Morgunblaðið - 24.04.1986, Síða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 24. APRÍL1986
Auglýsing um áburðarverð
sumarið 1986
Heildsöluverð fyrir hverja smálest eftirtal-
inna áburðartegunda er ákveðið þannig:
Vlð skipsh. áýmsum höfnum um- hverf Í8 landið Afgr.ábfla f Guf unesi
KJARNI 33%N 9.460 9.680
MAGN11 26%+9%Ca 7.820 8.040
MAGNI2 20%N+15%Ca 6.360 6.580
GRÆÐIR 1 samsvarar 14%N-18%P205-18%K20+6<)4)S 149bN-8%P-15%K+6%S 11.520 11.740
GRÆÐIR1A samsvarar 12%N-19%P205-19%K20+6%S 12%N-8,4%-15,8%K+6%S 11.760 11.980
GRÆÐIR 2 samsvarar 23%N-11%P205-11%K20 23%N-4,8%P-9,2%K 11.020 11.240
GRÆÐIR3 samsvarar 20%N-14P205-14%K20 20%N6%P-11,7%K 11.160 11.380
GRÆÐIR4 samsvarar 23%N-14%P205-9%K20+2%S 23%N-6%P-7,5%K+2%S 11.820 12.040
GRÆÐIR4A samsvarar 23%N-14%P205-9%K20+2%S 23%N-6%P -7,5%K+2%S 11.820 12.040
GRÆÐIR5 samsvarar 17%N-17%P205-17%K20 17%N-7,4%P-14%K 11.300 11.520
GRÆÐIR6 samsvarar 20%N-10%P205- 10%K20+4%Ca+1 %S 20%N-4,3%P - 8,2%K+4%Ca+1 %S 10.160 10.380
GRÆÐIR7 samsvarar 20%N-12%P205-8%K20+4%Ca+1 %S 20%N-5,2%P-6,6%K+4%Ca+1 %S 10.380 10.600
GRÆÐIR8 samsvarar 18%N-9%P205-14%K20+4%Ca+1 %S 18%N-3,9%P-11,7%K+4%Ca+1 %S 9.800 10.020
GRÆÐIR9 samsvarar 24%N-9%P205-8%K2O+1,5%Ca+2%S 24%N-3,9%P-6,6%K+1,5Ca+2%S 11.600 11.820
MÓÐI1 samsvarar 26%N-14%P205 26%N-6,1%P 11.380 11.600
MÓÐI2 samsvarar 23%N-23%P205 23%N-10%P 12.520 12.740
ÞRÍFOSFAT samsvarar 45%P205 19,6%P 10.100 10.320
KALÍKLÓRÍÐ samsvarar 60%K20 50%K 6.500 6.720
KALÍSÚLFAT samsvarar 50%K20 41,7%K+17,5%S 8.300 8.520
Uppskipunar- og afhendingargjald er ekki innifaliö í ofangreindu veröi
fyrir áburð kominn á ýmsar hafnir. Uppskipunar- og afhendingargjald
er hinsvegar innifalið i ofangreindu veröi fyrir áburð, sem afgreiddur
er á bila í Gufunesi.
Opnunartími áburðarafgreiðslu í Gufunesi 1986
Mán.-fim. föstud. laugard.
28. apríl-31. maí 7.45-15.45 7.45-15.45 24./31.maí 7.45-12.00
Frá 1. júni 8.45-15.45 8.45-14.00 Lokaö
Áburðarverksmiðja ríkisins
Lítiö útlitsgöiluð
kæli- og frystitæki
meó
stór-afslætti
Metsölublad á hverjum degi!
Skattar hj óna
eftirÞorvald
Gunnlaugsson
Skoðum lítið dæmi um fjárhags-
stöðu hjóna með þtjú ung böm sem
ákveða að skilja.
Fyrir skilnaðinn er kostnaður
skattkerfisins af þessum þrem
bömum væntanlega aðeins barna-
bætur sem nema alls um 70 þúsund
krónum á ári ef börnin em á for-
skólaaldri. Eftir skilnaðinn skulum
við reikna með að móðirin haldi
bömunum. Skattar mannsins lækka
vegna frádráttar helmings með-
lagsgreiðslna og hjá einstæðu móð-
urinni hækka bamabætur, barna-
bótaauki skerðist lítið ef hún hefur
lágar tekjur og geta þá bamabætur
alls numið um 150 þúsundum. Auk
þessa getur komið til lágmarks á
föstum frádrætti hjá móðurinni. í
heild breytist skattbyrðin hjá hjón-
um með 1 milljón í heildartekjur úr
205 þúsund krónum í 86 þúsund
krónur. Munurinn er sá sami þó
tekjumar séu lægri. Ég hef hér
reiknað með að hlutur hennar í
heildartekjunum sé 20 þús. á mán-
uði þ.e. 240 þús. á ári að viðbættum
mæðralaunum eftir skilnaðinn.
Mæðralaunin nema um 125 þúsund
krónum á ári hjá einstæðri móður
með þijú böm og greiðast af ríkinu.
Þess misskilnings virðist víða gæta
að meðlag gangi upp í mæðralaun-
in, en það er alveg þar fyrir utan.
Nú er enn ótalinn kostnaður
vegna dagvistunar bamanna en
eftir skilnaðinn greiðist hann að
mestu af almannafé. Sá hluti getur
numið um 20 þúsund krónum á
mánuði. Kostnaður samfélagsins
vegna þessara þriggja bama er
því orðinn um hálf milljón eftir
skilnaðinn. Móðirin þarf svo að
greiða hinn hluta kostnaðarins við
dagvistun bamanna eða um 10
þúsund krónur á mánuði. Það er
einkennandi fyrir þessa hringavit-
Ieysu að hún má ekki vera heima
og gæta þar eigin bama og fá sjálf
þær 20 þúsund krónur sem það
kostar samfélagið að vista böm
hennar á dagheimilum eða hjá
öðmm dagmæðmm.
Nú er njósnað um mömmu á
dagvistarheimilum bamanna. Ef
það er sitt hver kallinn sem gistir
hjá henni þá er allt í Iagi, en ef það
er alltaf sami maðurínn sem gistir,
þá er hún í sambúð og á á hættu
að missa alla sína fyrirgreiðslu. Það
Þorvaldur Gunnlaugsson
„Eg er hræddur um að
skattalögin einkennist
af því að þingmenn eru
flestir komnir vel yfir
miðjan aldur og því
ekki með mikla ómegð.
Þeir virðast helst hafa
áhuga á því að ungar
mæður séu einstæðar.“
er því augljóst hvers konar fjöl-
skyldulífi þjóðfélagið hvetur til að
bömin alist upp í. Mér hefur verið
tjáð að þessum njósnum sé nú hætt.
Hvar er þá eftirlitið með þessu
atriði þar sem hvert eitt tilfelli
skiptir skattborgarana hundmðum
þúsunda?
Fyrir allnokkmm ámm vom
skattalög þannig að tekjuhá eigin-
kona kom mjög illa út miðað við
einstæða móður. Þá skildi þekktur
maður við konu sína út af skatt-
píningu. Það varð til þess að skatta-
lögum var breytt og tekjur eigin-
konu helmingaðar áður en þeim var
bætt við tekjur eiginmanns. Þetta
hafði aftur í för með sér annað
Fyrirlestur um
danska tungu
Jora Lund, prófessor í
danskri málfræði við Kennara-
háskólann í Kaupmannahöfn,
flytur opinberan fyrirlestur í
boði heimspekideildar Háksóla
íslands og „Det danske
sekskab" laugardaginn 26.
apríl nk. kl. 15.00 i stofu 101 í
Odda.
Fyrirlesturinn nefnist „Fra
Hoegh-Guldberg til Bertel Haard-
er. Danskfagets historie i Dan-
mark med særligt henblik pá den
aktuelle debat“ og verður fyrir-
lesturinn fluttur á dönsku.
Jom Lund er einn þekktasti
núlifandi málvísindamaður Dana.
Hann situr í dönsku málnefndinni
og er einkar kunnur fyrir umfjöli-
un sína um danskt mál í fjölmiðl-
um.
Ollum er heimill aðgangur.
misræmi og óréttlæti. Síðan hafa
skattalög mikið breyst og er nú
komin til sérsköttun. Hún nær hins
vegar ekki til barnafólks. Foreldrar
í sambúð fá miklu verri útreið en
foreldrar sem búa sitt í hvoru lagi,
og ekki með einstakling af gagn-
stæðu kyni. Barnafólk má hins
vegar búa með einstakling af sama
kyni sem einhleypingar. Samtökin
78 þurfa því ekki að kvarta undan
skattkerfínu. Eins yrði sambúð með
föður eða bróður ekki samsköttuð.
Þetta verur að leiðrétta. Barnabæt-
ur verða að stórhækka enda til
dæmis langt undir því sem Lána-
sjóður ísl. námsmanna áætlar til
framfærslu barna. Námsmenn hafa
þó forgang að dagvistun. Þetta
verður til þess að bamafólk í námi
sér fram á kjararýmun ef það
hættir námi og fer að vinna.
Bamabætur ættu að nægja fyrir
dagvistun barna, en niðurgreiðslur
á opinberri dagvist ætti að afnema.
Fólk gæti þá valið hvort það gætti
sinna bama sjálft og fengi fyrir það
bamabætur sem laun eða nýtti sér
dagvistarheimilin. Nú telja ef til
vill einhveijir að þetta kæmi sér
best fyrir tekjuháa eiginmenn þar
sem eiginkonan hefði ráð á að vera
heima. Ef það er almennt álit verður
að hækka skattahlutfallið eða mæta
þessum kostnaði á annan hátt. Það
má ekki mgla saman bamabótum
og sköttum og refsa tekjuhærri
hjónum sérstaklega fyrir að standa
í bameignum. Auk þessa ætti tekju-
hærri makinn að geta greitt hinum
meðlag sem væri frádráttarbært að
hálfu á sama hátt og hjá fráskildum
foreldrum. Ég er hræddur um að
skattalögin einkennist af því að
þingmenn eru flestir komnir vel
jrfir miðjan aldur og því ekki með
mikla ómegð. Þeir virðast helst
hafa áhuga á því að ungar mæður
séu einstæðar.
Alþýðuflokkurinn var með tillög-
ur á síðasta ári um helmingaskipti
á tekjum í skattlagningu hjóna.
Tillögumar vom rökstuddar með
því að þetta kæmi heimavinnandi
húsmæðmm til góða, en þau heim-
ili væm með mikið af bömum og
gamalmennum á framfæri. Engar
tölur vom birtar til sönnunar þess-
ari fullyrðingu enda hefur fæst
bamafólk efni á að vera heimavinn-
andi. Sennilega er mest um heima-
vinnandi húsmæður hjá eldri hjón-
um þar sem engin börn em á fram-
færi. Væri ekki hægt að koma til
móts við þau heimili sem létta á
þörfínni fyrir elliheimilisvist. Á
annan hátt en að lækka skatta hjá
öllum bamlausum hjónum. Undir-
ritaður hefur setið í skattanefnd
Sjálfstæðisflokksins á undanföm-
um ámm en ekki náð neinum
árangri þar.
Hæstvirtir þingmenn. Fyrir
venjulegt launafólk með allar tekjur
uppgefnar eins og ég og barnsmóðir
mín, sé ég helst þá lausn að t.d.
maðurinn flytji lögheimili sitt frá
konu og bömum til að knýja hér
fram leiðréttingu. Þetta mundi í
okkar tilfelli spara hundmð þús-
unda á ári sem ekki veitir af til
framfærslu barnanna. Við gætum
þá einnig nýtt okkur lækkun dag-
vistargjalda sem samið var um í
síðustu samningum, bílakaup koma
ekki til greina á þeim bæ. Ég vil
einnig vekja athygli á því að vegna
þess hve fjárhagsdæmið er miklu
hagstæðara hjá bamafólki eftir
skilnað hefur það oft ráðið úrslitum
um skilnað þegar við tímabundna
sambúðarerflðleika var að etja.
f þúsundum Fyrir og eftir skilnað
Tekjur 1000 1000
Skattar -205 -86
Mæðralaun 125
Dagvistarkostn. -300 -113
Ráðst.tekjur 495 926
Mismunur ráðstöfunartekna 431 þús.
Höfundur er stærðfrædingur, sér-
fræðingur við Ronnsóknarstofnun
Háskóla íslands.