Morgunblaðið - 18.12.1983, Page 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 18. DESEMBER 1983
Helgi Eyjólfsson
fyrrum verktaki í
Reykjavík á sér
langan starfsferil að
baki. Hann hefur reist
marga tugi íbúðarhúsa
víðsvegar um borgina og
þrjár stórar síldar-
verksmiðjur úti á landi,
auk þess sem hann hefur
fengist við fleiri verkefni
í byggingariðnaði. Helgi
var formaður Sölunefnd-
ar setuliðseigna og síðar
. Sölunefndar varnarliðs-
eigna allt til ársins 1976.
Kona hans er Guðbjörg
Sigurðardóttir en börn
þeirra eru Sigurður, sem
er framkvæmdastjóri hjá
Björgun hf., Helga, sem
er gift Kristni Ziemsen
viðskiptafræðingi, og
Hermann, sem er kjör-
sonur þeirra og starfandi
lögfræðingur, kvæntur
Oddnýju Jónasdóttur. Ég
byrja á því að spyrja
Helga út í uppvaxtarár
hans og trésmíðanám.
Helgi Eyjólfsson
Ljósmynd Mbl. Kristján Einarsson
verksmiðjur á þessum árum.
— Já, árið 1934 söðlaði ég um
og tók að mér að byggja síldar-
verksmiðju á Djúpavík á Strönd-
um. Það var hlutafélagið Alliance
sem ákveðið hafði að byggja síld-
arverksmiðju þar. Það var hins-
vegar erfitt um lánsfé á þessum
tíma, en Landsbankinn ákvað þó
að lána fé til byggingarinnar ef
fyrir lægi ákveðið tilboð. Var leit-
að til mín um að gera tilboð í
verkið og ákvað ég að taka það að
mér fyrir sléttar 200 þúsund krón-
ur. Þetta verk gekk alveg eftir
áætlun — við byggðum verksmiðj-
una að mestu leyti sumarið 1934
og tókst að fullljúka verkinu fyrir
síldartima sumarið eftir.
Var ekki töluvert erfitt að áætla
kostnaö viö verk sem þetta og margt
sem þurfti aö hafa í huga?
— Þetta var eins og hvert ann-
að reikningsdæmi sem þarf að
ganga upp. Það var að sjálfsögðu
margt sem taka þurfti með í
reikninginn en ég stóð einn að þes-
um útreikningi og gekk ágætlega
að áætla þetta.
Ég hélt svo áfram með húsbygg-
ingarnar hér í Reykjavík þar til
leitað var til mín um byggingu
síldarverksmiðju á Hjalteyri sem
Kveldúlfur hf. hafði ákveðið að
byggja. Ég tók verkið að mér og
fóru byggingarframkvæmdirnar
að mestu leyti fram veturinn 1937.
Ég byrjaði á verkinu í febrúar
Eins og hvert annað
reikningsdæmi
sem þarf að ganga upp
Ég er fæddur á Grímslæk í Ölf-
usi árið 1906 en þá bjuggu foreldr-
ar mínir, Eyjólfur Guðmundsson
og Herdís Jónsdóttir þar, sagði
Helgi. Þar var ég við sveitastörf á
unglingsárum þar til ég fluttist til
Reykjavíkur 18 ára gamall. Hugur
minn hafði alltaf staðið til smíða
og lærði ég trésmíði hjá Svein-
birni Kristjánssyni byggingar-
meistara. Ég þurfti ekki að vera í
námi nema tvö ár vegna þess að ég
hafði stundað smíðar áður og
reyndar lét Sveinbjörn mig taka
að mér hús seinna árið, svo mér
var ekkert að vanbúnaði að hefja
sjálfstæðan atvinnurekstur. Að
náminu loknu vann ég svo hjá öðr-
um meisturum í nokkur ár við tré-
smíði og húsagerð.
Hvenær hófst þú svo sjálfstæöan
atvinnurekstur?
— Mitt fyrsta sjálfstæða verk
var þegar ég tók að mér mótagerð
við elliheimilið Grund 1927. Þetta
verk gekk vel og eftir það tók ég til
við að byggja fyrir eigin reikning.
Þá byggði ég nokkur hús við Ás-
vallagötu og næstu árin þar á eftir
var ég við að byggja og selja íbúðir
og hús.
Það voru góðir tímar þegar ég
var að byrja og á árunum 1927 og
’30 voru almennt byggðar stórar
íbúðir, um 100 fermetrar og þar
yfir. Éftir að kreppti að um 1930
byggði ég mikið af litlum íbúðum,
2ja til 3ja herbergja, og hélt því
áfram allt til 1939. Menn höfðu
almennt ekki efni á að byggja
stærri íbúðir. Margir bygginga-
meistarar héldu samt áfram að
byggja stórar íbúðir og urðu sumir
eignalausir fyrir bragðið. Ástand-
ið þá var svipað og það er núna og
svipaðir tímar hvað fjárhag þjóð-
arinnar áhrærir. Núna er það
samá upp á teningnum — það er
byggt of mikið af stórum íbúðum
sem almenningur hefur einfald-
lega ekki efni á að kaupa.
Svo byggöir þú þrjár síldar-
Rœtt við Helga Eyjólfsson fyrrverandi verktaka
Vinnuflokkurinn sem byggöi síldarverksmiöjuna í Djúpavík sumarið 1934. Lengst til vinstri stendur Guömundur
Guöjónsson, eftirlitsmaöur fri Allience hf. en verktakinn, Helgi Eyjólfsson, er næstur honum.
Síldarverksmiðja Kveldúlfs hf. i Hjalteyri.
en í þetta sinn lentum við í nokkr-
um vanda sökum veðráttunnar, og
þá sérstaklega frostanna. Verk-
smiðjan átti að vera tilbúin fyrir
sumarið og til þess að halda áætl-
un ákvað ég að reyna að steypa
með aðferð sem þá var nánast
óþekkt. Hún fólst í því að við hit-
uöum upp vatnið í steypuna og
voru mótin svo fóðruð að utan til
að einangra steypuna fyrir frost-
inu. Ég man eftir því að frostið
komst upp í 10 stig og þótti það
nokkuð djarft að steypa í svo
miklu frosti. En þegar steypan var
skoðuð næstu daga kom í ljós að
verkið hafði heppnast fullkom-
lega. Með þessari vinnuaðferð gát-
um við haldið áætlun, en miðað
var við að verkinu væri að fullu
lokið 20. júní og gæti verksmiðjan
þá tekið til starfa. Hinn 19. juní
kom fyrsta skipið með síld, sem
nóg var af á þessum árum, og var
verksmiðjan svo keyrð sleitulaust
fram á haust.
Nokkrum árum síðar, það mun
hafa verið árið 1940, sá ég um
byggingu síldarverksmiðju á Ing-
ólfsfirði á Ströndum og gekk það
verk eftir áætlun. Að öðru leyti
hélt ég áfram að byggja íbúðir og
selja hér í Reykjavík þar til 1939
að ég hætti allri byggingarstarf-
semi. Ástæðan fyrir því var að þá
lá í loftinu að styrjöld brytist út í
Evrópu og sýndist mér ástandið
ótryggt. Þær íbúðir sem ég átti er
ég hætti að byggja seldi ég ekki og
hafa þær verið í minni eign síðan.
Þessar íbúðir hef ég leigt út og hef
endurnýjað þær allar meira og
minna á þessum tíma sem liðinn
er.
Hvaða verkefnum snerir þú þér
svo að er þarna var komið?
— Árið 1940 festi ég kaup á
jörðinni Stóra-Botni í Hvalfirði og
hóf þar skógrækt og laxarækt með
fjölskyldu minni. Mér var efst í
huga að hafa meira af tíma mín-
um fyrir mig og fjölskylduna en