Morgunblaðið - 12.06.1988, Blaðsíða 24

24 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. JUNI 1988
3-23
£>tendmr þam*., „ Laeri ð ab
Iesa. cL sjö dögarn'? "
HÖGNI HREKKVÍSI

i f ,Ef*J fti í
.a N ^ |;
'lí9H&M*' ‘
>
Osljórn
Kæri Velvakandi
Samkvæmt fréttum renna nú ár-
lega hvorki meira né minna en fimm
milljarðar króna til landbúnaðarins í
formi alls konar styrkja. Þetta er
sagt jafngilda því að hver bóndi fái
hundrað þúsund krónur í hveijum
mánuði, það er meira en tvöföld lág-
markslaun verkamanns. Það er ekki
furða þó skattamir séu háir.
En er þetta góð eða vond fjárfest-
ing? Því ætti að vera fljótsvarað og
svarið hlýtur að vera nei. Þetta er
mjög slæm fjárfesting. Hvemig
stendur á því að þessi óstjóm við-
gengst í landbúnaðarmálum okkar
ár eftir ár og áratug eftir áratug?
Jón Baldvin talar um að nú verði að
taka fé að láni hjá útlendingum til
að greiða niður kjötið ofaní þá. Emm
við að ganga af vitinu, íslendingar?
Gunnar
Myndin sýnir geimsvæðið með
Tindþokuna sérkennilegn í for-
grunni
Starfslok kennara
Til Velvakanda.
Undirritaður gerði fyrirspurn til
Hins íslenska kennarafélags í Vel-
vakanda 26. apríl sl. um starfslok
kennara, sem náð hafa 70 ára aldri.
Margir kennarar hafa haft samband
við mig og spurst fyrir um svar. Það
kom nýverið, dagsett 2. júní.
í bréfi sem menntamálaráðuneytið
ritarHÍK 16.janúar 1987 segirm.a.:
„Nú hefur komið fram ósk um það
frá kennara að starfslok hans fylgdu
almanaksári. Ráðuneytið telur að sú
hefð sem myndast hefur henti skól-
unum vel, að starfslok fylgdu skóla-
ári, en nokkur venja mun það vera
um aðra starfsmenn hins opinbera
að starfsréttur fylgi almanaksári og
því er mismunur á þessum reglum.
Það er hins vegar æskilegt að um
starfslok kennara gildi fastar reglur
og því er óskað umsagnar yðar um
málið."
Hið íslenska kennarafélag sendir
menntamálaráðuneytinu svarbréf 2.
júní 1988:
„Bréf yðar dagsett 16. janúar
1987 varðandi umsögn HIK um
starfslok kennara var tekið fyrir á
fundi stjórnar h. 16. maí sl. Afstaða
stjómar HÍK er sú að kennarar fái
að velja hvort þeir hætti störfum í
lok þess almanaksárs sem þeir verða
fullra 70 ára eða í lok þess skólaárs
sem þeir verða fullra 70 ára ef því
lýkur síðar.
Með afsökun á síðbúnu svari til-
kynnist yður þetta hér með.“
Samkvæmt þessum bréfum má
ganga að eftirfarandi sem vísu,
a.m.k. fyrir félaga í HÍK, að því til-
skildu að menntamálaráðuneytið hafi
samþykkt þessar reglur.
1) Þegar kennari verður 70 ára
getur hann, ef hann óskar, verið í
því starfí á því ári til 31. desember.
2) Kennari, sem verður 70 ára í
september eða síðar á almanaksár-
inu, getur, ef hann vill, verið í starfi
til loka kennsluársins eða m.ö.o. fram
í maí á næsta ári.
Gunnar Finnbogason
Á útjaðri
lífheims og
vitheims
Til Velvakanda.
Nokkur eru þau lönd, sem liggja
að Norðurheimskautinu. Segja
mætti með sanni, að þau lægju á
útjaðri lífheims jarðar okkar, því
þau eru á mörkum hins byggilega
heims.
En hvernig er staða jarðarinnar
sem heildar gagnvart lífínu í al-
heimi? Eg hygg, að þar verði hið
sama uppi á teningnum og að segja
megi með réttu, að líf jarðarinnar
sem heildar, og einkum þó líf mann-
kynsins, sé á útjaðri lífheims og
vitheims.
Dr. Helgi Pjeturss hefur í Nýals-
bókum sínum borið fram þessa
skoðun og stutt hana rökum:
Aðeins á útjöðrum lífheims er
þjáðst og dáið, svo sem hér á sér
stað, og aðeins á útjöðrum vitheims
eru dýrustu framkvæmdir þjóða
manndráp.
Hér stefnir því til illrar áttar.
En Helgi Pjeturss bendir á leið
til úrbóta: Taka verður upp nánari
og betri lífsambönd við þá sem
lengra eru komnir og heima eiga á
öðrum hnöttum, mannkyn, sem að
öllu standa okkur jarðarbúum fram-
ar, að góðvild, mætti og visku.
Og möguleikar á bættum sam-
böndum við hina lengra komnu eru
fyrir hendi. Leið þekkingarinnar að
því marki hefur verið rudd. Okkar
er að þiggja þá fræðslu og þá leið,
sem fundin hefur verið.
Öflug samtök til undirbúnings
stjörnusambanda, er sú leið sem
fara verður, en til þess að aðstreymi
æðri orku nái hér að koma fram,
verður hver og einn að leitast við
að bæta eigið líferni: Góðvild til
allra, manna og dýra; óeigingirni,
fómfysi eru meðal þeirra eiginleika,
sem hver einn þyrfti að ástunda.
Ingvar Agnarsson
Yíkverji skrifar
að er mikið skrafað og skrifað
um kvilla sem hijá mannfólkið
og leiðir til bata. Víkveiji skal hvor-
ugt lasta: skrafið né skrifið. Athöfn
er hinsvegar betri en orð. Heilsubót-
in er oftar í hendi okkar en við
gerum okkur grein fyrir. Hún getur
legið í mataræði. Hún felst á stund-
um í hugsunarhætti, viðhorfi okk-
ar. Og ekki sízt í útiveru og hreyf-
ingu.
Höfuðborgin á mörg græn svæði
sem bjóða upp á notalega útiveru.
Nefna má Hljómskálagarðinn og
Tjörnina með stómm staf. Tjörnin
hefur tekið miklum stakkaskiptum
til hins betra: bakkar hlaðnir, nýjar
gangstéttir og fögur tré. Sennilega
hefur ráðhúsið, þó enn sé óbyggt
og umdeilt, flýtt fyrir fegmn um-
hverfís Tjarnarinnar. Máske á það
eftir að tryggja þá umhirðu hennar
í framtíðinni sem hún verðskuldar.
Nefna má Miklatún, Öskjuhlíð og
flóm-paradtsina í Laugardalnum.
Og síðast en ekki sízt Fossvogs-
dalinn. Að ógleymdum öllum sund-
stöðunum og íþróttasvæðunum. Og
eigum við ekki flest óskoðuð ýmis
gömul og ný borgarhverfi? Það
þarf ekki að leita langt yfír skammt
að unaðsreitum á góðviðrisdögum.
Þá státa fáir staðir af fleiri eða
fegurri öku- og gönguleiðum í
næsta nágrenni en Reykjavík.
En Víkveiji spyr: skortir ekki á
kynningu á öllum þessum herleg-
heitum? Hversvegna liggur hið já-
kvæða í þagnargildi? Eiga nöldur-
kórar hins neikvæða viðhorfs einka-
rétt á umræðunni í íslenzku sam-
félagi?
Víkveiji veit það vel að víðar er
guð en í Görðum; raunar stát-
ar hvert byggt ból í landinu af fögm
umhverfi. Og hálendið hefur berg-
numið marga. Það er því engin
goðgá að eyða orlofí í flakk um
landið eða afmörkuð svæði þess.
Þeim Víkveija, sem hér situr við
skjá, líður bezt þar sem vötn falla
í norður. „Römm er sú taug sem
rekka dregur föðurtúna til.“ Nauð-
synlegt er hinsvegar að fara utan
af til. En höfuðkostur utanferðar
er heimkoman.
Þeir sem aka um landið ættu
ekki að gleyma hinum gömlu höfuð-
stöðvum íslenzks samfélags, Hólum
í Hjaltadal og Skálholti. Það er reisn
yfír þessum fomu höfuðbýlum. Þau
em gluggi inn í fortíðina - þar sem
rætumar liggja. - með sögu í hverju
fótmáli. Það er gaman að vera Is-
lendingur, hvort heldur skroppið er
heim til Hóla eða til Skálholts.
Vaxandi fjöldi ferðamanna heim-
sækir og Strandarkirkju í Selvogi,
sem er rík af áheitum. Hún er for-
vitnileg erlendum ferðamönnum,
ekki sízt eftir „að guðsþjónustu sem
dr. Sigurbjöm Einarsson biskup og
sr. Tómas Guðmundsson prófastur
sungu var sjónvarpað um öll Norð-
urlönd", eins og segir í nýjum
Víðförla.
XXX
Skoðanakannanir em í tízku um
þessar mundir. Fólk fær upp-
hringingar frá hinum og þessum
miðstöðvum forvitninnar í landinu.
Spurt er í þaula um afstöðu fólks
til flests milli himins og jarðar.
Það er eins með skoðanakannan-
ir og sitthvað annað, sem við tökum
okkur fyrir hendur, „það er annað-
hvort í ökkla eða eyra". Millivegur
þekkist ekki. Sitthvað kemur þó
fróðlegt og gagnlegt fram.
Guðfræðistofnun Háskóla ís-
lands sendi í fyrra eða árið þar
áður út 80 spumingar til 1000
manna á aldrinum 18-75 ára. 75%
svömðu. Dr. Björn Bjömsson segir
í Víðförla:
„Já, þar kom fram að 78% Islend-
inga töldu að Guð væri til... Könn-
un okkar staðfesti þá trúhneigð sem
kom fram hjá Hagvangi. Um 80%
segjast trúaðir. Meirihluti þeirra,
42%, lýsti trúarafstöðu sinni með
því að setja merki við_ fullyrðingu
sem var svohljóðandi: Ég er trúað-
ur/trúuð á minn eigin persónulega
hátt. En aðrir trúaðir; 37%, merktu
við fullyrðinguna: Ég er trúað-
ur/trúuð og játa kristna trú.“
Dr. Bjöm segir að þessar tölur
segi næsta lítið um stöðu kristinnar
trúar í landinu. Það sé „algerlega
út í hött að draga af þeim víðtækar
ályktanir eins og gerðist, þegar
haft var við mig viðtal í dagblaði
og því slegið upp á forsíðu, að
kristnitakan árið 1000 hafi reynst
árangurslítil. Það sjá nú flestir í
gegnum slíka uppsláttar- eða æsi-
fréttamennsku".
Hér kemur dr. Bjöm að mikils-
verðu atriði, túlkun á niðurstöðum
skoðanakannana. Þær verður að
meta faglega og rétt. Annars hafa
þær takmarkað gildi. Jafnvel þær
sem verða efni í „sölufyrirsagnir".