Morgunblaðið - 13.12.1987, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. DESEMBER 1987
23

íslenskur fróðleíkur

Með þessari bók lýkur þriggja
binda safni heimildaþátta þess-
ara. Hannes Pétursson þræðir á
margslunginn hátt örlagavegu
kynslóðanna og segir frá at-
burðum og lífshlaupi, sem
fáum hefði komíð í hug að fyrir-
fyndust meðal Íslendínga. Lesa
má um hermann í sveitum sem
börðust gegn Napóleoni, fátæk-
an pilt sem dó í hárri elli auðug-
ur hóteleigandi í Vesturheimi,
Skúla Bergþórsson á Meyjar-
landi á Reykjaströnd, eitt síð-
asta rímnaskáldíð og ótal fleiri
einstaklinga, sem vekja jafnt
aðdáun lesandans sem forvitni.
Hannes Pétursson fylgir af
festu kröfum heimildarþáttarins
um nákvæmni og trúleik við
sannfræði. En um leið kann
hann að gæða nöfn og þurrar
staðreyndir lífi og lít. í þáttum
hans stíga fram úr rökkri tímans
karlar og konur fyrri kynslóða,
hver með sínum sérkennum.
Þetta fólk verður lesandanum
oft engu síður minnílegt en
samferðamennirnir hér og nú.
Sem fýrr kennir margra grasa
í safni Gests. íslenskur fróðleik-
ur gamall sem nýr er hér færður
í búning ritleikni og smekkvísi
undir ritstjórn Gíls Guðmunds-
sonar.
Hér má lesa um Bessastaða-
ferð Þorsteins Erlingssonar
skálds, forna trú á byggð úti-
legumanna í „huldum pláss-
um“, lífið á Homströndum fyrr á
öldinni og störf lögreglunnar í
Reykjavík í upphafi aldar svo
stiklað sé á stóru.
Það er óhætt að segja að í
frásögnum þessa bindis kenni
margra grasa. Við kynnumst hér
hversdagslífi fólks og lífsbaráttu
og fáum líka ávæning af sögu-
legum tíðindum í landinu. Þætt-
ir af þessu tagi verða mörgum
hugtækur lestur og þeir kunna
að reynast því verðmætari sem
lengra líður og þjóðlífið tekur
meiri stakkaskiptum.
■ ty«» g?- - ~;iu i.iwaii. ■ • jj-|jjj- ■ - - -
Fyrir fáum árum kom út
fyrsta bindi þessa glæsilega
bókaflokks, og Qallaði það um
íslenska stjórnmálaskörunga
sem sett höfðu svip á öldina.
Bókin hlaut afburða góðar við-
tökur Iesenda jafnt sem gagn-
rýnenda. Hér er haldið áfram
þar sem frá var horfið og hafið
að segja frá íslenskum athafna-
mönnum. Sumir brutu sér leið
úr fátækt, aðrir voru bomir tíl
auðs og metorða.
En hveijir vom þessir menn?
Hvað var það sem greindi þá frá
fjöldanum og gerði þá að um-
svifamiklum kaupsýslu- og at-
hafnamönnum, framvörðum
nýrra tíma til sjávar og sveita?
Þeir settu svip á öldina er
ómetanlegt framlag til íslenskr-
ar atvinnusögu.
Ritstjóri: Gils Guðmundsson
Vér ísiands böm flytur efni af
sama toga og íslenskt mannlíf:
listrænar frásagnir af íslenskum
örlögum og eftirmínnilegum at-
burðum, sem reistar em á
traustum, sögulegum gmnni og
ítarlegri heimíldakönnun.
Jón Helgason kunni öðmm
betur að glæða liðna sögu Hfi, og
gilti þá einu hvort viðfangsefni
hans vom æðstu valdsmenn
þjóðarinnar eða umkomulausir
kotungar.
Jón Helgason „fer lístamanns-
höndum um efni sitt, byggir eins
og listamaður af þeim efnivið,
sem hann dregur saman sem
visindamaður," eins og dr.
Kristján Eldjám komst að orði í
ritdómi.
SN
m

\ 111
IÐUNN