Morgunblaðið - 07.01.1987, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 7. JANÚAR 1987
45
Sigurði Jónssyni og elsta syni þeirra
hjóna, Bjama, sem þá var 5 ára.
Þetta sumar var einstaklega hlýtt
og sólríkt í Svíþjóð og hvergi bar
skugga á himininn né þá vináttu
sem til var stofnað í hópnum sem
þama var. Saman stigum við fyrstu
erfiðu sporin sem útlendingar í
framandi landi. í slíku umhverfi
skapast mjög náin kynni og sam-
hugur þar sem fólk verður að geta
reitt sig hvert á annað og finnur
jafnframt mikla þörf fyrir það að
umgangast og standa saman sem
íslendingar erlendis. Fjölskyldurnar
aðstoðuðu hvetjar aðra við að koma
sér fyrir og frístundunum var eytt
í könnunarleiðangara, ferðir á bað-
strandir, skógarferðir eða sam-
verustundir á einhveiju heimili
nýlendubúa, þar sem íslenskir siðir
vom í heiðri hafðir. í þessum hópi
var Fríða einstaklega trygglynd
vinum sínum og hjálpsöm og ávallt
tilbúin að deila kjörum sínum með
öðrum. Hún var mjög dagfarsprúð
kona að eðlisfari og skipti sjaldan
skapi, hafði yfir sér ákveðið yfir-
bragð og var ekki að eyða mörgum
orðum í hlutina að óþörfu. Á sama
tíma var hún glaðvær og sá jafnan
erfíðleikana í nýju landi í skoplegu
ljósi og miðlaði því til okkar með
fáum vel völdum orðum. Fríða var
jafnframt búkona hin mesta, enda
af góðum bændaættum komin.
Síðan eru nú liðin tíu ár. Tíu ár
eru ekki langur tími í eilífðinni, en
í lífí ungrar konu í blóma lífsins eru
þau viðburðarík. Á þessum árum
sem liðin eru urðu Fríða og Siggi
þeirrar hamingju aðnjótandi að
eignast 3 hrausta glókolla til við-
bótar Bjama, sem áður var nefndur,
þá Baldur sem fæddist 1977, Bárð
fæddan 1979 ogBörk fæddan 1981.
Smátt og smátt fluttist þessi ís-
lendingahópur heim aftur, en Fríða
og Siggi urðu eftir í Vánersborg,
þar sem þau hjónin bjuggu strákun-
um sínum fagurt og hlýlegt heimili.
Nýir íslendingar hafa síðan flutzt
á þessar slóðir og þá notið þeirrar
þekkingar, reynslu og vinsemdar
sem alla tíð hefur einkennt þessa
fjölskyldu. Gamli hópurinn hefur
alltaf hizt öðru hvoru þegar við
höfum átt leið til Svíþjóðar og þá
notið einstakrar gestrisni þeirra
Sigga og Fríðu. í þessum heimsókn-
um var margt spjallað, sagðar sögur
frá íslandi, og minningar riíjaðar
upp frá Svíþjóðartímanum.
Fyrir tveimur árum fréttum við
að mikill vágestur hefði barið að
dyrum þessarar góðu fjölskyldu, þar
sem Fríða hefði fengið þann sjúk-
dóm, er síðar dró hana til bana.
Fríða háði þetta stríð með ró og
hugrekki og gaf aldrei upp þá von
að þetta hlyti allt að bjargast.
Vegna menntunar sinnar vissi hún
þó vel gang illkynja sjúkdóms sem
þessa og líkumar á lækningu. Við
sem þekktum Fríðu vissum vel að
hún óttaðist ekki endalokin sjálfrar
sín vegna, en að hún átti afar erf-
itt með að sætta sig við að hverfa
svo snemma á braut frá eigimanni
og drengjunum sínum §órum. Fríða
kom til Islands í stutta heimsókn í
nóvember sl. og áttum við þá
ánægjulegar samverustundir. Víst
vissum við að hún gekk ekki heil
til skógar, en hún hafði enn yfír
sér sitt rólynda og yfírvegaða fas
eins og endranær. Ekki grunaði
okkur þá að svo skammt væri eftir
sem raun bar vitni.
Nú er þessari baráttu lokið og
Fríða horfín úr okkar röðum svo
allt of snemma. Við kynntumst um
sumar þegar sól stóð hæst á lofti
og skiljumst nú þegar sólargangur
er hvað skemmstur, en hátíð ljóss-
ins, vonarinnar og trúarinnar
gengur í garð. Um minningu Fríðu
um því alltaf leika ljós hlýju og
vonar um bjartari tíma, sem mun
lýsa upp myrkur sorgarinnar. í
bijóstum okkar er hlýja og þakk-
læti vegna þeirra stunda, sem við
áttum saman, fyrir hönd vinahóps-
ins sendum við hugheilar samúðar-
kveðjur til Sigga, strákanna svo og
íjölskyldna þeirra allra.
Jóhann Ág. Sigurðsson,
Edda Benediktsdóttir.
Útför Friðgerðar Frfmannsdóttir,
hjúkrunarfræðings, fer fram á Ak-
ureyri í dag.
Með því að hrifsa Friðgerði
Kveðjuorð:
00
Sigurður Olvir
Bragason háseti
frænku mína frá eiginmanni og
ungum bömum í blóma lífsins,
löngu áður en hún hefur lokið því
lífstakmarki, sem flestum okkar er
öllu æðra, að koma bömum okkar
til manns, hefur almættið ennþá
einu sinni sýnt okkur, hve örlögin
geta verið grimm. Þó að okkur
væri kunnugt um, að hún gengi
með banvænan sjúkdóm, var ég
alls ekki tilbúinn, að taka andláts-
fregninni þegar hún barst okkur á
aðfangadag jóla, en hún bjó í Van-
ersborg í Svíþjóð, ásamt eiginmanni
og fjórum sonum.
Friðgerður fæddist 4. maí 1943,
í Garðshomi á Þelamörk í Eyja-
^arðarsýslu, elst bama hjónanna
Guðfinnu G. Bjamadóttur, sem
fædd var á Hóli í Bolungavík í
Norður-ísaijarðarsýslu, og
Frímanns Pálmasonar bónda í
Garðshomi, hann var Eyfirðingur
að ætt og uppmna og átti heima í
Garðshomi lengst af ævi sinnar.
Þau Guðfínna og Frímann em
bæði látin, en þau bjuggu í Garðs-
homi hátt á þriðja tug ára. Eignuð-
ust átta böm, sem þau komu öllum
til manns og mennta.
Sex þeirra lifa systur sína. Þar
sem Friðgerður var elst í þessum
stóra systkinahópi, kom það í henn-
ar hlut að annast þau yngri og
hafa forystu fyrir þeim, en það
gerði hún á þann kyrrláta og hóg-
væra hátt, sem henni einni var svo
lagið.
Þessi systurdóttir mín var mér
alla tíð einkar kær, þó að lítt nyti
hún þess frá minni hendi. Ég dvaldi
á heimili foreldra hennar, þegar
þessi fmmburður þeirra fæddist.
Friðgerður var fyrsta og eina
bamabamið, sem foreldrar okkar
eignuðust á meðan bæði lifðu, en
móðir okkar lést rétt tveimur mán-
uðum eftir að þessi dóturdóttir
hennar fæddist, hún var því látin
bera hennar nafn.
Eftir að hafa lokið venjuiegri
skólagöngu og námi í hússtjómar-
skóla fór Friðgerður til náms í
Hjúkmnarskóla íslands og útskrif-
aðist þaðann í október 1966. Eftir
að hún lauk námi settist hún að á
Akureyri og stundaði þar hjúkmna-
rstörf og seinna í Reykjavík.
Þann 18. október 1970 gengu
þau í hjónaband, Friðgerður og eft-
irlifandi eiginmaður hennar, Sig-
urður Heiðar Jónsson, hjúkmnar-
fræðingur. Þau byijuðu búskapinn
á Akureyri, seinna fluttu þau til
Reykjavíkur og stunduðu þar sína
sérgrein.
Til Svíþjóðar fluttu þau árið 1976
og hafa búið þar síðan. Synir þeirra
heita: Bjami Heiðar 15 ára, Baldur
Heiðar 9 ára, Bárður Heiðar 7 ára
og yngstur er Börkur Heiðar 5 ára.
Samband var alltaf milli æskuheim-
ilis Friðgerðar og heimilis okkar
hjóna, dóttir okkar fór ámm saman
til sumardvalar í Garðshom og undi
þar vel hag sínum, hjá bamgóðum
hjónum og stómm hópi frændsystk-
ina. Einhveija daga dvaldi Frið-
gerður á heimili okkar, þegar hún
hóf hjúkrunamámið.
Á haustmánuðum 1975 gekkst
ég undir skurðaðgerð á Landspítal-
anum, en Friðgerður frænka mín
vann þá þar. Þó ekki á þeirri deild,
sem ég var á. Þannig kynntist ég
þessari nærgætnu og umhyggju-
sömu frænku minni best.
Flesta daga þær vikur sem ég lá
þama, kom hún til mín, þegar hún
hafði lokið störfum, tók um hönd
mína og settist við rúm mitt, oftast
þögul, en ég fann umhyggjuna og
kærleikann streyma frá henni til
mín. Þessa ræktarsemi gat ég aldr-
ei goldið Friðgerði frænku minni á
meðan hún lifði og verð að láta
nægja að gera það nú, við leiðarlok.
Við öll, kona mín, dætur mínar
og annað venslafólk þökkum henni
alla tryggð, vináttu og kærleika á
alltof stuttri vegferð og biðjum um
blessun hins hæsta henni til handa,
hinumegin við móðuna miklu. Við
vottum sonum, eiginmanni, systkin-
um, svo og öðrum vandamönnum
samúð okkar og biðjum þann sem
öllu ræður, að veita ykkur styrk í*
sorginni. Hinn hæsta höfuðsmiður
varðveiti Friðgerði frænku.
Jón Ó). Bjarnason
Fæddur 7. janúar 1965
Dáinn 25. desember 1986
Mig langar til að hafa örfá orð
um frænda minn, Sigurð Ölvi
Bragason, sem lést af slysförum
á jóladag. Við vorum systkinasyn-
ir og ólumst upp svo gott sem í
næsta húsi hvor við annan, á Sauð-
árkróki. Um árabil vorum við
leikfélagar og fundum upp á ýmsu
í sameiningu. Að vísu setti nokkur
aldursmunur okkur skorður og
leiddi smám saman til þess að
hvor leitaði félaga á sínu reki.
Þegar farmennska Ölvis síðan
hófst stijáluðust fundir okkar enn.
Engu að síður fann ég sífellt
gleggra, í þau fáu skipti sm við
hittumst á síðastliðnum árum, að
aftur var tekið að draga saman
með okkur, ennfremur að frænd-
semi er taug sem ekki slitnar svo
auðveldlega. Ég hugsaði mér alltaf
að hlúa betur að þessum tengslum
þegar tækifæri gæfíst til. Nú verð-
ur ekki af því. Eftir stendur, að
þær stundir í lífí okkar sem lágu
samhliða voru ánægjulegar. Ölvir
var hlýlegur ungur maður og okk-
ur féll vel saman.
Hann hefði orðið 22 ára í dag,
7. janúar, hefði hann lifað. Það
er dapurlegt tilhugsunar. En ein-
hvers staðar segir að æviskeið
verði ekki einungis mælt í árum.
Ég er þess fullviss, að siglingar
Ölvis milli landa hafi áður en yfir
lauk skilað honum fyllra lífshlaupi
en margur eldri maður má búa
Vilborg Auðunsdóttir, kennari, var
fædd 11. júní 1905 að Eyvindarmúla
í Fljótshlíð, yngst af 6 börnum hjón-
anna Sigríðar Jónsdóttur og Auðuns
Jónssonar, en heimili þeirra hjóna
var annálað menningar- og myndar-
heimili. Eftirlifandi eru 2 systur
Vilborgar, Steinunn og Þuríður, bú-
settar í Reykjavík. Vilborg hafði
snemma sýnt mikla námshæfíleika
og lauk kennaraprófí 1926, auk þess
stundaði hún framhaldsnám í Þýska-
landi 1929.
Hún var kennari í Borgarfirði
1926—28, skólastjóri og kennari í
Fljótshlíð 1929—34, í Reykjavík við
smábamakennslu 1934—1944, en
fluttist til Keflavíkur 1944 og stund-
aði hér kennslu til 1958. Heimili sitt
átti Vilborg hér í Keflavík lengst af
á Kirkjuvegi 11, í litlu einbýlishúsi
sem fyiT á þessu ári vék fyrir skipu-
lagi.
Við, sem nutum þess að vera nem-
endur hennar allan okkar bamaskól-
atíma, eigum margs að minnast og
mikið að þakka. Hún var kröfuhörð
sem kennari og vildi nota tímann
vel, hún fór ekki alltaf hefðbundnar
leiðir við kennslu, en árangur skyldi
nást. Hún kunni sitt fag og árangur
náðist.
Vilborg hafði sérstaklega fagra
rithönd og íslenska tungu og réttrit-
un lagði hún mikla áherslu á, hún
dáði söng og ljóð voru henni hugleik-
in mjög. Eftir að Vilborg hafði eitt
sinn sett okkur markmið í ljóðalær-
dómi og áfanganum hafði verið náð
var farið I ferðalag austur í sveitir,
m.a. í Fljótshlið á æskustöðvar henn-
ar, og er okkur þessi ferð ákaflega
minnisstæð. í Múlakoti og Hlíða-
rendakoti rifjaði hún upp og sagði
frá þessum slóðum. Þorsteinn Erl-
ingsson var eitt af hennar uppáhalds-
skáldum og afí hennar hafði búið í
við. Sjómennska var hans keppi-
kefli snemma og ekki hlotnast
öllum eins og honum, að sinna af
fullum heilindum því sem hugurinn
stendur til, meðan tími endist.
Ef til vill mega huggunarorð sín
lítils þegar sorgaratburð sem
þennan ber að höndum. En ég vildi
þó votta einlæga samúð mína for-
eldrum Ölvis, þeim Braga Sigurðs-
syni og Sigurlaugu Sveinsdóttur,
svo og systkinum hans; Styrmi,
Margréti og Biynju. Ég vona að
þau fínni einhvem þann styrk sem
geti orðið vegvísir.
Gyrðir Elíasson
Síðla jóladags 1986 barst mér
sú hörmulega frétt að fyrrverandi
leikfélagi minn og frændi, Sigurður
Ölvir Bragason, væri látinn.
Þó svo að samband okkar Ölvis
hafi ekki verið ýkja náið hin síðustu
ár, þá fylgdist maður alltaf ósjálf-
rátt með hans högum og hvar hann
hélt sig hveiju sinni. Maður komst
heldur ekki hjá því að rekast á
hann öðru hvoru og spjalla lítillega
við hann, bæði þá á Sauðárkróki,
þar sem hann átti heima svo til í
næsta húsi við mig og hjá þeim
ömmu og afa á Borgarfirði eystra
þar sem við dvöldum löngum á
sumrin. Þar áttum við oft skemmti-
lega daga saman á okkar yngri
árum. Börðumst með fúnum tré-
sverðum og hræddum líftóruna úr
feitum letilegum silungum sem
kúrðu undir bökkum Hrafnár, auk
Hlíðarendakoti. Það átti að heita svo
að við fjármögnuðum þessa ferð með
hlutaveltu, en mikill hluti kostnaðar
var greiddur af henni sjálfri. í þá
daga var ekki algengt að böm á
þessum aldri ferðuðust og var þetta
fyrsta ferð margra okkar lengra en
til Reykjavíkur. Litlu jólin voru með
sérstöku sniði hjá Vilborgu, þá las
hún oft frumsamdar sögur eða þýð-
ingar, sem hún hafði gert, en nokkuð
af sögum hefur verið birt eftir hana
í blöðum og tímaritum. Þá þýddi hún
baraabókina „Blávæng" 1931.
Við nemendur hennar fórum ekki
varhluta af félagsmálaáhuga Vil-
borgar, en hún hafði þegar sem
unglingur verið formaður unglinga-
félags í sinni sveit og síðar formaður
UMF Þórsmerkur í Fljótshlíð. Hún
stofnaði Verkakvennafélag Keflavfk-
ur og Njarðvíkur 1953 og var
formaður þess 1953—66.
Hún var kjörin í bæjarstjóm
Keflavíkur 1954 og sat í bæjarstjóm
fyrir Alþýðuflokkinn 1954—58.
Flokkslínur voru henni ekki heilagar,
hún dáði það sem henni féll vel, en
fyrirleit hitt.
Vilborg giftist aldrei, en hlutverk
þessarar ágætiskonu var að miðla
öðrum af þekkingu sinni og beijast
í félagsmálum, ýmist í harðri sókn
eða hnitmiðaðri vöm, enda ein af
þeim fáu konum á þeim tíma sem
stunduðu taflmennsku og náðu góð-
um árangri á þeim vettvangi.
Vilborg var trúuð kona, í byijun
hvers kennsludags var farið með
bæn. Blíð var hún líka og mátti aldr-
ei neitt aumt sjá. Ég minnist þess
að enskur drengur var með okkur
einn vetur. Þegar hún frétti að hann
byggi við bág kjör færði hún honum
matarpakka í skólann um hríð.
Við höfðum í byijun verið í gamla
bamaskólanum í sinni upprunalegu
mynd með gömlu borðunum og áföst-
um bekkjum. Hún sat við sitt háa
Minnins:
Vilborg A uðuns-
dóttir, Keflavík
Fædd ll.júní 1905
Dáin 6. nóvember 1986
margra spennandi og ógleyman-
legra leiðangra um fyöll og fímindi.
Við strákamir sem áttum heima
í næsta nágrenni við Ölvi, slóg-
umst gjaman um að fá að njóta
hans félagsskapar og urðu oft
margir undir í þeim bardaga. Hann
reyndi þó eftir bestu getu að sinna
þessum áhangendahópi sínum sem
best og sást þá gjaman í fylgd
með tveimur eða fleiri félögum.
Þá var oft mikið brallað og væri
það of langt mál að ætla að fjalla
frekar um það hér.
Er skólaaldurinn færðist yfír af
alvöni, slitnuðu þessi tengsl mín
við Ölvi og hann réri á önnur mið
í leit að nýjum vinum, enda áhuga-
málin ólík og aldursmunur áþreif-
anlegur. En vináttu- og frænd-
tengslin slitnuðu þó aldrei alveg
og innst inni átti maður alltaf þann
draum að endumýja samband sitt
við hann, en úr því verður ekki
úr þessu.
Áð lokum vil ég votta foreldrum
hans og systkinum, mína dýpstu
samúð.
Nökkvi Elíasson
púlt á stól, sem hægt var að hækka
og lækka, og ennþá stóðu gömlu
kamramir utan dyra þótt hætt væri
að nota þá.
Lengstan hluta skólagöngu okkar
vorum við þó í Verkó (nú Félags-
bíó), sem þá var lágreist, hlýlegt hús
með hliðarsal, sem skipt var í 2
kennslustofur. Síðast vorum við í
barnaskólanum við Sólvallagötu þeg-
ar hann var tekinn í notkun, þannig
að breytingar voru örar á þessum
tíma.
í kveðjuhófi sem Vilborg hélt okk-
ur að afloknu bamaprófí 1962 rifjaði
hún einmitt þessar framfarir upp,
en flest okkar höfðu verið nemendur
hennar fyrst í stafaskóla, eins og það
nefndist þá, og síðan í 6 vetur í
bamaskóla. Hún lagði okkur ýmsar
lifsreglur, sem enn koma að gagni,
en þessi harðgera kona felldi tár á
þessari skilnaðarstundu.
í yfir 20 ár hefur Vilborg sökum
heilsubrests dvalið á Reykjalundi í
Mosfellssveit og minnist ég þess hve
þakklát hún var Oddi Ólafssyni yfír-
lækni fyrir hans skilning og góðu
umönnun.
Síðustu mánuðina dvaldi Vilborg
á Vífílsstöðum oig hlaut þar kær-
komna hvíld 6. nóvember sl.
Blessuð sé minning mikilhæfrar
konu.
Birgir Guðnason