Morgunblaðið - 04.02.1983, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 4. FEBRÚAR 1983
27
Ásta Guðjónsdóttir var fædd
hér í Reykjavík, á Bergstaða-
stræti, ef ég man rétt, og hér ól
hún aldur sinn. Hér giftist hún
ung Hallgrími Benediktssyni
prentara og átti með honum fjög-
ur börn, sem upp komust, þrjár
dætur og einn son, sem löngu eru
gift. Tvær dætur hennar eru bú-
settar í Vesturheimi, en hin tvö
börnin búa í Reykjavík. Barna-
börnin eru 14 og nokkur barna-
barnabörn. Allt er þetta myndar-
legt og gott fólk, eins og það á kyn
til.
Ásta var greind kona, hressileg,
glaðlynd og félagslynd. Þegar
rúmlega 300 konur í Reykjavík
stofnuðu Hvöt, félag sjálfstæð-
iskvenna í Reykjavík, fyrir tæpum
46 árum, var Ásta meðal stofn-
enda. Hvöt var, eins og kunnugt
er, stofnuð til að efla og styrkja
Sjálfstæðisflokkinn og stuðía að
aukinni þátttöku kvenna í stjórn-
málum. Þótt staða kvenna í
Sjálfstæðisflokknum sé enn all-
fjarri þessu síðara markmiði, er
enginn vafi á því, að Hvatarkonur
hafa unnið mikið og gott starf í
þágu Sjálfstæðisflokksins. Þar
átti Ásta Guðjónsdóttir stóran
hlut að máli. Hún var mjög áhuga-
söm um stjórnmál, sótti vel fundi,
sem er eitt höfuðskilyrði þess, að
slíkur félagsskapur geti þrifizt,
starfaði í nefndum félagsins, eink-
um til að efla fjárhag þess, og
lagði oft á sig mikla vinnu í því
skyni. Hún sat í varastjórn Hvat-
ar frá 1941—46, en 1 aðalstjórn
1955—68, var í trúnaðarráði fé-
lagsins og árum saman í Full-
trúaráði sjálfstæðisfélaganna í
Reykjavík. Hún var mjög oft full-
trúi Hvatar á Landsfundum Sjálf-
stæðisflokksins og sat stofnfund
Landssambands sjálfstæðis-
kvenna og var fyrsti gjaldkeri
þess. í öllu þessu starfi naut Ásta
sín vel. Hún hafði ákveðnar skoð-
anir, sem hún var ófeimin að
halda fram, og lét engan segja sér
fyrir verkum, heldur tók hún
ákvarðanir sínar í samræmi við
sannfæringu sína og samvizku, og
alltaf sátu hagsmunir flokksins í
fyrirrúmi. Hún var hrókur alls
fagnaðar í ferðalögum og á
skemmtifundum og forkur dugieg,
þegar með þurfti.
Ég kynntist Ástu í Hvöt, eins og
fleiri mætum konum. Við sátum
mörg ár saman í stjórn Hvatar, og
þess vegna þekki ég vel dugnað
hennar, ósérhlífni og áhuga. Eftir
að Ásta fluttist á Austurbrún 6
vorum við oft samferða á Hvatar-
fundi og aðrar samkomur í flokkn-
um, oft með Guðrúnu Ólafsdóttur,
annarri sómakonu og stofnanda
Hvatar, sem býr einnig á Austur-
brún 6. Þá kynntist ég annarri
hlið á Ástu, þekkingu hennar á
mönnum og málefnum og lífs-
reynslu hennar, en einnig glettni
hennar og spaugsemi. Oft rædd-
umst við líka við í síma, mér til
ánægju og fróðleiks.
Við höfðum ákveðið að verða
samferða í hóf í Hvöt hinn 26.
október sl. vegna útkomu bókar-
innar Frjáls hugsun, frelsi þjóðar,
sem gefin var út í tilefni 45 ára
afmælis Hvatar, þar sem m.a. er
viðtal við Ástu. Af því varð þó
ekki, því að daginn áður veiktist
hún og var lögð inn á Borgarspít-
alann. Þaðan átti hún þó aftur-
kvæmt, og enn áttum við samleið í
Valhöll. Stuttu síðar fór hún aftur
á sjúkrahús og þó að batahorfur
virtust sæmilegar um stund, sótti
aftur í sama far og hún andaðist
22. janúar á Borgarspítalanum.
í viðtalinu við Ástu, sem áður er
minnzt á, segir hún í lokin: „Öll
þessi 45 ár hefi ég verið í Hvöt og'
haft gagn og ánægju af því og ætla
að vera það þangað til ég dey. Þótt
maður sé kannski ekki alltaf
ánægður með allt, menn og mál-
efni, þá hvika ég ekki frá því að
sjálfstæðisstefnan, sú stefna að
fólk fái að gera það sem það sjálft
kýs þjóðfélaginu til heilla, sé ákaf-
lega mikils virði fyrir einstakl-
ingana og okkar þjóð.“
Það er sjónarsviptir að konum
eins og Ástu Guðjónsdóttur.
Ólöf Benediktsdóttir
Gísli Guðmundsson
Hafnarfirði - Minning
Fæddur 20. mars 1903
Dáinn 10. janúar 1983
Þann 18. janúar síðastliðinn var
Gísli Guðmundsson kvaddur
hinstu kveðju. Gísli var á áttug-
asta aldursári þegar hann lst 10.
janúar. Hann hefði því orðið 80
ára þann 20. mars næstkomandi.
Það má segja sem svo, að lífs-
starfinu sé að mestu lokið eftir
tæplega 80 ára strit og því eftir
litlum feng að slægjast. Víst er um
það, að Gísli vissi vel að hverju
stefndi, enda sagðist hann búast
við dauðanum þegar vetur gengi í
garð. Það var engu líkara en hann
væri fullkomlega sáttur við að
tími hans á þessu tilverustigi væri
að renna út.
Á sínum yngri árum var Gísli
vel metinn vörubifreiðarstjóri í
Hafnarfirði, en síðustu árin starf-
aði hann hjá vinum sínum, Auð-
unsbræðrum, í fiskvinnslufyrir-
tæki þeirra í Hafnarfirði. Gísla
kynntist ég um vorið 1977 þegar ég
réðst til starfa hjá Auðunsbræðr-
um. Eg komst strax að því að Gísli
leyndi á sér. Þessi gamli maður
var drjúgur til vinnu og ekki
spillti það fyrir að glettnin ólgaði
og sauð í honum og braust gjarnan
uppá yfirborðið þegar best lét. En
Gísli kunni sér hóf á þessu sviði
sem öðrum. Oftar en ekki gerði
hann grín að sjálfum sér.
Við Gísli vorum vinnufélagar í
rúma 5 mánuði og á þeim tima
tókst með okkur góður kunnings-
skapur, þó margir áratugir skildu
okkur að hvað aldur snerti. Það
var ekki hægt að tala um kyn-
slóðabil þegar Gísli var annars-
vegar. Fannst mér Gísli standa
mér nær en margir sem mun yngri
voru honum að árum. Þankagang-
ur hans var á sömu bylgjulengd og
gott að vera í návist við þennan
glaðlynda öldung. Þó líkaminn
væri gamall, var hugurinn ungur
og síkvikur.
Ég minnist enn stundanna þeg-
ar við Gísli sátúm úti í sólinni
þetta sumar. Hann sötraði kaffið
sitt úr flöskunni sem hann geymdi
jafnan í sokk til að halda því
heitu. Ég sötraði ölið mitt og
bruddi súkkulaðikex eins og yngri
kynslóðinni er tamt. Gísli hafði
miklar áhyggjur af því hvurslags
fæðu æskan nærðist á, en var þó
aldrei með neinar predikanir.
Kímnin réð ávallt ferðinni.
Þar sem ég var að tengjast fjöl-
skyldu Gísla um þetta leyti, rædd-
um við oft um líðandi stund og
hvað framtiðin myndi bera í
skauti sér. Leit Gísli framtíðina
jafnan björtum augum og taldi
alla vegi færa fyrir sig og sína.
Skepnurnar voru honum mjög
kærar og bar hann ríka virðingu
fyrir öllu sem lífsandann dró. Rétt
ofan við bæinn var Gísli með anga
af búrekstri. Hann átti örfáar
kindur og túnskika og eyddi flest-
um frístundum sínum í að hugsa
um féð.
Kindurnar stundaði hann sam-
viskusamlega, en eftir að hann
varð að láta þær frá sér vegna
heilsubrests, var auðsætt að
hverju stefndi. Þrátt fyrir að sjón-
inni hrakaði og líkaminn stirðn-
aði, hvarf kímnin aldrei úr þessum
hlýlegu augum.
Síðastliðið sumar kom Gísli oft í
heimsókn til okkar á Hringbraut-
ina til að fylgjast með því hvernig
barnabarnið og barnabarnabarnið
dafnaði og hvernig sprettan væri í
túnblettinum okkar. Þegar honum
þótti grasið orðið nógu sprottið,
dró hann fram orfið og ljáinn í
síðasta sinn og sló blettinn. Þó
ekki væri um mikið gras að ræða
var það þurrkað og hirt. Gísli gat
ekki séð af tuggu, þó lítil væri.
Svona var Gísli Guðmundsson.
Nýtinn og samur við sig líkt og
sönnu aldamótabarni sæmdi, fram
á síðasta dag.
Blessuð sé minning hans.
Jónatan Garðarsson
Guðný Frímanns-
dóttir —
Það var í júlí 1932, ég stóð í
fjörunni í Sandvík í Grímsey,
óstyrk á fótum og sjóveik eftir
ferð með smábát frá Húsavík, þá
kemur telpa á aldur við mig
hlaupandi, tekur utan um hálsinn
á mér og segir: „Sæl, ég er búin að
suða svo í honum pabba að fá að
fara með honum á sjó í dag að ég
get ekki sleppt því. Við sjáumst
hjá afa og ömmu í kvöld."
Ég dáðist að henni þá og ég dá-
ist að henni enn. Hún var glaðlynd
og hress og hló að erfiðleikunum
þegar aðrir hefðu bognað. Hún
hringdi til mín í desember sl. og
við töluðum og skemmtum okkur
konunglega þó við vissum báðar
að hún væri fárveik og væri að
fara á sjúkrahús. Hún sagði allt í
einu að Guðjóni þætti nú nóg kom-
ið af hlátrasköllunum, en hann
Minning
ætlaði að koma með sér eitthvert
kvöldið til mín.
Stuttu seinna var hún komin á
sjúkrahús og átti ekki afturkvæmt
þaðan.
Guðný Frímannsdóttir fæddist
á Akureyri 30. september 1920.
Hún var dóttir hjónanna Emilíu
Matthíasdóttur (prests í Grímsey)
og Frímanns Frímannssonar
(hreppstjóra sama stað). Foreldr-
ar hennar eru bæði látin. Faðir
hennar lést í mars 1934, en móðir
hennar í júlí 1969, Guðný var elst
barna þeirra, þá Þóra sem búsett
er í Siglufirði, Sigríður, sem er
látin, og yngstur er Matthías.
Guðný lauk húsmæðrakennara-
prófi árið 1944. Hún var ákaflega
vinsæl sem kennari og eignaðist
ótal vini í nemendum sínum. Árið
1946 var ég við nám í húsmæðra-
skólanum Ankerhus í Sorö, þá
birtist hún þar allt í einu, hress að
vanda, og hafði þá fengið styrk til
námsferðar um Danmörk og Sví-
þjóð. Hún dreif mig með séi^ til
frk. Vestergaard í Sorö Husholdn-
ingsskole, og skoðuðum við þar
skólann sem ótal íslenskar stúlkur
hafa stundað nám. Þessi dagur er
mér ógleymanlegur. Skólasystur
mínar sögðu mér síðar að þeim
hefði þótt svo gaman að heyra
okkur masa og „hlæja" á íslensku.
Guðný giftist 25. mars 1948, Guð-
jóni Ásgeiri Kristinssyni skóla-
stjóra, ættuðum frá Hólmavík.
Það hlýtur að vera sárt fyrir hann
að sjá á bak henni, sem alltaf stóð
keik við hlið hans hvað sem á bját-
aði, þrátt fyrir veikindi sín sem
höfðu staðið yfir í mörg ár. Guðný
og Guðjón eignuðust tvær dætur
og einn son, þau eru: Kristinn Frí-
mann sem kvæntur er Brynju
Harðardóttur, Anna sem gift er
Þormóði Sveinssyni og Jakobína
sem gift er Ragnari Erni Hall-
dórssyni. Barnabörnin eru sjö.
Guðný unni börnum sínum og sá
ekki sólina fyrir barnabörnunum,
vildi vera sem mest með þeim og
var þeim öllum góð móðir og
amma.
Allt okkar fólk minnist hennar
með gleði um leið og við vottum
Guðjóni og fjölskyldu þeirra sam-
úð á þessari skilnaðarstund.
Guðný Hreióarsdóttir
Stefania
dóttir —
Amma mín, Stefanía Ólafsdótt-
ir, var fædd þann 30.11. 1900 að
Jörfa í Kolbeinsstaðarhreppi. Hún
ólst þar upp hjá foreldrum sínum,
Ólafi Erlendssyni og Agöthu Stef-
ánsdóttur.ásamt stórum systkina-
hópi.
Þegar amma var ung stúlka, átti
Ólafs-
Minning
hún þess kost að komast á nám-
skeið hjá Kvennaskólanum í
Reykjavík. Þótti það mikill ávinn-
ingur á þeim tíma. Eftir það gerð-
ist hún vinnukona hjá Jóni kaup-
manni Björnssyni í Borgarnesi.
Þaðan réðst hún að Bæ í Bæjar-
sveit, til Björns bónda Þorsteins-
sonar. Kynntist hún þar manni
sínum Andrési Björnssyni. Þau
voru gefin saman í hjónaband
þann 26.09. 1923.
Vorið 1926 hófu þau búskap að
Innri-Skeljabrekku í Borgarfirði.
Á þessum árum átti amma við
mikið heilsuleysi að stríða. Árið
1936 fluttu þau í Borgarnes og
keyptu þar hús að Þórólfsgötu 5,
sem síðar var byggt við.
Amma og afi eignuðust 4 börn,
Ólaf f. 20.10. 1974, Guðrúnu Ástu
f. 12.08.1926, Áslaugu f. 26.03 1929
og Erlu f. 25.08. 1930.
Þann 17.02 1967 lést afi Andrés
enn amma bjó allt til dauðadags
16.11 1982 að Þórólfsgötu 5.
Foreldrar mínir Ólafur og Þór-
ey hafa búið alla tíð á efri hæð
hússins og við systurnar þrjár.
Hjá ömmu og afa ólust upp þrjú
barnabörn.
Það var alltaf margt um mann-
inn kringum ömmu, gestagangur
mikill og ætíð allir velkomnir.
Gestrisni mikil mætti hverjum
manni.
Það er svo margt sem kemur
upp í hugann þegar maður hugsar
til baka og rifjar upp. Þessi merka
aldamótakona var greind, afar
fróðleiksfús, er fylgdist vel með
öllu sem gerðist jafnt í nálægð
sem fjarlægð. Það var svo sann-
arlega ekki lífsleiðanum fyrir að
fara í hjarta hennar. Iðjusemi
mikil og vandvirkni í hvívetna ein-
kenndu störf hennar. Hún átti því
láni að fagna að halda nánast öllu
sínu óskertu allt til hinstu. stund-
ar. Gat auk þess verið í sínu um-
hverfi til síðasta dags.
Það voru ekki svo ófáar stund-
irnar sem við áttum saman hér
áður fyrr við spilamennsku. Hún
var alltaf boðin og búin að eyða
sínurn tíma til slíkra hluta, enda
var það óspart notað. Alla tíð var
okkar samband náið og þakka ég
henni fyrir allt og allt.
Þetta eru fátækleg orð um ríka
konu, sem ekki var rík af fjármun-
um, heldur mannkostum. Bið ég að
góður Guð geymi þessa góðu trú-
ræknu konu.
Stefanía Olafsdóttir
Afmœlis- og
minningargreinar
ATHYGLI skal vakin á því, að afmælis- oji minn-
ingargreinar verða að berast blaðinu með góðum
fyrirvara. Þannig verður grein, sem birtast á í mið-
vikudagsblaði, að berast í síðasta lagi fyrir hádegi á
mánudag og hliðstætt með greinar aðra daga. I
minningargreinum skal hinn látni ekki ávarpaður.
Þess skal einnig getið, af marggefnu tilefni, að frum-
ort ljóð um hinn látna eru ekki birt á minningar-
orðasíðum Morgunblaðsins. Handrit þurfa að vera
vélrituð og með góðu línubili.