Morgunblaðið - 18.09.1988, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 18. SEPTEMBER 1988
Interpolismótið í Tilburg:
Jóhann hefur svart
gegn Karpov í dag
Að stórmótinu í Tilburg hálfn uðu má Jóhann Hjartarson nokk-
uð vel við una, hann hefur tapað einni skák og gert sex jafn-
tefli. Þegar seinni hluti mótsins hefst í dag bíður hans hins veg-
ar býsna erfitt hlutskipti. Hann hefur svart gegn Anatoly Karpov,
væntanlegum andstæðingi sínum í áskorendaeinvigi, og sömuleið-
is svart á morgun gegn Jan Timman. Þess má vænta að Karpov
tefli stíft til vinnings gegn Jóhanni í dag, því hann stendur I
harðri baráttu við Nigel Short um efsta sætið á mótinu.
Á föstudaginn tefldu þeir
Karpov og Short innbyrðis, og
veittist Englendingnum nokkuð
létt verk með svörtu að halda
heimsmeistaranum fyrrverandi í
skeflum. Short hafði jafnvel frum-
kvasðið lengi vel.
Þeir Interpolismenn halda mó-
tið nú í 12. sinn og leggja sem
fyrr allt upp úr því að það sé
haldið með sem mestum glæsi-
brag. Þeir ráða t.d. jafnan svokall-
aðan heiðursstórmeistara, sem
hefur þær embættisskyldur að
uppfræða áhorfendur og svara
spumingum blaðamanna um gang
skákanna. Fýrir valinu verðajafn-
an reyndir og fjölfróðir stórmeist-
arar, fyrir nokkrum árum var t.d.
Friðrik Ólafsson í þessu hlut-
verki, en nú er það Vlastimil Hort,
sem er heiðursstórmeistarinn.
Hort er afskaplega skemmti-
legur þegar hann heldur fyrir-
lestra sína fyrir fjölmarga blaða-
menn á staðnum og nýtur sín
bezt þegar hann er að bera í
bætifláka fyrir þá sem hafa tapað
illa eða samið stutt jafntefli. Inter-
polismenn vilja auðvitað fá sem
mesta umfjöllun f fjölmiðlum og
Hort reynir því stundum að gera
úlfalda úr mýflugu.
Um einstaka skákmenn er það
að segja að Karpov er sem á
heimavelli í Tilburg, enda hefur
hann sigrað þar fimm sinnum í
sex tilraunum. Short hefur náð
sér fyllilega eftir hið slæma tap
í einvíginu við Speelman og virð-
ist vera sá eini sem getur veitt
Karpov einhveija keppni. Hubner
virðist ekki vera vel upplagður,
en er þó með 50% vinninga eftir
öruggan sigur sinn yfír Timman.
Nikolic hefur verið með slæmar
stöður í næstum því öllum skákum
sínum, en með mikilli seiglu kom-
ist hjá þvf að tapa skák. Skák
hans við Jóhann er nokkuð dæmi-
gerð fyrir taflmennsku hans á
mótinu. Portisch hefur verið mjög
mistækur, báðir vinningar hans,
gegn Jóhanni og Van der Wiel,
voru frekar ódýrir, andstæðingun-
um urðu á gróf mistök í báðum
skákunum. Timman hefur verið í
slæmu formi síðan hann vann
yfírburðasigurinn í Linares og
mældist með yfír 2700 stig. Tafl-
mennska hans í Tilburg bendir
ekki til þess að hann hafi náð að
hrista af sér slenið. Hvass
skákstíll Van der Wiel virðist ekki
duga á þessa öflugu andstæðinga,
í fyrstu umferð missti hann af
góðum vinningsmöguleika gegn
Nikolic, og hefur lítið náð að sýna
síðan.
Þótt Jóhann hafí gert mörg
jafntefli hafa verið miklar svipt-
ingar í skákum hans. Gegn Short
náði hann að bjarga mjög slæmri
stöðu, en stóð hins vegar með
pálmann f höndunum gegn þeim
Van der Wiel og Nikolic og jafn-
vel Timman líka.
Við skulum nú líta á stór-
skemmtiiega skák hans við Júgó-
slavann. Það er oft vandi að semja
ýtarlegar skýringar við svo flókn-
ar skákir, en meðan á skákinni
stóð fór ég yfír ýmsa möguleika
með Svíanum Ulf Andersson, auk
þess sem þeir Vlastimil Hort,
Gena Sosonko og Nigel Short
höfðu sitthvað að leggja til mál-
anna. Eftir skákina fékk ég síðan
að heyra álit þeirra Jóhanns og
Nikolic á henni. Ef einhvemtíman
hefur verið hægt að gefa glögga
mynd af gangi mála í skýringum,
þá ætti það því að vera núna:
Hvítt: Jóhann Hjartarson
Svart: Predrag Nikolic
Frönsk vöm
1. e4 - e6 2. d4 - d5 3. Rc3 -
Bb4 4. e5 — c5 5. a3 — Bxc3+
6. bxc3 — Dc7
Algengara er hér 6. — Re7 7.
Dg4 - Dc7 8. Dxg7 - Hg8 9.
Dxh7 — cxd4, eins og t.d. Nogu-
eiras lék gegn Jóhanni í Belfort
í sumar.
7. Dg4 - f6!7
Þetta er mjög sjaldgæft af-
brigði, en Nikolic hefur fundið
athyglisverða nýjung í 8. leik.
8. Bb5+ - Kf8!
Þetta virðist miklu betra en
gamla framhaldið 8. — Rc6. Nú
hótar svartur bæði að ráðast gegn
hvíta biskupnum með 9. — c4 eða
9. — Da5 og einnig að leika 9. —
cxd4. Vegna þessarar athyglis-
verðu nýjungar er 8. Rf3 senni-
lega öruggasta framhald hvíts í
8. leik, en þannig tefldi einmitt
Botvinnik eitt sinn í heimsmeist-
araeinvígi við Smyslov.
9. a4
Jóhann lék þessu eftir mjög
langa umhugsun og hefur líklega
hitt á besta framhaldið. Hvítur
getur nú svarað 9. — c4 með 10.
a5 og ef svartur reynir að vinna
biskupinn gæti það haft alvarleg-
ar afleiðingar: 10. — a6 11. Ba4
- Dxa5 12. Ba3+ - Kf7 13. Bb4
- Dc7 14. Rf3 — b6 15. Rg5+!
- fxgö 16. Dh5+ - g6 17. Df3+
- Kg7 18. Df8 mát.
9. — cxd4 10. Re2 — fxe5 11.
cxd4 — a6?
Nikolic hefur líklega haldið að
hann væri að vinna mann, því 12.
Bd3? — e4 gengur auðvitað ekki.
Jóhann var hins vegar tiibúinn
með laglega leið til að bjarga bisk-
upnum og um leið fær hann góða
stöðu. Mun nákvæmara var því
fyrir svart að leika 11. — e4 sem
hótar 12. — a6. Til að komast hjá
því að þurfa að fóma öðru peði
fyrir vafasama sókn virðist hvítur
þurfa að leika 12. Bf4 — e5 13.
Dh5 - Rf6 14. Dxe5 - Dxe5 15.
dxe5 — Rh5 16. a5 og endataflið
er mjög óljóst.
b c d « f 9 h
12. Df3+* - Rf6
12. - Df7 13. Ba3+ - Re7
14. Dc3! leiðir til alveg ómögu-
legrar stöðu fyrir svart.
13. dxe5 — Dxe5 14. Da3+ —
Kg8!?
Þetta kom mjög á óvart, því
það er eðlilegt fyrir svart að reyna
að hróka upp á gamla mátann,
þ.e. leika 14,— Kf7, síðan He8
og Kg8.
Nikolic óttaðist hins vegar að
eftir 14. - Kf7 15. Bf4 - Dh5
myndi drottning hans lenda f
vandræðum og vildi því halda
undankomuleiðinni h5-e8 opinni.
Þetta sézt t.d. af afbrigðinu 16.
Bd3 - Rc6 17. h3 - e5 18. g4!
og svartur er í erfíðleikum, því
eftir 18. — Bxg4 19. Rg3 tapar
hann manni.
15. Bd3 - Dc7 16.c4!?
Það er sjálfsagt að hindra 16.
— e5, en Ulf Andersson fannst
mun eðlilegra að gera það á ann-
an hátt, með 16. f4. Við litum á
16. - Rc6 17. 0-0 - Kf7 18. Bb2
— Re8, og eftir 19. c4 eða 19.
Khl virðist alveg ljóst að hvítur
hefur mjög góð sóknarfæri fyrir
peðið. Þetta afbrigði er mjög mik-
ilvægt, því nú hefði Nikolic
tvímælalaust átt að skipta upp á
drottningum og leika: 16. — dxc4!
17. Dc3 - Rd5 18. Dxc4 - Dxc4
19. Bxc4 Rc6 og vömin er svarti
miklu léttari en í skákinni.
16. - Rc6? 17. cxd5 - exd5
Eftir skákina útskýrði Nikolic
mistökin í 16. leik þannig að hann
hefði haldið að hann gæti nú leik-
ið 17. - Da5+ 18. Bd2 - Dd5
19.0-0 — Re5, en yfirsást hið
einfalda svar 20. Rf4. Ég var nú
orðinn mjög bjartsýnn fyrir hönd
hvíts og þeir Andersson og So-
sonko tóku undir það að hvítur
hefði nú miklu meira en nægar
bætur fyrir peðið. Það er t.d. ljóst
að það mun taka svart mikinn
tíma að koma hróknum á h8 í
spilið.
18. 0-0 - Be6 19. Hbl! - He8
20. Bf4 - Qd7 21. Hb6 - Bf5
Þetta er eina leiðin fyrir
svart til að halda erfiðu taflinu
gangandi. Hann vonast nú eftir
að fá að létta stöðunni eftir 22.
Hfbl með Hxe2! 23. Bxe2 -
Bxbl 24. Hxbl.
22. Rg3 - BxdS 23. Dxd3 -
He6 24. Hfbl
Annar möguleiki var 24. Dbl —
Rd8 25. Hcl - Hxb6 26. Db6 -
Re6 27. Be5 með sterkri sókn,
en leikur Jóhanns er þó líklega
engu síðri.
24. - Rd8 25. Hxe6
Hvítur hefur svo góða stöðu að
í hveijum leik á hann völ á ýmsum
freistandi möguleikum. Hér var
t.d. nokkuð eðlilegt að halda sem
mestu liði á borðinu og leika 25.
H6b4. Það er alltaf bezt að eiga
bara einn góðan leik á borðinu,
frekar en tvo eða fleiri. Það tekur
tíma að velja á milli vænlegra
afbrigða og í þessum kafla skák-
arinnar eyddi Jóhann of miklum
tíma.
25. - Rxe6?!
25. — Dxe6 var betra. Þá hefði
hvítur orðið að velja á milli þess
að einfalda taflið með 26. Bc7 —
Kf7 27. Bxd8 - Hxd8 28. Hb7+,
sem heldur frumkvæðinu, því 28.
— Hd7 tapar peði, og þess að
halda öllu opnu með 26. Rf5.
26. Be5 - Rg4 27. Bal!
Eftir 27. Df5 — Rxe5 28. Dxe5
- Kf7 29. Rf5 - Hd8 (þvingað)
30. Hb6 bjargar d peð svarts hon-
um: 30. - d4 31. g4!? - d3 32.
Hd6 - Dc8 33. Dd5 - g6!
27. - h5
Loksins fer svartur að reyna
að koma niðuigröftium hrók
sínum á h8 á framfæri.
28. h3?
Hér var 28. Df5! mjög öflugur
leikur. Þá hótar hvítur 29. Rxh5
og hann þarf ekki að hafa áhyggj-
ur af 28. — Df7 29. Dxd5 —
Dxf2+ 30. Khl og svartur er f
mjög erfíðri aðstöðu, t.d. 30. —
De3 31. Hfl - h4 32. Bd4!
28. - h4
a b c d « | g h
29. Re2?
Aftur missir hvítur af vænleg-
um möguleika og eftir þennan
óvirka leik nær svartur að koma
lagi á hlutina. Bráðnauðsynlegt
var 29. Rf5! og eftir 29. — Rf4
30. Dc2 - Rf6 31. Hb4! hefur
svartur áfram öfluga sókn. 31. —
Re4 er t.d. svarað með 32. Db2!
Jóhann hafriaði þessu í tímahrak-
inu, því hann hélt að svartur
bjargaði sér með 30. — Re2+.
Þeim leik má þó einfaldlega svara
með 31. Dxe2 — Dxf5 32. Hxb7.
29. - Rh6 30. a5?!
Hér hefði hvítur átt að venda
sínu kvæði í kross og fara að
hugsa um að ná jafntefli. Eftir
t.d. 30. Hdl — Dxa4 31. Dxd5
er hann a.m.k. ekki í taphættu.
30. - Rf7 31. Db3 - Rfd8 32.
Hdl - Hh5! 33. De3?
Hvftur átti nú innan við mínútu
eftir og lék því sem hendi var
næst.
33. - d4
í tímahrakinu var auðvitað
freistandi fyrir svart að fá skýrar
línur í stöðuna, en hann hefði ein-
faldlega verið sælu peði yfír í
miðtafli eftir 33. — Rc6. Næstu
leikir komu á leifturhraða:
34. Rxd4 - Hxa5 35. Bc3 -
Hd5 36. Hd2 - Rxd4 37. Hxd4
- Hxd4 38. Bxd4 - Re6 39.
Bc5 - Kf7 40. Kh2 - Dd5 41.
f4!
Eftir umskiptin f tfmahrakinu
bjuggust nú flestir við því að
svartur myndi vinna þessa stöðu,
s.s. Vlastimil Hort í fyrirlestri
sínum fyrir blaðamenn.
Short hafði hins vegar þá trú
að mótspil hvíts á kóngsvæng
myndi duga honum til jafnteflis
og reyndist hann hafa rétt fyrir
sér:
41. - Rc5 42. De2 - g6 43. Dg4
- Rd3 44. Bc7! - Rel 45. De2
- Rd3 og hér féllst Nikolic á jafn-
tefli.
Nigel Short hefur hrist af sér slenið eftir tapið í einvíginu fyrir Speelman og er eini þátttakandinn
í Tilburg sem líklegur er til að ógna Karpov.