Morgunblaðið - 27.04.1983, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 27. APRÍL 1983
V iðskiptavinurinn
treystir vöru okkar
— segir Bengt Nordström hjá Finlayson
Hér má sjá skemmtilega samsetningu áklæða, sem ðll eru framleidd af
Finlayson; gluggatjöldin, borðdúkurinn, húsgagnaáklæðin, svo og efnið utan
um púðana.
ykkur, sem sífellt standið í hitaveitu-
og virkjunarframkvæmdum."
Nordström tjáði blm. einnig, að út-
flutningur fyrirtækisins hefði vaxið
hægum en markvissum skrefum á und-
anförnum árum, en árið í fyrra hefði
verið erfitt. Allt stefni hins vegar í það
að árið í ár kæmi betur, mun betur, út
á öllum sviðum.
„Ég held það skipti mestu máli fyrir
fyrirtæki eins og Finlayson, að við
trúum á vöru okkar og það sem meira
er, er að við höfum fundið það svo vel,
að viðskiptavinurinn sýnir okkur
traust sitt með því að kaupa hana aft-
ur og aftur," sagði Nordström.
Þessi litla dama er með nýja tegund barnastígvéla frá Nokia á fótunum.
Látum okkur annt um
fætur kaupandans
l»ótt nafnið Finlayson kunni að gefa til kynna, að hér sé um eitthvað
ramm-finnskt að ræða er svo ekki. Vissulega er fyrirtækið finnskt og hefur
verið allt frá stofnun þess árið 1820, en stofnandinn er skoskur kvekari að
nafni James Finlayson.
Þótt Finlayson væri af skoskum ætt-
um, var hann ólíkur löndum sínum að
því leytinu til, að hann var ósinkur á
allt til uppbyggingar fyrirtæki sínu.
Hann lagði ofurkapp á að hafa alltaf
þann fullkomnasta tækjabúnað.sem
völ var á hverju sinni og til gamans
sakar ekki að geta þess, að fyrsta
ljósaperan á Norðurlöndum var tendr-
uð i verksmiðju Finlaysons árið 1882.
Eins og svo mörg finnsk fyrirtæki er
framleiðsla Finlayson ekki bundin við
eitt svið, í þessu tilviki er þau þrjú;
timbur-, plast- og textíliðnaður. Sú
síðastnefnda er langsamlega stærst
um sig með um 700 milljóna finnskra
marka veltu á síðasta ári. Plastiðr.að-
urinn kemur talsvert langt þar á eftir,
og timburiðnaðurinn er nokkuð á óvart
langminnsti hlutinn í veltunni.
Að sögn Bengt Nordström, útflutn-
ingsforstjóra Finlayson, hefur fram-
þróunin orðið gífurleg. Ekki þýðir hins
vegar að hengja hatt sinn alfarið á
reynsluna að sögn Nordström. Komi
ekki til framþróun í takt við tímann,
þurfi fyrirtæki á þessum markaði, sem
og öðrum, ekki að gera sér neinar vonir
um að vera samkeppnishæf. „Reynsla
og þekking eru aðalsorð Finlayson,"
sagði hann.
Finlayson framleiðir á hverju ári 25
milljónir metra efnis, sem öll eru unn-
in úr lituðum þræði. Stærsti hluti
þessa efnis fer til fatagerðar, en hús-
gagnaáklæði og gluggatjöld koma þar
á eftir. Þá er ekki rétt að dylja þá
staðreynd, að Finlayson á þriðjung
hlutabréfa í Finnwear.
Hjá fyrirtækinu vinna alls um 2.500
manns og um fimmtungur framleiðsl-
unnar er fluttur út á ári hverju. Lengi
vel var Finlayson í sérflokki hvað
íbúðir starfsfólks snerti og enn í dag
ræður fyrirtækið yfir um 1.500 íbúðum
víðs vegar um Finnland, en þeim fer þó
óðum fækkandi, þar sem þær standast
ekki lengur kröfur nútímans.
Að sögn Nordström hófst útflutn-
ingur Finnlands fyrst fyrir alvöru
fyrir um 25 árum þegar EFTA kom til
sögunnar, og um svipað leyti hófust
tengsl fyrirtækisins við ísland. Svíar
eru stærstu kaupendurnir, þá hinn
hluti Norðurlandanna, Sovétríkin,
V-Þýskaland og England.
„Við fluttum á síðasta ári út vörur
til íslands fyrir um 5,2 milljónir
marka, og það má að talsverðu leyti
rekja til þess hversu vel tókst til með
sængurfatnaðinn hjá okkur. Hann sló
svo sannarlega í gegn, en einnig hafa
handklæðin frá okkur selst stórum
meira en áður,“ sagði Nordström.
„Staðreyndin er sú, að fjöldinn allur
af fyrirtækjum telur ísland ekki vera
þess virði að eltast við markaðinn þar.
Við höfum hins vegar aðra sögu að
segja. Til þessa höfum við einvörðungu
flutt textílvðrur til landsins, en mér
segir svo hugur um, að plastpípumar
frá okkur eigi framtíð fyrir sér hjá
I
4
— segir Morris Stejskal hjá Nokia, sem fram-
leiðir tæpan helming skófatnaðar á íslandsmarkaði
„Nokia er með allra stærstu skóframleiðendum í Evrópu og á síðasta ári
framleiddi verksmiðjan 3,5 milljónir para af skóm. Af þeirri tölu fóru tæp
100.000 pör til Islands, og eins og kannski liggur í augum uppi, er salan á
íslandi geysilega mikil, ekki hvað síst ef mið er tekið af íbúafjöldanum.
ísland er enda eina erlenda landið, þar sem Nokia hefur látið gera sjón-
varpsauglýsingu," sagði Morris Stejskal, svæðissölustjóri hjá risafyrirtækinu
Nokia.
Risafyrirtæki er orðið sem best
lýsir Nokia. Hjá því vinna um 25.000
manns og heildarveltan á síðasta ári
var tæpir 7 milljarðar finnskra
marka, eða sem svarar 28 milljörðum
ísl. króna. Umsvifin hafa aukist
ótrúlega á undanförnum 10 árum, þó
aldrei eins ört og síðustu þrjú árin. Á
þeim tíma hefur veltan tvöfaldast og
útflutningur þrefaldast.
Starfsemi Nokia skiptist að megin-
hluta til í átta deildir; skógariðnað,
gúmmíiðnað, kapaliðnað, vélaiðnað,
stálframleiðslu af ýmsu tagi, raf-
eindaiðnað, plastiðnað og verkfræði-
lega þjónustu. Sér í lagi hafa umsvif
rafeindaiðnaðar fyrirtækisins vaxið
ört á síðustu árum og með mun meiri
hraða en önnur starfsemi Nokia.
Fyrir okkur íslendinga þýðir nafn-
ið Nokia sennilega ekki nema eitt:
svört stígvél, sem meginhluti lands-
manna hlýtur að hafa átt einu sinni
eða oftar um ævina. Hingað til lands
hafa einnig verið fluttir hjólbarðar,
en til þessa í fremur takmörkuðum
mæli. Þá er ekki ólíklegt að kaplar
hafi verið fluttir hingað til lands, en
Stejskal var ekki kunnugt um slíkt,
enda er gúmmíiðnaðurinn hans sér-
deild, og þá um leið útflutningur
skófatnaðar til Islands.
Tæpur helmingur alls skóinn-
flutnings íslendinga kemur frá Nokia
ár hvert. Salan hefur verið nokkuð
stöðug á undanförnum árum, iðulega
um eða rétt undir 100.000 pörum.
Þessu til staðfestingar sýndi Stejskal
blm. plagg yfir skóinnflutning fs-
lendinga.
„Þrátt fyrir að framleiðsla Nokia
sé svo mikil, þarf enginn að óttast að
fyrirtækið sýni einhvern flumbru-
hátt í framleiðslunni. Að búa til góða
skó er mikið vandaverk og t.d. er
margfalt erfiðara og flóknara að
gera góð stígvél en hjólbarða, þótt
uppistaðan í báðum tilvikum sé auð-
vitað gúmmí. Við látum okkur ákaf-
lega annt um fætur kaupandans,
enda segir það sig sjálft, að fólk
kaupir ekki nema einu sinni skófatn-
„Gömlu, góðu“ stíjrvélin frá Nokia.
Hefðbundin stígvél, sem flestir
kannast eflaust við.
að sem því likar ekki. Alls starfa um
1.200 manns í skó- og stígvélaverk-
smiðju Nokia, og Stejskal vildi vekja
á því athygli, að með haustinu hæfi
Nokia framleiðslu klofstígvéla á nýj-
an leik eftir nokkurra ára hlé. Þá eru
sex nýjar gerðir stígvéla væntanleg-
ar í ár.
Stór hluti skófatnaðar Nokia er
fluttur út til Sovétríkjanna, svo og
Noregs og Svíþjóðar. Alls var velta
gúmmíiðnarins hjá Nokia um 850
milljónir marka í fyrra, og útflutn-
ingur nam um fjórðungi þeirrar upp-
hæðar.
Heimsókn í höfuðstöðvar Marimekko:
í fremstu röð í
rúma þrjá áratugi
Þessi laglega flík ber nafnið „Tjald“ og er úr 100% baðmull. Hluti af
haustlínu Marimekko.
„Árið í fyrra var okkur mjög gott
og við veltum um 82 milljónum
marka. Það er kannski ekki mjög
mikið í sjálfu sér, en Marimekko er
heldur ekkert risafyrirtæki," sagði
Juliana Balint, blaðafulltrúi fyrirtæk-
isins, er Morgunblaðið heimsótti höf-
uðstöðvar þess í síðustu viku.
„Marimekko er ekki með nema
um 370 menn í vinnu og stjórn fyrir-
tækisins hefur hreint engan áhuga á
að þenja reksturinn mikið út. Við
höfum heldur tekið upp þá stefnu að
selja einkaleyfi til annarra land, t.d.
Svíþjóðar, Japan og Bandaríkjanna."
Það er dálítið athyglisvert, en
flestir þeir, sem blm. ræddi við
fyrir og eftir ferð sína til Finn-
lands, voru þeirrar skoðunar að
Marimekko væri þekktasta finnska
nafnið hér á landi á sviði fatnaðar
og áklæða. í raun dálítið merkileg
staðreynd í Ijosi þess, að Mari-
mekko er barnungt fyrirtæki í
samanburði við gömlu risana í
Tampere.
Það var árið 1951 að Marimekko
var sett á laggirnar af frú Armi
Ratia og nokkrum félögum hennar
við listaskólann í Helsinki. Þessi
hópur hafði um skeið unnið að til-
raunum með tauþrykk og tók síðan
til við að útfæra tilraunir sínar á
fatnaði. Uppátækið vakti feikilega
eftirtekt og skriðunni var hrundið
af stað. Orðið Marimekko þýðir
annars í raun ckki annað en lítill
kjóll handa Maríu.
Frú Ratia veitti fyrirtækinu for-
stöðu til dauðadags fyrir nokkrum
árum, en þá tók Kari Matteson við.
Útflutningur Maritnekko hófst á
ofanverðum sjötta áratugnum og
hefur vaxið mjög hröðum skrefum
æ síðan. Útflutningslöndin eru nú
orðin um 30 talsins og í fyrra var
41% framleiðslunnar selt úr landi.
Mikilvægustu viðskiptalöndin eru
Svíþjóð, V-Þýskaland, Holland og
Sviss.
„Marimekko hefur frá upphafi
verið mjög sérstakt fyrirtæki inn-
an finnska textíliðnaðarins," sagði
Balint. „Okkar vörur hafa í flest-
um tilvikum skorið sig úr varningi
keppinautanna hvað útlit snertir
og hönnun okkar hefur ætíð verið
mjög sérstök.”
Vörur Marimekko hlutu alþjóða-
viðurkenningu svo að segja strax
og þær voru sýndar á erlendri
grund. Á þeim tíma (á sjötta ára-
tugnum) var í raun ekkert til sem
hét finnsk fatatíska. Efni frá
Marimekko voru sýnd á Tríennaln-
um í Mílanó, Bíennalnum í Feneyj-
um og á heimssýningunni í Brússel
og hvarvetna hlutu þau mikið lof.
Hjá Marimekko starfa tveir
hönnuðir á sviði áklæða og aðrir
tveir hanna tilbúinn klæðnað.
Annar fatahönnuðurinn heitir
Marja Suna og hún hefur starfað
hjá fyrirtækinu í þrjá áratugi, „og
kemur sífellt með nýjar og ferskar
hugmyndir," segir Balint. Annar
áklæðahönnuðanna er japanskur
og sjálf er Balint Ungverji, alin
upp í Argentínu til 10 ára aldurs.
Það er því vissulega snertur af al-
þjóðlegum blæ yfir Marimekko,
þótt hönnunin sé al-finnsk að upp-
runa.
„Marimekko hefur alltaf haft
gott lag á að fylgja tískunni, án
þess þó að fylgja hátískusveiflun-
um hverju sinni. Fyrir fyrirtæki,
sem ekki er stærra í sniðum en
Marimekko, er ógerlegt að skipta
um tísku á tveggja mánaða fresti,
Það er auðvitað alltaf þægt að
selja eitthvert takmarkað magn af
slíkri hátískuvöru, en ekkert fyrir-
tæki af þessari stærðargráðu ber
sig með þeim hætti. Því leggjum
við megináherslu á klæðnað sem
fólk getur verið í við öll tækifæri,
án tillits til hátískustrauma og
árstíða. Það held ég okkur hafi tek-
ist ákaflega vel í gegnum tíðina,"
sagði Balint.