Morgunblaðið - 15.12.1982, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 15. DESEMBER 1982
29
Minning:
Guðjón Þorkelsson
frá Vestmannaeujum
Guðjón Þorkelsson frá Sand-
prýði í Vestmannaeyjum er jarð-
settur í Reykjavík í dag. Hann
andaðist að Hrafnistu 8. þ.m. eftir
nokkurra ára vanheilsu.
Guðjón fæddist í Sandprýði
þann 12. september 1907, sonur
hjónanna Guðbjargar Jónsdóttur
og Þorkels Þórðarsonar, verka-
manns. Bæði voru þau ættuð úr
Fljótshlíð. Börnin voru sjö og í þá
daga þurftu flestir að hafa mikið
fyrir lífinu — og hver og einn að
draga björg í bú um leið og
barnsskónum var slitið og kraftar
leyfðu. í Vestmannaeyjum snéru
flestir sér eðlilega að sjó og sjáv-
arafla — og börnin í Sandprýði
voru engin undantekning. Þannig
ákvarðaði umhverfið ungviðinu
brautina strax í upphafi í þá tíð.
Guðjón Þorkelsson hlýddi kallinu
af brennandi áhuga æskumanns-
ins.
Á barnsaldri dvaldi hann þó oft
í sveit, lengst af að Sámsstöðum í
Fljótshlíð. Þar kynntist hann
bústörfum og minntist þeirra
daga jafnan með ánægju, þótt ekki
höfðuðu þau viðfangsefni til hans.
Hraustir strákar í Eyjum fóru á
sjóinn og Guðjón var orðinn for-
maður 25 ára að aldri. Hann var
dugmikill og eftirsóttur til for-
ræðis og skipstjórn hans var far-
sæl. Einu sinni skall hurð þó
nærri hælum, er honum og áhöfn
hans var naumlega bjargað af
sökkvandi báti, Blikanum, í
mannskaðaveðri síðari hluta vetr-
ar árið 1942. Þessi atburður hafði
djúp áhrif á Guðjón. Hann minnt-
ist hans oft og er ekki fráleitt að
ætla, að þessi reynsla hafi hjálpað
Guðjóni síðar að sætta sig við að
láta af sjómennskunni, sem þó átti
hug hans fremur en nokkurt ann-
að viðfangsefni.
Guðjón var þrekmikill og
gjörvulegur ungur maður og tók
virkan þátt í félagslífi sinnar sam-
tíðar í Eyjum. Hann var m.a. góð-
ur íþróttamaður og glímukóngur í
Vestmannaeyjum í mörg ár.
Árið 1935 urðu þáttaskil í lífi
Guðjóns Þorkelssonar, er hann
festi ráð sitt og hinn 11. maí gekk
að eiga Þuríði, dóttur Sigríðar
Einarsdóttur og Einars Símonar-
sonar, elsta þriggja systra í Lond-
on í Vestmannaeyjum. Þau Guð-
jón og Þuríður hófu búskap í
London og bjuggu þar meðan þau
voru í Eyjum.
Þótt Guðjón væri vaskur maður
og sjósóknin ætti hug hans allan
átti starfið ekki við hann að öllu
leyti. Hann var aldrei sjóhraustur,
en bar sig þó vel. Umrót stríðsár-
anna og hinir miklu búferlaflutn-
ingar, straumurinn til Reykjavík-
ur, hafa e.t.v. haft sín áhrif líka —
því í stríðslok ákváðu þau Guðjón
og Þuríður að taka sig upp og setj-
ast að í höfuðstaðnum. Þetta var
mikil breyting fyrir formanninn í
Eyjum og það tók hann langan
tíma að aðlagast. Fyrst í stað
vann hann ýmis störf, sem hann
hafði áður stundað, á sjó og landi
— bæði í Reykjavík og á Suður-
nesjum. Síðar fékk hann starf,
sem hann sætti sig við, hér í borg-
inni. Var í mörg ár við afgreiðslu í
Steypustöðinni — og eftir það við
afgreiðslustörf hjá Glóbus hf., en
lét af störfum fyrir nokkrum ár-
um, þegar heilsan b'rast.
Þannig fjarlægðist hann smám
saman þann vettvang, sem hafði
verið hans frá blautu barnsbeini
fram á miðjan aldur. Samt var
hugur hans jafnan við sjóinn. Úr
fjarlægð fylgdist hann glöggt með
sjósókn í Vestmannaeyjum — og
aflabrögð og afkoma sjómanna
víðs vegar voru eitt helsta hugðar-
efni hans. Guðjón var löngum tíð-
ur gestur við höfnina í Reykjavík,
ekki síst í aflahrotum og þegar
mikið var um að vera. „Þeir eru að
fá’ann," var oft það fyrsta, sem
hann sagði við kunningja á förn-
um vegi og Guðjón hrærðist í
viðhorfi sókndjarfra skipstjóra
hvort sem vel gekk eða illa. Með
því hugarfari gekk hann reyndar
að hverju því verki, sem hann tók
sér fyrir hendur. Hann var ham-
hleypa til allrar vinnu og iðinn
eftir því, handtökin voru ákveðin
og sterk — þau, sem hann hafði
tamið sér í hörðum skóla uppvaxt-
aráranna. Hann var manna greið-
viknastur og taldi ekki sporin.
Eins og jafnan á sjómannsheim-
ilum hvílir þungi heimilishalds og
uppeldis barna mest á eiginkon-
unni. Sannarlega var þessu þann
veg farið á heimili Guðjóns og
Þuríðar, því hann var löngum að
heiman meðan hann var við sjó.
Og heimilið bar vitni um mikla
húsmóður. Ráðdeild og nægjusemi
eru þættir, sem runnir eru kynslóð
þeirra hjóna í merg og bein — og
einstök snyrtimennska og hátt-
prýði voru hér aðalsmerki. Þeir
þættir eru að jafnaði ekki tengdir
sjómennskunni, sem áður fyrr
skildi oft eftir grófari merki á
fólki. En sá heimilisbragur sem
Þuríður mótaði féll Guðjóni vel og
hann mat konu sína mikils. Hann
saknaði sjómennskunnar, en þeg-
ar hann hafði aðlagast breyttu lífi
var hann mjög heimakær. Hann
var í öruggri höfn. Þau hjón voru
samhent og varð mikið úr mörgu,
sem nútímanum sést oft yfir.
í Eyjum fæddust Guðjóni og
Þuríði þrjár dætur og síðar sonur,
er þau voru komin til höfuðstaðar-
ins. Börn þeirra eru: Sigríður,
meinatæknir, gift undirrituðum,
Guðbjörg, sjúkraliði, gift Eðvari
Ólafssyni, rannsóknarlögreglu-
manni, Ruth, bankastarfsmaður,
gift Bjarna Mathiesen, bruna-
verði, Gylfi, arkitekt, kvæntur
Kristínu Jónsdóttur, hjúkrunar-
fræðmgi. Barnabörnin eru orðin
12 og barnabarnabörnin 2.
Fyrir sjö árum varð Þuríður
fyrir áfalli og hefur ekki náð aftur
fullri heilsu. Síðan hefur hún
dvalið nær óslitið á hjúkrunar-
stofnunum. Guðjón tók þetta mjög
nærri sér. Heilsa hans hafði ekki
verið lakari en gengur og gerist
um fólk á hans aldri. En strax eft-
ir þessi umskipti, strax eftir að
hann var orðinn einn heima, fór
hann að bresta kjark. Upp frá því
var hann undir læknishendi, sein-
ustu árin á vistunarstofnunum, og
hrakaði hratt. Þegar kallið kom
var hann orðinn hvíldar þurfi.
Af systkinahópnum í Sandprýði
kvöddu þrjú á undan Guðjóni —
þau Bernódus, Helga og Þuríður.
Lifandi eru Georg, Húnbogi og
Aðalbjörg.
Við, sem kynntumst Guðjóni
Þorkelssyni og áttum hann að
nánum samferðamanni, minn-
umst margra góðra stunda. Ekki
síst góðvildar, hlýju og umhyggju
á heimili þeirra Þuríðar áður en
andstreymi síðustu ára byrjaði.
Ferðalög um byggðir landsins
voru þeirra helsta tómstundagam-
an eftir að börnin fóru að heiman
og fjárhagur rýmkaðist og mörg
var ánægjan við þau tækifæri.
Þeir fjölmörgu, sem kynntust
Guðjóni og störfuðu með honum,
minnast hans vafalaust fyrir það
hve kraftmikill hann var, ósérhlíf-
inn, hreinskiptinn og samkvæmur
sjálfum sér. Þannig var hann líka
í hópi sinna nánustu.
Seinustu árin voru honum mjög
erfið. Ástvinum hans var sárt að
fylgjast með því hvernig þessi
stæðilegi og þrekmikli maður
visnaði og varð á ótrúlega skömm-
um tíma sem skuggi af sjálfum
sér. Þungbærast var þetta þó að
sjálfsögðu fyrir Þuríði. Hjá henni
er hugur vina hennar, þeir biðja
góðan Guð að blessa henni minn-
inguna um góðu árin, um ham-
ingjuna sem hún naut með trygg-
um lífsförunauti.
Guð blessi minningu Guðjóns
Þorkelssonar.
Haraldur J. Hamar
Sœvar Kárason
Minningarorö
Fæddur 7. febrúar 1941
Dáinn 7. desember 1982
Menn setur hljóða þegar fréttir
berast af andláti ættingja og vina.
Þungbærast er þó þegar vinur á
besta aldri og að því er virðist í
fullu fjöri er fyrirvaralaust
kvaddur héðan. Það tekur sinn
tíma að átta sig á slíkum forlögum
og að sætta sig við þau.
Sævar fæddist á Húsavík 7.
febrúar 1941, sonur hjónanna
Hólmfríðar K. Grímsdóttur og
Kára Steinþórssonar. Hann ólst
upp við leiki og störf, svo sem títt
er um börn í sjávarplássum. Hann
fór snemma til sjós, bæði á vetr-
arvertíðir á Suðurnes og í sjóróðra
á heimabátum. Á þessum árum
varð hann fyrir því óhappi að falla
niður í lest á fiskibáti og slasast
alvarlega, svo að hann varð aldrei
jafngóður eftir. Aldrei heyrðist
Sævar samt kvarta og ekki hlífði
hann sér við erfiði þess vegna. Síð-
ar vann hann við byggingar, múr-
verk og fleira um skeið, en hóf svo
nám í bifvélavirkjun og stundaði
það starf til dauðadags. Ungur
valdi Sævar sér lífsförunaut, Guð-
nýju Ósk Agnarsdóttur, sem stóð
þétt við hlið hans í blíðu og stríðu
alla tíð. Ég minnist margra
ánægjustunda sem við hjónin höf-
um notið á heimili þeirra frá
fyrstu tíð. Tvö börn eignuðust þau,
Agnar Kára og Sigurlaugu.
Sterkur þáttur í fari Sævars var
ræktarsemi hans við ættingja
sína. Þar naut ég góðs af tengdun-
um, og hlaut svo að fara, að við
kynntumst allnáið. Þau kynni og
vináttu sem af þeim Spratt met ég
mikils. Eljusemi hans og dugn-
aður var með fádæmum og langur
vinnudagur ekki leið kvöð, heldur
eins konar árátta eða nauðsyn,
enda léku flest verk í höndum
hans. Hjálpsemi var honum í blóð
borin og látin í té með þeim hætti
að þiggjandinn yrði sem minnst
var við. Sterk fjölskyldubönd voru
snar þáttur á æskuheimili Sævars.
Skrifstofur
fiugmálastjórnar
veröa lokaðar fimmtudaginn 16. desember nk. frá kl.
14.00, vegna jarðarfarar
ÁRNA SIGURÐSSONAR.
Flugmálastjórn.
Þetta tók hann í arf og sýndi oft í
verki, ekki síst eftir að faðir hans
dó. Ekki var Sævar þekktur að því
að segja já ef hann meinti nei, og
hann gat haldið sinni skoðun fram
af festu.
Fátækleg orð duga skammt þeg-
ar sorgin kveður dyra, en þau eru
samt það fyrsta sem hægt er að
grípa til. Öll höfum við, vinir Sæv-
ars, misst mikið við fráfall hans
og finnum hvað við eigum þeim
hjónum mikið að þakka. Við vitum
líka hvað eiginkona hans og fjöl-
skylda hafa misst.
Guðný mín, Didda, Agnar Kári
og fjölskylda, Fríða og Helgi Þór,
Agnar og fjölskylda. Við Kolla,
börnin okkar og Didda frænka
sendum okkar dýpstu samúðar-
kveðjur. í gegnum dimmu þessara
skammdegisdaga skín þó skært
ljós, en það eru þær góðu og björtu
minningar sem við öll eigum um
Sævar Kárason.
Guð blessi hann.
„Jólasveinniim
á Korvafjallia
IÐUNN hefur gefið út bókina Jóla-
sveinninn. Undirtitill: Sagan af jóla-
sveininum og búálfum hans á Korva-
fjalli. Höfundar » ru Mauri Kunnas
og Tarja Kunnas, en Vilborg Dag-
bjartsdóttir þýddi. — Saga þessi er
finnsk að uppruna og fjallar um jóla-
sveininn sem býr í Korvafjalli nyrst í
Finnlandi og einnig segir frí búálf-
um hans. Jólasveinninn er tæpar 50
blaðsiður i stóru broti. Ásetning ann-
aðist setningu, en bókin er prentuð í
Finnlandi.
föjaMwinnmn
SotKin (d K<a5Wa*ium
.Sútjan .tf (ctrnvádnum
i*l ttuiíjum tvm 6 Kd»vnjjnfi
Uai Kxmu Jij V*wiu>
Fer inn á lang
flest
heimili landsins!
Skip Sambandsins
munu ferma til íslands
á næstunni sem hér
segir:
GOOLE:
Arnarfell 3/1
Arnarfell 17/1
Arnarfell 31/1
ROTTERDAM:
Arnarfell 17/12
Arnarfell 5/1
Arnarfell 19/1
Arnarfell 2/2
ANTWERPEN:
Arnarfell 18/12
Arnarfell 6/1
Arnarfell 20/1
Arnarfell 3/2
HAMBORG:
Helgafell 16/12
Helgafell 12/1
Helgafell 31/1
HELSINKI:
Dísarfell 24/12
Dísarfell 31/1
LARVIK:
Hvassafell 27/12
Hvassafell 10/1
Hvassafell 24/1
GAUTABORG:
Hvassafell 28/12
Hvassafell 11/1
Hvassafell 25/1
KAUPMANNAHÖFN:
Hvassafell 16/12
Hvassafell 29/12
Hvassafell 12/1
Hvassafell 26/1
SVENDBORG:
Hvassafell 15/12
Helgafell 17/12
Hvassafell 30/12
Helgafell 13/1
Hvassafell 27/1
AARHUS:
Helgafell 18/12
Helgafell 15/1
Helgafell 4/2
GLOUCESTER MASS.:
Jökulfell 28/12
Jökulfell 28/ 1
HALIFAX, KANADA:
Jökulfell 30/12
Skaftafell 31/1
' SKIPADEILD
SAMBANDSINS
Sambandshúsinu
Pósth. 180 121 Reykjavík
Sími 28200 Telex 2101
Birting
afmœlis- og
minningar-
greina
ATHYGLI skal vakin á því, að
afmælis- og minningargreinar
verða að berast blaðinu með góð-
um fyrirvara. Þannig verður
grein, sem birtast á í miðviku-
dagsblaði, að berast í síðasta lagi
fyrir hádegi á mánudag og hlið-
stætt með greinar aðra daga. f
minningargreinum skal hinn
látni ekki ávarpaður. Þess skal
einnig getið, af marggefnu til-
efni, að frumort Ijóð um hinn
látna eru ekki birt á minningar-
orðasiðum Morgunblaðsins.
Handrit þurfa að vera vélrituð og
með góðu linubili.
Mansi