Morgunblaðið - 06.03.1984, Blaðsíða 26

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6. MARS 1984
34
Minning:
Emilía Jónas-
dóttir leikkona
Fædd 19. maí 1901
Dáin 26. ftbrúar 1984
Það var á vordögum árið 1965,
eða fyrir tæpum 19 árum, að hóp-
ur leikara var samankominn í
skátaheimilinu við Snorrabraut,
og var þarna verið að æfa leikritið
„Jeppa á Fjalli" eftir Ludvig Hol-
berg undir stjórn Gísla Alfreðs-
sonar núverandi þjóðleikhús-
stjóra, og skyldi haldið í leikferð
um landið þá um sumarið. Tildrög
þess að í þetta var ráðist voru þau
að veturinn 1964 til ’65 hafði sá er
þessar línur ritar leikið sem gest-
ur með leikfélagi Selfoss í þessu
sama leikriti og undir stjórn sama
leikstjóra titilhlutverkið og urðu
sýningar alls 14 í það sinn.
Þegar þessum sýningum lauk
kviknaði sú hugmynd að gaman
væri að finna samvalinn hóp leik-
ara og æfa þennan bráðskemmti-
lega gamanleik og ferðast með
hann um landið á sumri komanda
og er ekki að orðlengja það, að
hafist var handa við að finna fólk
sem taka vildi þátt í þessu og þá
að sjálfsögðu að finna leikkonu í
Nillu, konu Jeppa.
Ég hafði kynnst Emilíu Jónas-
dóttur í gegnum starf mitt við
leikhúsin og einnig við útvarpið,
leikið með henni í nokkrum leik-
ritum á sviði, og einnig í útvarpi,
og þurfti því ekki lengi að leita í
hug mínum að hinni réttu Nillu, ef
hún vildi taka hlutverkið að sér.
Þegar ég nefndi það við hana var
það auðsótt mál, og var þetta upp-
hafið að því litrikasta og
skemmtilegasta sumarferðalagi
sem ég hef nokkurntíma farið, við
sýndum 44 sinnum víðsvegar um
landið á sex vikna tímabili, en alls
urðu sýningar 61 áður en yfir lauk.
Þetta var þreytandi og erfitt
ferðalag, sýnt svo til á hverju ein-
asta kvöldi og stundum tvisvar,
oft við hina frumstæðustu og erf-
iðustu aðstæður og ekki nóg með
það, heldur var farkosturinn
okkar ekki upp á það allra besta,
ég held að það sé ekki ofsagt að
allt hafi bilað sem bilað gat. En
fyrir einstakan dugnað, þraut-
seigju og ráðsnilld okkar ágæta
bílstjóra, Geirs Óskarssonar fór
þó allt vel að lokum. Þetta kunni
Milla, eins og við vinir hennar vor-
um vön að kalla hana, vel að meta,
og átti aldrei nógu sterk orð til að
FRYSTI-OG KiLKLEFMt
tíbúnr á metttna
.....yjr-
WiMirifflfflTTíill
Ur Barkar einingum færð þú frysti- og kæli
klefa af hentugri stærð, níðsterka, þægilega
að þrífa, auðvelda í
uppsetningu og einangr-
aða með úreþan,
-besta einangrunarefni
sem völ er á.
Hentug grunnstærð
á einingum margfaldar
notagildi klefanna
þannig að þeir reynast
frábær lausn fyrir verslanir, fiskvinnslur, Hringið eða skrifið eftir frekari upplýsingum
Barkar frysti-og kæliklefar leysa vandann vfðar en þig grunar
kjötvinnslur, mötuneyti, veitingahús, hótel,
heimahús og alls staðar þar sem þörf er á
vandaðri geymslu til
kælingarog frystingar.
Krókalæsingar,
einfaldar en sterkar
tryggja skjóta og
trausta uppsetningu.
Níðsterk klæðning
meðplasthúðauðveldar
fullkomið hreinlæti.
hf.
HJALLAHRAUNI 2 ■ SiMI 53755 • POSTHOLF 239 ■ 220 HAFNARFIRDI
þakka honum hans frábæra starf í
ferðinni.
En nú er komið að okkur að
þakka, þakka henni að leiðarlok-
um samfylgdina og samstarfið
þetta ógleymanlega sumar, svo og
allar samveru- og ánægjustundir
aðrar bæði fyrr og síðar.
Hún andaðist að Sólvangi í
Hafnarfirði hinn 26. febrúar sl.
tæpra 83 ára að aldri, eftir lang-
varandi veikindi nú hin síðari ár.
Emilía Jónasdóttir fæddist á
Þingeyri við Dýrafjörð hinn 19.
maí árið 1901. Ættir hennar kann
ég ekki að rekja, enda munu aðrir
til þess færari, en sín fyrstu spor á
leiklistarbrautinni mun hún hafa
stigið með áhugamannahópum á
sínum heimaslóðum, en síðan flyt-
ur hún til Akureyrar og leikur þar
sitt fyrsta hlutverk hjá Leikfélagi
Akureyrar undir stjórn Haraldar
Björnssonar, og mun það hafa ver-
ið greifafrúin í „Ambrosíus" eftir
Molbeck. Um og upp úr 1940 er
hún komin til Reykjavíkur og leik-
ur þá með Leikfélagi Reykjavíkur
fjölmörg hlutverk, einnig í „Bláu
stjörnunni" svo og í ýmsum kabar-
ettsýningum við sívaxandi vin-
sældir. Þegar Þjóðleikhúsið hóf
starfsemi sína lék Emilía í tveim-
ur fyrstu sýningum þess, „Fjalla-
Eyvindi" og fslandsklukkunni, og í
rúma tvo áratugi lék hún fjölmörg
hlutverk bæði stór og smá á sviði
þess, eða þangað til í kringum
1974 að hún varð að leggja leiklist-
ina á hilluna sökum heilsubrests.
Emilía var miklum og mörgum
kostum búin sem leikkona, en
einna best lét henni að túlka
gamansamar persónur, enda ein
af vinsælustu gamanleikurum
landsins, eða hver man ekki
„Tannhvassa tengdamömmu",
Magdalenu í „Æðikollinum",
Soffíu frænku í „Kardemommu-
bænum“ að ógleymdri Nillu í
„Jeppa á Fjalli“. Úti á landsbyggð-
inni átti Milla miklum vinsældum
að fagna og það ekki síst fyrir leik
sinn sem Nilla í „Jeppa á Fjalli“
þó svo hún léki það hlutverk aldrei
á fjölum Þjóðleikhússins eða Iðnó.
Én leikhæfileikar Millu voru
ekki einskorðaðar við gamanleik-
inn, hún gat einnig slegið á strengi
alvörunnar og djúprar samhygðar
mannlegrar tilveru, við munum
Guðfinnu í „Fjalla-Eyvindi", móð-
ur Jóns Hreggviðssonar í „ís-
landsklukkunni" og Títúbu í „í
deiglunni" og svo mætti áfram
telja.
En ekki má gleyma persónunni
bak við leikkonuna, glaðværðinni,
hjartahlýjunni og góðvildinni svo
og viðmóti hennar öllu, og þá ekki
síst hlátrinum hennar, þessum
smitandi sérkennilega hlátri, sem
gat hrifið með sér heilan áhorf-
endasal.
Nú þegar ég að leiðarlokum
kveð vinkonu mína, Emilíu Jónas-
dóttur, er mér efst í huga þakklæti
fyrir allt sem hún var mér, þakk-
læti fyrir allt sem hún gaf þjóð
sinni með list sinni og lífi öllu.
Megi góður guð styðja hana og
styrkja á hinu nýja leiksviði, sem
hún nú hefur stigið sín fyrstu spor
á.
Dætrum hennar, tengdasonum,
barnabörnum svo og öllum vinum
og ættingjum votta ég mína
dýpstu samúð. Valdimar Lárusson
ALBERTO
SJAMPO
Umhiröa eins og
hjá fagmönnunum.