Morgunblaðið - 24.01.1984, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 24. JANÚAR 1984
19
JVr A. B»r>;lund, frótlarilari MqrgunblaAsins
í Osló, skrifar uni l'rchult-njósnamáliA
Tíð ferðalög í einkaerindum
komu lögreglunni á sporið
ARNE Treholt, skrifstofustjóri í
utanríkisráðuneytinu, er fyrsti
norski cmbættismaðurinn, sem af-
hjúpaður er sem njósnari. Hann er
auk þess fyrsti njósnarinn í Noregi,
sem handtekinn er með trúnaðar-
skjöl í fórum sinum.
Að svo komnu máli eru það að-
eins örfáir embættismenn úr
æðstu röðum, sem vita fyrir víst
hvaða skjöl það voru, sem Treholt
var með á sér er hann var hand-
tekinn í farþegasal Fornebu-
flugvallar um kl. 17 á föstudag. Þá
var hann á leið til Vínarborgar.
Ekki er talið óhugsandi, að Tre-
holt hafi verið á leið til fundar við
útsendara sovésku leyniþjónust-
unnar, KGB, með upplýsingar er
vörðuðu nýafstaðinn fund þeirra
Svenn Stray, utanríkisráðherra
Noregs, og George P. Shultz, utan-
ríkisráðherra Bandaríkjanna, f
Osló. í skjalatösku sinni gæti Tre-
holt hafa komið fyrir skjölum,
sem stimpluð voru „ríkisleynd-
armál“ í bak og fyrir. Ekki leikur
nokkur vafi á, að KGB hefði haft
mikinn áhuga á að komast yfir
þessi skjöl.
Síðasta verkefni Treholt sem
starfsmanns utanríkisráðuneytis-
ins var að undirbúa fréttamanna-
fund með Shultz í Osló. í Banda-
ríkjunum hefur það að vonum
vakið mikla athygli, að njósnari
KGB skyldi skipuleggja blaða-
mannafund með utanrikis-
ráðherra landsins.
Sú staðreynd, að Arne Treholt
keypti farmiða til Vínarborgar
var ástæðan fyrir handtöku lög-
reglunnar á föstudag. Fylgst hafði
verið með honum um langt skeið.
Allur póstur til hans var skoðaður
og símtöl hleruð. I fréttatilkynn-
ingu frá ríkissaksóknara segir, að
norska öryggislögreglan hafi
Treholt átti barn með tékkneskri konu:
KGB hótaði að koma
upp um framhjáhaldið
Haft er eftir áreiðanlegum heim-
ildarmönnum, að Arne Treholt
hafi átt barn með tékkneskri konu
í lok sjöunda áratugarins. Er jafn-
vel talið, að KGB hafi hótað að
Ijóstra þessu leyndarmáli hans upp
njósnaði hann ekki fyrir þá. Þann-
ig hafi KGB fyrst náð almennilegu
tangarhaldi á honum.
Þetta er aðeins ein þeirra
getgáta, sem komið hafa fram
eftir handtökuna. Margir hallast
að því, að þetta sé ein líklegasta
skýringin á því, að Treholt gekk
KGB á hönd á sínum tíma.
Samkvæmt upplýsingum
heimildarmannanna hitti Tre-
holt tékknesku konuna er hann
var eitt sinn á ferð í Prag undir
lok sjöunda áratugarins. Hann
fór oft til Tékkóslóvakíu á þess-
um árum, m.a. vegna þess að
hann hafði mikilvægu hlutverki
að gegna í tæknilegri framþróun
landsins á valdatíma Dubcek.
Kari Storækre, eiginkona Treholt.
KGB hótaði að segja henni frá frá
barni manns hennar I Tékkóslóv-
akíu. Sfmamyndir frá Verdens Gang.
HALLAST er að því, að Treholt hafi
verið einn þeirra manna, sem sckjast
stöðugt eftir spennu í lífinu. Hesta-
veðmál voru um langt skeið hans líf
og yndi og á síðasta áratug var hann
tíður gestur á Bjerke-kappreiðavellin-
um í Osló.
Eftir handtökuna hafa menn velt
því fyrir sér hvort Treholt hafi
gerst handbendi KGB til þess að
geta staðið straum af veðskuldum,
sem hlóðust upp. Þeirri hugmynd
hefur einnig verið komið á fram-
færi, að Treholt hafi verið svo tíður
gestur á veðhlaupabrautinni, sem
raun bar vitni, til þess að koma
fjármununum, sem hann fékk
greidda frá KGB fyrir upplýs-
ingarnar, í umferð svo lftið bar á.
Kannski er sannleikurinn einfald-
lega sá, að Treholt sé haldinn
óslökkvandi spilafýsn.
fylgst með honum frá því á miðj-
um áttunda áratugnum, er sá
grunur kom upp, að útsendari frá
KGB leyndist í röðum starfs-
manna utanrikisráðuneytisins.
Nafn Arne Treholt var þó ekki
sett í samband við þessar njósnir
fyrr en 1982.
Það var svo ekki fyrr en á síð-
asta ári að spjótin tóku fyrir al-
vöru að beinast að honum. Það
voru m.a. hin tíðu ferðalög hans í
einkaerindum, sem vöktu athygli.
Á þeim tíma gaf staða hans innan
ráðuneytisins ekki tilefni til
margra ferðalaga í embættiser-
indum. Þá vakti það ekki síður at-
hygli, að þær borgir, sem hann
heimsótti oftast, eru nafntogaðar
fyrir fundi KGB-njósnara með út-
sendurum sfnum á Vesturlöndum.
Treholt hefur verið yfirheyrður
alla helgina. Ljóst er, að hann hef-
ur viðurkennt að hafa átt marga
fundi með útsendurum KGB og
einnig að hann hafi afhent þeim
skjöl, sem merkt voru ríkisleynd-
armál.
Hans G. Andersen, sendiherra, um Treholt:
„Þetta eru sorg-
legar fri *t,t,l \r“
„ÞETTA eru sorgarfréttir. Hann virtist vera sérstaklega geðslegur maður. Maður hélt það að minnsta kosti, en það reyndist ekki vera. Mig hefði aldrei grunað þetta,“ sagði Hans G. Andersen, sendi- herra íslands í Washington, er Mbl. ræddi við hann símleiðis til Kaupmannahafnar í gærkvöldi, en Hans hefur setið fjölmarga fundi með Norðmanninum Arne Treholt á fundum Hafréttarráðsins. Hans sagðist þekkja Treolt persónulega eins og aðra Skand- inava sem sótt hefðu fundi Haf- réttarráðstefnunnar. „Það er sorglegt að heyra þetta,“ sagði hann. „Mig hefði aldrei grunað þetta.“
Arne Treholt með byggingu SÞ i
New York í baksýn.
Sendiherra Noregs hjá SÞ:
„Hann var nánast eins
og fæddur í starfið“
Var Treholt hald-
inn spilafíkn?
Fréttin um njósnir Treholt
hefur komiö eins og reiðar-
slag yfir fulltrúa Norðmanna
hjá Sameinuðu þjóðunum.
„Arne Treholt vann starf sitt
af stakri samviskusemi.
Hann var nánast eins og
fæddur í starfíð,“ sagði Tom
Vrálsen, sendiherra Norð-
manna hjá SÞ. Þeir unnu
saman um hálfs árs skeið.
Það er talið ósennilegt, að Tre-
holt hafi verið í nokkrum tengsl-
um við fulltrúa Sovétmanna hjá
SÞ því almennt er viðurkennt, að
þar fari útsendarar KGB, allir
sem einn. Bandaríska leyniþjón-
ustan, CIA, hefur stöðugt vak-
andi auga með Sovétmönnunum.
Líklegra er talið, að Treholt
hafi einkum verið í tengslum við
útsendara KGB á meðal v-þýskra
og franskra starfsmanna hjá SÞ
og þá einkum og sér í lagi i hinum
ótalmörgu hanastélsboðum og
veislum, sem efnt er til dag
hvern.
Beðiö færis í viku
I meira en viku beið örygg-
islögreglan færis á Treholt eftir
að leyfi hafði verið gefið fyrir
handtöku hans með dómsúr-
skurði. Þá hafði lögregla einnig
fengið samþykki dómstóla fyrir
því að leita mætti á þeim stöðum,
þar sem talið var hugsanlegt að
Treholt leyndi mikilvægum skjöl-
um eða öðrum gögnum, sem
tengdust njósnum hans.
Störf innan Verkamannaflokksins:
í lykilstöðu í ung-
liðahreyfingunni
Arne Treholt gegndi lykilhlut-
verki í ungliðahreyfingu norska
verkamannaflokksins einmitt á
milli „slæmu áranna" svonefndu,
þ.e. frá hinum hatrömmu deilum
um aðild að NATO og allt fram að
viðlíka deilum um Efnahagsbanda-
lagið.
Árið 1969 var Treholt valinn i
miðstjórn ungliðahreyfingar
verkamannaflokksins á þeim
landsfundi flokksins, sem senni-
lega verður hvað lengst minnst
fyrir hatrammar deilur um aðild
Norðmanna að Atlantshafs-
bandalaginu.
Á þessum landsfundi greiddi
yfirgnæfandi meirihluti þing-
f jlltrúa atkvæði gegn aðild Nor-
egs að NATO. Á meðal þeirra,
sem greiddu atkvæði gegn aðild-
inni, var enginn annar en Arne
Treholt, sem þá var þegar orðinn
mjög atkvæðamikill innan
flokksins. Hann átti m.a. sæti i
Evrópunefnd ungliðahreyfingar
flokksins, sem fjallaði um af-
stöðuna til Efnahagsbandalags-
ins á sínum tíma.
Opiötil kl.19
mánudaga
þriðjudaga
miðvikudaga
fimmtudaga

ITAPirATTP Skeifunni 15
nAuIiilUr Reykjavík