Morgunblaðið - 04.09.1983, Qupperneq 24

Morgunblaðið - 04.09.1983, Qupperneq 24
72 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 4. SEPTEMBER 1983 KÓREU STRÍÐIÐ Blóðugur ferill hins takmarkaða stríðs eftir Sir Anthony Farrar-Hockley Um þessar mundir eru 30 ár liðin frá því að hinni blóðugu Kóreu- styrjöld lauk. Sá baráttuvilji, fórnfýsi og eindrægni, sem mörg ríki hins frjálsa heims sýndu með beinni þátttöku sinni í vörnum Suð- ur-Kóreu gegn innrás kommúnista, markaði tímamót í andstöðu lýðfrjálsra ríkja gegn kaldrifjaðri sókn einræðisherra kommúnista- blokkarinnar til frekari heimsyfirráða. Um langan tíma eftir ófar- irnar í Kóreu dró mjög úr kjarki hinnar árásarhneigðu rauðu forystu til að hætta sér út í aðra áþekka stríðsglæfra. Það var stórpólitískur sigur fyrir Stalín, þegar Norður-Kóreu- menn hófu öllum á óvart árásir sínar á Suður-Kóreu sunnudaginn 25. júní 1950. Enda þótt ýmsir leyniþjónustuaðilar reyndu síðar að halda því fram, að þeir hefðu sagt fyrir um þennan viðburð, voru það þó eingöngu hinar þrjár beinlínis viðkomandi þjóðir, sem höfðu fulla vitneskju um skipu- lagðar leynilegar sendingar Sov- étríkjanna á vopnum, flugvélum, farartækjum, skotfærum og alls konar tækjabúnaði til Norður- Kóreu til að auka hernaðarmátt þess hluta landins, og vissu um liðsflutninga hers Norður-Kóreu til ýmissa hernaðarlega mikil- vægra bækistöðva í landinu. Þriðja þjóðin, sem var í vitorði, voru vitanlega Kínverjar, en land þeirra hafði verið undir stjórn kommúnista frá því í október 1949. Peking hafði gert vináttu- samning vð Sovétríkin í febrúar 1950, þar sem kveðið var á um bandalag þessara þjóða og gagn- kvæma aðstoð, en járnbrautanetið í norðaustur-Kína skipti höfuð- máli fyrir hergagnaflutningana frá Sovétríkjunum til Norður- Kóreu. Stalín áleit Suður- Kóreu auðvelda bráð Það er líklegt, að Stalín hafi fallizt á þá uppástungu Kim II- sungs, leiðtoga Norður-Kóreu, að beita hervaldi til að ná Suður- Kóreu á sitt vald, af þvi að pólitísk ævintýramennska Rússa utan þeirra landsvæða í Evrópu, sem þeir höfðu hernumið, hafði alls staðar mætt hörðustu mótspyrnu og beðið aigjört skipbrot: í Berlín, í Austurríki, Grikklandi — og jafnvel í Júgóslavíu. Kórea var alveg einstaklega vel til þess fallin að verða innlimuð í Sovétblokkina. Horfurnar á skjót- um og góðum árangri virtust afar góðar, en sú áhætta, sem fælist í hernaðaraðgerðunum fyrir Rússa, virtist naumast umtalsverð. Þessu landsvæði, sem Japanir höfðu áð- ur kastað eign sinni á, hafði til bráðabirgða verið skipt í tvö her- námssvæði við 38. breiddargráðu árið 1945: Rússar fyrir norðan markalínuna, Bandarikjamenn fyrir sunnan. Þessi tvö stórveldi höfðu komizt að samkomulagi um að hefja viðræður um sameiningu alls landsins. Eftir að Rússar höfðu skapað hinar réttu kring- umstæður í Norður-Kóreu til þess að Kil Il-sung næði algjöru og óskoruðu pólitísku og hernaðar- legu valdi í landinu, tjáði Stalín sig reiðubúinn til að verða á brott með hernámslið sitt, enda gerði hann ráð fyrir því, að þetta yrði til þess að knýja Bandaríkjamenn til að gera slíkt hið sama. Hugmyndin var sú, að eftir að Bandaríkjamenn væru á bak og burt með liðsafla sinn, myndí hinn sterki minnihlutaflokkur komm- únista í Suður-Kóreu taka hönd- um saman við velskipulagðan hernaðarmátt norðanmanna til þess að ná völdum í sameinaðri Kóreu. Einmitt í þessu augnamiði var þess af hálfu Sovétmanna rækilega gætt að koma í veg fyrir allar tilraunir Bandaríkjamanna við að koma á fót efnahagslegri og svo síðar, með aðstoð sérstakra eftirlitssveita Sameinuðu þjóð- anna, pólitískri sameiningu lands- ins við óþvingaðar aðstæður. Sameinuðu þjóðirnar féllust, með allmiklum semingi en þó með nokkrum meirihluta atkvæða, á að haldnar yrðu almennar kosningar í suðurhluta landsins eingöngu. Þótt þær reyndust harðvítugar og stormasamar í sérhverju tilliti svo að segja, þá leiddu þær samt í ljós vilja almennings í landinu. Hið nýja ríki í suðurhluta landsins, Lýðveldið Kórea, hlaut opinbera viðurkenningu 46 ríkja, sem sæti áttu á Allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna, en átta ríki greiddu at- kvæði gegn slíkri viðurkenningu. Stjórnin í norðurhluta landsins hélt stjórnartaumunum í járn- greipum einræðisins, hafði strangt eftirlit með flokkum, lög- reglu landsins og herafla og naut fulls stuðnings Sovétríkjanna. Ríkisstjórnin í suðurhluta landsins undir forystu Syngman Rhees var hins vegar fremur völt í sessi vegna mikilla pólitískra flokkadrátta í landinu, eins og svo oft vill verða, þegar tilraunir eru gerðar til að koma á lýðræðislegu stjórnarfari í landi, sem enga reynslu hefur af slíku stjórnar- fari. í opna skjöldu Þegar síðustu sveitir banda- ríska hernámsliðsins í Suður- Kóreu hurfu úr landi í júnímánuði 1949, varð hópur hernaðarráð- gjafa, um það bil 500 Bandaríkja- menn, eftir i landinu til að koma á fót innlendum herafla með rétt rúmlega 100.000 manns í öllum greinum hernaðar: Átta fótgöngu- liðs-herfylki, strandgæzlulið með um það bil 6000 manns og tvö þús- und manna flugher, sem hafði að- eins að hluta yfir nokkrum flug- vélum að ráða, sem ætlaðar voru öllum deildum hersins; flugherinn hafði 10 reynda þjálfara í sinni þjónustu. í norðurhluta Kóreu voru skild- ir eftir 3000 Rússar til að þjálfa heraflann í þeim hluta landsins, en í júnímánuði 1950 var norður- kóreanski heraflinn orðinn sjö sterk herfylki, ein hersveit, búin brynvörðum skriðdrekum, þrjú herfylki varaliða, flugher, búinn 10 könnunarflugvélum, 40 orr- ustuflugvélum og 70 sprengju- flugvélum og svo sjóher, sem ann- aðist strandvarnir. Við fyrstu árás norðanmanna hinn 25. júní 1950 var herafli Suður-Kóreu dreifður og með öllu óviðbúinn og hörfaði óskipulega undan, þegar norðanherinn hóf sókn suður á bóginn, gegnum Seoul og Suwon og allt að borginni Taejon, sem þeir einnig náðu fljótlega á sitt vald. Það gerði ör- yggisráði Sameinuðu þjóðanna að ýmsu leyti auðveldara fyrir við ákvörðun þess, að gripið skyldi f taumana, að rússneski fulltrúinn hafði áður tilkynnt, að hann yrði fjarverandi við umfjöllum ráðsins um innrás norðanmanna í Suður- Kóreu. Tekið var að flytja sveitir úr landher og flugher yfir til Kóreu frá bandaríska hernámsliðinu í Japan til aðstoðar ROK-liðinu, eins og herafli Suður-Kóreu var kallaður. Styrkur þeirra sveita úr bandaríska landhernum, sem fyrstar voru sendar á vettvang, reyndist hins vegar of lítill og liðið ekki undir bardaga búið. Enda þótt liðsstyrkurinn ykist að fjölda, þar til heil þrjú bandarísk her- fylki höfðu komið til liðs við ROK-herinn hinn 4. ágúst, tókst samt ekki að halda víglínu, sem var 125 sinnum 75 mílur til norð- urs og vesturs frá hinni mikilvægu hafnarborg Rusan syðst í Suður- Kóreu, sem skyldi varin. Sextán þjóðir höfðu um þetta leyti fallist á að senda liðsafla til vígstöðvanna í Kóreu. Bretland hafði þá lofað að senda öfluga sveit á vettvang í októbermánuði, en þar sem stjórnin í Washington lagði allt kapp á, að einhver brezk- ur liðsafli bærist fyrr, vegna hins mikla álags á það lið, sem til varn- ar var, sendu Bretar tvær létt- vopnaðar hersveitir frá Hong Kong til vígstöðvanna í Suður- Kóreu. Svo að segja um leið og brezku hermennirnir voru komnir á vettvant, lentu þeir í bardögun- um við varnarlínuna meðfram ánni Naktong. í allmörg skipti leit út fyrir, að Norður-Kóreumenn myndu brjóta á bak aftur þessa varnarlínu, sem þegar hafði dreg- izt saman í 75 og 65 mílur í hvora átt frá Pusan, en styrkur hinna stríðandi norðanmanna lá í því, að þeir áttu jafnan frumkvæðið að bardögunum og eins voru þeir hraustir bardagamenn, vel þjálf- aðir í hernaði. MacArthur hershöfðingi, æðsti yfirboðari alls herafla Sameinuðu þjóðanna í Kóreustríðinu, sá sig tilneyddan að senda hluta af vara- liði sínu, Fyrsta herfylki úr bandaríska sjóhernum, til styrkt- ar varnarlínunni við ána Naktong. Sjóherinn berst af hörku í ágúst- og septembermánuði hafði MacArthur með leynd verið að draga saman lið, sem átti að ganga á land við Inchon, nálægt miðbiki vesturstrandar Kóreu, en þetta er hafnarborg höfuðstaðar- ins Seoul. Staðurinn var sem sagt — S | i Kortið sýnir hvernig átökin bárust landshornanna á milli fyrstu sex mánuði stríðsins. Höfundur þessarar greinar, Sir Anthony Farrar- Hockley hershöfðingi, lét af störfum á þessu ári eftir nærri 44 ár í þjónustu brezka hersins. Hann tók þátt í Kóreustríðinu sem aðstoðarherforingi 1. Bn Glou- cestershire-herfylkisins. Hann annast opinbera sagnaritun varðandi framlag Breta og þátttöku þeirra í Kóreustríðinu og fæst núna við að rita verk í einu bindi um þetta efni, en bók mun svo koma út hjá HMSO. Eftir Farrar-Hockley liggja margar bækur og ein sú þekktasta er bók hans um orrustuna við Somme í fyrri heimsstyrjöldinni.

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.