Morgunblaðið - 05.03.1985, Blaðsíða 22

Morgunblaðið - 05.03.1985, Blaðsíða 22
22 MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 5. MARZ 1985 Bókmenntaverðlaun N oröur landaráðs 1984-85 1107. loRtyafarþinci — 339 mál. Sþ. 541. Tillaga til þingsályktunar um bi>kmenntaverölaun Norður’.andaráðs. Hm : Halldór Blöndal. Arm Johnsen. Birfir Ísl. Gunnarsson. Eyjólfur Konráð Jónsson. Salome Porkelsdóttir Alþingi skorar á rikisstjórnina að beita sér fyrir þvi að reglum um lilhógun bok- mcnntaverðlauna Norðurlandaráðs verði breytt á þann vcg að Islendingar leggi hok- menntaverk sin fram a íslensku. Að öðrum kosti sé þeim heimilt að leggja fram þyðingar a cnsku. frönsku cða þvsku engu siður en dönsku. norsku eöa sænsku. Greinargerð. Að því hníga þung rök að islensk skáld séu hjartfólgnari þjóð sinni en geríst með milljónaþjóðum enda er skaldskaparhcfð okkar rík og jafngömul fyrstu byggð hér a landi. Tungan er tortatrð og skiltn af fáum mönnum erlendum svo að þcir geti notið bókmcnnta okkar til hlitar. Hvort tveggja vcldur því að þjoðinm er annt um sóma skalda smna a erlcndum vcttvang, en þau eru hins vcgar ckki metin af verkum sínum þar etns og þau eru skrifuð á íslensku. . , Bókmenntaverðlaun Norðurlandaráds eru veitt árlega og bcr hvern þjoð að leggja tram tvö skáldrit á þcim tungum sem talaðar eru i Danmorku. Noregi eða Svíþjóð Kinnar hala þa sérstöðu að rikismalin cru tvö. srenska og finnska. og margir þeirra jafnvigir a hvort þeirra sem er. enda eiga þeit athyglisverða bókmennrahefð að baki á þeim tungum baðum Kærevingar skrifa dönsku og færcvsku jöfnum höndum enn sem komið er Af þeim sokum cr auðvelt fyrir finnskt skáld cöa færeyskt að fá verkum sinum snúið a sænsku eöa donsku og leiðrétta þvðingarnar og lagfæra cftir því sem þörf krefur. Þetta horfir öðruvíst við okkur Islcndmgum Donsk lunga hefur aldrei test hcr rætur og enginn stafur et fyrir þvi að hun sc okkur tamari en til að mynda cnska. franska eða þvska. þö svo að við höfurn dcilt konungi með Dónum svo oldum skiplir Að sjálfsogðu hljótum við (slendingar að minna a að íslenskan geymir ein scm lifandi mál elstu skáldvcrk og bókmenntir norrænna manna Kyrir þá sók ætti mctnaður allra norrænna þjóða að standa til þess að íslensk tunga sé virt til jafns við aðrar tungur norrænar þegar að því kemur að úthluta bókmenntaverðlaunum Noröurlandaraðs Skiptir i þvi etm ekkí máli þótt fslendtngar séu færri en Danir. Norðmenn eða Sviar. Þótt það sé glöggt af islenskum sjonarhól að islcnska skuli jalngild öðrum tungum norrænum til bókmenntaverðlauna eru flutningsmcnn við þvi húnir að andmælum verði hrevft ccgn þvi af mórgum þingmönnum i Norðurlandaráði svo aO máliO dagi þar uppi ».< •> falli. Þær mótbárur hafa m ö. o. hcvrst að islenskan sníO. tK>rum þióóum á NorOurlondum of þröngan stakk. þ. e. þær yrOu aO ganga undir þaO jaröarmen aö i domnetnd veldus einungis þcir sem vald hefðu á þessari fjarlægu tungu. íslcnskunm. þvilikir menn seu fagatir sso að valið vrði emhæft um of þegar til lengdar léti Með sömu rökum ma scg)a að urval þeirra. scm færir eru um að snúa islenskum skáldntum á tungur Dana. Norðmanna eða Ssia sé bundið við faa emstaklinga svo að hætt sé við að þýðingarnar verði cmhæfar þegar fran. i sækir. Klutn.ngsmenn óttast m. ö. o. að íslenskan fá. ekk. að njöta sannmæl.s enn um sinn. þó svo að íslcnsk skáld og rithöfundar gjaldi þess. Halldór Blöndal hefur ásamt nokkrum öðrum þingmönnum flutt tillögu til þingsályktunar á Alþingi íslendinga um bókmenntaverð- laun Norðurlandaráðs þar sem skorað er á ríkisstjórnina „að beita sér fyrir því að reglum um tilhögun bókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs verði breytt á þann veg að íslendingar leggi bókmenntaverk sín fram á ís- lensku. Að öðrum kosti sé þeim heimilt að leggja fram þýðingar á ensku, frönsku eða þýsku engu síður en dönsku, norsku eða sænsku". Greinargerð fylgdi tillögu þessari og var hún birt hér í blaðinu sl. föstudag, en þar segir m.a. að flutningsmenn óttist að íslenzkan fái ekki að njóta sannmælis enn um sinn, þó svo að íslenzk skáld og rithöfundar gjaldi þess, og því sé m.a. lagt til að leggja megi fram íslenzk verk til verðlauna á heimstungunum þremur. Ritstjóri Morgunblaðsins hreyfði þessu máli hér í blaðinu 30. janúar 1982 og gerði kröfur til þess að íslenzkir rithöfundar sætu við sama borð og starfs- bræður þeirra á Norðurlöndum þegar verðlaunum væri úthlut- að. Nauðsynlegt væri að fyrir- komulaginu yrði breytt. Þar er einnig talað um að bezt færi á því að íslendingar gætu lagt rit sin fram á íslenzkri tungu en að öðrum kosti á einhverju heims- Islenzk ritverk eiga undir högg að sækja málanna. Þórarinn Þórarinsson ritstjóri Tímans tók undir þetta sjónarmið í forystugrein blaðs- ins 26. febrúar 1982 og sagði þá m.a.: „Það er eðlileg krafa af hálfu íslendinga, að þeir menn, sem hafa það hlutverk að ráð- stafa bókmenntaverðlaunum Norðurlandaráðs, hafi þekkingu til að meta verkin á frummálinu en ekki eftir misjöfnum þýðing- um...“ Á Norðurlandaráðsfundi í Helsinki þetta sama ár, eða þriðjudaginn 2. marz 1982, gerði Sverrir Hermannsson bók- menntaverðlaun Norðurlanda- ráðs að umræðuefni og vakti at- hygli á því að Norðurlöndin sætu ekki við sama borð þegar verð- launum væri úthlutað. Hann vitnaði í Morgunblaðsgreinina og skrif Þórarins Þórarinssonar í Tímanum og vakti athygli á því að í tillögunni um bókmennta- verðlaunin sem samþykkt var á fundi Norðurlandaráðs í Kaup- mannahöfn 1961 sé ráð fyrir því gert að verðlaunin séu veitt ár- lega „fyrir afburða skáldverk rit- að á tungu einhvers Norðurland- anna...“ eins og komizt er að orði. Síðan segir Sverrir Her- mannsson: „Gagnrýni mín bein- ist að því að í þessum efnum sitja Norðurlöndin alls ekki við sama borð. í tillögunni sagði að verðlaunin skyldu veitt fyrir bókmenntaverk „skrevet pá et av de nordiske landes sprog“. Þar segir ekkert um, að verðlaun skuli veitt fyrir misjafnlegar góðar þýðingar á verkum skálda eða rithöfunda á önnur mál, enda hefir það vissulega ekki verið ætlan flutningsmanna. Því síður að með því móti yrðu mörg frábær verk og skáld með öllu útilokuð frá að koma til greina við verðlaunaveitingu. Það má öllum augljóst vera, að margt af því bezta og nærfærnasta i ís- lenzkum skáldskap kemur aldrei til álita við verðlaunaveitingu þessa með því móti að verkunum þurfi fyrst að snara á skandin- avísku áður en þau eru metin til verðleika...“ í tilefni af ræðu Sverris Her- mannssonar birtir Morgunblaðið samtöl við Stefán Jónsson þáver- andi alþingismann og Eið Guðnason formann menningar- málanefndar Norðurlandaráðs og taka þeir báðir undir orð Sverris Hermannssonar. „Ég tek undir það með Sverri Her- mannssyni, að þeir sem láta sig bókmenntir nokkuð varða eru þeirrar skoðunar að íslensku- mælandi menn sitji í dómnefnd vegna bókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs og menn gera sér jafnframt Ijóst að það getur kostað einhverja fjármuni að kippa þessu í lag,“ sagði Stefán Jónsson. „Sverrir Hermannsson vakti máls á því í almennum um- ræðum á þingi Norðurlandaráðs í Helsinki á dögunum, að ís- lenskir rithöfundar sætu vart við sama borð og aðrir Norður- landabúar þar sem dómnefnd- armenn, aðrir en íslenskir, yrðu að lesa islensku bókmennta- verkin í þýðingum. Sverrir flutti þarna góða ræðu og ég styð þessi sjónarmið heilshugar," sagði Stefán Jónsson ennfremur. „Við megum ekki láta frændum okkar haldast það uppi að fara með okkur eins og einhverja annars flokks þjóð. En ef menn þurfa hér að horfa í kostnað er spurn- ingin hvort þessi verðlaun falla bara ekki niður, a.m.k. hvað að- Listamaðurinn Karl Lagerfeld hefur í samvinnu við CHLOÉ-saínið í Paris hannað þessi gullfallegu matar- 05 kaíTistell ..Kalablómið' sem Hutschenreuther framleiðir úr postulini af bestu gerð. SILFURBÚÐIN Laugavegi 55, Reykjavík Sími 11066
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.