Morgunblaðið - 14.03.1986, Síða 26

26_________________________________
Rannsókn á sannsögli Kohls kanslara:
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR14. MARZ1986
„Pólitískt
samsæri“
— segir áhrifamaður í Kristilega demókrataflokknum
Bonn, 13. mars AP.
HÁTTSETTUR maður í Kristi-
lega demókrataflokknum í Vest-
ur-Þýskalandi, flokki Helmuts
Kohl, kanslara, sagði á miðviku-
dag, að rannsókn saksóknara í
Bonn á því hvort Kohl hefði logið
að þingnefnd, væri „meiriháttar
pólitískt samsæri".
Saksóknarar í Bonn greindu frá
því á miðvikudag, að rannsakað
yrði hvort Kohl hefði logið að þing-
nefnd, sem var að kanna mútumál
Flick-fyrirtækisins, og fyrir hálfum
mánuði hófu saksóknarar í Koblenz
sams konar rannsókn. Friedrich
Bohl, háttsettur maður í Kristilega
demókrataflokknum, sakaði á mið-
vikudag þingmenn jafnaðarmanna
um að hafa róið að því öllum árum
á bak við tjöldin að rannsóknin yrði
hafin og benti á, að það hefði tekið
saksóknarana í Bonn 40 daga að
komast að niðurstöðu. Bonn er í
Nord-Rhein-Westfalen og þar eru
jafnaðarmenn í meirihluta. „Hér er
um að ræða meiriháttar, pólitískt
samsæri,“ sagði Bohl.
Elst í heimi hér
Afsporinu á umferðargötu
o g drekkur koníak
San Frandsco, BandarQgunum, 12. mars. AP.
112 ára gömul kona, Mary
„Mamie“ McKinney, sem þykir
notalegt að fá sér koníakstár
öðru hveiju, er ekkert að velta
vöngum yfir því, að hún sé e.t.v.
elst þeirra jarðarbúa, sem hafa
bréf upp á það, hversu gamlir
þeir eru.
júní 1873, þ.e. þrerhur dögum á
eftir Mary McKinney.
SÍÐLA dags á þriðjudag varð það slys við
Hvidovre-brautarstöðina í Kaupmannahöfn, að
flutningalest fór inn á blindspor og lenti drátt-
arvagn hennar niðri á fjölfarinni umferðar-
götu, Hvidovrevej, og sat þar fastur þvert yfir
götuna. Lestarstjórinn beið bana, er hann
freistaði þess að stökkva út úr lestinni. Rann-
sókn slyssins beinist að því að kanna, hvort
lestarstjóranum hafi sést yfir stöðvunarmerki,
en á mánudaginn komu fram einhveijir tækni-
legir annmarkar á merkjabúnaði Hvidovre-
stöðvarinnar.
Þráttað um aðild að
„Eg bara sit hér og mygla," segir
hún og hlær við. Hún býr nú með
vinkonu sinni, Cynthiu Dietrich.
„Lífið hefur verið mér undursam-
legt.“
Hún fæddist í Sacramento 30.
maí 1873. Og því er öðruvísi farið
með hana en suma aðra, sem talið
er að séu háaldraðir, því að fæðing-
ardagur hennar er staðfestur í
velktum kirkjubókum í Sacramento.
Cyd Smith, aðstoðarritstjóri
Heimsmetabókar Guinnes, sagði í
símaviðtali, að hann hefði nýlega
fengið afrit af skímarvottorði Mary
McKinneys. Kvað hann ritstjóm
heimsmetabókarinnar líta svo á,
þangað til annað yrði skjallega
sannað, að hún væri elsti núlifandi
jarðarbúinn. Blaðið San Francisco
Examiner birti mynd af vottorðinu
á sunnudaginn var.
„Við getum auðvitað ekki sagt
til um það núna, hvort hún verður
titilhafinn í næstu útgáfu,“ sagði
Smith, og bætti við, að þrír banda-
rískir öldungar teldu sig vera eldri
en McKinney, en hefðu enn ekki
sent nein gögn þar að lútandi.
Þegar Japaninn Shigechiyo Iz-
umi, fyrrverandi handhafi titilsins,
dó hinn 21. febrúar sl., 120 ára að
aldri_, tilnefndi Heimsmetabók Guin-
ess Onnu Elizu Williams frá Wales
arftaka hans, en hún fæddist 2.
Sameinuðu þjóðunum
ZUrich, 13. mars. Frá Önnu Bjaraadóttur, f róttaritara Morgunblaðsins.
SVISSLENDINGAR ganga að kjörborði um helgina og ákveða hvort
þjóðin á að ganga í Sameinuðu þjóðirnar eða ekki. Kosningabaráttan
er hörð en skoðanakannanir og lesendabréf blaða benda til að
meirihluti Svisslendinga muni kjósa að standa áfram fyrir utan
alþjóðasamkunduna og taka ekki þátt í fundahöldum og ákvörðunum
þjóðanna 159 á allsheijarþingum þeirra í New York. Sviss er aðili
að flestum sérstofnunum alþjóðastofnunarinnar og hefur áheyrnar-
fulltrúa á allsheijarþingunum. Norður- og Suður-Kórea, Taiwan og
Sviss eru einu fjölmennu þjóðirnar í heiminum sem eru ekki aðilar
að Sameinuðu þjóðunum.
Svissneska ríkisstjómin er hlynnt
aðild og hvetur þjóðina til að kjósa
„Já“ á kjördag. Hún telur Sviss
eiga að taka virkan þátt í Samein-
uðu þjóðunum þar sem fjöldi
ákvarðana sem koma þjóðinni við
eru teknar þar. Þróunarhjálp,
skuldabyrði þriðja heimsins, friðar-
og mannréttindamál eru nefnd sem
dæmi. Stuðningsmenn aðildar telja
rétt að Svisslendingar taki afstöðu
og hafi áhrif á þróun þessara mála
á alþjóðavettvangi. Andstæðingar
aðildar benda hins vegar á að rödd
Sviss verða lítil og lág og muni litlu
máli skipta ein sér innan um raddir
allra hinna þjóðanna á allsherjar-
fundunum.
Helsta röksemd andstæðinga
aðildar er þó að hlutleysi þjóðarinn-
ar og aðild að Sameinuðu þjóðunum
fari ekki saman. Ríkisstjómin full-
yrðir að hlutleysi þjóðarinnar verði
ekki stofnað í hættu þótt hún gerist
aðili að stofnuninni. Ríkisstjómin
mun gera aðalframkvæmdastjóra
Sameinuðu þjóðanna og aðildar-
löndum þeirra grein fyrir hlutleysis-
stefnu Sviss áður en sótt verður
um aðild. Pierre Aubert, utanríkis-
ráðherra, bendir á að tvær greinar
í stofnskrá Sameinuðu þjóðanna
geri Sviss og öðrum hlutlausum
þjóðum kleift að halda hlutleysi sínu
þrátt fyrir aðild að þeim. En leik-
menn em ekki sannfærðir og benda
á að grein nr. 41 kveði á um að
aðildarlönd eigi að hlíta samþykkt-
um öryggisráðsins um aðgerðir
gegn öðrum þjóðum. Öryggisráðið
hefur sárasjaldan komið sér saman
um refsiaðgerðir á fjörutíu árum
en stómm hluta Svisslendinga þykir
rétt að hafa vaðið fyrir neðan sig
og halda þjóðinni fyrir utan þessa
alþjóðastofnun frekar en að hætta
á að hún fari að segja henni fyrir
verkum í samskiptum við aðrar
þjóðir.
Virðingarleysi fyrir Sameinuðu
þjóðunum hefur komið í ljós í kosn-
ingabaráttunni. Allsheijarþing
þeirra em kölluð „kjaftasamkomur"
og hinir harðskeyttustu segja að
Austur-Evrópa og kommúnistaríki
Afríku gefi tóninn í samþykktum
stofnunarinnar. Það þykir peninga-
sóun fyrir þjóðina að gerast aðili
þótt full aðild myndi aðeins kosta
ríkissjóð 20 milljónir sv. franka,
um 400 milljónir ísl. kr., til viðbótar
við 170 milljónir sv. ffanka sem
samstarf Sviss við Sameinuðu þjóð-
imar kostar nú þegar. Tekjumar
sem Genf hefur af starfsemi fjölda
stofnana Sameinuðu þjóðanna í
borginni em margfalt það sem full
aðild þjóðarinnar að stofnuninni
myndi kosta.
Hlutleysisstefna Svisslendinga
var mótuð árið 1815. Þeir létu þó
að sér kveða í utanríkismálum á
síðustu öld og vom aðilar að Þjóða-
bandalaginu sem var stofnað 1918.
Hlutleysi þjóðarinnar og öflugur her
ollu því að landið var vin í eyðimörk-
inni í seinni heimsstyijöldinni. Síðan
þá hefur tilraun til algers hlutleysis
og þar með afskiptaleysis af al-
þjóðamálum sett svip á utanríkis-
stefnu þjóðarinnar. Leiðtogar henn-
ar telja að hún geti nú haldið hlut-
leysi sínu og gegnt áfram mikil-
vægu hlutverki sem slík þótt hún
taki þátt í alþjóðaumræðu og -ák-
vörðunum. En margur óttast að
landið missi sérstöðu sína ef þjóðin
blandar geði við erlendar þjóðir á
vettvangi' Sameinuðu þjóðanna.
Aðildarlönd stofnunarinnar verða
því væntanlega af fullu samstarfi
við Sviss í New York næstu árin
en kannski fellst þjóðin á að ganga
til samstarfs við þau ef málið verður
lagt fyrir hana á ný eftir nokkurra
ára umhugsunarfrest.
Ferðar Bjarna Herjólfssonar
minnst með glæsilegum hætti
MEÐ HJÁLP íslendinga og Norðmanna hafa nokkrir Frakkar
tekið sér það fyrir hendur að kenna Bandarikjamönnum að það
var ekki Kristófer Kólumbus sem kom fyrstur Evrópumanna
til Ameríku árið 1492, heldur var það Bjarni Heijólfsson þegar
á árinu 986. Verður haldið upp á 1000 ára afmæli landafundar-
ins með ýmsum hætti en opinberlega hefjast hátiðahöldin með
veislu og kvikmyndasýningu 9. október I haust, á degi Leifs
Eiríkssonar. Verður síðan fitjað upp á einu og öðru á næstu
árum allt fram til aldamóta.
Til að minnast Bjama Heijólfs-
sonar verður m.a. sýnd sex tíma
löng sjónvarpskvikmynd, sem
áætlað er að muni kosta 17 millj-
ónir dollara, en hún er byggð á
bókinni „Svanaleiðinni" og fjallar
um það þegar norrænir menn
fundu Ameríku. Er höfundur
handritsins Robin Moore, sem
skrifaði handrit að kvikmyndun-
um „Franska sambandinu" og
„Grænhúfunum". Auk þess er
verið að undirbúa kvikmyndina
„Ameríka í augsýn, mynd um
Bjama Heijólfsson, og líklega
mun norski siglingamaðurinn
Ragnar Thorseth fara með aðal-
hlutverkið í henni. Að öðru leyti
verður efnt til sýninga og endur-
útgáfu á bókum um víkinga og
norræn fræði. Áætlað er, að há-
tíðahöldin standi í raun í 14 ár
eða fram tii aldamóta en þá verður
þess minnst, að 1000 ár verða
liðin frá því að Leifur Eiríksson
fann Ameríku.
Einhveijum kann að finnast
það skrýtið, að það skuli vera
Frakkar, sem eru upphafsmenn
að þessum hátíðahöldum í minn-
ingu Bjama Heijólfssonar, og til-
drögin að því eru líka full af til-
viljunum. Fyrir þremur eða fjórum
árum bauð bandaríska kvik-
myndafyrirtækið MGM tveimur
frönskum kvikmyndagerðar-
mönnum, Serge Roux og Jacques
Foumier, að gera stuttan sjón-
varpsmyndaflokk um eitthvert
efni, sem þeir teldu Bandaríkja-
Merki hátlðahaldanna. Búist er
við að vegna þeirra muni áhugi
á norrænni menningu og sögu
stóraukast og ekki aðeins í
Bandaríkjunum heldur I
Frakklandi einnig.
menn hafa áhuga á. Eftir heil-
mikla leit rákust þeir á bókina
„Svanaleiðina" og þá laukst upp
fyrir þeim nýr heimur. Fram að
því höfðu þeir aldrei efast um, að
Kólumbus hefði orðið fyrstur
Evrópumanna til að finna Amer-
íku.
Þeir Roux og Foumier hafa
fengið aðstoð „The American
Scandinavian Foundation" í New
York og einnig hafa ýmsir sér-
fræðingar í víkingatímanum, bæði
í Noregi og Frakklandi, verið þeim
innanhandar.
Árið 896, fjórtán ámm áður en
Leifur Eiríksson fann Ameríku,
sigldi Bjami Heijólfsson frá ís-
landi og ætlaði til föður síns á
Grænlandi. Fékk hann vond veður
í hafi og réttu mikla og kom
loksins að strönd, sem var annað-
hvort á Nýfundnalandi eða La-
brador. Um þessa ferð ætla þeir
Roux og Foumier að gera 52 mín.
langa mynd og munu upptökur
fara fram í maí—júní í sumar.
Verður myndin tekin f Noregi,
Danmörku, íslandi og Bandaríkj-
unum.