Morgunblaðið - 16.10.1985, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR16. OKTÓBER1985
Gluggað í fjárlagafrumvarpið:
Fjögur ný prests-
embætti og aukin
yfirvinna á
Þjóðhagsstofnun
MorgunbUðið/Júlfus
Frá fundi forsctisráðherra meó fréttamönnum í gær, þar sem þjóðhagsáætlun næstu ára var kynnt. Frá vinstri:
Bolli Bollason, hagfræðingur í Þjóðhagsstofnun, Þórður Friðjónsson, efnahagsráðgjafi forsætisráðherra, Stein-
grímur Hermannsson, forsætisráðherra og Jón Sigurðsson, forstjóri Þjóðhagsstofnunar. f baksýn má sjá
Magnús Torfa Ólafsson, blaðafulltrúa ríkisstjórnarinnar.
Þjóðhagsáætlun næstu þriggja ára:
Meginmarkmið hjöðn-
un verðbólgu og lækk-
un erlendra skulda
ÞJÓÐHAGSÁÆTLUN FYRIR árið 1986 var kynnt fréttamönnum í gær,
jafnframt því sem forsætisráðherra lagði hana fram á Alþingi. Jafnframt
var lögð fram áætlun fyrir árið 1987 og horfur fyrir árið 1988 sem er
hvort tveggja nýbreytni. „Við teljum að efnahagsmál þjóðarinnar séu
nú í þeirri stöðu, að það sé óhjákvæmilegt að líta nokkuð lengra fram
á veg, og gera sér grein fyrir því hvaða áhrif ýmsar aðgerðir hafi, til
lengri tíma litið og hvaða árangri megi ná,“ sagði Steingrímur Hermanns-
son forsætisráðherra er hann kynnti fréttamönnum þjóðhagsáætlun.
í fjárlagafrumvarpinu, sem lagt
var fram á Alþingi í gær, koma meðal
annars fram eftirfarandi liðir í
gjaldahlið frumvarpsins:
Fjárveiting til Alþingis hækkar
úr 133.750 þúsund krónum í fjár-
lögum 1985 í 183.738 þúsund krón-
ur, eða um 37,4%. í frumvarpinu
segir að þessi mikla hækkun stafi
af því að ákveðið hafi verið að
færa fjárveitingar til Alþingis nær
raunverulegum útgjöldum en verið
hafi. Samfara þessu hafi verið
gerðar nokkrar breytingar á við-
fangsefnaskiptingu stofnunarinn-
ar. Þannig hafi verið búin til 4 ný
viðfangsefni sem eru starfskostn-
aður, alþjóðaþingmannasamtökin,
viðhald fasteigna og ýmis stofn-
kostnaður.
Aukin yfirvinna í
Þjóðhagsstofnun
Framlag ríkissjóðs til Þjóð-
hagsstofnunar hækkar úr 10.740
þúsund krónum í 13.907 eða um
29,5%. Launagjöld hækka um
33,5%. Segir í frumvarpinu að
þessi hækkun stafi af því að yfir-
vinna hefur aukist í stofnuninni í
kjölfar nýrra verkefna og ýmis
sameiginlegur launakostnaður
með Framkvæmdastofnun hafi
vaxið. önnur gjöld án eignakaupa
hækka um 15,4%, en veittar eru
400 þúsund krónur til kaupa á ljós-
ritunarvél, smátölvu og öðrum
skrifstofubúnaði, en í fjárlögum
1985 er sambærileg fjárhæð 100
þúsund krónur.
Fjárveiting til embættis húsa-
meistara ríkisins hækkar um
56,5% frá fjárlögum 1985 og
munar þar mestu um fjárveitingar
til eignakaupa, úr 77 þúsund krón-
um í 425 þúsund krónur. Hækkun
framlags vegna rekstrar er 33% á
milli ára. Vegna hönnunar flug-
stöðvar á Keflavíkurflugvelli og
K-byggingar Landsspítalans er
gert ráð fyrir fjölgun starfsmanna
á teiknistofu um tvo.
Fjárveiting til Keldna
hækkar um rúm 82%
Fjárveiting til Tilraunastöðvar
háskólans á Keldum hækkar úr
8.622 þúsund krónum í 15.742 þús-
und krónur eða um 82,6%. Launa-
gjöld hækka um 33,5% og önnur
gjöld vegna reksturs hækka um
31,7%. Skýringar á hækkun fjár-
veitingar til stofnunarinnar um-
fram almennar launa- og verðlags-
breytingar eru einkum fimm. {
Þeir bátar sem hófu fyrstir veið-
arnar eru langt komnir með kvóta
sína, en hver bátur fékk í upphafi
vertíðar um 10 þúsund tonna
kvóta. í gær var ákveðið að auka
kvóta hvers báts um 2.000 tonn og
eykst heildaraflinn við það úr um
500 þúsund tonnum í um 600 þús-
und tonn. Loðnan berst nú til allra
þeirra verksmiðja sem taka á móti,
en mest til þeirra verksmiðja sem
næstar eru veiðisvæðinu.
Á mánudae tilkvnntii oftírtaldir
fyrsta lagi er gert ráð fyrir nýrri
stöðu aðstoðarmanns við fisksjúk-
dómarannsóknir. t öðru lagi hafa
ýmsir launaliðir verið hækkaðir í
ljósi reynslu síðustu ára, eins og
segir í fjárlagafrumvarpinu. I
þriðja lagi eru rekstrargjöld
hækkuð frá fjárlögum 1985 með
hliðsjón af reikningsstöðu 1984. í
fjórða lagi hefur dregið úr eftir-
spurn eftir bóluefni og kemur það
niður á sölutekjum stofnunarinn-
ar. Loks er ráðgert að ráða bót á
bágu ástandi fasteigna tilrauna-
stöðvarinnar.
Fulltrúaembætti á
forsetaskrifstofu
Fjárveiting til embættis forseta
íslands hækkar úr 12.504 þúsund
krónum í 15.635 þúsund krónur,
eða um 25,1%. Launagjöld á við-
fangsefninu yfirstjórn hækka úr
4.216 þúsund krónum í 6.278 þús-
und krónur, eða um 48,9%. Ástæð-
ur hækkunarinnar umfram al-
mennar launahækkunar eru eink-
um tvær í fyrsta lagi er viður-
kennd ný staöa fulltrúa, en þessu
starfi hefur Vilborg Kristjáns-
dóttur gegnt síðan 1982. í öðru
lagi er nú áætlað fyrir yfirvinnu
eins og telja verður raunhæft, að
því er segir í fjárlagafrumvarpinu.
Veittar eru 2 milljónir króna til
opinberra heimsóksna, en þar er
gert ráð fyrir heimsókn Margrétar
Danadrottningar og heimsóknar
forseta íslands til Kanada á næsta
ári. Til viðhalds á gestahúsi forset-
ans við Laufásveg og forsetasetr-
inu að Bessastöðum eru veittar 3
milljónir króna eins og í fjárlögum
1985. Veittar eru 534 þúsund krón-
ur til endurnýjunar á bifreið for-
setaembættisins.
Ný prestsembætti
Samkvæmt liðnum „prestar og
prófastdæmi" í fjárlagafrumvarp-
inu er gert ráð fyrir launum fjög-
urra nýrra presta. Heimild er fyrir
120 stöðum, þar með talinn prestur
í Kaupmannahöfn, en að auki er
áætlað fyrir stöðu prests í London,
stöðu sjúkrahússprests í Reykja-
vik, stöðu prests í Digranessöfnuði
í Kópavogi, stöðu prests í Fella-
og Hólasöfnuði í Reykjavík og
stöðu prests í Seltjarnarnessöfn-
uði á Seltjarnarnesi. Launaliður
hækkar af þessum sökum um rúm-
ar 2 milljónir króna, en alls hækk-
ar viðfangsefnið „Prestar og pró-
fastar" um 37,8% frá árinu 1985.
bátar um loðnuafla: Pétur Jónsson
RE (810 tonn), Kap VE (700),
Víkurberg GK (560), Þórshamar
GK (500), Helga II RE (490), Súlan
EA (740) og Sæberg SU (640 tonn).
Síðdegis í gær höfðu eftirtaldir
bátar tilkynnt afla til loðnunefnd-
ar: Börkur NK (800 tonn), Sig-
hvatur Bjarnason VE (650), Höfr-
ungur AK (640), Jón Kjartansson
SU (1.050), Júpíter RE (1.230) og
Bjarni Ólafsson AK (900 tonn).
Meginmarkmiðin sem sett eru
i þjóðhagsáætlun er áframhald-
andi hjöðnun á verðbólgu og
lækkun erlendra skulda. „Við
teljum að þessu hvoru tveggja
sé unnt að ná,“ sagði forsætisráð-
herra, „miðað við það að hag-
vöxtur hefst nú að nýju. Því sé
nú svigrúm til þess að vinna að
þessum markmiðum, en jafn-
framt að halda fullum kaup-
mætti og jafnvel að bæta hann
lítillega og um leið að halda fullri
atvinnu."
I áætluninni er gert ráð fyrir
að hagvöxtur á næsta ári geti
orðið 2% og 2,5% árin 1987 og
1988. Mótast sú spá fyrst og
fremst af því að gert er ráð fyrir
auknum sjávarafla, en spár Þjóð-
hagsstofnunar eru miðaöar við
þær tillögur sem fiskifræðingar
hafa lagt fram. Forsætisráð-
herra lagði áherslu á það í máli
sínu, að það væri fyrirsjáanlegur
hagvöxtur sem skapaði það
svigrúm sem fyrir hendi yrði og
það væri skoðun ríkisstjörnar-
innar að þjóðarútgjöld mættu
ekki vaxa á næstu árum nema
um 1% á ári, sem þýddi að næstu
þrjú árin yrðu þau óbreytt á
hvern mann.
Viðskiptahallinn við útlönd í
ár er nú 4,5% af landsfram-
leiðslu, og er ráðgert að hann
verði á næsta ári 3,5%. Er gert
ráð fyrir að viðskiptajöfnuður
næðist fyrst 1988. Erlendar
skuldir í lok næsta árs yrðu því
54% af landsframleiðslu, miðað
við 53% í lok þessa árs, en árið
1987 er gert ráð fyrir að þær
fari lækkandi og áfram árið 1988,
en þá er gert ráð fyrir að þær
væru komnar niður í 49% af
landsframleiðslu. Forsætisráð-
herra sagði að ýmsir teldu, og
það jafnvel réttilega, að ekki
væri nóg að gert til þess að ná
niður viðskiptahallanum, með
þessu móti, „en það er ekki lítið
átak að ná viðskiptajöfnuði, með
vaxtagreiðslur til útlanda upp á
5,8 milljarða samtals, þegar
skammtímaskuldir eru teknar
með,“ sagði forsætisráðherra.
Hann sagði að slíkum jöfnuði
yrði ekki náð á skömmum tíma,
nema með því að skerða verulega
kaupmáttinn.
Þjóðhagsáætiun gerir ráð fyrir
því að verðbólga á þessu ári verði
i kringum 20% í lok ársins, en í
lok næsta árs verði hún um 10%.
Gert er ráð fyrir að framfærslu-
vísitala muni hækka um 30%
frá upphafi til loka þessa árs og
að í árslok verði verðlag almennt
um 13% hærra, en að meðaltali
á þessu ári. Forsætisráðherra
benti á að svo kynni að fara að
verðbólga í lok þessa árs yrði
eitthvað meiri en 20%, og vísaði
þá til BSRB-samningsins ný-
gerða, en allt bendir til þess að
3% launahækkunin sem þar var
ákveðin, fari til annarra laun-
þega í landinu jafnframt.
I kaflanum í þjóðhagsáætlun,
þar sem fjallað er um vexti og
útlán bankanna segir m.a.:
„Stefnt er að því að raunvextir
almennra útlána bankanna verði
hóflega jákvæðir, þ.e. á bilinu
3-5%. Vaxtastigið verður þó að
mótast af aðstæðum og kunna
hærri vextir að verða óhjá-
kvæmilegir ... Haldið verður
áfram að veita bönkum og spari-
sjóðum þannig aðhald, að útláns-
aukning þeirra verði hófleg." Þá
er greint frá því að ríkisstjórnin
hyggist fylgja sömu stefnu í
gengismálum og að undanförnu,
þ.e. að stefna að sem mestum
stöðugieika, og undirstrikaði
forsætisráðherra þetta á fundin-
um með því að fullyrða að gengis-
fellíng væri síður en svo á döf-
inni.
Þar sem fjallað er um verð-
lags- og launamál næsta árs
segir m.a.: „Efnahagsstefna rík-
isstjórnarinnar felur í sér svig-
rúm til 1% árlegrar aukningar
þjóðarútgjalda á næstu árum ...
Gert er ráð fyrir því að einka-
neysla geti vaxið um 1,5% á
næsta ári. Kaupmáttur ráðstöf-
unartekna heimilanna gæti auk-
ist heldur meira, enda væri þá
gert ráð fyrir auknum sparnaði
á næsta ári.“ Blaðamaður Morg-
unblaðsins spurði forsætisráð-
herra hvort hann væri trúaður á
að hægt yrði að halda aukningu
einkaneyslu innan þeirra marka
sem áætlunin gerir ráð fyrir,
þegar hliðsjón væri höfð af þeirri
staðreynd að hún er talin hafa
aukist um 4,5% á þessu ári: „Ég
held að menn hafi bara þann
kost,“ sagði Steingrímur, „ef
menn vilja spenna þetta meira
upp, meira en þessi aukning í
hagvexti leyfir, þá' verður það
ekki brúað nema með auknum
erlendum lántökum."
Forsætisráðherra ræddi um
jákvæð teikn á lofti, og nefndi
þá aukinn innlendan sparnað.
Hann var þá spurður hvort
stjórnvöld væru með áætlanir
um að skattleggja innlendan
sparnað sérstaklega: „Þetta er
nú eina landið sem ég hef upplýs-
ingar frá, þar sem jákvæður
sparnaður er ekki skattlagður.
Það hefur ekki verið lagt til að
svo verði gert hér, en við höfum
safnað saman upplýsingum sem
sýna að öll önnur lönd gera það.
Það orkar kannski tvímælis að
skattleggja eina eign, en ekki
aðra. Þetta er hins vegar umræða
sem ekki er komin neitt áleiðis,
og ef ákvörðun yrði tekin um að
skattleggja sparifé, þá yrði það
tengttekjum.“
Forsætisráðherra sagðist að-
spurður alls ekki vilja spá mikl-
um átökum á vinnumarkaðnum
á næstunni. Hann sagðist hafa
kynnt þjóðhagsáætlun fyrir aðil-
um vinnumarkaðarins í fyrradag
og hefðu þeir tekið þjóðhagsáætl-
un ágætlega, og hann myndi eiga
fund með þeim á nýjan leik í
byrjun nóvembermánaðar. „Ég
hef það mikla trú á skynsemi
manna, að þeir fari ekki viljandi
að stofna til þeirra vandræða
sem áframhaldandi erlend
skuldasöfnun hefur í för með
sér,“ sagði forsætisráðherra.
Loðnan nálg-
ast landið
Að undanförnu hefur aðeins dregið úr loðnuveiðinni. Á mánudag tilkynntu
7 bátar um afla til loðnunefndar, samtals 4.400 tonn, og síðdegis í gær
voru 6 bátar búnir að tiikynna samtals um 5.270 tonn. Bátarnir eru dreifðir
um nokkuð stórt svæði. Svæðið hefur færst nær landi og er nú komið á
hina hefðbundnu loðnuslóð.