Morgunblaðið - 27.11.1988, Qupperneq 10

10 c
MORGUNBLAÐIÐ MANNLIFSSTRAUMAR SUNNUDAGUR 27. NÓVEMBER 1988
Gula línan
útvegar þér iðnaðarmenn
sem þú getur treyst.
Ef þjg vantar iðnaðarmann til stærri eða smærri verka,
hringdu þá í Gulu línuna -'sími 62 33 88 - og við
útvegum þér örugga og vandvirka menn til verksins.*
Við hjá Gulu línunni höfum komið upp ströngu
eftirlitskerfi til að tryggja að þeir sem eru á skrá hjá
okkur reynist vel. Nýir iðnaðarmenn sem koma á skrá
Gulu línunnar verða að hafa meðmælendur.
Við höldum uppi öflugu gæðaeftirliti með
þjónustu iðnaðarmanna sem eru á Gulu línunni. Allir þeir
iðnaðarmenn sem eru á Gulu línunni er tryggðir
ábyrgðartryggingu sem bætir tjón er viðkomandi eða
hans menn kunna að valda verkkaupanda.**
62 33 88
Hringdu í Gulu línuna síma 62 33 88 - þér að
kostnaðarlausu og fáðu vandaðan og traustan
iðnaðarmann til verksins.
•k Gula linan er upplýsingasími um vörur og þjónustu. Vió tökum ekki ábyrgd á verkum þeirra manna sem vió visum
á. Vió leggjum hinsvegar metnaö okkar í ad þeir iönaöarmenn sem á skrá eru séu traustir og vandvirkir. Meö
„iónaöarmenn" er átt vió trésmiöi, málara, múrara, rafvirkja. pipulagningamenn og dúklagningamenn.
k ★ Tjónabætur eru háöar skilmálum viökomandi tryggingafélags.
SÁLARFRÆÐI/Getum vib öblast innra frelsif
Um hamingjuna
Asíðastliðnu vori var haldin
ráðstefna um þetta efni á
vegum félagsmálastjóra landsins.
Þar voru flutt allmörg erindi, sem
síðan hafa verið endurflutt í út-
varpi á þessu
hausti, flest ef
ekki öll tvisvar
sinnum. Ekki sat
ég þessa ráð-
stefnu og hlust-
un mín á erindin
í útvarpinu hefur
verið fremur
slitrótt. Samt
hefur þetta orðið tii þess að mér
hefur oftar en áður orðið hugsað
til þess merkilega fyrirbæris sem
hamingja kallast, en líklega vefst
fyrir mörgum að útlista.
Haft er eftir vitrum manni, að
engum manni sé auðið að njóta
hamingju nema skamman tíma í
einu. Rík gleði- og sælukennd
hljóti að dofna ef hún verður al-
vanaleg. Þessu er líkt farið og um
sælgæti eða annað gómgæti sem
neytt er að staðaldri. Vel má þetta
vera satt, sé hamingja skilin sem
einhvers konar upphafið sælu-
ástand. En fyrr má nú gagn gera.
Ég velti því fyrir mér hvernig
lýsa megi þeim kenndum, sem
einna helst gætu nálgast ham-
ingjuhugtakið. Ætli það sé ekki
einhvers konar gleðikennd, vitund
um lífsþrótt og orku, tilfinning
fyrir innra frelsi og sjálfsforræði,
svo að eitthvað sé nefnt. Og víst
er sá sæll, sem státað getur af
slíku ástandi. Hvað skyldi þurfa
til þess að maður fái notið slíkra
gæða? Vitaskuld er ég ekki fær
um að svara því fremur en aðrir.
En benda má þó á fáein atriði sem
stuðlað geta að vellíðan af þessu
tagi. Því skyldi þó síst gleymt að
maðurinn hefur sjaldnast á valdi
sínu nema að hluta til að njóta
lífsgleði, eða hvað við viljum kalla
þetta. Heilsutjón, hvort heldur er
af sjúkdómum eða slysum, ást-
vinamissir, leið og lýjandi störf,
margs konar vonsvik og von-
brigði, fjárhagserfiðleikar ásamt
mörgu öðru eru sjaldnast innan
valdsviðs eða stjórnunar einstakl-
inga. Lífið býður mönnum vissu-
lega misjöfn kjör og skammtar
sumum gleðiefnin naumt. Vissu-
lega getur þetta skyggt verulega
á lífsgleði, þrótt og lífslöngun eða
birgt fyrir alla sól.
En innan þessara marka sem
öllu lífi eru sett er þó ýmislegt
sem einstalingur getur sjálfur
haft áhrif á, einn eða með hjálp
annarra.
Kvíði er alvarieg hindrun
lífsgleði og lífsnautnar. Sumum
fylgir hann eins og skuggi langa
ævi. Kvíði getur að vísu komist á
svo hátt stig að hann sí sjúklegur
og einstaklingurinn ekki fær um
að sjálfsdáðum að bæta úr honum.
Að þeim tilvikum slepptum er
gífurlegur fjöldi fólks haldinn
vægum kvíða og áhyggjusemi sem
gerir því lífið leitt. Með nokkru
átaki er oft hægt að skilja rætur
kvíðans og orsakir og eyða honum
eða draga verulega úr. Þar er
höfuðatriði að viðkomandi temji
sér að skyggnast í sjálfan sig,
skoða hugsanir sínar og tilfinn-
ingar af fullri einurð og heiðar-
leika.
Oft er það mikill gleðispillir að
fólk hefur ekki nægilegt yfirlit
og nægilega góða stjóm á per-
sónulegum málum sínum. Það fer
illa með flesta að láta reka á reið-
anum og lifa frá degi til dags.
Fjármálaóreiða er ekki ávallt í því
fólgin að fólk sé skuldum vafið,
heldur veit það ekki nægilega vel
hvernig fjármálum þess er farið;
það heldur ástandið verra og
vandann torleystari en hann er.
Ef fólk temur sér skipulagningu
á lífi sínu og gott yfirlit yfir þau
málefni sem varða mestu fyrir
daglega tilveru, leiðir af því
öryggistilfinningu, sem vissulega
er einn af hornsteinum hamingj-
unnar.
Innra frelsi er tilfinning sem
erfitt er að útskýra. Það er sum-
part árangur kvíðaleysis og
öryggiskenndar, en einnig leiðir
það af lausn úr ýmsum „félagsleg-
um viðjum". Margir eru um of
bundnir á klafa almenningsálits.
Þeir eru sífellt að hugsa um hvað
öðrum finnst, sífellt að reyna að
laga sig að einhveijum „almennt
viðurkenndum" staðli hegðunar
og sjónarmiða. Nú mæli ég að
sjálfsögðu ekki með því að fólk
snúist gegn samfélagi sínu. En
frjáls maður tekur afstöðu. Hann
reynir að meta gerðir sínar og
viðhorf eftir eigin mælikvarða sið-
gæðis og raunsæis fremur en eft-
ir almenningsáliti.
Þá er það trú mín að hver
maður eigi sinn eigin lífsryþma
(ég finn ekki hentugra orð í bili.)
Mönnum hentar misvel hraði og
spenna, tilbreyting eða tilbreyt-
ingaleysi. Erfiði bæði andlegt og
likamlegt fellur mönnum misjafn-
lega. Sumir vilja vinna hægt og
jafnt, aðrir í skorpum. Svefnþörf
er mismikil. Sumir er kvöldsvæfir,
aðrir morgunsvæfir. Ótal margt
fleira mætti nefna sem greinir
fólk að í þessum greinum. Einkar
mikilvægt er að fólk kappkosti
að gera sér grein fyrir hvað því
hentar best og reyni að lifa sam-
kvæmt því. Það er þó síður en svo
ætíð auðvelt. En ýmsu má þó
kippa í lag.
Framangreind atriði skipta öll
máli í sambandi við lífshamingju.
En fjölmargt er þó ósagt, eins og
að líkum lætur. Hér verður þó að
nema staðar að sinni, þar sem
rými er þrotið.
eftir Sigurjón
Björnsson
LOGFRÆÐI/Er greibsla meb víxli fullnabargreibsla?

Bílavíxlar“
Orðið „bflavíxill", en svo eru
stundum kallaðir þeir víxlar
sem ganga milli manna í viðskiptum
um notaða bíla, er óþekkt í lög-
fræðiritum. Ástæðan fyrir því er
mmmmmmmm einfaldlega sú, að
um víxla sem not-
aðir eru í þessum
viðskiptum gilda
sömu reglur og um
víxla yfirleitt. Hins
vegar er fyrir-
eftir Davíð Þór fgnin valin með
Björgvinsson /að lhn2a að na
athygli þeirra sem
stunda slík viðskipti. Ég hef rekið
mig á að hjá mörgum þeirra gætir
nokkurs misskilnings varðandi þýð-
ingu þess að greiða með víxli.
Sú aðstaða kemur oft upp að
menn taka við víxlum (víxli) sem
greiðslu fyrir bíl sem þeir eru að
selja og láta þá síðan ganga áfram
til næsta manns sem þeir eru að
kaupa bíl af. Þeir sem eru klárastir
í bransanum reyna gjarnan að losna
þannig við víxlana án þess að setja
nafn sitt á þá sem ábekingar. Telja
sumir að með þessum hætti sleppi
þeir við ábyrgðina á því ef víxlarn-
ir fást ekki greiddir hjá samþykkj-
anda, útgefanda eða öðrum ábek-
ingum sem kunna að hafa ritað
nafn sitt á víxlana. Hafa þeir talið
að afhending víxlanna feli í sér
endanlega greiðslu án tillits til þess
hvort þeir fást greiddir hjá þeim
sem tekið hafa á sig víxilskuld-
bindingu. Það sé eingöngu á áhættu
þess sem tekur við víxlunum. Af-
hending víxla sem greiðslu er þá
talin jafngilda því að borgað
sé með beinhörðum peninga-
seðlum. Þetta er býsna út-
breiddur misskilningur og
skal þess freistað að koma
hér leiðréttingu á framfæri.
í þessu sambandi er rétt
að rifja upp Hæstaréttardóm
frá árinu 1964. (HRD:
XXXV:900). Þó dómurinn sé
kominn okkuð til ára sinna
er tæpast ástæða til að ætla
annað en að leyst yrði úr
álitaefninu með sama hætti
ef á það reyndi fyrir dómstól-
um nú. Hefur þetta raunar
verið staðfest í nýlegum héraðs-
dómi.
I máli þessu tók seljandi bifreiðar
við víxlum sem samþykktir voru af
kaupanda. Þegar kaupandinn gat
ekki greitt víxlana varð að sam-
komulagi með þeim að hann af-
henti seljandanum aðra víxla, sem
samþykktir höfðu verið og gefnir
út af öðrum en kaupandanum. Þá
voru víxlamir heldur ekki ábektir
af honum. Þegar á reyndi fengust
víxlar þessir ekki greiddir. Höfðaði
seljandinn þá mál á hendur kaup-
andanum, sem m.a. hafði upp þá
vörn að með afhendingu víxlanna
hefði verið um fullnaðargreiðslu af
hans hálfu að ræða og bæri hann
ekki ábyrgð á því þó víxlarnir fengj-
ust ekki greiddir. Í dóminum var
hafði seljandinn hefði tekið við
víxlunum á þeirri forsendu að þeir
fengjust greiddir hjá samþykkjanda
þeirra. Þar sem sú forsenda brást
hafi fýrri skuldasambanda aðila,
þ.e. kaupanda og seljanda, raknað
við. Var kaupandinn því dæmdur
til að greiða seljanda andvirði
víxlanna ásamt kostnaði sem hlotist
hafði af tilraunum til að innheimta
þá hjá samþykkjanda þeirra.
Af dómi þessum má draga þá
ályktun að afhending víxla með
þessum hætti sé ekki fullnaðar-
greiðsla, heldur aðeins loforð um
greiðslu hjá þriðja aðila. Bregðist
það á sá sem tekur við víxlunum
sem greiðslu kröfu á þann sem af-
henti víxlana. Þess ber þó að geta
að í slíku tilfelli er þó ekki um
víxilkröfu að ræða, heldur almenna
skuldakröfu. Mál vegna kröfunnar
er þá ekki reist á víxlunum sem
slíkum, heldur einfaldlega á þeirri
staðreynd að kaupandinn hefur ekki
greitt fyrir bílinn.
í lokin er þess að geta að ætla
má að nákvæmlega sama gildi þeg-
ar skuldabréf eru notuð með þess-
um hætti.