Morgunblaðið - 09.02.1986, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 9. FEBRÚAR1986
25
Karvel Pálma-
son og læknarnir
eftir ÓlafÞ.
Jónsson
í Ijölmiðlum hefur að undanfömu
verið greint ffá veikindum Karvels
Pálmasonar, alþingismanns, af
völdum alvarlegs fylgikvilla eftir
hjartaaðgerð í London á síðastliðnu
ári. Einnig hefur verið gerð fyrir-
spum í borgarráði um ákveðin atriði
sem tengjast veikindum hans.
Nokkurs misskilnings virðist gæta
um ýmis atriði þessa máls. Þar sem
læknar Borgarspítalans koma við
sögu er af hálfu spítalans talið rétt
að útskýrt sé nánar ýmislegt er
málið snýst um til þess að almenn-
ingur geti betur áttað sig á mála-
vöxtum.
í Helgarpóstinum þann 23. jan-
úar síðastliðinn er langt viðtal við
Karvel Pálmason, alþingismann,
þar sem hann greinir frá sjúkrasögu
sinni. Á forsíðu blaðsins er stór
mynd af honum bemm að ofan þar
sem mörg og stór ör eftir skurðað-
gerðir sjást. Verður nú stuðst við
frásögn hans í blaðinu og greint
frá skýringum lækna lyflækninga-
deildar Borgarspítalans þar sem við
á.
Samkvæmt frásögn Karvels er
upphaf þessa máls að hann var
lagður inn á Borgarspítalann í
febrúar á síðastliðnu ári vegna
vissra óþæginda og var úrskurðaður
með kransæðastíflu. Nokkm síðar
fór hann í hjartaþræðingu og kom
í ljós að um veruleg þrengsli í
kransæðum var að ræða. Síðan
vom gögnin send til London þar
sem sérfræðingar áttu að ákveða
framhaldið, væntanlega þá hvort
nauðsjmlegt væri að gera skurðað-
gerð vegna kransæðaþrengslanna.
Þessi gögn týndust hins vegar í
pósti og munu aldrei hafa komið
fram. Slík gögn em alltaf send í
ábyrgðarpósti en í þetta sinn munu
gögnin hafa verð send með venju-
iegum pósti. Þetta óhapp var auð-
vitað afar bagalegt bæði fyrir sjúkl-
inginn og læknana. Aldrei er hægt
að útiloka að óhapp af þessu tagi
geti hent en reynt verður af hálfu
spítalans að koma í veg fyrir slíkt
eftir því sem tök em á í framtíð-
inni. Síðan fer Karvel til London
þar sem að hann fer í hjartaþræð-
ingu og komu í ljós meiri þrengsli
í kransæðum en talið var þegar
rannsókn var gerð á íslandi. Skýr-
ingin er ef til vill að einhvetju leyti
sú, að hjartaþræðingartæki það á
Landspítalanum sem rannsóknin
var gerð með var af gamalli gerð
en hefur nú verið endumýjað. í
framhaldi af þræðingunni fer hann
síðan í hjartaaðgerð sem gekk vel
og var hann síðan sendur heim um
miðjan ágúst sfðastliðinn. Þegar
hann kom á flugvöllinn í Keflavík
var þar ekki sjúkrabfll til taks eins
og venja er. Hér telur Karvel að
mistök hafi átt sér stað. Hann fór
síðan í leigubfl til Reykjavíkur þar
sem hann birtist á hjartadeild Borg-
arspftalans öllum að óvömm. Skýr-
ingin á þessu er sú að engin tilkynn-
ing barst hingað frá spítalanum í
London um að Karvel væri væntan-
Iegur. Hann dvelst síðan í spítalan-
um í nokkra daga, útskrifast síðan
en kom í eftirlit 19. ágúst og 11.
september. Dvelst þess á milli á
Bolungarvík.
í síðara skiptið telur Karvel að
þroti hafí verið kominn í skurðinn.
Læknirinn taldi útlit og ástand hans
gott. Karvel segir að staðið hafi til
að taka rötgenmynd af honum en
hætt hafi verið við það vegna þess
hve hraustlegur hann var. Hann
telur að hér hafi orðið mistök. Af
hálfu lækna er talið vafasamt að
röntgenmyndataka hefði leitt eitt-
hvað í ljós þar sem myndataka við
komu 23. september var eðlileg.
Nokkm síðar fór Karvel til læknis
á Bolungarvík sem opnaði skurðinn
og kom þá út gröftur. Læknirinn
skipti á sárinu í nokkra daga. Þann
19. september tók Karvel eftir því
að hann var farinn að pissa blóði.
Skýringin á blóðinu í þvaginu er
sennilega sú að læknar á þeim spít-
ala í Lodon _sem annast hjartaað-
gerðir fyrir íslendinga hafa sjúkl-
inga á blóðþynningarlyfjum eftir
aðgerðimar. Blóðþynningin var þó
rannsökuð þegar Karvel kom í fyrr-
nefndar skoðanir og var þá allt í
lagi. Karvel hafði þá samband við
lækninn á Borgarspítalanum. Að
sögn Karvels sagði læknirinn hon-
um að minnka skammtinn af blóð-
þynningarlyfjunum. Læknirinn ber
hins vegar að hann hafi sagt Karvel
að hætta að taka aðalblóðþynning-
arlyfið en minnka skammtinn af
hinu og fara á Sjúkrahúsið á ísafírði
til þess að láta mæla blóðið með
tilliti til blóðþynningar. Karvel
skyldi síðan koma í skoðun á Borg-
arspítalann þann 23. september
nema læknar á Ísafjarðarspítala
ráðlegu annað. Karvel mun hins
vegar ekki hafa ieitað til Sjúkra-
hússins á ísafírði.
Hann kemur sfðan á Borgarspít-
alann þann 23. september eins og
um var talað. Hér telur Karvel að
um mistök lækna hafi verið að
ræða, að hann skyldi ekki vera
lagður inn á spítalann strax. Það
má rétt vera en hins vegar var
Karvel staddur fyrir vestan og
honum ráðlagt að fara á spítalann
á Isafírði til nánari athugunar, eins
og að framan greinir. Þá hefur
hugsanlega orðið einhver misskiln-
ingur varðandi lyfin þegar læknir-
inn og Karvel ræddu saman. Þegar
Karvel kemur sfðan á Borgarspítal-
ann er ræktað frá sýkingarstaðnum
og sfðan fær hann viðeigandi sýkla-
drepandi lyf. Jafnframt var Karvel
skýrt frá því að sýking væri f
bringubeininu og gera þyrfti aðgerð
til þess að komast fyrir sýkinguna.
Sú fulljrrðing Karvels að læknar
hafi talið hann með vöðvabólgu er
algjörlega úr lausu lofti gripin og
á sér enga stoð. Þrátt fyrir meðferð
með sýklalyfjum fer ástand Karvels
versnandi og eftir nánari rannsókn
var aðgerð talin nauðsynleg. Við
aðgerðina sem þaulvanur bijóst-
hols- og æðaskurðlæknir gerði, kom
í ljós að ekki var hægt að komast
fyrir sjúkdóminn nema með því að
hafa hjarta- og lungnavél, en slík
vél er ekki tiltæk til aðgerða hér á
landi enn sem komið er. Var þá
haft samband við spítalann í Lond-
on. Síðan tókst að fá Fokkervél
Landhelgisgæslunnar með stuttum
fyrirvara og fylgdu síðan tveir
læknar og einn hjúkrunarfræðingur
Karvel á spftalann í London og
gekk flutningurinn að óskum.
Karvel segir konu sína ekki hafa
verið látna vita um flutninginn til
London. Samkvæmt vottorði læknis
hér við spítalann reyndi hann að
ná til konu hans a.m.k. fímm sinn-
um meðan á undirbúningi fyrir
flutninginn stóð en símanúmer það
sem upp var gefið svaraði aldrei.
Sömuleiðis rejmdi hjúkrunarfræð-
ingur á gjörgæsludeild einnig að
ná til eiginkonunnar. Þetta ber
auðvitað að harma og má geta
nærri hve óþægilegt þetta hefur
verið fyrir eiginkonu Karvels og
böm. Ljóst er að hér var ekki um
kæruleysi að ræða af hálfu starfs-
fólks Borgarspítalans og er vonandi
að framangreind skýring verði tekin
gild.
Eftir að Karvel kemur til London
er framkvæmd mikil og löng aðgerð
á honum af fjölda lækna og tekst
aðgerðin vel. Hins vegar hefur hann
lýst hrikalegri lífsreynslu sinni eftir
þessa aðgerð þar sem hann fékk
martraðir og ofskjmjanir. Hann
kom svo heim til íslands þann 20.
nóvember síðastliðinn og fór líðan
hans stöðugt batnandi og hefur
hann nú tekið sæti sitt á Alþingi.
Allir hljóta að fagna því hve hin
Ólafur Þ. Jónsson
alvarlegu veikindi hans fengu góð-
an endi. Hann hlýtur að hafa verið
sérlega vel á sig kominn líkamlega
og haft mikið andlegt þrek.
Eftir að greinin birtist f Helgar-
póstinum rituðu yfirlæknir lyflækn-
ingadeildar Borgarspítalans og þeir
læknar deildarinnar, sem einkum
höfðu stundað Karvel í veikindum
hans, honum bréf þar sem leiðrétt
eða útskýrð vom ýmis atriði sem
fram komu í frásögn Karvels.
Þann 29. janúar síðastliðinn var
síðan haldinn fundur á skrifstofu
landlæknis og voru auk hans og
Karvels viðstaddur fundinn Gunnar
Sigurðsson, yfirlæknir Lyflækn-
ingadeildar Borgarspítalans, og
Anna Sigríður Indriðadóttir, hjúkr-
unardeildarstjóri á hjartadeild. Á
þeim fundi lýsti Karvel jrfír því að
hann vildi að almenningur fengi að
vita sem allra mest um málið og
birta mætti öll gögn sem vörðuðu
sjúkdóm hans og veikindi. Á þessum
fiindi gafst honum einnig tækifæri
að kynna sér og fara yfir sjúkra-
skýrslu sína.
Um kvöldið kemur Karvel svo
fram í sjónvarpsþætti Ómars Ragn-
arssonar, „Á líðandi stundu". Þar
ræðir hann veikindi sín og þjáningar
og getur þess að honum hafi verið
meinað að sjá sjúkraskýrslu sína
og telur einnig að læknar vilji loka
sig inni með mál þetta. Fyrir þáttinn
var talið rétt að stjómandinn fengi
einhveijar upplýsingar af hálfu
lækna um málið til þess að hann
hefði um það betri jrfirsýn og gæti
fjallað um það frá báðum hliðum.
Þess vegna var Ómari afhent afrit
af áðumefndu bréfi lækna til Karv-
els, en eins og áður segir var hér
ekki um að ræða sjúkraskýrslu
hans, heldur aðeins útskýringar og
leiðréttingar varðandi ýmis atriði
er snerta sjúkdóm hans. Eins og
áður segir hafði Karvel í votta við-
urvist gefið fullt lejrfi til þess að
birta mætti öll gögn er vörðuðu
sjúkdóm hans.
Hér á landi em ekki ákveðnar
reglur eða lög sem kveða á um rétt
sjúklings til þess að lesa sjúkra-
skýrslu sína. Að ráðleggingum
landlæknis er þeirri reglu fylgt að
sjúklingi er heimilt að lesa sjúkra-
skýrslu sína svo fremi sem það skaði
ekki þriðja aðila. Mælt er með því
að sjúklingurinn kjmni sér sjúkra-
skýrsluna í viðurvist læknis. Þetta
er gert vegna þess að slíkar skýrslur
er oft ilia skiljanlegar leikmönnum
vegna fagmáls sem oft er latínu-
skotið, sjúkdómsheiti og aðgerða-
heiti eru á erlendum málum, svo
og nöfn á sjúkdómum, fyfjum o.fl.
Læknirinn er þá viðstaddur til
þess að útskýra fyrir sjúklingnum
ýmis atriði til þess að forðast mis-
skilning.
í borgarráði var síðan borin fram
fyrirspurn þann 4. þessa mánaðar
að sögn Þjóðviljans af Ingibjörgu
Sólrúnu Gísladóttur, borgarfulltrúa,
þar sem hún spjrr um það með hvaða
hætti sjúkraskýrsla Karvels hafi
borist í hendur Ómari Ragnarssjmi
og vísaði til trúnaðar milli lækna
og sjúklinga. Þess hefur áður verið
getið að hér var ekki um að ræða
sjúkraskýrslu Karvels, heldur bréf
til hans, en auk þess hafði hann
gefið lejrfí til þess að öll gögn varð-
andi sjúkdóminn yrðu birt.
í áðumefndum sjónvarpsþætti
segir Karvel nauðsynlegt að læknar
hafi aðhald eins og aðrir. Þetta er
alveg rétt. Læknar eru ekki óskeik-
ulir frekar en aðrir menn. Hlutimir
em heldur ekki alltaf eins og í bók-
unum og mannslikaminn og sjúk-
dómamir eru flókin viðfangsefni oft
á tíðum. Læknum er flestum annt
um heiður sinn og velferð sjúklinga
sinna. Yfirleitt held ég að segja
megi að íslenskir læknar séu vel
menntaðir. Mjög margir þeirra hafa
starfað við þekktustu og bestu spít-
ala erlendis og staðið sig mjög vel.
Þeir rejma að halda þekkingu sinni
við með lestri bóka og tímarita,
með því að halda fundi um nýjunar,
fundi þar sem erfíð tilfelli em rædd,
með því að sækja ráðstefnur og
námskeið og með heimsóknum og
samskiptum við aðra lækna hér og
erlendis. Hvort læknum hafi orðið
á mistök í því tilfelli sem hér um
ræðir skal ekkert fullyrt. Landlækn-
ir hefur ákveðið að vísa málinu til
Læknaráðs íslands sem mun segja
álit sitt hvort svo hafi verið eða ekki.
Því miður er staðreyndin sú að
stór hópur sjúklinga sem fer í
hjartaaðgerðir til London fær sýk-
ingar í kjölfar aðgerðarinnar. Þann-
ig hefur þurft að gera aðgerðir á
nokkmm þessara sjúklinga eftir að
þeir hafa komið heim til íslands.
Þeir hafa aftur á móti orðið mjög
órólegir eftir þessa umfjöllun í fjöl-
miðlum og þó sérstaklega aðstand-
endur þeirra, sem sumir hveijir
hafa orðið mjög kvíðnir og illa á
sig komnir andlega.
Ég vildi svo enda þessa grein
með því að vona að með þeirri
umræðu, sem skapast hefur vegna
veikinda Karvels, hafi hann náð
því takmarki sem hann setti sér
með frásögninni í Helgarpóstinum.
Honum er óskað áframhaldandi
bata og alls hins besta í framtíðinni.
Höfundur er formaður Lækna-
ráðs Borgarspítalans.
Morgunblaðið/EmiHa
Kaffi og kökur í bankanum
Starfsmannafélag Búnaðarbankans minntist þess á föstudag að þá
voru liðin 50 ár frá stofnun félagsins. í tilefiii dagsins voru hlaðin
borð af kökum og öðru góðgæti í öllum afgreiðslum bankans og
stöldruðu margir viðskiptavinir bankans við og gæddu sér á góðgæt-
inu meðan beðið var eftir afgreiðslu.
Líf og fjör í gamla
miðbænum á öskudag
SAMTÖKIN Gamli miðbærínn
gangast fyrir dagskrá sem
ætluð er skólabömum á ösku-
daginn, sem er næstkomandi
miðvikudag.
Dagskráin verður þannig að
klukkan 14 verður lagt af stað í
skrúðgöngu frá Hlemmi og gengið
niður Laugaveg og Bankastræti
að Lækjartorgi, með lúðrasveit í
broddi fylkingar. Safnast verður
saman á Torginu og bjrijað að
slá „Köttinn úr sekknum" klukkan
14.30. Bjössi bolla stjómar kylfu-
bamingi að tunnunni, sem fyllt
verður sælgæti frá Nóa, Hreini
og Síríusi. Haldið verður áfram
að beija þar til tunnan gefur sig
og sælgætið flæðir um Lækjar-
torg.
Að gefnu tilefni skal það tekið
fram að samtökin hafa óskað eftir
aðstoð lögreglunnar í Reykjavík
meðan á þessu stendur til að
forðast hugsanleg óþægindi
vegna mannQölda. Rétt er þó að
minna foreldra yngstu kynslóðar-
innar á að fylgja bömum sínum
á Lækjartorg þar sem víst má
telja að mikill fyöldi fólks komi til
með að vera viðstaddur einkum
og sér í lagi verði veðrið eins
gott og í síðustu viku.
Samtökin eru um þessar mund-
ir að hefja vissa dagskrá í tilefni
af 200 ára afmæli Reykjavíkur-
borgar. Nokkrir dagar á árinu
verða valdir fyrir uppákomur og
verður þá sitthvað gert til að lífga
upp á mannlífið í miðbænum.