Morgunblaðið - 17.11.1985, Blaðsíða 60

i : .U<(:l HMHMMVÖIA . I I.IA'.Í)// i •: 'IKIA.lM/ K HOM
60 MORGUNBLADID, SUNNUDAGUR17. NÓVEMBER1985
íslensk stúlka segir frá
3 mánaða dvöl á Kibbutz
Illa launuð erfiðisvinna
Menntaskólanum í Reykjavík
vorið 1984. Hún haföi skrifað
bréf til danskra samtaka sem
skipuleggja ferðir danskra
ungmenna og undirbúa þau
fyrir hina 3 mánaða dvöl sem
er lágmarksdvöl á „kibbutz“. í
nóvember sendi hún bréfið og
í febrúar sótti hún um. Eftir
útskriftina fór hún svo út, fyrst
til Jótlands þar sem haldið var
námskeið til undirbúnings, og
loks lá leiðin til „fyrirheitna
Iandsins“. Morgunblaðið ræddi
við Guðrúnu Kristínu fyrir
skömmu um dvöl hennar í hinu
framandi landi.
„Við vorum þrjár saman, Guð-
laug Eiríksdóttir, Sesselía Hrönn
Jensdóttir og ég. Yfirleitt fara
krakkar á eigin vegum á „kibbutz"
og ferðast þá á puttanum til og
frá, hins vegar er einnig til í
dæminu að fara á vegum samtaka
á borð við þau sem við höfðum
samband við. Námskeiðið átti að
hafa í för með sér að við gerðum
okkar grein fyrir því út í hvað við
vorum að fara, en þó það hafi verið
gaman að hitta dönsku krakkana
sem voru að fara um leið og við,
þá fór námskeiðið sjálft meira og
minna fyrir ofan garð og neðan,
því það kom á daginn að þó við
værum allar góðar í dönsku upp úr
skólabókunum heima, var ekki
viðlit að skilja málið þegar á hólm-
inn var komið. Á móti kom, að
þeir krakkar sem fóru á vegum
þessara samtaka gátu leitað til
ákveðins aðila á „kibbutzinum" ef
viðkomandi þurfti að fá úrlausn á
brýnum málum. Það var auðvitað
visst öryggi í því, fyrir 20.000 krón-
ur flaug maður báðar leiðir og
naut tryggingar. Samtök þessi
heita Dakiv og ég sé ekki eftir því
að hafa farið á þeirra vegum, sé
helst eftir því að hafa ekki komist
að samkomulagi að fljúga aðeins
til ísrael, en ferðast svo á Iandi
afturtil Kaupmannahafnar."
Hvernig var vinum og ættingjum
við að þið ætluðuð til landa þar sem
stríðshætta má heita fyrir hendi
fyrirvaralaust?
„Fjölskylda mín var allt annað
en ánægð með það, taldi það glap-
ræði og hreinlega að ég væri að
ganga í opinn dauðann, en fólkið
róaðist þegar ég sagði því að við
hefðum verið settar á „kibbutz"
sunnarlega í landinu, fjarri öllum
hættulegum landamærum. Svo
þegar við komum sjálfar út, var
okkur tjáð að breyting hefði orðið,
við ættum að fara í staðinn á
ákveðinn „kibbutz" sem var nefnd-
ur á nafn, en við urðum alveg spól-
vitlausar því sá „kibbutz" var alveg
við landamæri Israels og Líbanon.
Við sögðum að okkur hefði verið
sagt allt annað og neituðum að
fara og þegar að var gáð virtist
svo sem um misskilning hefði verið
að ræða og við vorum settar á
- ‘ „kibbutz" að nafni Naan, sem er
miðja vegu á milli Jerúsalem og
Tel Aviv. Þetta var vel látinn
„kibbutz" og sá þriðji stærsti í
landinu með 1.350 starfsmenn."
Hvernig orkuðu gyðingarnir á
ykkur? Voru þeir stríðshræddir eða
voru þeir með verðbólguna á heilan-
um?
Þau eru nokkur íslensku
ungmennin sem haldið hafa í
austurvíking, alla leið til
ísraels,
til þess að kynna sér hvað það
er að vinna í „kibbutz“, eða
ísraelskri útgáfu af hinu
sósíalíska fyrirbæri
samyrkjubúi. Löngun til að
víkka sjóndeildarhring sinn og
ævintýraþrá á vissu tímabili
ævinnar er það sem ungmenni
þessi nefna sem hvata að því
að lagt er í svo langar ferðir.
Sama sagði hún Guðrún Kristín
Sigurgeirsdóttir, rúmlega tvítug
Vestmannaeyjastúlka, sem fann
fyrir ofangreindum hvötum er
hún hafði útskrifast úr
Sannkölluð blanda af samyrkjubús- og sólarlandastommingu .
Þetta er hin sameiginlega sundlaug é Kibbutz Naan.
Guörún Kristín og Sesselía veifa íslenska
fánanum fyrir Ijósmyndarann.
Á illgresis- og skordýrabananum ...
„Þetta er yfirleitt vinalegt fólk,
að minnsta kosti gagnvart okkur,
en það virkaði frekar lokað og það
var kannski vegna þess að farand-
verkamenn eins og við koma og
fara svo ört. En þetta fólk virkar
alls ekki taugastrekkt, þvert á
móti, enda sér samyrkjubúið öllum
fyrir öllu og fólk þarf ekki svo
mikið að velta málum fyrir sér.
Þetta eru lítil einangruð samfélög,
nokkurs konar landeyjar og virki-
lega svipað og í Vestmannaeyjum
að því leyti að fólkið veit allt um
alla og leggur sig fram um að
fylgjast vel með á heimaslóðinni.
Þetta er svo einangrað, að gestir
mega ekki dvelja lengur á sam-
yrkjubúinu en í tvær nætur og
aðeins með sérstöku leyfi stjórnar
búsins.
— Fólkið ræddi ekkert við okk-
ur um hið ótrygga ástand gagnvart
nágrannalöndunum. Það voru
byrgi þarna út um allt, en eftir
því sem ég komst næst hafði aldrei
neitt gerst á kibbutz Naan. Á hinn
bóginn var erfiðast að venjast í
ísrael, að sitja kannski í strætis-
vagni við hliðina á hermanni og
vita og byssuhlaupið vísaði á síð-
una á manni. Það voru vopnaðir
hermann um allt íborgunum, enda
ekki vanþörf á.
— Um verðlagið í landinu ræddi
fólkið heldur ekki, enda veit fólkið
á „kibbutzunum" minnst um óða-
verðbólguna í landinu. Samyrkju-
búið sér öllum fyrir öllu eins og ég
sagði áðan, fólk þarf ekki að sækja
nokkurn skapaðan hlut út fyrir
samyrkjubúið og gerir það varla.
Og einhverra hluta vegna er verð-
lagið á búunum miklu mun lægra
en í borgunum. Til að mynda kost-
aði vodkaflaska 40 krónur íslen-
skar. Sama gilti um allt annað,
verðmunurinn var geysilegur og
það sem meira var, að við fengum
óveruna útborgaða í hinni ísra-
elsku mynt, sekelum. En það notar
bara enginn sekela í landinu. Þeir
eru ekkert nema núllin út af verð-
bólgunni. Menn keppast við að eiga
dollara og öll viðskipti fara fram
með dollurum. Mikið svartamark-
aðsbrask einkennir þessa vitleysu.
— Við þetta allt saman má svo
bæta, að ég er ekki alveg viss um
að við vinkonurnar höfum fengið
rétta mynd af dæmigerðum „kibb-
utz“ eða ísraelum yfirleitt, því
flest „kibbutz" eru lítil og einangr-
uð og fólkið sem þar vinnur hugsar
ekki eins og hinn dæmigerði ísra-
eli. Kibbutz Naan var hins vegar
ákaflega stórt af „kibbutz" að vera.
Nokkrir danskir krakkar sem
þarna voru, voru t.d. ákaflega
svekktir að vera á þessu „kibbutzi",
því þeim þótti það óekta."
Hvað fór fram á kibbutz Naan og
í hverju voru ykkar störf fólgin?
„Þarna voru aðallega framleidd
garðrúðunartæki og ég ætlaði
aldrei að hætta að hlægja þegar
ísraelarnir fóru að orða það við
mig hvort ég vildi ekki gerast
umboðsmaður á íslandi fyrir garð-
úðara. Ég sagði þeim að heirtta á
íslandi væri 9 mánaða langur
vetur með miklum snjó og svo
rigndi sleitulaust allt sumarið.
Annars er verksmiðjuvinnan
þarna tvískipt, um er að velja
plastverksmiðjuna eða röraverk-
smiðjuna og hvort heldur sem er,
er vinnan einhæf og leiðinleg,
alger færibandavinna þar sem
einstaklingar framkvæma sömu
handbrögðin allan daginn. Ég var
heppin, lenti fyrst í 3 vikur í að
þurrka af borðum í mötuneytinu.
Guðrún Kristín sker afmælistert-
una í samyrkjubúinu. Hún varð
tvítug og það var haldið upp i
daginn með veglegri veislu.
Ég segi heppin, því margir lentu
í uppvaski og þaðan af verri störf-
um í mötuneytinu. Maður var að
minnsta kosti innan um fólk þann-
ig að maður gæti haft samband
við það. Vinkonur mínar voru ekki
eins heppnar, þær lentu í verk-
smiðjunum. Eftir törnina í mötu-
neytinu komst ég svo út á akrana,
sat þar í sérsmíðuðu sæti framan
á dráttarvél og stýrði nokkrum
skordýra- og illgresisúðurum.
Hafði ég takkasett við sætið og
skaut eftir því hvað átti við hverju
sinni er við ókum um akrana. Síðar
var ég sjálf orðin dráttarvélar-
stjóri. Þarna úti á ökrunum var
andrúmsloftið allt annað og betra,
svo og vinnuandinn. Það var að
vísu ferlega heitt, en eigi að síður
og stórkostleg
lífsreynsla í senn
á