Morgunblaðið - 18.09.1988, Qupperneq 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 18. SEPTEMBER 1988
■L
„Eins og ég hafi
veríð íglerhúsi í tvö árí‘
DÓRA Ásgeirsdóttir hóf störf sem
ritari í utanríkisráðuneytinu
veturinn 1974. Hún var send til
Washington þá um vorið og kunni
svo vel við sig í Bandaríkj unum að
hún réð sig frekar til
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins í ársbyrjun
1979 en að vera send heim eða í
eitthvert annað íslenskt sendiráð.
Hún flutti þó til íslands árið 1982.
„Ég stóð frammi fyrir því að vera
áfram í Bandaríkj unum og verða
amerísk eða drífa mig heim.“ Hún
byrjaði I lögfræði en fór svo að vinna
með náminu og endaði aftur í
utanríkisþjónustunni. „Mig var farið
að langa til að komast út aftur.“ Hún
var send til Moskvu 1986. „Ég hefði
ekki viljað koma hingað beint frá
Washington,“ sagði hún, daginn sem
Ronald Reagan steig fæti á sovéska
grund. „Ég hefði stoppað í fimm
mínútur og farið aftur til baka.“
Spjallað við
Dóru
Ásgeirsdóttur,
fyrrverandi
ritara
í íslenska
sendiráðinu í
Sovétríkjunum
um lífið í
- Moskvu
óra er nú búsett í Bonn í Vestur-
Þýskalandi. Hún hóf störf í íslenska
sendiráðinu þar um miðjan ágúst.
Það þótti rétt að geyma að birta
þetta samtal við hana, sem átti sér
stað í Moskvu í vor, þangað til að
hún var flutt frá Sovétríkjunum.
Hún bjó ( útlendingablokk í
Lenínhæðum seinni hluta dvalar-
innar í Moskvu. Um tveggja metra
hár múrveggur umkringir húsið og
lögregluvörður er við hliðið. Óvið-
komandi Sovétmenn eiga ekki að
umgangast útlendinga. Það er held-
ur ósnyrtilegt í kringum húsið —
„laugardaginn fyrir afmæli Leníns
taka borgarbúar þó til hendinni og
þúsundir manna hreinsa götur og
húsagarða" — og gangurinn er
skltugur. En íbúðin sem Dóra hafði
er björt og rúmgóð. Jónfna Sig-
mundsdóttir, sem tók við ritara-
starfínu af Dóru, býr nú í henni.
íslenska ríkið á flest öll húsgögnin
í íbúðinni. Það þykir of dýrt að
senda alla búslóð starfsmanna ut-
anríkisþjónustunnar til Sovétríkj-
anna.
Fékk í hnén á
Rauðatorginu
„Ég bjóst við hinu versta þegar
ég kom hingað fyrst," sagði Dóra.
„En þetta hefur ekki verið svo
slæmt. Ég kom í byijun sumars,
sem er fallegasti tími ársins, og var
mjög jákvæð. Ég hafði augu og
eyru opin fyrir öllu nýju, fannst
allt áhugavert og skrítið og fékk í
hnén þegar ég fór fyrst á Rauða
toigið. Eg gat varla trúað því að
ÉG stæði þar.
En brosið fór að skekkjast þegar
nýjabrumið hvarf af hlutunum.
Símakerfíð, frekjan í umferðinni,
dónaskapur í fólki, troðningurinn
og lætin í mjólkurbúðinni, óvin-
gjamleg framkoma og fylan af öUu
og öllum fóru smátt og smátt að
fara í taugamar á mér. Glansinn
minnkaði óðfluga.
Fyrsti veturinn var langur, kald-
ur og erfíður. Ég fékk þá ákveðna
innilokunarkennd og fannst vera
fylgst með mér. En það var hrein
ímyndun. Það er haft eftirlit með
útlendingum og það em eflaust
hlustunartæki i íbúðum en það var
aldrei neinn skuggalegur karl með
uppbrettan kraga í humátt á eftir
mér. Þessi tilfínning leið sem betur
fer fljótt hjá. Núna yrði ég jafnvel
spæld ef ég hefði ekki komist á
blað í Moskvu og það væri ekki til
örlítil upptaka með mér einhvers-
staðar!"
Það búa um 20.000 útlendingar
í höfuðborginni að staðaldri. Þeir
verða að búa $ útlendingablokkum
eða sendiráðsbústöðum og bflar
þeirra em sérstaklega merktir.
Sendiráðsstarfsfólk hefur rauð
númeraskilti en blaðamenn og aðrir
gul. Skilti Sovétmanna em ýmist
hvít eða svört. Hvert land hefur
ákveðið númer sem bflnúmerið hefst
á. ísland er númer 38. Það er því
hægðarleikur að sjá hvar útlending-
ur er á ferð án þess að fylgjast
stöðugt með honum.
Útlendingar geta búið í eigin
heimi í Moskvu og þurfa ekki að
hafa nema mjög takmörkuð sam-
skipti við Sovétmenn. Sendiráðs-
starfsfólk getur verslað í sérstakri
diplómataverslun fyrir miða sem
það kaupir fyrir gjaldeyri eða í svo-
kölluðum dollarabúðum þar sem
allir útlendingar, og „sumir" Sovét-
menn sem eiga gjaldeyri, mega
versla.
Eldri konur fá að sækja kirkjur óáreittar.
gæðaflokki en Rússunum stendur
til boða. Ég prófaði einu sinni að
kaupa ágætt rússneskt kex, sem
ég hafði keypt í diplómatabúðinni,
f Rússabúð en þar reyndist um allt
annað og verra kex að ræða. Annað
dæmi um þetta eru pizzumar. Það
eru tveir amerískir pizzu-bflar í
Moskvu. Annar selur fyrir dollara
og hinn fyrir rúblur. Þegar ég hafði
nokkrum sinnum keypt í doll-
arabflnum og verið mjög ánægð
ákvað ég að prófa rúblubflinn. Pizz-
umar kosta 15 dollara eða 10 rúbl-
ur, sem samsvarar 660 ísl. krónum,
en reyndust alls ekki vera sambæri-
legar að gæðum. Dollarapizzumar
em gómsætar með öllu tilheyrandi
en hinar em bara með þunnu lagi
af tómatsósu og smávegis osti. Þær
era þó úr sama brauði. Ég varð
fyrir vonbrigðum en rússnesk kunn-
ingjakona mín varð verulega leið.
„Af hveiju er þetta enn þá svona?"
spurði hún. „Af hveiju þarf alltaf
allt að vera lélegra sem við fáum
fyrir rúblumar? Af hveiju em pizz-
umar ekki látnar kostá meira og
okkur gefíð tækifæri til að fá jafn-
góða vöm og útlendingunum?"
Dóra Asgeirsdóttir ínnan vió
múrvegginn sem umkringir
útlendingablokkina þar sem hún
, bjó.
Dæmdir til að kaupa
þríðja flokks vöru
„Ég kaupi yfírleitt inn í dipló-
matabúðinni," sagði Dóra. „Hún er
dýrari en rússneskar verslanir en
hún er hrein, þar er sjálfsafgreiðsla
og gott kjötmeti á boðstólum. Á
vetuma er hægt að fá þar ávexti
og grænmeti en slíkt sést varla í
venjulegum verslunum á þeim
árstíma. Það var til gott úrval af
kexi og sælgæti fíá Vesturlöndum
þegar ég kom hingað fyrst en nú
er orðið meira um rússneskar vörar
af þessu tagi í hillunum. Það ásamt
fleira bendir til að stjómvöld séu
farin að spara og skera niður inn-
flutning. Rússnesku vöramar era
svo sem ágætar en standast ekki
samanburð við það sem við eigum
að venjast á Vesturlöndum.
Annars era rússnesku vöramar
sem við eigum kost á oft af öðram
-