Morgunblaðið - 17.07.1985, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, MIDVIKUDAGUR 17. JÚLÍ 1985
atvinnutekjum bótaþega og ekki
nema meiru en fullum dagpening-
um að viðbættum '/3.
Örorkubætur eru greiddar, þótt
örorkan sé aðeins 15% og dánar-
bætur eru greiddar til 8 ára. Falla
ekki niður við hjúskap.
Rétt á ellilífeyri eiga allir, sem
orðnir eru 67 ára og hafa átt lög-
heimili hér á landi, a.m.k. 3 ár á
aldrinum 16—67 ára. Er grunnlíf-
eyririnn algjörlega óháður eignum
og tekjum. Aftur á móti eiga þeir,
sem litlar eða engar tekjur hafa,
rétt á tekjutryggingu og öðrum
tengdum bótum.
Þeir, sem verða heilsuveilir
fyrir 67 ára aldur og verða að ein-
hverju eða öllu leyti óvinnufærir,
geta sótt um örorkubætur. Eru
þær ákveðnar eftir örorkumati,
sem tryggingayfirlæknir annast.
Ef örorkan er metin undir 50% er
ekki um neinar slíkar bætur að
ræða. Sérstök barnaörorka er
greidd frá 1 árs aldri til 16 ára
aldurs, en frá 16—67 ára aldri
greiðast venjulegar örorkubætur.
Hér er aðeins stiklað á mjög
stóru.
Hróplegt ranglæti
Þið sjáið á þessu yfirliti hve
hróplegu ranglæti er beitt gagn-
vart heimavinnandi en einn þáttur
er þó eftir, það er að heimavinn-
andi fólk á ekki aðgang að lífeyr-
issjóði og því mjög takmörkuð líf-
eyrisréttindi.
Mín skoðun er sú að koma megi
á lífeyrissjóði ríkisins með því að
sameina alla lífeyrissjóði í land-
inu undir lífeyristryggingadeild
Tryggingastofnunar ríkisins og að
greiðslur úr þeim sjóði komi í stað
eillilífeyris Tryggingastofnunar-
innar, sem jafn lífeyrir fyrir alla
landsmenn. Sennilega er ekki
fjarri lagi að lauslega áætlaðar
eignir og fjármagn lífeyrissjóð-
anna séu um eða yfir 5 milljarða,
þar sem talið er að lífeyrissjóður
verslunarmanna eigi um 3 millj-
arða.
Ef þetta yrði lagt til grundvall-
ar í reikningsdæminu umfram
höfuðstól þá mætti áætla að líf-
eyrir yrði fyrir 67 ára og eldri um
15 þúsund kr. pr. mánuð í stað
4.654 kr. Síðan mundi bætast við
tekjutrygging sem er nú kr. 6.819
kr. pr. mánuð. Þá ættu húsmæður
einnig aðgang að slíkum sjóði.
Með þessu væri öldruðum í land-
inu gert kleift að lifa nokkurn veg-
inn mannsæmandi lífi af þessum
lífeyri frekar en nú er.
Er nokkur sanngirni í því að
einstaka þjóðfélagsþegnar fái að
taka lífeyri úr jafnvel 3 sjóðum,
eins og t.d. sumir ráðherrar geta.
Alþingismenn hafa góðan sjóð, og
mér skilst að hæstaréttardómarar
geti fengið undanþágu til að taka
lífeyri sem samsvarar jafnvel full-
um launum þeirra.
Tökum dæmi: Maður hefur setið
25 ár á þingi, og verið 8 ár ráð-
herra, það mætti vænta þess að
eftirlaunatekjur þessa manns
næmu a.m.k. um 100 þúsund kr.
pr. mánuð. Þetta væri í lagi ef að
allir ættu sama kost, en því miður
er því ekki svo varið.
Er ekki komið að því að þjóðin
athugi alla þessa þætti gaumgæfi-
lega og bæti það hróplega rang-
læti sem nú ríkir í öllum þeim
málum sem ég hef fjailað um. Ég
veit að á öðrum sviðum ríkir líka
óréttlæti, en þá verða aðrir sem
telja sig þekkja til þeirra mála að
láta heyra í sér, annars verða þau
ekki rædd og kannski fæst þá eng-
in leiðrétting.
Við ykkur verstfirsku konur
sem eruð góðir gestgjafar okkar á
þessu þingi vil ég segja þetta.
1. Þingmaður ykkar og heil-
brigðisráðherra okkar allra hefur
gert mjög margt gott í sinni ráð-
herratíð til að réttlæta stöðu
heimavinnandi í tryggingamálum,
þið megið vera stoltar af því. En
betur má ef duga skal. Með áfram-
haldandi setu hans í heilbrigðis-
ráðuneytinu, vænti ég þess að
hann og Sjálfstæðisflokkurinn
stuðli að endanlegri réttlætingu
þessara mála strax, svo að kjörorð
flokksins verði ekki bara slagorð.
„Heimilið er hornsteinn þjóðfé-
lagsins".
n
Pökkunarstöð Þykkbæinga komin í gagnið:
„Seljum hverjum þeim sem
við okkur vill skipta“
— segir Páll Guðbrandsson framkvæmdastjóri pökkunarstöðvarinnar.
m:
■ +-
I I
1tm
f >•*< v:-
** " |^V ^ '■
4 -.Ö.O m .* \ •
Kartöflupökkunarvélin í notkun.
Páll Guðbrandsson framkvæmdastjóri (Lv.) og Ágúst Karl Sigmundsson
stjórnarformaður Kartöfhipökkunarstöðvar Þykkvabsjar hf.
„ÉG Á VON á að við björgum okkur þrátt fyrir sölubannið. Eins og
staðan er í dag stlum við að selja hverjum þeim sem við okkur vill skipta,
til dsmis beint til verslana hér austan fjalls,“ sagði Páll Guðbrandsson í
Hávarðarkoti í Þykkvabs, framkvsmdastjóri Pökkunarstöðvar Þykkva-
bsjar hf. Pökkunarstöðin selur kartöflur í gegn um dreifingarfyrirtskið
Þykkvabsjarkartöflur hf. í Garðabs og setti Grsnmetisversíun landbún-
aðarins Þykkbsinga í sölubann þegar þeir byrjuðu að selja án milligöngu
hennar.
Að pökkunarstöðinni standa
um 50 kartöflubændur í Þykkva-
bænum, þ.e. allir bændur þar
utan tveggja. Upphaflega var
fyrirhugað að Grænmetisversl-
unin ætti meirihluta í pökkun-
arstöðinni en fundur kartöflu-
bænda hafnaði aðild hennar.
„Það varð ofan á að menn vildu
leggja það á sig að byggja þetta
upp sjálfir, frekar en að vera
háðir einum dreifingaraðila. Var
aðild Grænmetisins hafnað að
þessu leyti, en engu að síður stóð
til að Grænmetisverslunin seldi
kartöflurnar frá okkur," sagði
Páll í Hávarðarkoti. Síðan
keyptu þeir pökkunarvél og settu
hana upp og fyrir skömmu hófst
pökkun. Fyrstu kartöflurnar frá
stöðinni komu á markaðinn á
mánudaginn, fyrir rúmri viku.
„Komnar í verslanir að
morgni þriðja dags“
Kartöflurnar eru stærðar-
flokkaðar eftir matsreglugerð og
sagði Páll að ætlunin væri að
hafa á boðstólum allar stærðir
kartaflna, eftir því sem hægt
væri að selja. Enn sem komið er
koma kartöflurnar flokkaðar og
þvegnar frá bændunum, en
fyrirhugað er að kaupa síðar
þvottavél í pökkunarstöðina. í
pökkunarstöðinni eru þær
þurrkaðar í þurrkara og látnar
jafna sig yfir nótt, pakkað á öðr-
um degi og fluttar til Reykjavík-
ur og eru komnar í verslanir í
Reykjavík að morgni þriðja dags
frá því þær eru teknar úr
geymslum bændanna. Kartöfl-
urnar eru allar seldar þvegnar
og er þeim pakkað í eins, tveggja
og þriggja kílóa plastpoka, en
það hefur Grænmetisverslunin
ekki gert hingað til.
Kartöflurnar eru seldar í gegn
um dreifingarfyrirtækið
Þykkvabæjarkartöflur hf. í
Garðabæ, en það fyrirtæki hefur
dreift framleiðslu kartöfluverk-
ópakkaðar kartöflur af kartöflu-
bændum í Þykkvabænum, en þar
er ræktaður meira en helmingur
allra kartaflna í landinu. Sagði
Páll að Grænmetið vildi selja
allt fyrir þá en ekkert ella.
„Sættum okkur ekki
við sölubann“
— Munið þið sætta ykkur við
það?
„Nei, ekki undir nokkrum
kringumstæðum. Landssamband
kartöflubænda hefur beint þeirri
áskorun til kartöfluumboðanna,
að taka ekki kartöflur frá þeim
sem selja beint til þess að réyna
að hafa söluna sem jafnasta á
milli svæða og manna. Græn-
metið heldur í þetta ennþá þrátt
fyrir að nánast allir aðrir hafi
brotið þessa reglu og nægir að
nefna Kaupfélag A-Skaftfellinga
og Kaupfélag Svalbarðseyrar.
Við verðum að haga okkur í sam-
r'æmi við það og selja hverjum
þeim, sem af okkur vill kaupa."
Sagði Páll að ekkert væri farið
að taka á þessum málum ennþá
og biðu Þykkbæingar með frek-
ari aðgerðir þar til eftir stjórn-
arfund hjá Grænmetisverslun-
inni. Sagði hann að sæmilega
hefði gengið að selja í gegn um
nýja dreifingaraðilann. „Þetta
eru aðilar, sem eru að selja
ferskar kartöflur í fyrsta skipti,
en það gengur þó framar vonum.
Við erum bjartsýnir á að þetta
gangi vel, því þeir eru harðdug-
legir og ötulir sölumenn, dreng-
irnir í Garðabænum," sagði Páll.
- HBj.
smiðjunnar í Þykkvabæ síðan i
janúar. Er kartöflunum pakkað í
sérstakar umbúðir fyrir dreif-
inguna í Reykjavík, en einnig í
pakkningar fyrir dreifingu beint
frá stöðinni. I upphafi fóru
reynslusendingar til Grænmetis-
ins og Þykkvabæjarkartaflna
hf., en Grænmetisverslunin
óskaði ekki eftir meiru að sögn
Páls og hættu jafnframt að taka
Tíndar út gallaðar kartöflur
Starfsfólk við merkingu umbúða
t S