Morgunblaðið - 24.07.1983, Blaðsíða 34

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. JÚLÍ 1983
ekki vilja hagnast á brennivíns-
eða tóbakssölu eða einhverju því
sem mér finnst vera neikvætt.
Mér finnst aftur á móti ekkert
neikvætt við það að selja fólki á
öllum aldri fatnað. Ég held að föt
geti haft mjög góð áhrif á fram-
komu fólks, því líður betur ef það
er vel klætt. Sömuleiðis hef ég selt
hljómlist og skó og mér finnst
þetta allt jákvætt og er stoltur af
því. Við höfum einnig verið að
framleiða vöru sem einhvern
vantar og erum um leið að skapa
vinnu fyrir fjölmarga svo að ég
skammast mín ekkert fyrir þetta
nema síður sé. Tískufyrirbrigði
geta verið bæði jákvæð og nei-
kvæð og ég held að fatatíska sé
fremur af hinu góða. Aftur á móti
fylgdi bítlatískunni á sínum tíma
ýmislegt neikvætt, þar á meðal
eiturlyfjaneysla, sem ég barðist á
móti með oddi og egg á sínum
tíma.“
Þetta minnir okkur á, að þú hefur
stundum gengið fram fyrir skjöldu
með ýmis málefni og talar þá gjarn-
an eins og hugsjónamaður?
„Já, það má kannski segja að ég
hafi alltaf verið að burðast með
einhverjar hugsjónir, sem sumir
hafa misskilið vegna þess að ég
stunda viðskipti og þeir telja að
slíkur maður geti ekki haft hug-
sjónir, hann hljóti alltaf að vera
að hugsa um hvað hann geti grætt
á þessu. Mér er það sérstaklega
minnisstætt í sambandi við eitur-
lyfjamálin, að ég lagði mikið á mig
til að kynna mér þessi mál og fékk
til liðs við mig ungt fólk, sem var
áberandi í poppinu á þessum tíma.
Við héldum blaðamannafund þar
sem við kynntum þessi mál og vör-
uðum við hættunni og um leið og
ég hafði lokið forspjallinu gall við
í einhverjum: Og hvað græðir
Kamabær svo á þessu? Ég held ég
hafi sjaldan orðið fyrir eins mikl-
um vonbrigðum og með þennan
fund og raunar allar undirtektir
yfirvalda í þessu máli, sem voru
vægast sagt niðurdrepandi, en það
er önnur saga. En eins og ég sagði
áðan finnst mér ekkert athugavert
við það að græða um leið og aðrir
hagnast á því líka og þessi gróða-
komplex hlýtur einhvern tíma að
fara af mannskapnum."
En hvað er það sem fær menn
eins og þig til að standa í þessum
bransa, er það gróðavonin fyrst og
fremst?
„Ég hef oft verið spurður að því
hvað það sé sem fái menn til að
halda áfram að djöflast í þessu og
hef alltaf svarað því að það er ör-
ugglega ekki gróðavonin í fyllstu
merkingu þess orðs; það að safna
einhvérjum peningum í buddu.
Fyrir mér eru peningar hreyfiafl
til að framkvæma og ég hef mjög
gaman af að framkvæma og sjá
hlutina gerast. Ég hef staðið í
viðskiptum frá því ég var tvítugur
og veit að til eru margar einfald-
ari og áhættuminni aðferðir til að
græða peninga en að standa í því
að selja og framleiða föt. Menn
geta stundað verðbréfasölu og
fasteignabrask með eina svarta
bók og ekkert fólk í vinnu og haft
miklu meira upp úr krafsinu. En
slíkt myndi ekki gefa mér neina
lífsfyllingu.
Mín lífsfylling felst í því að
framkvæma og ein af mínum hug-
sjónum núna, sem ég vona að verði
ekki misskilin í þetta skipti, er efl-
ing íslensks iðnaðar. Ég framleiði
tískuvörur og ég flyt inn tískuvör-
ur og það er ánægjulegt að verða
vitni að því, að sú vara sem ég
framleiði selst betur en sú sem ég
flyt inn, þótt sú vara komi frá
mörgum bestu framleiðendum í
Evrópu. Það þýðir, að við getum
alveg eins gert þetta sjálfir og
þurfum ekki að vera háðir inn-
flutningi, bæði í þessu og mörgu
öðru. Af hverju ekki að nýta þessa
vinnu í landinu? Ég stend i raun-
inni báðum megin við borðið sem
innflytjandi og framleiðandi. En
ég trúi því að efling íslensks ið-
naðar sé framtíðin og að fólk muni
brátt skilja, að með því að kaupa
íslenska framleiðslu er það um
leið að tryggja eigin framtíð. Og í
þessari framtíð ætla ég að lifa og
berjast sem slíkur, þangað til yfir
lýkur."
bransa og maður varð alltaf að
finna upp á nýjum og nýjum atrið-
um til að trekkja á böllin."
Og þá hefurðu auðvitað brugðið
þér í dansskóna og rokkað fyrir lið-
ið?
„Já, það kom stundum fyrir.
Annars er dansinn eiginlega
kapítuli út af fyrir sig. Við sem
vorum að dansa þarna í gamla
daga „tjúttuðum" mikið til að
byrja með og höfðum gaman af, en
samt vorum við afskaplega ánægð
þegar rokkið kom og breytti takt-
inum. Við héldum mikið hópinn,
Sæmi, Blakki heitinn, og ég og fór-
um saman á böll og höfðum gam-
an af að dansa. Síðan þróaðist
þetta upp í að við fórum að sýna
rokk og á þessum sýningum dans-
aði ég aðallega við Diddu, sem
seinna sýndi mikið með Sæma, en
hann dansaði aftur á móti aðal-
lega við Lóu. Einu sinni kom það
þó fyrir að ég hljóp í skarðið fyrir
Lóu og dansaði sem dama á móti
Sæma, en ég var nokkurn veginn
jafnvígur á að dansa sem dama og
herra, þar sem ég hafði gert mikið
af því að kenna stelpum að rokka.
Við Sæmi endurtókum þetta svo
tuttugu árum seinna, á hátíð hjá
Lionsklúbbi, og það vakti mikla
kátínu þegar Sæmi var að kasta
mér fram og tilbaka, en ég var þá
kominn yfir hundrað kíló, senni-
lega það þyngsta sem ég hef verið
um æfina, og þá erum við kannski
komnir að Scarsdale-málunum."
Saga Karnabæjar er
eins og lygasaga
„Upphaflega ætlaði ég mér að
vera sagnfræðingur," segir Guð-
laugur, þegar ég spyr hann hvort
hann hafi snemma tekið þá
ákvörðun að hasla sér völl í við-
skiptalífinu. „Ég hafði alltaf haft
mikinn áhuga á sagnfræði og að
loknu verslunarprófi settist ég í
fimmta bekk Verslunarskólans og
hugðist lesa undir stúdentspróf.
En þetta voru erfiðir tímar og
m.a. veiktist móðir mín, þannig að
ég varð að hætta og ég tók próf-
skírteinið mitt úr fjórða bekk og
gekk á milli heildsölufyrirtækja
og spurðist fyrir um sölumanns-
starf. Ég þrammaði meðal annars
inn á skrifstofu hjá heildsölufyr-
irtækinu „íslensk erlenda", þar
sem Friðrik Sigurbjörnsson var og
honum fannst svo mikið um þessa
atvinnuleit mína að hann ákvað að
hringja í kunningja sína og at-
huga málið. Og það varð úr að ég
var sendur til Rolf Johansen, sem
setti eitthvert drasl í tösku og
sagði að ef ég gæti selt upp úr
töskunni fyrir 15 þúsund kall
myndi ég fá starfið. Þetta var
kinnalitur, varalitur, einhver
„frotte-efni“ og ótrúlegustu hlutir,
en klukkan þrjú um daginn var ég
búinn að selja fyrir 25 þúsund kall
og fékk starfið.
Ég vann hjá Rolf í eitt og hálft
ár og ákvað síðan að fara í sjálf-
stætt sölumannsstarf ásamt bróð-
ur mínum. Þetta var á þeim tíma
sem ég var umboðsmaður Lúdó,
sem þá hét reyndar Plútó, og við
byrjuðum á því að framleiða sér-
stakar Plútó-peysur, sem ég hann-
aði sjálfur. Strákarnir spiluðu í
þessum peysum á böllunum og við
seldum 2.500 Plútó-peysur. Nú,
þetta var upphafið, við fengum þó
nokkurn pening út úr þessu og
stofnuðum heildverslunina G.
Bergmann og við fluttum m.a. inn
mikið af lífstykkjum og brjósta-
höldum auk þess sem við fram-
leiddum sjálfir og seldum peysur
og skyrtur af ýmsum gerðum.
Bróðir minn flutti síðan til út-
landa og hætti, en Björn Péturs-
son kom inn í fyrirtækið og síðar
stofnuðum við saman Karnabæ,
ásamt Jóni Baldurssyni."
Nú fóruð þið inn á nýjar brautir
með stofnun Karnabæjar og sjálf-
sagt hefur ykkur ekki órað fyrir
þeirri þróun sem varð á þessu sviði.
Hvernig atvikaðist það að þið fóruð
út í þennan rekstur?
„Ef ég færi að segja sögu
Karnabæjar þá hljómar það í
rauninni eins og lygasaga. f stuttu
máli var það þannig að góður vin-
ur minn, Colin Porter, kom til mín
Fyrsta twist-sýning á fslandi. Gulli og Didda á fullu í gamla Þórscafé í kringum 1960
með grein úr tímariti, þar sem
sagt var frá því að John nokkur
Stevens hefði opnað bítlaklæða-
verslun í gömlum „pöb“ í Carnaby
Street í London. Þetta varð til
þess að ég skrifaði John Stevens
bréf og spurði hvort hann hygðist
hefja útflutning á þessu, sem hann
svaraði játandi. Hann bað mig um
að halda sambandi við sig og á
milli okkar fóru nokkur bréf, en
ég, sem var fyrst og fremst heild-
sali, hugðist flytja inn þessa vöru
til að selja íslenskum verslunum.
Sá aðili sem var mest í sam-
bandi við mig var Ari Jónsson í
Faco, en hann var mjög opinn
fyrir öllum nýjungum og fylgdist
vel með. Um tíma hefur honum
sjálfsagt fundist að þetta gengi
ekki nógu fljótt fyrir sig hjá mér
og ég komst að því, að einn góðan
veðurdag voru þeir Faco-menn
farnir af landi brott ásamt heild-
sala nokkrum og kaupmanni norð-
an frá Akureyri og voru þeir ber-
sýnilega farnir að vitja John Stev-
ens til að kanna hvað þarna væri á
seiði. Daginn eftir var ég farinn af
stað, með æskuvini mínum, Jóni
Baldurssyni, til London og við
fengum okkur herbergi á Regent
Palace, sem var eina hótelið sem
íslendingar þekktu í London.
Morguninn eftir hitti ég þar son
Ara í Faco, heildsalann og fleiri
menn og þeir segja mér að það
þýði ekkert að hugsa um þetta.
Þeir séu búnir að taia við þá í
Carnaby Street og að þetta sé allt
of dýrt og ómögulegt. Ég bar mig
mannalega og sagði að þeir réðu
auðvitað hvort þeir yrðu með í
þessu, en ég væri með allt á hreinu
í þessu sambandi, sem var nú ekki
alveg sannleikanum samkvæmt.
En eftir þetta löbbuðum við Jón út
og vissum ekkert hvert við áttum
að fara enda óvanir í heimsborg-
inni.
Við göngum fyrst út á Regent
Street og þegar við erum á leið
upp götuna tek ég eftir skilti á
húsi þar sem á stóð „Baker War-
burg Division" og ég segi: Er þetta
ekki nafn sem við höfum séð áður?
Og við tvístígum þarna fyrir
framan um stund en ákveðum síð-
an að við höfum ekkert þarfara að
gera en fara inn og kanna málið.
Til að gera langa sögu stutta, þá
var „Great Universal Stores",
þessi stóra fyrirtækjasamsteypa,
nýbúin að kaupa þetta fyrirtæki,
og hafði það eina markmið að
..Ég er KR-ingur og er stoltur af því... “ Guðlaugur í keppni með meistara-
flokksliði KR í handknattleik á sjötta áratugnum.
flytja út þessa nýju tísku sem
kölluð var „New London Look“.
Við gerðum þarna stóra pöntun
upp á 12 þúsund pund, sem var svo
mikið að þeir sendu sérstakan
mann hingað heim til að kanna
aðstæður. Eg var þá bara með litla
skrifstofu og var að velta því fyrir
mér hvort að ég ætti að setja
eitthvað á svið til að sýnast stór
karl, en ákvað svo að koma til dyr-
anna eins og ég var klæddur, og
manninum leist nógu vel á þetta
til að samþykkja pöntunina. Síðan
gerðist það að aðeins einn aðili,
Faco, stóð við að kaupa af mér
þessa vöru, þannig að við stóðum
uppi með stóran lager af vörum
sem við gátum ekki selt í verslan-
ir. Við ákváðum því að setja upp
þessa búð, Karnabæ, á horni Týs-
götu og selja þetta sjálfir."
Jákvæður og nei-
kvæður hagnaður
Gulli í Karnabæ hefur stundum
verið gagnrýndur, einkum á fyrstu
árum fyrirtækisins, fyrir að færa
sér í nyt hégómagirni unglinga og
græða á nýjungagirni þeirra. Ég
spyr hann hvað hann hafi að segja
um þetta atriði:
„Já, ég hef svarað þessu áður og
sagt, og stend við það, að til er
bæði jákvæður hagnaður og nei-
kvæður hagnaður. Þetta orð
„gróði“ má helst ekki nefna upp-
hátt á íslandi, en samt held ég að
fáir hugsi meira um að græða en
íslendingar, en það er eins og eng-
inn vilji viðurkenna það. En eins
og ég sagði getur hagnaður bæði
verið af neikvæðum toga og já-
kvæðum og ég myndi til dæmis