Morgunblaðið - 20.11.1988, Qupperneq 30

30 C
MORGUNBLAÐŒ) MENNINGARSTRAUMAR SUNNUDAGUR 20. NÓVEMBER 1988
MYNDLIST/í/^ik) rekur áfjörumar
hérf --------
KVIKIVIYNDIR/Ný hátíb med stórt hlutverk?
- AFSKEKKT
OGAFSKIPT
Samkvæmt gömlu búmennskuheilræði áttu menn að búa
að sínu. Það þótti hollur heimafenginn baggi og gott að
vera ekki öðrum háður. í stórum dráttum má segja, að enn
sé haldið tryggð við þetta heilræði í íslenzkri myndlist.
En hvort það er hollt og gott á þeim vettvangi er svo ann-
að mál. Oft er þess getið, að ísland sé orðið í einskonar
þjóðbraut milli austurs og vesturs. Hvað alþjóðleg myndlist-
'n»arsamskipti varðar er þó svo að sjá, að við búum fyrst og
fremst í verulegri afskekkt og athyglisverðar sýningar, sem
fara milli landa og borga, hafa ekki viðkomu hér.
Við eigum þrjár stofnanir, sem
hafa á sinni könnu að verða
einskonar útsýnisgluggi til heimsins
að þessu leyti: Kjarvalsstaði, Norr-
æna húsið og Listasafn íslands. Þar
hefur þó verið
færra um fína
drætti en æskilegt
væri. Það sem
uppúr stendur frá
síðustu árum og
vert er að þakka,
er fjölþjóðlega
grafíksýningin á
Kjarvalsstöðum
eftir Gíslo
^Sigurðsson
1987, Graphica Atlantica og tvær
eftirminnilegar sýningar í Norræna
húsinu: Annarsvegar Munchsýning-
in haustið 1986 og hinsvegar sýning
sænsku listakonunnar Lenu Cron-
quist á þessu ári, sem var listvið-
burður í þungaviktarflokki. Að
fjöldi íslenzkra listunnenda hafði
aldrei heyrt þessa sænsku listakonu
nefnda, sýnir kannski bezt, að
MUNCH-SJALFSMYND
frá sýningu í Norræna húsinu 1986.
Norðurlandamyndlist er ekki vel
kynnt hér þrátt fyrir viðleitni Norr-
æna hússins.
Nú segir kannski einhver: Hann '
gleymir heldur betur Picassosýn-
ingunni á Listahátíð 1986 og Cha-
gallsýningunni á Listahátíð í vor.
Onei, báðar standa lifandi fyrir
hugskotssjónum, en því miður
vegna þess, að þar voru aðallega
sýndir molar af borðum meistar-
anna. Þeir sem hafa séð slagkraft
Picassos á söfnum, þó ekki væri
nema það sem franska ríkið hirti í
erfðaskatt og sjá má í París, hlýtur
að vera ljóst, að Picassosýningin á
Kjarvalsstöðum var grátlega fátæk-
leg. Og þeir sem hafa komið til
Nice í Frakklandi og séð þó ekki
væri annað en Chagallsafnið, sem
þar var reist utan um eina einustu
myndröð þessa meistara, gátu séð
hvað það var fátækleg Chagallsýn-
ing, sem við fengum og var þó lát-
in binda fjórðung sýningarrýmis í
Listasafni Islands í allt sum-
ar. Kannski var þetta betra
en ekki neitt, en við megum
ekki vera svo lítilþæg að fá
glýju í augun af frægum
nöfnum einum saman; það
eru gæði sýninganna sem
skipta máli.
Eg skoðaði í vor Ludwig-
safnið í Köln og þótti góð
tíðindi þegar spurðist, að
sýning þaðan væri væntan-
Ieg á Kjarvalsstaði. Henni
hefur þó verið aflýst. Það
mun hafa strandað á því
sama og oft áður; nefnilega
að flutnings- og trygginga-
kostnaður er hærri en svo,
að þessar stofnanir okkar
ráði við slikt. Þessvegna
verður það líklega hlutskipti
okkar í afskekktinni og aura-
leysinu, að hingað koma ein-
staka grafíksýningar, sem
getur vissulega verið gott
með öðru, en veigameiri sýn-
ingum verður að hafna.
Síðasta virkið í Berlín
Kvikmyndaverðlaun Evrópu. Hvað er nú það? Ekki þó
enn ein kvikmyndahátíðin? Er ekki nóg að hafa Pálmann
á Cannes, Björninn í Berlín, Ljónið í Feneyjum og fleira
og fleira?
Nei. Þessi er svolítið öðruvísi.
Á meðan hinar hátíðamar eru
alþjóðlegar er Evrópukvikmynda-
hátíðin, sem haldin verður í fyrsta
sinn þann 26. nóvember nk., aðeins
fyrir myndir gerð-
ar í Evrópu. Og
kvikmyndahátíð-
inni er ætlað að
vinna að samevr-
ópsku markmiði
sem ýmsir telja
orðið mjög brýnt,
þ.e. skapa mót-
vægi gegn flæði
amerískra gróðamynda, afþreying-
arefnis og léttmetis. Það á að lyfta
evrópumyndunum til vegs og virð-
ingar, lyfta kvikmyndamenning-
unni hér austan hafs á örlítið hærra
plan.
Hugmyndin að samevrópskum
kvikmyndaverðlaunum á uppruna
sinn í Vestur-Berlín og þar er verð-
launahátíðin fyrst haldin. Sjö stór-
menni í evrópskri kvikmyndagerð
þ.m.t. Bernardo Bertolucci, Ingmar
Bergman, Wim Wenders og Claude
Chabrol veittu henni stuðning sinn
og í sameiginlegri ályktun frá þeim
segir að evrópsk kvikmyndagerð,
sem framleitt hefur sum helstu
verk kvikmyndasögunnar, sé í al-
varlegri hættu og „hrakin hægt en
örugglega úr bíóhúsunum okkar“
af stöðluðum gróðaframleiðslum
sem allstaðar eru eins.
Það var jú í Evrópu sem meist-
araverk eins og Beitiskipið Potemk-
in og Blekkingin mikla urðu til og
það er menningin sem skapaði þau
og miklu fleiri fram á þennan dag,
sem er í hættu. „Ég held að þetta
sé mjög þarft framtak", sagði
Hrafn Gunnlaugsson kvikmynda-
höfundur í samtali en Tinna Gunn-
laugsdóttir úr myndinni hans, I
skugga hrafnsins, er ein af fjórum
leikkonum sem keppa um Evrópu-
verðlaunin. Einnig er Helgi Skúla-
son einn af fímm leikurum sem
útnefndir eru til verðlaunanna fyrir
bestan leik í aukahlutverki.
Hér kemur listi yfir nokkrar útnefningarnar:
Bestu myndir
Bless, krakkar eftir Louis Malle (Frakkland), Himininn yfir Berlín eftir Wim
Wenders (V-Þýskaland), Sigurvegarinn Palli eftir Bille August (Danmörk),
Fjarlægu raddir, kyrra líf eftir Terence Davies (Bretland), Stutt mynd um
dráp eftir Krzysztof Kieslowski (Pólland), Jakob eftir Mircea Daneluic (Rúm-
enía) og Skógurinn eftir Jose Luis Cuerda (Spánn).
Bestu leikstjórar
Terence Davies (Bretland), Louis Malle (Frakkland), Wim Wenders (V-
Þýskaland), Sergei Paradjanov (Sovétríkin, fyrir myndina „Ahik Kerib“) og
Manuel de Oliveira (Portúgal, fyrir myndina Mannæturnar).
Bestu leikkonur í aðalhlutverki
Tinna Gunnlaugsdóttir (ísland), Carmen Maura (Spánn), Omella Muti (Ítalía)
og Carol Scanlan (írland).
Bestu karlleikarar í aukahlutverki
Helgi Skúlason (ísland, Noregur), Curt Bors (V-Þýskaland), Björn Granath
(Svíþjóð), Ray McBride (írland) og Wojtek Pszoniak (Austurríki).
Verðlaunin verða afhent laugardaginn 26. nóvember og ríkissjónvarpið mun
sjónvarpa beint frá athöfninni.
DJRSS/Stendurfatlabipíanistinn undirfrœgbinni?
eftir Arnald
Indriðason
Dvergvaxinn djassisti
Mikið fjári er nýja skífan hans Michels Petruccianis góð. Hún
heitir Michel plays Petrucciani (Blue Note/Skífan) og var hljóðrit-
uð í desember í fyrra. Eins og nafnið ber með sér eru allir ópus-
arnir eftir píanistann og spanna tónarófið firá blúsuðum búgga
til gegnsæs tónregns.
En hver er þessi Michel Pe-
trucciani? kann einhver að
spyija. Á ég að þekkja hann?
Kannski ekki þegar svarið er: Þetta
er franski djasspíanósnillingurinn
sem manna best
sameinar kraft-
hljóma McCoy
Tyners, draum-
lyndi Bill Evans
og gegnsæi De-
bussys. Frekar
þegar svarið er:
Þetta er franski
dvergurinn með
beinkrömina sem hamrar djassinn
flestum betur á slaghörpu.
Þessi 26 ára gamli Frakki, með
ítalska nafnið, eins og Grappelli
og Chinotti, hefur spilað á píanó
síðan hann var fjögurra ára. Pabbi
hans og bræður tveir eru djassleik-
arar og tæplega tvítugur var hann
farinn að leika með saxafónleikar-
anum Charlie Lloyd og settist þá
að í Kaliforníu. Charlie hélt á hon-
um inná sviðið og var þá eins og
komnir væru Baldur og Konni. Sú
^amlíking gleymdist þó um leið og
pilturinn hóf djasssveifluna. Nú
býr Petrucciani í New York og
Blue Note sendir nýja Petrucciani-
skífu á markaðinn árlega.
Það hefur löngum verið erfitt
fyrir evrópska djassleikara að
hasla sér völl í Bandaríkjunum.
Shearing og Zawinul, Grappelli og
Toots Thilemans eru í þeim fá-
menna hópi. Helstu píanómeistarar
Evrópudjassins, Tete Montoliu og
Martial Solal, hafa ferðast um
Bandaríkin þver og endilöng og
uppskorið frábærar viðtökur gagn-
rýnenda og djasssérvitringa en al-
þýðuhylli látið á sér standa. Pe-
trucciani kom sá og sigraði og
ekki er laust við að sá grunur læð-
ist að manni að vansköpunin eigi
stóran þátt í því. Nú á dögum er
ekki nóg að vera blindur og hálf-
heymarlaus eins og Tete, það þvð-
eftir Vernharð
Linnet
ÞAÐ ER DRAUMUR AÐ
SOFA MEÐ BORÁS
flú þarftu eKKi lengur að Kvíða fyrir því að fara í
háttinn. hann er sænskur og alveg frábær, þú verð-
ur að prófa hann.
B0RÁ5 sængurfatnaður er sænsk gæðavara
úr 100% mjúkri bómull og fæst í öllum helstu
heimilis- og vefnaðarvöruverslunum landsins.
ENGIN SLAGSMÁL VIÐ
KODDAVERIN
B0RÁ5 sængurfatnaðurinn er nefnilega sér-
5aumaður fyrir almennileg íslensk heimili.
Koddaverín eru 50x70 cm. Engin afgangsbrot sem
lafa útaf eða sem verður að troða undir. Eða þá
þessi slagsmál við að troða stóra og góða kodd-
anum sínum inn í alltof lítið koddaver.
HEITAKK! Ég tek sænska B0RÁ5 sængurfatnaðinn
fram yfir allt annað - þú líka.
SAGRES
CAFÉ DE PARIS
borás
borás
—