Morgunblaðið - 25.03.1983, Blaðsíða 1

56 SIÐUR
70. tbl. 70. árg.
FÖSTUDAGUR 25. MARZ 1983
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Reagan Bandaríkjaforseti í sjónvarpsræðu:
Varnarkerfí verði sett
upp úti í himingeimnum
Gerir kjarnorkuvopn úrelt og gagnslaus
Wa.shington, 24. marz. AP.
BANDARÍKJAMENN hyggjast koma sér upp varnarkerfí út í geimnum
í framtíðinni, sem á að geta grandað sovézkum eldflaugum á fíugi og
gera „kjarnorkuvopn úrelt og gagnslaus“. Kom þetta fram í sjónvarps-
ræðu, sem Ronald Reagan forseti flutti í Hvíta húsinu í Washington á
miðvikudagskvöld. Þessi nýja áætlun felur í sér mikla breytingu frá
þeirri stefnu, sem fylgt hefur verið í nær þrjá áratugi, og miðuð hefur
verið við að koma í veg fyrir kjarnorkuárás með því að svara henni með
gagnárás með kjarnorkuvopnum.
Reagan sagði, að samkvæmt
hinni nýju áætlun ættu Banda-
ríkjamenn að geta komið í veg
fyrir óvinaeldflaugar á leið þeirra
og grandað þeim, áður en þær
hittu skotmörk sín. Þessi varn-
arvopn væri þó ef til vill ekki
unnt að framleiða fyrr en um eða
eftir næstu aldamót. Er talið
greinilegt, að þessi áætlun byggi
á laser-geislum eða örgeislatækni
úti í geimnum, sem að svo komnu
er fremur fræðilegur en raun-
verulegur möguleiki fyrir, en þó
talið framkvæmanlegt.
„Væri ekki betra að bjarga
mannslífum en hefna þeirra,"
sagði Reagan í ræðu sinni. „Ég
tel, að það sé betri leið fyrir
hendi. Hún er sú, að hefjast strax
handa um framkvæmd áætlunar
um að mæta hinni geigvænlegu
eldflaugahættu frá Sovétríkjun-
um með varnaraðgerðum." For-
setinn sagði ennfremur, að hið
nýja varnarkerfi fæli í sér ýmis
erfið tæknileg vandamál, sem
örðugt væri að leysa, og því yrði
hugsanlega ekki kleift að fram-
kvæma slíka áætlun að fullu fyrr
en um næstu aldamót. „Engu að
síður er núverandi tækniþekking
komin á svo hátt stig, að það er
skynsamlegt að byrja strax að
vinna að þessari áætlun. Það mun
taka mörg ár, líklega áratugi og
mikið starf á mörgum sviðum að
koma henni í framkvæmd," sagði
forsetinn.
Þá sagði Reagan ennfremur, að
ákaft væri unnið að því nú að
skipuleggja slíkar rannsóknir til
langs tíma. Takmarkið væri að
útrýma þeirri hættu, sem stafaði
af kjarnorkuvopnum. „Við sækj-
umst ekki eftir hernaðaryfir-
burðum né stjórnmálaávinningi",
sagði forsetinn. „Takmark okkar
er hið sama og takmark allra
annarra þjóða, en það er að finna
leiðir til að koma í veg fyrir
kjarnorkustyrjöld. Ég skora því á
vísindamenn okkar, sem létu
okkur í té kjarnorkuvopnin, að
beina nú hinum miklu hæfi-
leikum sínum að því takmarki
mannkynsins og heimsfriðarins
að láta okkur í té þau tæki, sem
gert gætu kjarnorkuvopn úrelt og
gagnslaus*
Ronald Reagan Bandarfkjaforseti flytur sjónvarpsrsðu sína á miðvikudagskvöld. Til hliðar við hann er Ijósmynd,
sem sýnir m.a. sovézkar MIG-herþotur á vesturhluta Kúbu.
Stórfelld hernaðaruppbygging
Sovétríkjanna í Vesturheimi
Loftmyndir teknar af rússneskum herstöðvum í Mið-Ameríku
Washington, 24. marz. AP.
„í 20 AR hafa Sovétríkin unnið
að því að öðlast geysilegan hern-
aðarmátt og þau létu ekki staðar
numið er hernaðarmáttur þeirra
var kominn langt fram úr því,
sem landvarnir þeirra þurftu og
þau hafa ekki heldur látið staðar
numið nú.“ Þannig komst Ron-

'i;i mmmmm
Þessi Ijósmynd var sýnd, er Reagan forseti flutti sjónvarpsræðu sína i miðvikudagskvöld. Hún sýnir Sandino-flugvöll
í Nicaragua og þann vopnabúnað, sem Rússar hafa komið þar fyrir. Á myndinni mátti m.a. sjá sovézkar þyrlur af
gerðinni MI-8 og sovézkar loftvarnarbyssur.
ald Reagan Bandaríkjaforseti að
orði í sjónvarpsræðu þeirri, sem
hann flutti á miðvikudagskvöld,
þar sem hann gerði meðal ann-
ars grein fyrir hernaðaruppbygg-
ingu Sovétríkjanna í Vestur-
heimi.
Forsetinn sýndi fjórar svart-
hvítar ljósmyndir, sem teknar
voru úr bandarískum könnunar-
flugvélum af sovézkum her-
stöðvum, sem komið hefur verið
upp á Kúbu, Grenada og Nicar-
agua. Ein myndin sýndi 28 fer-
mílna svæði við Lourdes á Kúbu,
þar sem Rússar hafa komið sér
upp fjarskipta- og njósnastöð.
Sagði Reagan, að þessi stöð, sem
væri í aðeins 160 km fjarlægð
frá strönd Bandaríkjanna, væri
sú „stærsta sinnar tegundar í
öllum heiminum". Væri hún
mönnuð 1500 sovézkum vísinda-
mönnum, sem væru í beinu og
viðstöðulausu sambandi við
Moskvu.
Önnur ljósmynd frá Kúbu,
sem forsetinn sýndi, var af her-
þotum á flugvelli af gerðinni
MIG-23 og MIG-21, sem smíðað-
ar eru í Sovétríkjunum. Þá
sýndi forsetinn einnig ljós-
myndir af sovézkum herþyrlum
og fallbyssum við Sandino-
flugvöll í Nicaragua og 3000
metra langa flugbraut, sem
Kúbumenn hafa, með aðstoð
Rússa, komið upp á Grenada,
sem er lítil eyja á Karíbahafi.
Andropov
lagður
inn á
sjúkrahús
Moskvu, 24. mars. AP.
YURI ANDRPOV, leiðtogi
Sovétmanna, hefur nú um viku
skeið legið rúmfastur vegna
hjartakvilla og veikinda í nýr-
um. Eftir áreiðanlegum heim-
ildum var Andropov strax
fluttur á sjúkrahús og var þar
enn í dag, að því best var vitað.
Ekki hefur verið minnst á veik-
indi leiðtogans í opinberum
fjölmiðlum, en þau munu ekki
vera þess eðlis, að honum stafi
veruleg hætta af.