Morgunblaðið - 24.07.1983, Blaðsíða 6

50
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. JtJLÍ 1983
Kristín Þorraldsdóttir í stofunni
sinni, fyrir framan stórt Kjarrals-
málverk úr Skagafirði. Bserinn
fremst á myndinni er Hofdalir.
Viötal Elín Pálmadóttir
ishúsið. Páll Melsted var þá orð-
inn blindur og var mest uppi á
loftinu. En skemmtilegt þótti
okkur þegar einhver kennari var
veikur og hann kom til að fræða
okkur. Þarna voru góðir kennarar,
svo sem Þóra Friðriksson og Ingi-
björg Bjarnason. Hún kenndi
leikfimi og var minn fyrsti dans-
kennari með Ingibjörgu Brands,
þegar ég var 14 ára. En seinna átti
ég svo eftir að kenna hjá henni,
þegar hún var orðin skólastjóri
Kvennaskólans.
Veturinn eftir að Kvennaskóla-
náminu lauk var Kristín ásamt
önnu systur sinni í Flensborgar-
skóla og þær leigðu saman her-
bergi suður í Hafnarfirði, en um
vorið lauk hún þaðan kennara-
prófi. Ekki var það látið nægja,
því veturinn 1907—8 var Kristín í
Verslunarskólanum. — Kristínu
frænku minni fannst ég ekki
kunna tungumál, útskýrir Kristín.
— Svo ég lærði ensku og þýsku
í Verslunarskólanum. Þar kenndu
Ágúst Bjarnason og Sigríður kona
aldamótin 1900 var
stemmning í bænum
Við
mikil
— segir Kristín Þorvaldsdóttir kennari
— Ég man vel eftir aldamótunum 1900. Allir
bæjarbúar vöktu til miðnættis og stóðu við Alþing-
ishúsið og hlustuðu á ÞórhalJ biskup halda hátíðar-
ræðuna og lúðrasveit lék. Það var mikil stemmning
í bænum. Fólk hafði skreytt eftir föngum gluggana
í húsum sínum og gengið var á milli. Við fórum í
heimsókn til Marenar Lárusdóttur, móður Johann-
esar bæjarfógeta. Ég hefi verið 12 ára.
Þetta eru ummæli Kristínar
Þorvaldsdóttur Arason. Ekki að
furða þótt hún muni merkisat-
burði lengra aftur í tímann en
flestir aðrir, því hún er fædd 1888
norður í Skagafirði. Kom til höf-
uðborgarinnar á árinu 1896, til
föðursystur sinnar, Kristínar
Arason, sem kenndi íslensku í
bamaskólanum, en önnur föður-
systir, Anna Sigríður, hélt heimili
fyrir þær. Barnaskólahúsið var f
Pósthússtræti, þar sem síðar var
lögreglustöð, en þær frænkurnar
bjuggu fyrst á Suðurgötu 8, sem
enn stendur og svo í Pósthússtræti
14, dökka húsinu sem nú tilheyrir
Kirkjutorgi. — Autt var suður að
Tjörninni og þar lékum við okkur,
en um þetta leyti var verið var að
byggja Iðnó og Búnaðarfélagshús-
ið. I nágrenninu bjó Kristján ass-
essor og dóttir hans, Elísabet
seinna Foss, var besta vinkona
mín, segir Kristín. Þess má geta
til gamans og til að staðsetja tím-
ann með öðru en ártölum, að þær
Eiísabet og Kristín óku stundum
Vilhjálmi Þ. Gíslasyni í barna-
vagni kringum Tjörnina og gættu
hans fyrir móður hans, sem bjó á
Suðurgötunni.
— Arið 1898 flutti barnaskól-
inn í Miðbæjarskólahúsið. Suður-
álman hafði verið byggð og leik-
fimihúsið, en þar uppi bjó skóla-
stjórinn Morten Hansen. Þegar
Lækurinn var uppbólginn þurftum
við að vaða hann til að komast í
skólann. Við lékum okkur oft við
Lækinn og veiddum hornsíli. Á
Tjörninni var höggvinn ís. Þar var
gott skautasvell á vetrum og börn
og fullorðnir fóru á skauta. Ekki
safnaðist ryk á svellið, enda bílar
ekki komnir á göturnar. Margir
voru góðir á skautúm og sumir
dönsuðu á skautunum. Til dæmis
var gaman að horfa á Sigurð
Thoroddsen, föður Gunnars, sem
var afbragðs skautamaður. Ég átti
tréskauta, sem bundnir voru á
mann með leðurólum og járn und-
ir þeim miðjum. Við stelpurnar
fórum oft á skauta í hóp. Við höfð-
um líka sleða og þegar mikill snjór
var gátum við rennt okkur niður
brekkuna og út á Tjörn, því ekki
var farið að byggja við Tjarnar-
götuna. Konurnar fóru oft í hús og
spiluðu hver við aðra vist eða jafn-
vel lomber. Annars fór fólk al-
mennt mikið í hús án þess að láta
bjóða sér, sem er víst að hverfa
núna.
Kristín kvaðst hafa átt
skemmtilega æsku og unglingsár.
Á sumrin fór hún heim að Víði-
mýri, venjulega með skipi norður.
En faðir hennar fylgdi henni svo
venjulega á hestum suður að
haustinu. — Nema árið 1900. Þá
kom pabbi og við leigðum bykkjur
hér fyrir sunnan og riðum í hópi
Skagfirðinga austur að Gullfossi
og Geysi. Til baka vorum við þrjár
saman, Kristín frænka, Elín
Briem og ég, segir hún. — Ég var
alltaf mikið fyrir að ferðast. Fór
fjórum sinnum ríðandi yfir Kjöl
og einnig yfir Arnarvatnsheiði og
Grímstunguheiði. Ég veit ekkert
skemmtilegra en þegar maður er
kominn upp á fjöll. Við systkynin
áttum hvert sinn hestinn. Og ég
átti minn gæðing, Sóta minn.
Kristín var fjóra vetur í Mið-
bæjarbarnaskólanum, en fór svo í
Kvennaskólann. — Við Laufey
Valdimarsdóttir vorum saman í'
bekk og hún vildi fá mig með sér í
menntaskólann, en ég vildi ekki
eða hafði ekki kjark. Það var
ágætt í Kvennaskólanum. Þóra
Melsted var ströng. Við máttum
ekki fara út á götu og helst ekki
líta út. Hún var hrædd um að
menntaskóiapiltarnir færu hjá og
kærði sig ekki um að við værum
þá á ferli. Skólinn var við Austur-
völl, þar sem síðar var Sjálfstæð-
hans. Við vorum 5 stúlkur í bekkn-
um.
— Svo mikil skólaganga stúlku
hefur ekki verið algeng á þeim
tíma. Þú hefur líklega verið mjög
sjálfstæð. Varstu kvenréttinda-
kona?
— Ég hefi aldrei verið sjálf-
stæð. Alltaf viljað láta stjórna
mér og engin kvenréttindakona.
Eini félagsskapurinn sem ég hefi
starfað í er Hringurinn. Þar hefi
ég verið frá 1920 og er enn að
nafninu til. Vann þar mikið um
tíma, þegar við vorum að safna
fyrir barnadeildinni í Landspital-
anum.
— Hvað gerðu ungar stúlkur
Kristín Þorvaldsdóttir með einn bekkinn sinn í Kvennaskólanum.