Morgunblaðið - 24.11.1987, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 24. NÓVEMBER 1987
—-
Listrænn metnaður?
_________Ballet_____________
Kristín Bjarnadóttir
Á sunnudagskvöld frumsýndi
íslenski dansflokkurinn tvö stutt
frumsamin verk eftir Hlíf Svavars-
dóttur og Angelu Linsen. Hlíf er
nýskipaður Listdansstjóri Þjóð-
leikhússins, en Angela Linsen er
hollenskur danshöfundur. Saman
hafa verkin hlotið nafnið Flaks-
andi faldar. Verkin tvö eru ólík
en eiga það sameiginlegt að allir
dansaramir eru konur. Nú sem
fýrr mótast verkefnaval Dans-
flokksins af karlmannsleysi en um
þessar mundir er enginn karldans-
ari starfandi þar. Gestadansari í
sýningunni er María Gísladóttir
sem hefur um árabil starfað er-
lendis sem aðaldansari við ballett-
flokka í Þýskalandi og Banda-
ríkjunum.
Verk Hlífar Svavarsdóttur nefn-
ist „Á milli þagna". Samkvæmt
leikskrá er verkið nútímavalsar,
fléttaðir saman af þögninni". Sjö
dansarar dansa til skiptis við pía-
nótónlist og í þögninni. Tónlistin
er eftir ýmsa höfunda og er flutt
af heldur illa hljómandi segul-
bandi. Þetta kemur sér sérstak-
lega illa vegna þess að verkið
byggist algerlega á formi dansins
sjálfs, án sérstakrar skírskotunar
til tilfinningasambands við áhorf-
endur, þ.e. verkið er ekki dra-
matískt. Slík verk eru viðkvæm
fyrir tæknilegum misfellum af öllu
tagi, líka hvað snertir tónlistina.
Formið kemst ekki til skila nema
allt slíkt sé í lagi. Og formið sjálft
í þessu verki er fallegt, — þar sem
það fær að njóta sín og nógu vel
er dansað. Því miður skortir nokk-
uð á að svo sé. Dansaramir eru
mjög misgóðir og auk þess virðist
verkið tæplega nógu vel æft. Á
frumsýningu bar t.d. nokkuð á því
að dansarar væra ekki samtaka.
María Gísladóttir ber af öðram
dönsuram í sýningunni og er öllum
þeim likamlegu kostum búin sem
prýða mega einn dansara. Auk
þess er túlkun hennar með ágæt-
um. Sigrún Guðmundsdóttir
dansar við hlið hennar í þessu
verki og gerir það vel. Hún er
ekki eins reyndur dansari og María
en stendur sig með sóma. í
tvídönsum þeirra era allar línur
fallegar og það er sönn ánægja
að horfa á þær. Þær njóta þess
báðar að vera vaxnar eins og dans-
arar þurfa að vera, alveg frá hvirfli
ofan í tær. En því miður era dans-
ar þeirra alltof stuttir.
Sumir hinna dansaranna vora
áberandi þyngslalegir, bæði að sjá
og heyra. Langir kaflar í verkinu
vora dansaðir í þögn og þá vora
dynkimir sérlega hvimleiðir. Þar
sem dansaramir vora oft á tíðum
einnig ósamtaka varð útkoman
ekki góð. Reyndar fínnst mér að
höfundur hefði að skaðlausu mátt
nota meiri tónlist og minni þögn
í þessu verki.
Búningamir j Á milli þagna era
eftir Sigrúnu Úlfarsdóttur og era
ágætir. í Krystalssal era búninga-
teikningamar til sýnis og þær era
enn fallegri en búningamir sjálfír.
Lýsing í sýningunni er eftir Svein
Benediktsson og er góð.
Síðara verkið á efnisskránni er
María Gísladóttir.
Kvennahjal eftir Angelu Linsen. í
leikskrá segir höfundur: „Þetta
verk er unnið úr svipmyndum af
konum, einkum þessum konum.
Þetta er eins og margvíslegar kon-
ur, hver með sitt svipmót og sinn
framgangsmáta, gangi fyrir
glugga. Við sjáum aðeins lítið brot
hverrar sögu, ekkert upphaf, eng-
an endi, þær koma og fara.“ Aðrar
upplýsingar um verkið er ekki að
fínna í leikskrá. Mér er ekki ijóst
hverjar „þessar konur" era og mér
er reyndar heldur ekki ljóst hvers
vegna þetta verk er sýnt hér. Að
því er ég fæ séð höfðar höfundur
hvorki til formskynjunar né tilfínn-
inga áhorfenda. Á sviðinu þramma
11 konur í háhæluðum skóm og
gömlum kjólum, stundum við
ítölsk alþýðulög (af segulbandi)
en oftar þó í þögn. Svo dansa þær
líka dálítið sitjandi og á fjóram
fótum, fara með eitt ljóð eftir Jón
úr Vör og raula stefíð við Heil-
ræðavísur. í lok verksins fara þær
úr skónum á sviðinu og ganga
berfættar út. Markmiðið virðist
vera að gera dansarana eins óað-
laðandi og nokkur vegur er, — án
þess þó að það sýnist þjóna nokkr-
um dramatískum tilgangi. Áhorf-
endur á framsýningu virtust vera
á báðum áttum um það hvemig
þeir áttu að bregðast við, en á
köflum var verkið fyndið í fárán-
leikanum. Sjálfsagt á þetta að
vera „menningarlegt" og dans-
flokkar í útlöndum sem sýna oft
í viku geta ugglaust smeygt inn
einu og einu svona tilraunaverki
til þess að gera lífsleiðum og of-
mettum leikhúsgestum til geðs
öllum að skaðlausu. En íslenski
dansflokkurin á undir högg að
sækja og uppfærslur hans era nú
aðeins tvær á ári. Er það skoðun
stjómenda Dansflokksins að svona
Tsékov í Djúpinu
Guðjón Sigvaldason og Jón Símon Gunnarsson í hlutverkum
sfnum.
Lelkllst
Hávar Sigurjónsson
Eih leikhúsið
Um skaðsemi tóbaksins og Bón-
orðið
Höfundur: Anton Tsékov
Leikstjóri: Þröstur Guðbjarts-
son
Leikendur: Hjálmar Hjálmars-
son, Jón S. Gunnarsson, Guðjón
Sigvaldason, Bryndís Petra
Bragadóttir
Eih leikhúsið nýja lætur ekki
deigan síga og blés til framsýn-
ingar örðu sinni á þessu hausti
sl. sunnudag. Sem fýrr er sýnt í
Djúpinu við Haftiarstræti í
skemmtilegri samvinnu við veit-
ingastaðinn Homið.
Viðfangsefnið að þessu sinni
eru tveir þættir eftir rússneska
jöfurinn Anton Tsékov
(1860-1904).
Það er á sína vísu vel til fundið
að velja til sýningar efni sem frá
höfundarins hendi er gulltryggt.
Nafn Tsékovs er vissulega trygg-
ing fyrir góðum texta, en enginn
höfundur lifandi eða dauður hefur
nokkra sinni verið trygging fyrir
góðri leiksýningu. Þar þarf fleira
að koma til. Hjálmar Hjálmarsson
færist mikið í fang — heldur mik-
ið að mínu mati — í einræðunni
Um skaðsemi tóbaksins. Hann
þarf að leika uppfyrir sig í aldri
sem nemur í það minnsta 35 áram
og útkoman verður hálf skringi-
leg. Einhliða fígúraskapur er
langt frá því að vera leiðin til að
skila þessari litlu tragíkómedíu
heilli og óskemmdri til áhorfenda.
Vissulega sýnir Hjálmar skemmti-
lega takta og gervið er skoplegt
en það er alls ekki nóg. Og jafn-
vel þótt maður grípi til kæraleysis
og telji það ekki frágangssök þótt
ungur leikari spreyti sig á þessu
verkefni, stendur engu að síður
sú staðreynd eftir að efnislega
kemst þátturinn ekki nema að
hálfu leyti til skila. Hér hefði leik-
stjórinn Þröstur Guðbjartsson átt
að grípa í taumana og fínna hófs-
amari leið. Gamansemi á vel
heima — skrípaleikur alls ekki.
Mun betur heppnaður og hin
ágætasta skemmtun er lengri
þáttur þessarar sýningar, Bónorð-
ið. Jón S. Gunnarsson birtist þar
í hlutverki óðalsbónda og væntan-
legs tengdaföður og gefur Jón
leikþættinum strax nauðsynlega
þyngd á móti hinum annars ungu
leikuram. Jón leikur af hófsemi
og fer vel með þetta hlutverk.
Bryndís Petra Bragadóttir leikur
dótturina, heimaríka og búkonu-
lega. Bryndís hittir naglann á
höfuðið og það er allt að því skrýt-
in upplifun að sjá svona rússneska
heimasætu oní kjallara í
Reykjavík.
Guðjón Sigvaldason leikur biðil-
inn, hjartveikan og uppburðalítinn
í meira lagi og verður sannarlega
skoplegur á köflum. Btjálæðislegt
gervið ýtir enn frekar undir og
hér sem í fyrri þættinum era
mörkin milli gamanleiks og
skrípaleiks yfírstigin þegar mest
gengur á. Kímni Tsékovs er hárfín
°g byggir á raunsæislegum per-
sónum við skoplegar aðstæður.
Verði persónumar að fígúram
tapast blæbrigðin.
Þröstur Guðbjartsson leikstjóri
hefur leyst öll staðsetningar-
vandamál í þessu þrönga rými
með prýði, þó að öllu samanlögðu
vanti nokkuð á að sýningin frá
upphafí til enda hafí á sér heil-
staeðan svip.
Gamanleikhúsið
á Galdraloftinu
Gúmmí-Tarsan
Höfundur: Ole Lund-Kierke-
gaard
Leikstjóri: Magnús Geir Þórð-
arson.
Gamanleikhúsið er skemmtileg
og merkileg grein á íslenska leik-
hústrénu. Þetta er starfsamur
áhugaleikhópur hér í Reykjavík
sem er sérstakur fyrir þær sakir
að hann er stofnaður og alfarið
rekinn af krökkum og unglingum
á aldrinum ca. 9—14 ára. Aðal-
drifQöðrin á bak við þetta starf
er formaður félagsins og leikstjóri
og aðalleikari sýningarinnar sem
hér um ræðir; Magnús Geir .Þórð-
arson. í ágætri leikskrá segir
Magnús að Gúmmí-Tarsan sé 5.
verkefni félagsins frá stofnun
þess 29. ágúst 1985. Hápunktur
starfseminnar hingað til var vafa-
laust leikför til Hollands í apríl
síðastliðnum.
Starfsemi þessa hóps er sönnun
þess að unglingar geta með réttri
hvatningu og aðstoð fundið sér
heilbrigðan farveg fyrir sköpunar-
gleði sína og komið því í þann
búning að hver sem er gæti verið
Tveir leikendur Gamanleik-
hússins.
fullsæmdur af. Svona starfsemi á
heldur ekki að vega og meta, hún
réttlætir sig fullkomlega hver svo
sem útkoman kann að vera, það
á aðeins að hvetja og hrósa og
standa síðan álengdar og fylgjast
með. Að minnsta kosti í þessu til-
felli, því þessi hópur undir stjórn
Magnúsar Geirs er greinilega full-
fær um að koma upp skemmtileg-
um sýningum án íhlutunar
fullorðinna.
Gúmmí-Tarsan er góð sýning.
Jákvæð, bjartsýn og heilbrigð.
Aginn og allt skipulag sýningar-
innar vakti sérstaklega athygli
mína og þá ekki síður hversu leik-
rænar og skemmtilegar lausnir
leikstjórinn hafði fundið á út-
færslum ýmissa atriða. Magnús
sýnir satt að segja ótrúlegan
þroska í leikstjóm sinni á köflum
og gætu eldri og reyndari leik-
stjórar verið fullsæmdir af þétt-
leika sýningarinnar og ýmsum
þeim stílfærslum sem Magnús
beitir. Helst mætti fínna að fram-
sögn leikendanna í hópatriðunum.
Þar mættu allir tala hærra og
skýrara svo allt heyrist nú öragg-
lega. Án þess að kallað sé á önnur
atriði sýningarinnar fannst mér
atriðið með nominni, þar sem hún
útbýr töfradiykkinn, einna
skemmtilegast. Þar er hugað vel
að öllum smáatriðum og textinn
skilar sér vel. Helst saknaði ég
þess að sjá ekki meira af sumum
atriðunum og fannst á köflum
farið allhratt yfír sögu.
Þá má ekki gleyma þeirri bráð-
skemmtilegu hugmynd leikhóps-
ins að fara í leiki með áhorfendum
að lokinni sýningunni. Þetta vakti
mikla kátínu og er til marks um
hversu blátt áfram, eðlilegir og
frumlegir þessir krakkar era.