Morgunblaðið - 24.11.1983, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 24. NÓVEMBER 1983
53
týruljós. Eina slíka samfellu hef
ég séð sem er listaverk, saumuð af
Kristínu Jónsdóttur frá Stóra-
Núpi í Gnúpverjahreppi. Kristín
var gift ófeigi Guðmundssyni, þau
voru foreldrar Jóns heitins
ófeigssonar, menntaskólakenn-
ara. Þessi fallegi búningur er enn
til og í eigu Asgeirs Jónssonar,
sem er sonarsonur ófeigs.
Ég hef heyrt talað um 4 systur
frá Hrepphólum í Hrunamanna-
hreppi, sem allar saumuðu sér
samfellur við léleg skilyrði um og
eftir aldamótin, dýrindis búninga,
fallega gerða með frábæru hand-
bragði. Það tók langan tíma að
vinna þetta verk.
Nú höfum við allt til alls, falleg
efni og ekta garn. Aðeins þarf að
setjast niður og sauma.
I fyrravor kom til mín ung
stúlka, sem var að ljúka prófi frá
Iðnskólanum hér, og bað mig að
kenna sér að sauma upphlut og
peysuföt. Hún sagði, að í Iðnskól-
anum væri allur fatasaumur
kenndur ásamt fleiru, en enginn
íslenskur þjóðbúningur kynntur.
Þessi ágæta stúlka var frá Bolung-
arvík og ætlaði að setjast þar að
sem saumakona. Hún saumaði hjá
mér 3 búninga, skrifaði niður
vinnuaðferð, bjó sér til þrjár
stærðir af sniðum og fékk þetta
metið inn á prófið sitt frá skólan-
um. Ég vona að henni vegni vel í
starfinu.
Ég tek hér enn undir orð Dóru
Jónsdóttur að skólarnir eigi að
kynna íslenska þjóðbúninga ásamt
sögu og þróun. Ég bind miklar
vonir við hinn unga Heimilisiðn-
aðarskóla, að hann kenni og leið-
beini stúlkum um efnisval og
vinnubrögð. Æskilegast væri ef
skólinn eða íslenskur heimilis-
iðnaður hefði efni og allt til bún-
ingagerðar og veki áhuga á bald-
eringu, knippli og útsaumi í kyrtla
og samfellur. Þetta er þjóðar-
menning sem ekki má glatast.
Það gladdi mig að lesa grein í
Guðrún Þorvarðardóttir, fyrsti form.
félagsins.
vítt og breitt um landið.
Þegar gluggað er í fyrri sögu fé-
lagsins kemur i ljós að sjö árum
eftir stofnun þess hafði það reist
sitt eigið hús. Fjár til þessa var
meðal annars aflað með þvi að
þær verkuðu fisk og seldu hann
síðan og eiginmennirnir unnu í
sjálfboðavinnu. Töluvert var um
leikstarfsemi á fyrri árum, úti-
skemmtanir voru haldnar í
Svartsengi og eftir að félagið
hafði fest kaup á píanói árið 1933
efldist mjög tónlistarlíf í plássinu.
Til marks um þann drjúga skerf
sem Kvenfélagið lagði til kirkj-
unnar í Grindavík gaf það 5,5
milljónir gamalla króna á árunum
1975-1980.
Er hér þó fátt eitt talið af því
sem félagið hefur látið til sín taka
á 60 ára starfsferli og Jóhanna
segir að lokum, að það sé góðs viti,
að ungar konur sem flytja til
Grindavíkur drifi yfirleitt í að
koma í félagið og því sé von til
þess að það muni drífast og dafna
um langa framtíð.
Texti: Jóhanna
Kristjónsdóttir
DV þann 8. nóv. sfðastliðinn, þar
sem birtist grein sem nefndist
„Þekkingin má ekki glatast".
Dægradvölin hennar Ástu Svein-
björnsdóttur er að sauma þjóð-
búninga. Ásta telur það, að hún
eigi dóttur sinni það að þakka að
hún fékk áhuga á íslensku þjóð-
búningunum og vildi fara að
sauma þá, — það rann upp fyrir
henni að þjóðbúningarnir eru
menningararfur frá liðnum kyn-
slóðum, sem ekki má glatast, frek-
ar en svo margt annað sem tengt
er íslenskri menningarsögu, sem
verður að varðveita.
Á síðari árum hafa íslendingar
orðið fyrir geigvænlegum áhrifum
erlendrar tísku, það er eins og þeir
gleymi sjálfum sér, en veiti mót-
töku öllu sem að utan kemur. Það
vekur gleði að heyra að ung stúlka
vekur áhuga móður sinnar á ís-
lenskum þjóðbúningum, og hvetur
hana til að sauma þá og meta að
verðleikum.
Peysufatadagur Kvennaskólans
og Verslunarskólans er sjálfsagt
góð viðleitni til að kynna íslenska
búninginn, en að sumu leyti orkar
hann tvímælis. Þessir blessaðir
unglingar vita ekkert hvernig þeir
eiga að klæðast búningunum. Föt-
in eru oftast fengin að láni hér og
þar og passa ekki, eru ýmist of lítil
eða stór, svo þetta hangir í lufsum
utan á þeim, svo ég tali ekki um
húfuna sem er kóróna búningsins,
kannski hangandi úti í öðrum
vanga eða aftur á hnakka. Fóta-
búnaðurinn er þá ekkert líkur því
sem hann á að vera, kannski rauð-
ir, gulir eða hvítir sokkar og ein-
hverjir skór. Gamli þjóðbúningur-
inn krafðist þess að fótabúnaður-
inn væri í samræmi við klæðnað-
inn, svartir sokkar og skór. Ásta
minnist á þessa peysufatadaga í
grein sinni, hún telur nauðsynlegt
að kunnáttukona hjálpi ungu
stúikunum á peysufatadeginum í
skólanum svo þær geti sýnt og
lært hvernig á að klæðast þessum
búningum, svo hann komi fram í
réttri mynd. Það þarf að bera
virðingu fyrir sjálfum sér í ís-
lenska þjóðbúningnum.
Að endingu vil ég minna þær
konur á, sem eru að sauma peysu-
föt og upphluti fyrir fólk, að hafa
ekki pilsin 5 sm of síð. Það munar
um minna. Ekki má fella pilsin til
öfugrar handar, bökin mega ekki
vera of mjó, kannski 33 sm sem
ætti að vera 38—39. Ekki að hafa
peysuermarnar strektar í handveg
eða boðunga svo mjóa að þurfi
5—6 sm færilykkjur í hálsmál.
Ekki að hafa öxlina á peysunni svo
mjóa að slifsið komi út á miðja
öxl. Þetta hef ég allt séð, og oft
koma konur til mín í sorg sinni
yfir mislukkaðri flík. Mér til gleði
hef ég ekki rekist á yfirdekktan
pappastokk, síðan ég skrifaði um
þá forsmán fyrir nokkrum árum.
Stokkurinn á að vera handgert
listaverk, enda drengur peysan
nafn af honum „stokkpeysa". Ég
vil gjarnan benda konum á, að í
flestum tilfellum er hægt að
hreinsa baldíraða borða og skaut-
treyjur, sem mikið er fallið á og
orðið dökkt. Leggið ekki þessa
hluti til hliðar, fáið þá heldur
hreinsaða og notið áfram við há-
tíðleg tækifæri.
Greininni læt ég fylgja mynd af
12 ára stúlku svo þið getið séð,
hvað hún ber vel síða pilsið sitt.
Hafið stuttu pilsin með flauels-
kanti að neðan á litlar stúlkur frá
5—9 ára, en á þær eldri finnst mér
síðu pilsin fallegri og klæðilegri.
Ragnheiður Brynjólfsdóttir var
fyrrum handavinnukennari við
Kvennaskólann á Blönduósi, en
vinnur nú eingöngu að saumi á ís-
lenskum búningum.
Fjrsta skrefið
í tölvuvæðingu
fyrirtækis
kostar aðeins
lkrónu 67aura
Hjá sumum verður kostnaðurinn
aldrei meira en eitt símtal.
Hjá fleirum á símtalið þó eftir að leiða til verulegra
fiárfestinga í tölvubúnaði, því fyrir langflestfVrirtæki
er tölvuvæðing nauðsynleg til þess að standast
hina hörðu samkeppni nútímans.
Þess vegna er mjög mikilvægt að tölvuvæðingin
hefjist á réttum stað.
I 7 ár hefur tölvudeild Heimilistækja unnið að
þróun og uppsetningu fjölda Wang tölvukerfa
víös vegar um land.
Fráóær framleiðsla Wang hentar nær öllum
fyrirtækjum og að viðbættri öruggri þjónustu og
reynslu tölvudeildar Heimilistækja er tryggt að um
framtíðarlausn sé að ræða.
Hafið samband og notfærið ykkur reynslu okkar
og ánægðra Wang notenda.
Vlð verðum hérna Ifka á morgunl
Wang er skref í rétta átt
Heimilistæki hf
TOLVUDEILD SÆTÚNI8-SÍMI27500