Morgunblaðið - 26.08.1988, Page 25

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 26. ÁGÚST 1988
Morgunblaðið/Bjami
r sem nú eru bílastæði, til vinstri á myndinni, og bílageymsluhús, úti-
Kveldúlfshúsin eru rammgerðar byggingar, þar voru fiskgeymslur á
efri hæðum og fullhlaðnir saltfiskbUar óku eftir yfirbyggðri brú
miUi húsanna.
Saltfiskur verkaður í Kveldúlfshúsunum.
portið er það keypti húsin árið
1953. Félagið hefur nýtt húsin
sem vörugeymslur. Ofan við efra
húsið er annað port, 1300 fermetr-
ar, og í kringum það geymslu-
byggingar.
A neðri hæð framhússins voru
stórir salir þar sem saltfiskur var
vaskaður, en á þeirri efri voru
skrifstofur, skjalasafn, sölubúð og
tveir geymslusalir fyrir verkaðan
saltfisk. Á neðri hæð hæð bak-
hússins var fískþurrkunarhús og
saltfískgeymsla, en verkstjórar
höfðu aðstöðu á þeirri efri. Þá var
þar netaverkstæði ásamt geymsl-
um fyrir matvæli og veiðarfæri. í
aftara húsinu var fiskur gufu-
þurrkaður í fjórum klefum upp
af efri hæðinni.
Morgunblaðið/Bjöm Blöndal
maðurinn hjá Verslun varnarliðsins
með hina nýju húsgagnaverslun.
tæki starfa fjölmargir íslendingar
og er Trausti Björnsson í Keflavík
verslunarstjóri. Trausti og starfs-
fólk hans hafa tvö síðastliðin ár
fengið viðurkenningu fyrir að vera
með best reknu verslunina í verslun-
arkeðjunni „Navy Exchange" sem
eru starfræktar víðsvegar um heim.
Nýja húsgagnaverslunin var opn-
uð við hátíðlega athöfn og það gerði
elsti starfsmaðurinn, Helga Jó-
hannsdóttir sem hefur starfað hjá
versluninni í 35 ár. Helga átti ný-
lega sjötugsafmæli, en lætur samt
engan bilbug á sér finna og vinnur
enn hálfan daginn. „Ég nýt starfs-
ins og vinnufélagamir eru frábærir
og ég ætla að halda áfram eins lengi
og kraftamir leyfa og ég fæ að
halda starfinu," sagði Helga.
BB
25
Finnland:
AF ERLENDUM VETTVANGI
Eftir LARS LUNDSTEN
Samið um laun, skatta
og fjárlög í einu lagi
FINNSKA ríkisstjórnin hefur afrekað það að semja við stéttarfé-
lög og atvinnurekendur um meginlínur kjaramála hálfu ári á
undan áætlun. Auk þess verður launahækkun mun minni en búist
var við. Til þess að greiða fyrir samkomulaginu tók ríkið að sér
að tryggja hluta af aukningu kaupmáttar með því að greiða nið-
ur skatta launafólks um 1,4 milljarða finnskra marka (14 millj-
arða isl. króna) á næsta ári. Telur rikisstjórnin nú að hún hafi
fengið nægar tryggingar fyrir stöðugleika á vinnumarkaðinum
til þess að geta framkvæmt allsheijar endurnýjun á skattheimtu
sem tengist rikisfjárlögum ársins 1989.
Tapani Kahri, framkvæmda-
stjóri Vinnuveitendasambandsins,
og Pertti Viinanen, formaður Al-
þýðusambandsins, eru sammála
um að með þessu hafi náðst veru-
legur árangur í þeirri viðleitni að
draga úr verðbólgu. Að undan-
fömu hefur eitt af helstu áhyggju-
efnum útflutningsiðnaðarins, og
þar með einnig vinnumarkaðarins,
verið að verðbólgan í Finnlandi
vex umfram meðaltal í þeim
ríkjum sem aðild eiga að Efna-
hags- og framfarastofnuninni,
OECD. Stefnir hún í sex af hundr-
aði á þessu ári.
Samkomulag á elleftu
stundu
Samkomulag náðist við vinnu-
veitendur og fjögur helstu stéttar-
sambönd landsins snemma á
þriðjudagsmorgun og var það á
elleftu stundu. Ríkisstjómin hafði
þegar náð samstöðu um ákveðin
atriði fjárlagafrumvarpsins en
áformað er að ljúka gerð þess í
þessari viku. Raunar urðu þeir
Iikka Suominen, iðnaðar- og við-
skiptaráðherra, (hægrim.) og
Erkki Liikanen, fjármálaráðherra,
(jafn.) að fjalla um fjárlögin á
fundi ríkisstjómarinnar á mánu-
dag meira eða minna í fundar-
hléum frá viðræðum við aðila
vinnumarkaðarins. Ráðherramir
áræddu ekki að gera hlé á viðræð-
unum við atvinnurekendur .og
stéttarsambönd því talið var að
slitnaði upp úr þeim myndi ekki
reynast unnt að ná mönnum sam-
an til fundar fyrr en eftir að fjár-
lagafmmvarpið hefði verið af-
greitt til þingsins. Ríkisstjómin
gat hins vegar ekki fengið nægi-
legar tryggingar fyrir tekjuhlið
fjárlaganna nema henni tækist
að koma í veg fyrir aukna verð-
bólgu í kjölfar væntanlegra launa-
hækkanna. Þegar viðræðum við
aðila vinnumarkaðarins lauk
snemma á þriðjudagsmorgun var
Erkki Liikanen fjármálaráðherra
mjög ánægður: „Nú er búið að
fjármagna nýja skattakerfið.“
Deilt um skattfrjáls hlunn-
indi
Hefði samkomulag ekki náðst
um kjaramálin væri ríkisstjómin
í verulegum vanda stödd. End-
umýjun skattakerfisins átti að
framkvæma þannig að allar tekjur
yrðu skattlagðar og þar með yrði
unnt að lækka skattprósentu
launafólks. Miklar deilur hafa ver-
ið um skattfrjáls hlunnindi sem
stéttarfélög hafa talið gmndvall-
arréttindi og hins vegar hafa at-
vinnurekendur kvartað undan fyr-
irhugaðri lækkun á skattleysis-
mörkum fyrirtækja. Ríkisstjórnin
hefur smám saman orðið að
hverfa frá hugmyndum um að
allar tekjur skuli vera skattskyld-
ar. Helstu stjómarflokkamir,
Hægri flokkurinn og Jafnaðar-
mannaflokkurinn, hafa ekki verið
samstiga í yfirlýsingum um breyt-
ingar á skattalögunum. Hægri
menn hafa lagt mikla áherslu á,
að enginn þurfi að greiða yfir 50%
í skatta af tekjum. Hafa jafnaðar-
menn talið þetta einhliða áhuga-
mál yfirstéttarinnar og hafa þeir
því frekar viljað undirstrika þýð-
ingfu þess að væntanlegar skatta-
lækkanir komi hinum lægst laun-
uðu til góða.
Kaupmáttur eykst um
2,5%
Samkomulagið um „stöðug-
leika á vinnumarkaðinum", eins
og plaggið kallast, gefur fyrirheit
um 2,5% raunaukningu kaup-
máttar landsmanna. Einnig náðist
samkomulag um að láglaunakon-
ur fái bætur umfram þetta.
Verkamannalaun hækka ekki
nema um 40 penni á klukkutíma
(40 ísl. kr.), en vegna skattaniður-
greiðslu af hálfu ríkissjóðs og
minnkandi verðbólgu var talið að
lítil launahækkun dygði til að
tryggja raunhækkun kaupmáttar.
Verðbólga í Finnlandi þykir ef til
vill hlægilega lítil miðað við
ástandið á Islandi, en hún telst
vera um 6 af hundraði í ár. Hafa
Finnar miklar áhyggjur af henni,
því finnskur útflutningsiðnaður
hefur orðið að búa við meiri verð-
bólgu en keppinautar erlendis. í
samkomulaginu eru einnig
ákvæði um verðtryggingu launa,
og felst hún í því að þeir samning-
ar sem nú hafa verið gerðir falla
' úr gildi ef verðbólga verður yfír
4% á næsta ári.
Skattakerfið ein-
faldað
Endumýjun skattakerfísins er
nú helsta markmið samstjórnar
fínnskra hægrimanna og jafnað-
armanna. Áætlað er að einfalda
skattakerfið með því að skatt-
leggja allar tekjur jafnt og fækka
undanþágum og afsláttum. Upp-
haflega var talað um að hætta
öllum undanþágum í heilu lagi,
en vegna mótmæla ýmissa hags-
munahópa geta Finnar fengið
skattaafslátt nokkur ár í viðbót.
í „stöðugleikasamkomulaginu"
var m.a. samið um að skattaaf-
sláttur vegna félagsgjalda til
stéttarfélaga yrði ekki afnuminn
og að verkfallsstyrkir yrðu áfram
skattftjálsar tekjur. Þessi tvö mál
voru skilyrði fyrir aðild Alþýðu-
sambandsins að samkomulaginu.
Einstök stéttarfélög fjalla um
samkomulagið næstu mánuðina,
en ekki er búist við meiri háttar
mótmælum nema af hálfu komm-
únista. Aamo Aitamurto, vara-
formaður Alþýðusambandsins,
(komm.) fordæmdi samkomulagið
strax og lýsti því yfir að það stað-
festi einungis að „Finnland verði
áfram himnaríki á jörðu“ vegna
skattleysis atvinnurekenda.
Höfundur er fréttaritari Morg-
unblaðsins í Finnlandi.
Finnskir verkamenn krefjast styttri vinnuviku I Helsinki. í samkomulagi ríkisstjórnarinnar, stéttar-
félaga og atvinnurekenda er ekki kveðið á um að vinnuvikan verði stytt en þrátt fyrir að hækkun
launa verði minni en búist var við verður raunaukning kaupmáttar um 2,5% vegna minnkandi
verðbólgu og skattniðurgreiðslna stjórnvalda.