Morgunblaðið - 07.02.1988, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 7. FEBRÚAR 1988
B 5
Á leið af æfingu.
í bandarísku menningarlífí fyrir
framlögum fyrirtækja og einstakl-
inga, einnig styðja nemendafélög
eldri nemenda við bakið og svo koma
skólagjöldin eitthvað inn í held ég.
Síðast má svo telja áhorfendur, þeir
svíkja ekki enda nýtur óperutónlist
æ meiri vinsælda vestan hafs eins
og reyndar annars staðar.
Umboðsmennirnir
— Þú lýkur sem sagt náminu og
þá tekur víst við að koma sér á fram-
færi ekki satt?
Jú, þá tekur umboðsmannakerfið
við. Reyndar er manni komið á fram-
færi strax í skólanum því ég söng
að jafnaði í tveimur eða þremur sýn-
ingum á ári þar, í fyrra söng ég
m.a. titilhlutverkið í Saltang keisara
eftir Rimsky-Korsakoff. En við fór-
um t.d. til Evrópu 1986 til að sjmgja
fyrir umboðsmenn þar. Það er algjör
hryllingur!
- Nú?
Það fannst mér. Umboðsmenn
eiga það til að vera dálítið fráhrind-
andi, eru kannski að tala í simann
og þykjast ekki vera að hlusta og
gefa ekkert upp strax, mér fannst
það mjög taugastrekkjandi. Nú en
svo kemst maður á skrá hjá þeim
og þeir reyna að finna stöður hjá
leikhúsum eða hafa uppi á lausum
hlutverkum til að koma manni í
prufusöng. Og þá koma kannski 40
söngvarar sem allir eru að reyna við
sama hlutverkið. Þá getur reynt á
taugamir líka!
— Segðu mér frá því hvemig þú
komst að í Kaiserslautera.
Sólrún fékk samning þar í haust
eins og þú veist. Nú og svo heyrir
hún að það vantar söngvara í hlut-
verk Don Giovannis, sem óperan þar
ætlar að setja upp næsta vetur, og
þá hringdi hún til að láta mig vita.
Ég auðvitað dreif mig út, var þó
ekkert sérstaklega vongóður enda
margir um hituna. En þetta hlutverk
hentar minni raddgerð og því ekki
að reyna? Þegar þeir voru búnir að
láta mig syngja þijár aríur fór ég
að halda að ég ætti von. Eftir þijár
var ég látinn hætta en sagt að koma
upp á skrifstofu eftir smástund. Nú,
ég fór á kaffistofuna og fékk mér
bjór, var óneitanlega með dálítinn
fíðring í maganum. Þegar ég svo kom
á skrifstofuna sögðu þein Við viljum
fá þig til að syngja Don Giovanni
hér, viltu syngja sem gestur og þá
bara á þessari sýningu eða. viltu
samning í eitt eða tvö ár! Og ég
sagði tvö ár takk!
— Ja héma! Og veistu hvaða hlut-
verk bíða þín?
Já. T.d. hlutverk konungsins í
óperunni „Die Kluge" eftir Carl Orff,
hlutverk í óperettunni „Der Waf-
fenschmied" eftir Albert Lorzing,
þetta er nú svona það sem ég veit
núna. Mest hlakka ég auðvitað til
að syngja Don Giovanni sjálfan,
raddlega ætti hann að passa mér.
Stund á milli stríða
— Það hlýtur að vera skrýtið að
taka þátt í sýningu vitandi sem er,'
að þú átt eftir að syngja allt annað
hlutverk í sömu ópem næsta ár. Nú
syngur Kristinn Sigmundsson Don
Giovanni hér hjá íslensku óperunni.
Það er fyrst og fremst lær-
dómsríkt því ég get mikið lært af
Kristni. Og svo er líka gaman að
kynnast verkinu frá mörgum hliðum,
ég söng annað hlutverk í þessari
ópem í Bandaríkjunum, Masetto, og
svo núna Leporello. Ég er mjög þakk-
látur fyrir að fá þetta tækifæri hér
heima núna, mér finnst það skemmti-
legt. Þessi vetur hefur verið mér
alveg sérstakur tími, ég hef ekki
áður haft svona gott næði til að
þroska sjálfan mig, þetta er svona
stund á milli stríða. Það er líka dá-
samlegt að hafa loksins tíma til að
sinna baminu sínu því það vildi oft
fara fyrir ofan garð og neðan meðan
á námi stóð, það var einfaldlega
ekki tími. Ég geng með þessa sektar-
kennd sem kannski flestir foreldrar
gera nú á tímum. En því meiri for-
réttindi fínnst mér það vera núna
að geta talað við Braga og þroskast
með honum. f hraða nútímans er
nauðsynlegt að leita stundum bams-
ins í sjálfum sér, njóta þess að
dreyma og sjá skondnar hliðar á til-
vemnni og hlæja að sjálfum sér.
Tala um „salt“ í skónum í staðinn
fyrir náladoða, „ellefu ár“ í staðinn
fyrir Elliðaár.
— Og í haust farið þið feðgamir
heim til Sólrúnar í Þýskalandi. Finnst
þér það mikilsvert að komast til
Evrópu, þú hefur ekki viljað reyna
meira í henni Ameríku?
Mig langaði mikið til Evrópu, var
reyndar búinn að velta því fyrir mér
að taka mastersgráðuna þar. Það
skiptir máli að komast í annan menn-
ingarheim, kynnast nýjum hliðum.
Evrópa er mjög ólík Ameríku, þar
eru t.d. miklu fleiri óperuhús og þau
eru minni, Kaiserslautem tekur t.d.
600 gesti, sem þætti smátt fyrir vest-
an. En það er alhliða leikhús jafn-
framt því að vera ópera. Nú og svo
er það einfaldlega þannig, að vestan
hafs þykir það fínt að hafa sungið í
Evrópu og í Evrópu þykir það eftir-
sóknarvert að koma frá Ameríku —
þetta þykir svona viss gæðastimpill.
Ópera er leikhús
— Óperutónlist nýtur sfvaxandi
vinsælda alls staðar. Hefurðu velt
því fyrir þér hvers vegna?
Kannski er óperan að nálgast
uppmna sinn meira, eða hefur verið
að gera það. Það er mikill misskiln-
ingur að ópera sé ekki leikhús og
drama. Ópera er skemmtun þar sem
leikið er á alla þætti leikhússins,
ekki síst dramatíska framvindu enda
byggja margar þeirra upphaflega á
leikritum. T.d. Othello, Rigoletto
byggir á leikriti Victors Hugo og La
Traviata á Kamelíufrúnni eftir Dum-
as. Það er auðvitað misjafnt hvemig
tónskáldum tekst að nýta sér leik-
húsið, t.d. það hversu mikla áherslu
þau leggja á persónusköpun. En
sjáðu bara Mozart, músíkin hans er
alltaf að lýsa einhveiju, undirstrika
persónur. Þórhildur er alveg snilling-
ur í að notfæra sér það finnst mér.
Hið gífurlega framboð af söngvurum
i heiminum í dag gerir það að verk-
um, að útlit, leikhæfileikar og
hreyfingar skipta meira máli en áð-
ur. Það þótti í fínu lagi í eina tíð að
láta 150 kg söngkonur deyja úr
berklum á sviðinu bara af því að þær
gátu sungið en það gengur ekki leng-
ur! Nú — og svo geri ég ráð fyrir
að sjónvarp og myndbönd eigi sinn
þátt í þessu, óperan er komin heím
til fólks beint í æð og hvemig er
annað hægt en falla fyrir henni?
Gróskan í sönglistinni
— Er óperutónlistin alveg í uppá-
haldi?
Nei, ekkert frekar. Ég hef gaman
af allri tónlist. En ég held mér falli
vel að syngja í óperum,
— Tekur þú það t.d. fram yfir ljóð?
Það er auðveldara að sumu leyti
að syngja óperuhlutverk. En í ljóða-
söng þarf að stóla á allt annað, á
innsæi. Á sviði er hægt að notfæra
sér hreyfingar, allan líkamann, sam-
spil við aðra. En í ljóðasöng þarf að
stóla á annað, á innsæið, þá þarf að
koma túlkuninni fram með röddinni
einni. Og svo hef ég gaman af rokk-
tónlist eins og við töluðum um áðan,
það er stuð sem ég fíla eins og krakk-
amir segja.
— Hlutverk þitt í íslensku óper-
unni, Leporello, gefur gott tækifæri
til leiks.
Heldur betur! Og hlutverkin öll.
Don Giovanni er yndisleg ópera, tón-
listin ódauðleg og það verður gaman
að sjá hvemig okkur verður tekið.
Leporello er þessi dæmigerði, öllu-
bjargandi þjónn, kómískur um leið
og hann er tragískur. Hann hefur
samúð með fólki úr sinni stétt en
verður um leið að vera handbendi
yfírmanns síns svo hann situr fastur
í netinu og á ekki um neitt að velja,
blessaður!
Og eitt af því sem er skemmti'.egt
við þessa óperu er, að hún gefur svo
mörgum einsöngvurum kost á að
sýna hvað í þeim býr. Það er stór-
kostlegt að við skulum hér uppi á
íslandi geta fyllt sjö hlutverk- með
eigin einsöngvurum. fslensku ópe-
runni hefur stundum verið legið á
hálsi fyrir að hleypa ekki inn nýju
fólki, en e.t.v. er það núna fyrst sem
um slíkt getur verið að ræða. En það
má ekki gleyma því, að í íslensku
óperunni hefur starfað fólk, sem
hefur lagt gífurlega mikið á sig fyr-
ir ekki neitt. Án þess væri' óperan
ekki til. En það er kannski núna, sem
árangurinn af þeirra starfi fer að
koma í ljós, þegar svo mikil gróska
er í sönglistinni.
— Bara að þið hverfið ekki öll til
útlanda!
Við því er lítið að gera í rauninni.
Og við þurfum að komast út — ekki
aðeins til að syngja heldur líka til
að hlusta.
Of góðar viðtökur jafnvel
verri en vondar
. Mér finnst það skipta miklu máli
að fá samanburð við það sem bezt
er, geta miðað sig við sem flesta og
fengið aðhald. Ekki síst ef maður
er úr litlu samfélagi.
— Ætti ekki gagnrýni að veita
aðhald?
Jú, en það er áreiðanlega enginn
maður öfundsverður af því að skrifa
gagnrýni þvi list er óskilgreinanleg
og verður þvi ekki dæmd af einum
manni. Gagnrýni á hins vegar rétt á
sér ef litið er á hana sem skoðun
eins manns en ekki endanlegan dóm.
En þetta vill stundum gleymast og
ef gagnrýni er ósanngjöm, getur hún
orðið hættuleg, sérstaklega (svo litlu
þjóðfélagi sem hér. Ég þekki dæmi
um listamenn, sem hefiir fallið allur
ketill í eld eftir óblíðar móttökur í
upphafi ferils.
En þó eru kannski alvarlegri dæmi
um listamenn, sem hafa haft stór-
kostlegan efnivið og verið lofaðir upp
í hástert eins og um fullkomna
heimslistamenn væri að ræða, svo
að þeir hafa talið sig fullgóða og
ekki leitað þess þroska sem til stóð.
Og í þá giyfju er auðvelt að falla
þegar samanburðurinn er lítill. í
slíkum tilfellum er ekki laust við að
manni finnst gagnrýnendur dansa
eftir trumbuslætti auglýsinga-
skmmsins. Þeir em mannlegir og
hafa rétt á því, en þá ber okkur,
lesendum, að hafa það í huga. En
sem betur fer eigum við marga heið-
arlega gagnrýnendur, sem rækja
starf sitt eftir beztu samvisku.
Tónlistarhöll
Að lokum, Bergþór, síðast þegar
þjóðin sá þig varstu kynnir á tónleik-
um til styrktar tónleikahöll. Ert þú
eindreginn stuðningsmaður?
Já, ég hlýt að vera það. Ég er
mjög hlynntur hugmyndinni, slíkt
hús myndi breyta myndinni alveg
hér. Það hlýtur að vera aðalsmerki
menningarþjóðar að eiga almennilegt
tónleikahús. Við getum ekki enda-
laust boðið flnum listamönnum að
troða upp í Háskólabíói. Og þar að
auki, þá held ég að tónleikahús myndi
verða áþreifanlegt merki um hversu
blómlegt tónlistarlífið í landinu er
og slíkt merki vil ég fá.
* Frumsýning íslensku óperunnar
& „Don Giovanni" eftir Mozart
verður þann 19. febrúar. Hljóm-
sveitarsijóri er Anthony Hose,
Þórhildur Þorleifsdóttir er leik-
stjóri ogmeð einsöngshlutverk
fara: Kristinn Sigmundsson, Viðar
Gunnarsson, Ólöf Kolbrún Harð-
ardóttir, Gunnar Guðbjömsson,
Elín Ósk Óskarsdóttir, Bergþór
Pálsson og Sigríður Gröndai.
VIÐTAL:
Magdalena Schram
LJOSMYNDIR:
Árni Sæberg
Arðbær rekstur
Kína-eldhúsið sf. er til sölu.
Fyrirtækið framleiðir og selur hinar vinsælu Kínarúllur
í vel flestum verslunum á höfuðborgarsvæðinu.
Fyrirtækið rekur vinsælan skyndimatarstað. Þar taka
viðskiptavinir með sér tilbúnar ríkulegar máltíðir til
neyslu í heimahúsum.
Einnig rekur Kína-eldhúsið sf. veisluþjónustu fyrir einka-
aðila og í veislusal.
Verðhugmynd fyrir rekstur og tæki er 4,0 millj. Hag-
stæðir samningar um greiðslur eru vel hugsaniegir.
VARSIAhf
FYRIFHÆKJASALA
Skipholti 5, 105 Reykjavík, Sími 622212
Vilt þú verða skipti-
nemi í sumar?
AFS býður ungu fólki í ca. 2 mán. sum-
ardvöl og málanám 1988 í:
★ Danmörku, Finnlandi, Spáni, Sviss, Frakk-
landi, Þýskalandi, Portúgal: 15-18 ára.
★ firetlandi, írlandi, sjálfboðaliðavinna: 16-21 árs.
★ Noregi, sveitastörf: 15-19 ára.
★ Hollandi, menningar og listadagskrá: 16-22 ára.
★ Bandaríkjunum, enskunám: 15-30ára.
Ert þú að missa af lestinni?
Umsóknartíminn er frá 11. janúar til 15. febrúar.
Skrifstofan er opin kl. 14-17 virka daga.
áíslandi
- alþjóðleg fræðsla og samskipti -
SKÚLAGATA 61, P.O.BOX 753-121 REYKJAVlK, SÍMI91 -25450.
RF 540 Kœliskápur
fyrir orlofshús - einstaklingsíbúðir
- kaffistofur - dvalarheimili o.fl.
Kœliskápur sem þarf lítið pláss. Vinnuborð ofaná
- kœliskápur undir, sjálfvirk afþýðing. Sérhólf fyrir
ávexfi og grœnmeti. Hentugar hillurog rými í skáp
og hurð fyrir smjör, ost, egg og flöskur.
H 85 - B 55 - D 60
Vörumarkaðurinn
KRINGLUNNI S. 685440