsýni, því að hann nýtur auk-
ins stuðnings bandarískra þing-
manna, sem eru hrifnir af baráttu
hans gegn kommúnisma, enda er
slík afstaða fágæt hjá blökku-
mannaleiðtoga í suðurhluta Af-
ríku.
Savimbi viðurkenndi að stjórn-
arherinn hefði náð tveimur búða
hans í júlí. „Ástandið var mjög
erfitt, en síðan í september höfum
við aftur náð yfirhöndinni," sagði
hann. Hann hefði aukið árásir sín-
ar á síðustu þremur mánuðum,
einkum á bílalestir. Athafnasvæði
skæruliða hans nær yfir a.m.k. tvo
þriðju landsins að sögn aðstoð-
armanna hans og þriðjungur
landsins er á valdi skæruliða. Sav-
imbi kvaðst hafa 30.000 vopnaða
stuðningsmenn, þar af 14.000
manna fastaher beint undir sinni
stjórn, en fyrir tveimur árum
hefðu þeir verið aðeins 15.000.
„Við tökum þátt í mjög miklum
orrustum þessa dagana," sagði
hann og fullyrti að þeir sem tækju
þátt í bardögunum skiptu þúsund-
um.
Áhrif Bandaríkjamanna hafa
aukizt í Luanda. Nokkrar banda-
rískar sendinefndir, m.a
kaupsýslumanna, hafa komið
þangað nýlega. Fyrirtækið Gulf
Oil annast rekstur oiíulinda lands-
ins, aðaltekjulindar landsmanna
— en Kúbumenn gæta mannvirkj-
anna. Rúmum helmingi gjaldeyr-
istekna Angolamanna í fyrra var
varið til að kosta aðstoð Kúbu og
annarra fylgiríkja Sovétríkjann,
eða 1,8 milljarð dollara.
Bandaríkjamenn hafa aldrei
viðurkennt stjórnina í Luanda, en
það gæti gerzt að dómi sérfræð-
inga ef hún sveigði í lýðræðisátt.
Vera má að MPLA gæti fallizt á
að Savimbi fengi sæti í stjórninni
í Luanda, en ólíklegt er talið að
hreyfingin myndi fallast á kosn-
ingar. Savimbi hefur mikið fylgi
til sveita og MPLA ætti fullt í
fangi með að sigra hann í kosning-