Morgunblaðið - 01.03.1989, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 1. MARZ 1989
39
Hvernig vinna má sig-
ur í hvalveiðideilunni
eftirMagnus
Ólafsson
í umræðu undanfarinna missera
virðist sú skoðun njóta vaxandi
vinsælda, að íslendingar eigi nú
þegar að hætta hvalveiðum í
vísindaskyni. Rökin eru einföld:
Þrátt fyrir, að málstaður okkar sé
góður, þá skaða þessar veiðar
hagsmuni okkar of mikið til að
réttlæta þær. Þá er bætt við, að
íslendingar hafí ekki fjárhagslegt
bolmagn til að kynna sjónarmið
sín erlendis svo gagn sé að.
Séu skammtímasjónarmið ekki
látin hafa áhrif á rökrétta hugsun,
þá er hins vegar auðvelt að kom-
ast að þeirri niðurstöðu, að þessi
skoðun sé ekki aðeins röng heldur
einnig stórhættuleg. Ég hygg, að
þeir sem íhuga hvalveiðideiluna
ofan í kjölinn, ættu að eiga auð-
velt með að komast að eftirfarandi
niðurstöðu:
1. íslendingar verða að standa
fast við þá stefnu, sem var mót-
uð 1983.
2. Kynning á málstað íslendinga
getur hæglega orðið árang-
ursrík, sé rétt að henni staðið.
Lítum nánar á rökin bak við
þessa niðurstöðu. Hvað fyrri liðinn
varðar, þá ber að hafa í huga fjög-
ur atriði:
í fyrsta lagi er það staðreynd,
sem gleymist oft, að fjöldi hvala
í höfunum kring um ísland nemur
hundruðum þúsunda dýra. í sam-
ræmi við vísindaáætlun íslendinga
voru veidd 78 dýr úr tveimur stofn-
um á síðasta ári. Alþjóðlegar
hvalatalningar sýna vel, að þessir
stofnar eru í mjög heilbrigðu
ástandi. í raun er það svo, að stærð
hvalastofnanna við ísland á eftir
að verða alvarlegt áhyggjumál.
Þessir hvalir neyta meiri lífmassa
en sem nemur öllum veiðum
íslenska fískiskipaflotans, þannig
að þeir eru mikilvægir samkeppn-
isaðilar í baráttunni um auðlindir
sjávar.
í öðru lagi verðum við að hafa
í huga, að hvalurinn er mikilvægur
hlekkur í lífkeðju hafsins. Þennan
hlekk verður að rannsaka, nýta
°g fylgjast með eins og gert er
með aðra hlekki. Sjávarliffræðin
Ieggur nú æ meiri áherslu á að
skoða lífkerfí hafsins í heild sinni
frekar en sem afmörkuð viðfangs-
efni. í þá heild má ekki vanta jafn
stóran hlekk og hvalinn.
í þriðja lagi verða menn að gera
sér grein fyrir þeirri staðreynd,
að verði vísindaveiðum hætt, munu
hvalveiðar íslendinga leggjast af
um ófyrirsjáanlega framtíð. Þekk-
ing mun týnast og tæki ryðga.
Hvað á þá að gera eftir nokkur
ár þegar menn komast loks að
því, að bróðurpartur loðnustofns-
ins fer ofan í hnúfubakinn, svo
dæmi sé tekið?
í fjórða lagi kemur svo mikil-
vægasta atriðið, sem Jón Óttar
Ragnarsson benti á í nýlegum leið-
ara á Stöð 2. Þar hittir hann nagl-
ann á höfuðið: „ .. .að þau viðhorf
fái byr undir báða vængi, að hér
(á íslandi) þurfí ef til vill að rann-
saka og friða ýmislegt fleira en
hvali og sel“. Þetta er mjög mikil-
vægt þegar haft er í huga, að mér
er kunnugt um að fjölmörg samtök
umhverfísvemdunarsinna hafa á
dagskrá sinni að hefja baráttu
gegn botnvörpuveiðum á þeim for-
sendum, að þessar veiðar eyðileggi
lífríki botnsins og að þær orsaki
kvalafullan dauðdaga þar sem
fískamir kremjist í vörpunni!
Menn skyldu fara varlega í að
vanmeta þessa hættu. Hveijum
hefði t.d. dottið í hug fyrir fáeinum
árum, þegar íslendingar veiddu
hundruð hvala, að veiðar á aðeins
78 dýrum ættu eftir að hafa jafn
alvarlegar afleiðingar og raun ber
vitni? Þeir, sem vilja hætta hval-
veiðum nú, ættu að spyija sjálfa
sig um afstöðu sína þegar kröfur
um stöðvun t.d. humarveiða koma
í náinni framtíð frá grænfriðung-
um. A þá að láta undan á sömu
forsendum og var látið undan með
hvalveiðamar, þ.e. að þær væm
ekki svo mikilvægur hluti af heild-
inni? Aðalatriðið hér er að menn
geri sér grein fyrir, að hvalveið-
amar em aðeins upphafíð. Firrtir
menntamenn á Vesturlöndum
munu halda áfram að bjarga heim-
inum í of löngum frístundum
Magnús Ólafsson
„Hvalveiðarnar eru að-
eins upphafið. Firrtir
menntamenn á Vestur-
löndum munu halda
áfram að bjarga heim-
inum í of löngum
frístundum sínum.“
sínum. Þeir munu aldrei sleppa
augum sínum af sakfelldum um-
hverfísglæpamönnum, sem við
verðum óhjákvæmilega í hugum
þeirra, ef við látum undan kröfun-
um. Hér mun ýmislegt fleira verða
friðað en hvalir og selir.
Hvað seinna atriðið varðar, þ.e.
kynningu á málstað okkar, þá vil
ég leyfa mér að fullyrða, að sé
fagmannlega staðið að slíkri kynn-
ingu, þá getur hún hæglega skilað
góðum árangri.
Markhópum í slíkri kynningu
er oft skipt í þrennt, þ.e. í ráða-
menn, almenning og viðskipta-
menn íslenskra fyrirtækja. Til er
fjórði hópurinn, sem ég hygg að
sé þó mikilvægastur, þ.e. sjálf
samtök umhverfísvemdunarsinna.
Það eru þau, sem hafa áhrif á
hina hópana og takist að breyta
afstöðu slíkra samtaka, þá er sig-
urinn okkar.
BÍLABORG HF.
FOSSHALSI 1, S. 68 12 99.
Mátt þú sjá af
400 krónum
á dag?*
kutlan ereins og sniðin fyrir nútlmafólk. Hún er TJIf n-trr\ qv "hQ rföfn-n 'hl'l Qlíí'nQOf
parneytin, 5 mannaog sérlegalétt og lipur I um- J-Jl DVU gCuU.1 jJU ClglidDu
írðinni. Skutlan er flutt inn af Bllaborg h/f. Það _ , " • T A tvt/~it a nTrTTmT tti
ryggir 1. flokks þjónustu, sem er rómuð af öllum SDlUnKUIlÝ19i LAJM (jlA SKUTLU !
em til þekkja. ____ r ° "
* LANCIA SKUTLA kostar kr. 386 þús.kr. stgr. Ut■
borguh kr. 96.500, eftirstöðvar greiðast á 30
mánuðum, kr. 12.211 pr. mánuð að viðbættum verð-
bótum. Kostnaður við ryðvörn og skráningu er ekki
innifalinn. Gengisskr. 13.2. '89
ATH:

VEBÐI
Opið laugardaga frá kl. 1 - 5.
Staðreyndin er sú, að þetta er
vel hugsanlegt, einfaldlega vegna
þess að málstaður íslendinga er
góður. Við lifum í stöðugu og
óijúfanlegu sambandi við náttúr-
una og af gæðum hennar. Um
langt árabil höfum við vemdað
þessi gæði af kostgæfni með mikl-
um rannsóknum og strangri
vemdunarstefnu. Einurð okkar
verður ekki dregin í efa, eins og
landhelgisstríðin sýna best. Þegar
öllu er á botninn hvolft, þá upp-
fyllum við því í raun þau ströngu
skilyrði, sem grænfriðungar fara
fram á í samskiptum manns og
náttúm. Vandamálið er hins veg-
ar, að þekking umhverfísvemdun-
arsinna, hvað ísland varðar, er
mjög takmörkuð. Lykillinn að
árangn felst í að bæta úr þessum
skorti.
Með þessi atriðið í huga er til-
laga mín einföld: íslendingar
standi fyrir árlegri ráðstefnu und-
ir heitinu „Lífríki N-Atlantshafs-
ins, vemdun þess og nýting". ís-
lendingar myndu boða til þessarar
ráðstefnu, kosta alfarið og bjóða
á hana forsvarsmönnum helstu
samtaka umhverfíssinna á Vest-
urlöndum. Dagskrá fyrstu ráð-
stefnunnar, sem yrði haldin nú
þegar í vor, gæti hljóðað:
1. Losun hættulegra úrgangsefna
í Atlantshafíð.
2. Starfsemi kjamorkuvera við
Atlantshafíð.
3. Kjamorkuvopn á norðurhöfum.
4. Eyðing ozonlagsins á norður-
hveli jarðar.
5. Fuglalíf á norðurslóðum:
Ástand og horfur.
6. Fiskistofnar Atlantshafsins:
Ástand og horfur.
Þar sem vandamál íslendinga í
hvalveiðideilunni stafa aðallega af
vanþekkingu grænfriðunga á stað-
reyndum málsins, svo og á
íslenska veiðimannaþjóðfélaginu,
þá myndi slík ráðstefna bæta
málstað okkar betur en nokkuð
annað.
Ólíkt flestum þeim, sem vilja
halda hvalveiðum áfram, ber ég
virðingu fyrir sumum samtökum
umhverfíssinna. Áralöng dvöl í
Bretlandi og V-Þýskalandi kenndi
mér að meta starf þeirra að verð-
leikum. íslendingar hafa m.a. no-
tið ríkulega afraksturs starfs
þeirra hvað varðar t.d. ólöglega
losun úrgangsefna í N-Atlants-
hafíð. Með réttum vinnubrögðum
er hægt að bæta úr vanþekkingu
þeirra og höfða til þess góða í
þeim. Þannig, og aðeins þannig,
getum við snúið atburðarásinni
okkur svo í hag, að íslenskir út-
flytjendur yrðu aftur hreyknir af
áletruninni „Made in Iceland".
Höfundur er ritstjóri tímaritsins
Modem Iceland.
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Guðmundur Sæmundsson, for-
sljóri , feerir Krýsuvíkursamtök-
unum bókagjöfina. Sigurlína
Davíðsdóttir, formaður samtak-
anna veitti gjöfínni viðtöku.
Bókagjöf til
Krýsuvíkur-
samtakanna
GUÐMUNDUR Sæmundsson,
forstjóri bókaútgáfunnar Reyk-
holts, hefur 6ert Krýsuvíkur-
samtökunum bókagjöf til styrkt-
ar uppbyggingu skólabókasafns
í Krýsuvíkurskóla.
Sigurlína Davíðsdóttir, formaður
Krýsuvíkursamtakanna, veitti
bókagjöfínni viðtöku í húsakynnum
samtakanna í Þverholti 20. í frétt
frá Krýsuvíkursamtökunum segir
að fyrsti áfangi skólahússins í
Krýsuvík sé tilbúinn til noktunar
til að veita viðtöku fyrstu vistmönn-
um til langtíma dvalar og endur-
hæfíngar, um leið og heilbrigðis-
ráðuneytið og Landlæknisembættið
afgreiða umsókn Krýsuvíkursam-
takanna um starfsleyfí frá 18. nóv-
ember 1988, en umsókn Krýsuvík-
ursamtakanna um stofíiun skóla f
Krýsuvík er enn til athugunar hjá
menntamálaráðuneytinu frá því 18.
nóvember 1987.
Ók á staur
og slasaðist
ÖKUMAÐUR fólksbfls var I
fluttur á slysadeild um klukk-
an sex á sunnudag eftir að
hann hafði misst stjórn á bíl
sinum í mikilii hálku á Vestur-
landsvegi við Korpu.
Bíllinn hafnaði á ljósastaur
og skemmdist mikið. Maðurinn
kenndi sér meins í mjöðm en
áverkar hans voru ekki taldir
lífshættulegir.
Guómundur
Haukur
leikur í kvöld
&HOTEL&
Aógangur ókeypis.
■nyrtíTegur klæðnaóur