Morgunblaðið - 23.02.1983, Blaðsíða 28

Morgunblaðið - 23.02.1983, Blaðsíða 28
28 MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 23. FEBRÚAR 1983 Úrval annast pantanir og fareeAla fyrir færeysku ferjuna Smyril og þessi mynd er af nýja skipinu, sem á Portlet Hotel á Jereey-eyju. að leysa Smyril af hólmi í sumar. Ferðaáætlun Úrvals 1983 komin út: „Ótæmandi möguleikar, þar sem flest- ir geta fundið eitthvað við sitt hæfiw — segir Steinn Lárusson forstjóri Ferðaáætlun ferðaskrif- stofunnar Úrvals er nýút- kornin, og að sögn Steins Lárussonar forstjóra er þar að finna ýmsa nýja ferða- möguleika, en áfram verður þó megináherzlan lögð á samskonar ferðamáta í sumarleyfisferðum og að undanförnu. „Sólarlandaferðir okkar til Mallorca og Ibiza eru í föstum og traustum skorðum. Þó bjóðum við upp á nýjan gististað á Mallorca sem er við hinn rómaða Alcudia- flóa á norðausturhluta eyjunnar. Þar gefur að líta glæsilegan gisti- stað með góðri strönd og skemmtilegu umhverfi," sagði Steinn. Árið 1983 er 13. árið í röð sem Úrval býður beint leiguflug til Mallorka. Hægt er að velja úr eins, tveggja og þriggja vikna ferðum með gistingu í fyrsta flokks íbúðum eða hótelum. Mall- orca hefur notið meiri vinsælda ferðamanna en flestir staðir aðrir í Evrópu undanfarna áratugi, enda rómuð fyrir fegurð, og þar geta allir fundið staði, gistingu, dægradvöl og félagsskap við sitt hæfi. í Úrvalsferðum til Mallorca og Ibiza er, að sögn Steins, veittur afsláttur fyrir börn allt að 16 ára aldri og hefði þetta gert mörgum fjölskyldum kleift að njóta sumarleyfisins saman og fá þann- ig tvöfalda ánægju út úr ferðinni. Steinn sagði að skrifstofan mundi áfram bjóða ungu fólki fjölbreytta og hagstæða ferða- möguleika. Stjörnuferðir fyrir ungt fólk til Ibiza, sem skipulagð- ar hefðu verið í samvinnu við Hollywood, hefðu undanfarin sumur notið mikilla vinsælda. Allt væri í þeim sniðið við þarfir ungs og lífsglaðs fólks, sem gisti saman á sér gistihúsi og nyti að- stoðar sér fararstjóra. Jafnframt væri ungu fólki inn- an 26 ára boðið upp á 30 daga ferð að frjálsu vali með járnbrautum um flest lönd Vestur-Evrópu og Marokkó á ótrúlega hagstæðu verði. Einnig væri boðið upp á ótakmarkað ferðalag innan ákveðinna tímamarka með stærstu hópferðafyrirtækjum vestanhafs, um Bandaríkin, Kanada og hluta af Mexíkó. Ennfremur væri ungu fólki innan við 21 árs boðið upp á sérstök ódýr flugfargjöld til Evrópu. „Eins og áður bjóðum við öllum 60 ára og eldri alls staðar af land- inu sérstakar ferðir á góðu verði og kjörum. f ár verður boðið upp á ferðir til Mallorca, Noregs og Jersey, en auk þess standa eldri borgurum til boða allar aðrar ferðir Úrvals," sagði Steinn. Steinn sagði að í Noregsferð- inni yrði ekið með þægilegum rút- um um fegurstu og þekktustu staði Noregs, eins og Hamar, Elv- erum, Tynset, Þrándheim, Krist- jánssund, Molde, Geiranger, Lille- hammer og Eidsvall, auk þess sem dvalið yrði í Osló í þrjá daga. Einnig yrði boðið upp á þann möguleika að dvelja í hálfan mán- uð í Kristjánssandi í tengslum við leiguflug til Noregs 16. júní og 7. júlí. Varðandi ferðir fyrir eldri borgara til Jersey sagði Steinn að þessi fallega Ermarsundseyja hefði í vaxandi mæli hlotið vin- sældir farþega Úrvals í einstakl- ingsferðum. Því yrði nú boðið upp á sérstakar hópferðir þangað. Eyjan byði upp á góða veðráttu, mikla náttúrufegurð og gamlar minjar ásamt skemmtilegum bæjum með fjölbreyttu lífi, góða veitingastaði og verzlanir og ekki sízt hagstætt verðlag. I ferðinni, sem farin yrði 4. júní, yrði staldr- að við í London í þrjá daga á fyrsta flokks hóteli. Þá sagði Steinn að eins og und- anfarin ár mundi Úrval annast pantanir og útgáfu allra farseðla fyrir færeysku ferjuna Smyril, sem haldið hefur uppi föstum áætlunarferðum hingað sl. sjö ár. Boðið er upp á gistingu í öllum verðflokkum, frá þilfarsplássi upp í tveggja manna klefa. í sumar verða eins og áður vikulegar brottferðir frá fslandi til Noregs, Danmerkur og Skotlands. Jafnframt verður lögð áherzla á ferðamátann „flug og bíll“, sem Úrval hefur boðið upp á undan- Vökumenn þjóðarinnar! Hvað sagði þingmaðurinn? — eftir dr. Benjamín H.J. Eiríksson Þingheimur ávarpaður Hinn 29. des. sl. birtist í Morg- unblaðinu kafli úr ræðu Egils Jónssonar alþm. er hann flutti við 3. umræðu fjárlaga. Áburðarverk- smiðjan safnar vanskilaskuldum, sagði E.J. og er það nafnið á grein- inni. En í yfirfyrirsögn kallar hann þetta kalda jólakveðju til bænda. Þetta er misskilningur hjá honum. Þetta er köld kveðja til þjóðarinnar allrar, því að bændur bera ekki kostnaðinn af áburðin- um, heldur neytendur, þjóðin. Verðið á áburðinum fer beina leið inn í afurðaverðið. Þessi kalda kveðja er kveðja liðinna óstjórnar- ára til þeirrar framtíðar sem nú er komin. Ræðustúfurinn er vissu- lega þörf ádrepa, þeim sem læsir eru á efnið. Þingmaðurinn segir að óskir ríkisstjórnar varðandi samráð við stjórnarandstöðuna um afgreiðslu málsins hafi byggst á ósk hennar um þögn um málið. En í ræðunni kemur nægilega mikið fram af staðreyndum til þess að greinilega sjáist í hina algjörlega fyrirhyggjulausu stjórn efna- hagsmálanna undanfarin veltiár. Fjármagnið Til þess að framleiða efnaleg gæði nægja ekki hendurnar einar. Tæki, orka og hráefni verða að koma til, auk einhvers jarðnæðis. Þetta kostar fjármagn, sem síðan er smám saman endurgreitt. Og til þess að fá rétt framleiðsluverð verður því að bæta upphæð sem endurgreiðslu nemur og vöxtum — við vinnulaun, orku og fleira þess háttar. Setjum sem svo, að stofnkostnaður fyrirtækis, fjár- magnið, sé 100 milljónir króna. Á hverju ári verður þá að ætla ákveðna upphæð til þess að standa straum af þessu fjármagni. Setj- um sem svo, að fyrirtæki tapi 10 m.kr. fyrsta árið. Þetta verður auðvitað að greiða með lánsfé. Fjármagnið, sem standa verður straum af, er nú komið upp í 110 m.kr. Þetta þýðir að fjármagns- kostnaður framleiðslunnar hefir hækkað um 10%. Haldi svona rekstur áfram, þá sekkur fyrir- tækið fljótt dýpra og dýpra í skuldafenið. Fyrirtækið vantar rekstrarfé, lesum vér í blöðunum. Rekstrarféð er tapað. Síðan blasir gjaldþrotið við. Tapið, sem alþýðu- bandalagsmenn hafa svo lengi verið duglegir að boða sem bók- haldsatriði eitt saman, hefir því vissulega alvarlegar afleiðingar. Meðan fyrirtækinu er að blæða út hafa allir atvinnu. Allt leikur í lyndi, því að Seðlabankinn sér um greiðsluhallann við útlönd, sem tapreksturinn orsakar ... Eigi ríkið fyrirtækið, þá kemur gjald- þrotið náttúrlega ekki svo fljótt. Það eru margvíslegir pólitískir hagsmunir, sem taka þarf tillit til. Vasar skattgreiðendanna eru djúpir. Mörgum stjórnmála- mönnum finnst þeir þekki þá út og inn, enda heimagangar þar. Vanskil Þingmaðurinn talar um van- skilaskuld Áburðarverksmiðjunn- ar, 100 milljónir króna erlendis. Svo að fyrirtækið er komið í van- skil vegna skulda erlendis, upp á litlar 100 m.kr. Þingmaðurinn kallar þetta líka óreiðuskuldir. Þegar Járnbiendiverksmiðjan og Sementsverksmiðjan koma til, að- eins með tap síðastliðins árs, þá er upphæðin sennilega komin langt yfir 300 m.kr. Þetta er ósnotur upphæð, og það eins þótt hlutur Elkem væri dreginn frá. Á mestu af þessu á íslenzka ríkið að standa skil. Til eru menn sem vildu helzt að álið væri með. Ekki yrði upp- hæðin síður myndarleg við það. Einnig myndi Landsvirkjun geta hjálpað upp á myndarskapinn, og það svo um munaði. Vanskil! Það er ekki nóg með að skuld Áburðarverksmiðjunnar sé stór, heldur er hún í vanskilum. Seðlabankinn hefir sennilega bjargað andliti ríkisins út á við, enda er hann til þess. En stað- reyndirnar eru jafn óhrjálegar fyrir. Þessar 100 m.kr. verða auð- vitað að greiðast með hærra áburðarverði á komandi árum, a.m.k. að öllu óbreyttu. Fer þá að lækka risið á kenningunni um ódýra áburðinn, frá verksmiðju sem ríkið ætti og ræki til hagsbóta fyrir land og þjóð, en ekki menn sem rækju verksmiðjuna í gróða- skyni. Þessum rökum — um ódýra áburðinn frá ríkisverksmiðjunni — var mikið haldið á loft gegn okkur, sem vildum að verksmiðjan yrði ekki ríkisfyrirtæki. Að nafn- inu til var hún það heldur ekki, en það var aðeins að nafninu til. Þögn — Þögn Að baki þessa dularfulla máls, sem þingmaðurinn er að reyna að vekja athygli á, máls, sem mest líkist toppinum á ísjaka, dyljast tvær ónotalegar staðreyndir. Verðið á áburði þeim sem verk- smiðjan framleiðir, framleiðslu- kostnaðurinn, er hærra en á inn- fluttum áburði. Fyrirtækinu er „Meðan fyrirtækinu er aö blæða út hafa allir at- vinnu. Allt leikur í lyndi, því að SeÖlabankinn sér um greiðsluhallann viö út- lönd, sem tapreksturinn orsakar. Eigi ríkið fyrir- tækið, þá kemur gjald- þrotið náttúrlega ekki svo fljótt. ÞaÖ eru margvísleg- ir pólitískir hagsmunir, sem taka þarf tillit til. Vasar skattgreiðendanna eru djúpir.“ illa stjórnað. Hverjir bera ábyrgð? Alþingi og ríkisstjórn. Hvað segir Egill?: „Það er ástæðulaust að fara um það hér mörgum orðum eftir hverju er leitað við stjórnarandstöðuna í þessum viðræðum. En það er ein- ungis það að þegja yfir þessu máli, að láta sem minnst á þessu bera, lcita eftir samkomulagi við það að þetta mætti fara inn í 6. gr. þannig, að sem allra minnst yrði eftir því tekið. Á þessu byggðust óskir ráð- herra og ríkisstjórnar um samráð.“ Óskir ríkisstjórnar og ráðherra voru þær að fá stjórnarandstöð- una til að þegja. Skilur þjóðin ekki hvað þingmaðurinn er að segja? Það er um ekki minna mál að ræða en að blekkja þjóðina. Hverj- ir? Æðstu trúnaðarmenn hennar. Þingmaðurinn bætir við: „Það er engan veginn víst, að þing- mönnum gefist kostur á því að ræða þetta mál síðar í vetur þó að þess væri full þörf.“ Fái þingmenn ekki einu sinni að fylgjast með málinu, hve mikið er þjóðinni ætl- að að vita og skilja? Hugsjónalandhelgi félagshyggjunnar Öll ættum vér að geta skilið, að fyrirtæki, sem framleiða til út- flutnings, og selja á heimsmarkaði í harðri samkeppni, eins og álverið og járnblendiverksmiðjan gera, geti neyðzt til að stofna til skulda á erfiðum tímum. Langtum erfið- ara er að sætta sig við það, að fyrirtæki, sem framleiða aðeins fyrir vel þekktan innlendan mark- að, skuli vera komin í hörmulegar aðstæður vegna margra ára tap- rekstrar og skuldasöfnunar. En þetta á víst bæði við um sement og áburð. Hvorttveggja eru ríkisfyr- irtæki, undir yfirstjórn Alþingis. Og bæði munu vera meira en ald- arfjórðungs gömul. Eg er þeirrar skoðunar, að ástæðurnar fyrir feluleiknum séu margar. Þingmaðurinn virðist halda að ein sé mest: Þessi um- rædda vanskilaskuld er jafnhá and- virði alls áburðar, sem bændur landsins keyptu á árinu 1981. Fyrir mörgum árum komst ég að þeirri niðurstöðu, að mistök stjórnmálamanna í efnahagsmál- um væru þjóðinni oft dýr, en sá kostnaður væri samt lítill miðað við það sem það kostaði að breiða yfir þau. Brot úr sögu Þegar Framkvæmdabankinn var stofnaður var í frumvarpinu lagt til, að bankinn fengi tilteknar eignir ríkisins sem stofnfé. Þar með voru skuldabréf Sogsvirkjun- ar, Laxárvirkjunar og Áburðar- verksmiðju fyrir svokölluðu mót- virðisfé, ennfremur hlutabréf ríkisins í verksmiðjufélaginu. Ég

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.