Morgunblaðið - 25.03.1983, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 25. MARZ 1983

Utgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 180 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 15 kr. eintakið.
í rétta átt
Ekki þarf að koma á óvart
að hið sama gerist hér og
í útlöndum að þeir sem
atvinnurekstur stunda hafi
raunhæfari hugmyndir um
stöðu þjóðarbúsins og leiðir
út úr efnahagsvandanum en
þeir stjórnmálamenn sem
lofa kjósendum gulli og
grænum skógum og nota
skattfé þeirra til atkvæða-
kaupa. Þessi kenning um
raunsæi atvinnurekenda og
þeim mun botnlausara
óraunsæi sem stjórnmála-
mennirnir eru lengra til
vinstri var enn einu sinni
staðfest á ársfundi Félags ís-
lenskra iðnrekenda á mið-
vikudaginn. Þar flutti Hjör-
leifur Guttormsson, iðnaðar-
áðherra, kerfisbundna
möppuræðu um nauðsyn rík-
isforsjár, niðurrifs og aft-
urhalds en Víglundur Þor-
steinsson, formaður FÍI,
lagði á ráðin um það hvernig
snúa ætti vörn gegn afleið-
ingum vinstrimennskunnar í
sókn. Víglundur lagði höfuð-
áherslu á það markmið að
iðnaðarframleiðslan skyldi
tvöfölduð á næstu 10 til 12
árum með því að:
„Auka markaðshlutdeild á
innlendum markaði um allt
að 50%.
Hefja framleiðslu á nýjum
vörum fyrir heimamarkað.
Með því að þrefalda núver-
andi útflutning iðnaðarvöru
án stóriðjuframleiðslu á
þessu tímabili.
Og loks með því að þre-
falda stóriðjuframleiðsluna
á þessum sama tíma.“
Víglundur Þorsteinsson
sagði að með þessu mætti
auka þjóðarframleiðsluna
um allt að fimmtung á næstu
10 til 12 árum, en vegna
efnahagslegrar óstjórnar á
vegum vinstrimanna stefnir
nú í það, að á árinu 1984
verði þjóðartekjur og þjóðar-
framleiðsla á hvern fslend-
ing svipaðar og árið 1976.
Með öðrum orðum, vinstri-
mennskan hefur leitt til þess
að við erum að glata öllum
ávinningnum af útfærslu
fiskveiðilögsögunnar í 200
sjómílur. Þegar tjónið sem
vinstrimenn hafa valdið er
sett fram með þessum hætti
ætti öllum almenningi að
vera ljóst í hvert óefni er
komið.
Formaður Félags ís-
lenskra iðnrekenda var
ómyrkur í máli þegar hann
ræddi um samskipti Hjör-
leifs Guttormssonar og Alu-
suisse, eiganda álversins í
Straumsvík. Kjarni deilu
Hjörleifs við Alusuisse nú er
sá, að Alþýðubandalagið vill
með öllum tiltækum ráðum
koma í veg fyrir að álverið í
Straumsvík verði stækkað,
það fórnar jafnvel möguleik-
anum á hækkun raforku-
verðs til álversins til að
hindra stækkun álbræðsl-
unnar. Framsóknarmenn
una forræði kommúnista að
þessu leyti í ríkisstjórninni
en þeir, sem gjörkunnugastir
eru, vita að stækkun núver-
andi stóriðjuvera er fljót-
virkasti og arðsamasti stór-
iðjukostur á íslandi um þess-
ar mundir. Og það er rétt hjá
Víglundi Þorsteinssyni þegar
hann segir: „í ljósi núver-
andi ástands fiskstofna er
djörf iðnaðar- og stóriðju-
stefna einfaldlega eini kost-
urinn sem getur staðið undir
hagvexti hér á næstunni."
Af framhaldi vinstri-
mennskunnar undir forystu
Hjörleifs Guttormssonar
leiðir stöðnun, atvinnuleysi,
fátækt og fjárhagslegt
ósjálfstæði. Skuldasöfnun
vinstrimanna í útlöndum
veldur því að við höfum ekki
sjálfir fjárhagslegt svigrúm
til að reisa hér áhættusöm
stóriðjufyrirtæki. Niður-
rifsstefna vinstrimanna í
stóriðjumálum er eitt helsta
átakamál komandi kosninga.
Vilji menn taka stefnu í
rétta hátt hafna þeir forræði
vinstrimanna á þessu sviði.
Kosningalán
í útlöndum
Alþingi neitaði Steingrími
Hermannssyni, for-
manni Framsóknarflokksins,
um fé til að fleyta nokkrum
skuldugustu fyrirtækjunum
í sjávarútvegi fram yfir
kjördag. Eftir að þing hefur
verið rofið heimtar Stein-
grímur að fá þetta fé til út-'
deilingar og krefst þess í rík-
isstjórninni að tekið verði
120 milljóna króna kosn-
ingalán í útlöndum. Engar
líkur eru á því að meðráð-
herrar Steingríms hafi vit
fyrir honum enda hefur lán-
beiðninni verið vísað til
Ragnars Arnalds, fjármála-
ráðherra, sem sagði síðast-
liðið sumar að þjóðin væri að
sökkva á kaf í skuldafenið en
hefur síðan farið ófáar ferð-
irnir til City of London og
Wall Street til að baða sig í
ljómanum af gulli auð-
magnsins á kostnað þeirrar
kynslóðar íslendinga sem
enn er svo ung að árum að
hún fær ekki rönd við reist.
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir HARRY GRANBERG
Kalevi Sorsa, forsætisrádherra. Pár Olav Stenbáck, utanríkisrácV Esko Ollila, verzlunar- og iðnað-
Jafnaöarmenn unnu á í kosningun- herra. Flokkur hans, Sænski þjéö arráöherra. Flokkur hans, Mið-
um. arflokkurinn, hélt sínu. flokkurinn, tapaði nokkru fylgi.
Stjórnarflokkarnir
héldu sínu í
finnsku kosningunum
Nýkjörið þjóðþing Finnlands kemur saman 7. apríl nk. og þá
hefst baráttan um myndun nýrrar ríkisstjórnar. Sú staöreynd er
enn augljósari en áður, að núverandi stjórnarflokkar hafa meiri-
hluta á þingi. Jafnaðarmenn hafa þannig fleiri þingsnti en nokkru
sinni fyrr eftir stríð. Kalevi Sorsa forsætisráðherra hefur því tromp
á hendi. Stjórn borgaralegu flokkanna er útilokuö, þar sem þeir
hafa ekki meirihluta án fulltingis Landsbyggöarflokksins.
Urslit þingkosninganna urðu
að verulegu leyti mótmæli
við gömlu stjórnmálaflokkana
og leiðtoga þeirra. Landsbyggð-
arflokkur Vennamos vann stór-
sigur. Sameiningarflokkur
hægri manna náði ekki þeim
arangri, sem skoðanakannan-
ir höfðu spáð. Jafnaðarmenn
unnu á, en gátu þó ekki náð til
sín því fylgi, sem kommúnistar
töpuðu.
Samanlagt styrktu stjórnar-
flokkarnir stöðu sína. Engu að
síður má búast við, að stjórn-
armyndunin verði erfið. Á þjóð-
þinginu þarf að kjósa nýjan
þingforseta í stað Johannesar
Virolainen, sem féll nú eftir nær
40 ára setu á þingi.
Kommúnistar töpuðu 8 þing-
sætum og hafa nú 27 þingmenn.
Hlutdeild þeirra í atkvæða-
magninu minnkaði úr 17,9% í
14%. Jafnaðarmenn juku þing-
mannafjölda sinn úr 52 í 57 og
fengu nú 26,7% atkvæða í stað
23,9% áður. Miðflokkurinn og
Frjálslyndi þjóðarflokkurinn
fengu nú til samans 28 þingsæti
eða þremur færri en síðast og
ekki nema 17,8% atkvæða í stað
20,5% áður.
Sameiningarflokki hægri
manna hafði verið spáð mikilli
fylgisaukningu, sem þó varð
ekki. í síðustu kosningum fékk
flokkurinn 21,7% atkvæða og 46
þingsæti. Að þessu sinni jókst
fylgi flokksins í 22,2%, en engu
að síður tapaði hann tveimur
þingsætum og hefur nú 44.
Sænski þjóðarflokkurinn stóð
sig vel og fékk nú einu þingsæti
fleira en áður. í hópi þingmanna
þeirra er þingmaður Álandsey-
inga, sem nú er Gunnar Jansson,
en það sæti skipaði áður Gunnar
Hæggblom.
Sigur Lands-
byggðarflokksins
Aðalsigurvegari kosninganna
var Landsbyggðarflokkurinn,
sem vinnur alltaf á, þegar
óánægja ríkir á meðal kjósenda
og þeir vilja láta hana skorinort
í ljós. Flokkurinn meira en tvö-
faldaði nú fylgi sitt úr 4,2% í
9,7% og jók þingmannatölu sína
úr 6 í 17. Talsmaður flokksins,
Pekka Vennamo, sem er sonur
stofnanda flokksins, Veikko
Vennamos, reyndist mesti at-
kvæðaveiðari flokksins. Hann
fékk 25.077 atkvæði.
Kristilega bandalagið, sem
hafði 10 þingsæti, tapaði nú heil-
um sjö þingsætum og heldur að-
eins þremur. Fékk það aðeins
3,0% atkvæða, en hafði 4,8% áð-
ur. Hinn svonefndi Stjórnar-
skrárbundni þjóðarflokkur, sem
er yzt til hægri, vann á, en fékk
þó aðeins eitt þingsæti. Þar var
að verki hinn sterki maður
flokksins, Georg C. Ehrnroot, en
hann hefur ekki setið á þingi frá
því 1979.
„Græningjarnir" svonefndu
höfðu góðan meðbyr í kosning-
unum. Þeir buðu fram í Suður-
Finnlandi og fengu menn kjörna
í Helsingfors og Nyland. Þessi
„ópólitíski" flokkur fékk þannig
tvö þingsæti og 1,5% atkvæða.
Græningjarnir fá þó enga
oddaaðstöðu á þingi, því að borg-
aralegu flokkarnir fengu þar
hreinan meirihluta. Vinstri flok-
karnir fengu aðeins 41,9% og 87
þingsæti af 200.
Af atkvæðisbæru fólki greiddu
80,7% atkvæði.
Úrslit kosninganna má skoða
sem viðbrögð kjósenda við hinu
mikla atvinnuleysi og umbótum
á ellilaunakerfinu, er áttu að
bæta hlutskipti gamla fólksins,
en höfðu aðeins neikvæð áhrif á
kjör um hundrað þúsund manna.
Þá voru úrslit kosninganna
einnig mótmæli gegn stjórn-
málamönnum, sem féllu í áliti,
er það kom í ljós, að þeir höfðu
hækkað dagpeninga sína á ólög-
legum forsendum. Þá hafa
nokkrir stjórnmálamenn einnig
verið viðriðnir hneykslismál í
tengslum við smíði neðanjarð-
arlestarinnar í Helsinfors og
bætti það ekki úr skák.
Nokkrir ráð-
berrar féllu
Þetta bitnaði m.a. á viður-
kenndum stjórnmálamönnum úr
röðum hinna eldri. Johannes
Virolainen náði þannig ekki
endurkjöri og verður að sætta
sig við að vera varaþingmaður.
Juuso Hæikiö, varaformaður
Sameiningarflokks hægri
manna, náði ekki heldur endur-
kosningu. Nokkrir af ráðherrum
jafnaðarmanna í ríkisstjórninni
féllu einnig. Um 75 nýir þing-
menn voru kosnir á þing og á
meðal þeirra voru margir þing-
menn Landsbyggðarflokksins,
sem sumir voru ekki einu sinni
kunnir á vettvangi bæjar- og
sveitarstjórnarmála fyrir kosn-
ingarnar.
Flokkur jafnaðarmanna, Mið-
flokkurinn, og Sænski þjóðar-
flokkurinn eiga nú aðild að ríkis-
stjórn þeirri, sem Kalevi Sorsa
hefur verið forsætisráðherra
fyrir. Þessir flokkar fengu nú til
samans 106 þingmenn og hafa
þannig meirihluta á þingi. Þrátt
fyrir þetta er talið, að erfitt ver-
ið að mynda nýja ríkisstjórn.
Fyrir kosningarnar höfðu
Miðflokkurinn, Sænski þjóðar-
flokkurinn og margir þingmenn
jafnaðarmanna gefið í skyn, að
Sameiningarflokkur hægri
manna ætti eftir að fá sæti í rík-
isstjórninni að kosningunum
loknum. Síðastnefndi flokkurinn
hlaut hins vegar enga fylgis-
aukningu og flokkurinn hefur
því ekki sterka aðstöðu í viðræð-
um um stjórnarmyndun. Mjög
erfitt þykir að jafnaði að fá
Miðflokkinn til stjórnarsam-
starfs og sá flokkur tapaði þar
að auki í kosningunum. Þá þykir
þátttaka kommúnista í sam-
steypustjórn, sem vinstri flokk-
arnir stæðu að, vera mjög
ósennileg.
Þeirri spurningu er ekki held-
ur auðvelt að svara, hver á að
verða forsætisráðherra. Verður
Sorsa áfram forsætisráðherra í
samsteypustjórn jafnaðarmanna
og Miðflokksins? Slík lausn get-
ur vart talizt aðgengileg með til-
liti til hins mikla meirihluta
borgaraflokkanna á þjóðþinginu.
Því má búast við, að stjórnar-
myndunin eigi eftir að taka
langan tíma og verða mikill
prófsteinn á Koivisto forseta.