Morgunblaðið - 27.05.1989, Qupperneq 56

Fróðleikur og
skemmtun
kfyrir háa sem lága!

Efstir á blaði
FLUGLEIDIR
LAUGARDAGUR 27. MAI 1989
VERÐ I LAUSASOLU 80 KR.
Dönsk blöð segja tilræði við páfa
líklegt á Norðurlöndum;
Gætum öryggis
páfa hér á landi
- segir dómsmálaráðherra
OSTAÐFESTAR fregnir hafa
birzt í dönskum blöðum um að
Jóhannesi Páli II páfa verði sýnt
banatilræði á ferð hans um Norð-
urlönd. Heimildir Morgunblaðsins
herma að vissar ábendingar þar
að lútandi hafi borizt hingað. Yfir-
völd dómsmála hér á landi kann-
ast ekki við að svo sé. „Við munum
sjá um öryggi pafans hér á landi,“
sagði Halldór Ásgrímsson, dóms-
málaráðherra, í samtali við Morg-
unblaðið. Páfinn kemur hingað til
lands í lok næstu viku.
Böðvar Bragason, lögreglustjóri í
Reykjavík, sagði að embætti hans
hefðu ekki borizt neinar fregnir varð-
andi páfaheimsóknina, sem gæfu til-
efni til neinna sérstakra viðbragða.
„Við fáum öðru hvoru fregnir af
þessum svoköiluðu hryðjuverkahóp-
um, en ekkert í því sambandi hefur
gefið sérstakt tilefni til óróleika.
Öryggisráðstafanir vegna páfa-
heimsóknarinnar hafa verið skipu-
lagðar í grundvallaratriðum, en ef
hins vegar berast einhvetjar alvar-
legar fregnir, kemur það af sjálfu
sér til með að breyta dæminu. Við
höfum ákveðnar forsendur í dag, en
ef þær eru aðrar á morgun þá kailar
það á ný viðbrögð."
Morgunblaðið/Úlfar Ágústsson
ísafirði.
Þrenningin á Þristi
Að ísfirðingar kaupi sér fiskibát er ekki i frásögur færandi,
en þegar þremenningamir Þór Magnússon, Smári Haraldsson og
Sverrir Guðmundsson keyptu 60 ára gamlan trillubát fyrir
skömmu var talan þrír skemmtilega snar þáttur í kaupunum.
Kaupendumir voru þrír, báturinn er þrílitur, 3 tonn að stærð og
kostaði 300 þúsund. Nafnið var því valið í samræmi við það, Þristur,
og gengið var í að fá einkennisstafina IS 3. _ úlfíir-
Eitt af óbrigðulum merkjum um sumarkomuna era hvítir kollar
nýstúdentanna. í gær brautskráðust 207 nýstúdentar frá Verzlun-
arskóla íslands og voru þessar stúlkur, þær Soffia Dögg Halldórs-
dóttir og Erla Magnúsdóttir, í þeirra hópi.
Stærsti
hópur
stúdenta
fráVÍ
NÝSTÚDENTAR vora útskrif-
aðir frá Verzlunarskóla íslands
í gær. Alls útskrifúðust 207
stúdentar og er það stærsti
hópur sem útskrifast hefúr frá
skólanum, að sögn Þorvarðar
Elíassonar, skólasfjóra.
Engin próf voru í Verzlunar-
skólanum í vor vegna verkfalls
kennara og var námsmat látið
ráða einkunnum nýstúdentanna.
Bestum námsárangri náði Aðal-
steinn Valdimarsson, en hann
gegndi embætti forseta nemenda-
félags skólans í vetur.
Ráðherrar liaíiia til-
boði Grænfirðunga
FORSÆTISRÁÐHERRA og sjávarútvegsráðherra hafa báðir hafri-
að „sáttatilboði" frá fulltrúum Grænfriðunga, sem nú eru staddir
hér á landi. Tilboð þeirra fól í sér að gegn yfirlýsingu um að
Islendingar hætti öllum hvalveiðum, hættu Grænfriðungar bar-
áttu sinni gegn okkur. Gæfú út yfirlýsingu þess eðlis á alþjóðavett-
vangi og sendu upplýsingar þar að lútandi til viðskiptavina íslend-
inga erlendis. Jafnframt hafa fúlltrúar Grænfriðunga óskað stað-
festingar sjávarútvegsráðherra á því hvort einhverjar veiðar verði
stundaðar hér á næsta ári eða ekki. Sú staðfesting hefúr ekki
fengizt nægilega skýr að mati Grænfriðunga.
„Við tökum okkar eigin ákvarð-
anir í tengsium við rannsóknir
okkar og ræðum þær á vettvangi
alþjóðahvalveiðiráðsins. Grænfrið-
ungar taka sínar ákvarðanir um
athafnir í framtíðinni. Ég vænti
þess, fyrir þeirra hönd, að þeir
hætti þessum heimskulegu vinnu-
brögðum. Við munum ljúka rann-
sóknaráætlun okkar í sumar og
taka ákvörðun um upphaf hennar
meðan á fundum hvalveiðiráðsins
stendur," sagði Halldór Ásgríms-
son, sjávarútvegsráðherra, í sam-
Öryggismál íslendinga og viðbrögð á hættutímum;
Islensk stjórnvöld skortir
vitneskju um hlutverk sitt
» ••
- segir í nýrri skýrslu Alberts Jónssonar, framkvæmdastj óra Oryggismálaneftidar
ÍSLENDINGAR yrðu þátttakendur í ákvörðunum um hvers kyns
pólitísk og hernaðarleg viðbrögð á óvissu- og átakatímum á vett-
vangi Atlantshafsbandalagsins. Hins vegar er stjórnkerfið illa undir
slíkt búið. Þetta kemur firam í skýrslu Alberts Jónssonar, fram-
kvæmdastjóra Öryggismálanefndar, er nefúist „Island, Atlantshafs-
bandalagið og Keflavíkurstöðin" sem kom út í gær. I skýrslunni
er haft eftir ónefndum starfsmanni utanríkisráðuneytisins að þekk-
ingarskortur utanríkis- og forsætisráðherra varðandi ákvarðanir á
hættutímum hafí verið „feimnismál".
í ritinu fjallar höfundurinn m.a.
ítarlega um skipulag og starfsemi
varnarstöðvarinnar í Keflavík.
Ennfremur er rætt um samráð við
íslensk stjórnvöld og hvemig þau
mundu taka þátt í ákvörðunum
ekki aðeins um Keflavíkurstöðina
heldur og ákvörðunum um viðbrögð
Atlantshafsbandalagsins í heild,
þar með varðandi kjarnorkuvopn.
Niðurstaða höfundar er sú að
íslenska stjórnkerfið sé mjög illa
undjr þetta búið m.a. vegna þess
að íslendingar hafi ekki tekið þátt
í stjórnkerfisæfingum Atlantshafs-
bandalagsins vegna hættutíma né
viðbragða- og stjórnunaræfingum
í Keflavíkurstöðinni en hins vegar
hafi verið bætt nokkuð úr þessu á
síðustu árum. Höfundur vitnar í
samtal við ónefndan starfsmann
utanríkisráðuneytisins sem segir:
„Utanríkisráðherrar eða forsætis-
ráðherrar hafa ekki vitað gagnvart
hvetju þeir kynnu að standa á
hættutíma nema í grófustu aðalat-
riðum. Þetta hafa verið feimnis-
mál.“
Fram kemur að í ófriði eru ríki
Atlantshafsbandalagsins einungis
skuldbundin til að gera þær ráð-
stafanir sem þau telja „nauðsynleg-
ar“. Á hættutímum séu þau hins
vegar skuldbundin til þess eins að
hafa samráð sín á milli. Því tækju
íslendingar þátt í samráði og
ákvörðunum á æðstu stöðum innan
bandalagsins. „Svo framarlega sem
íslendingar beittu ekki neitunar-
valdi sínu yrðu þeir þátttakendur
í ákvörðunum um hvers kyns
pólitísk og hernaðarleg viðbrögð.
Eftir framsal á herstyrk Keflavík-
urstöðvarinnar til bandalagsins
hefðu íslendingar beinan aðgang
að ákvörðunum um hernaðarlegar
ráðstafanir og stefnu bandalags-
ríkjanna, þar á meðal hvað varðar
Keflavíkurstöðina og norðurslóð-
ir . . .“ segir í skýrslu Alberts Jóns-
sonar en aldrei áður hefur verið
gerð jafn ítarleg úttekt á ákvörðun-
artöku um öryggismál innan
íslenska stjórnkerfisins.
Sjá ennfremur „íslenska
sljómkerfið ekki búið undir
hættutíma" á bls. 11.
tali við Morgunbiaðið.
Rosalind Reeve og Gerd Leipold
eru stödd hér á iandi á vegum
Grænfriðunga, en þau komu meðal
annars hér til að mótmæla ákveðn-
um þáttum í gerð kvikmyndar
Magnúsar Guðmundssonar og
Eddu Sverrisdóttur, Lífsbjörg í
■norðurhöfum. í gær ræddu þau við
Steingrím Hermannsson, forsætis-
ráðherra, og Halldór Ásgrímsson,
sjávarútvegsráðherra. Þeir höfn-
uðu báðir tilboði Grænfriðunga.
Þau Reeve og Leipold sögðu, í
samtali við Morgunblaðið, að Hall-
dór hefði sagt að hann semdi ekki
við Grænfriðunga eða slík samtök.
Hann hefði því miður ekki viljað
staðfesta að engar hvalveiðar yrðu
stundaðar á næsta ári, en hefði
sagt að hverfandi líkur væru á
því. Þau lögðu áherzlu á að bar-
átta þeirra snerist eingöngu gegn
hvalveiðum íslendinga og veiddu
íslendingar ekki hval, félli andóf
gegn þeim niður. ísland væri í lyk-
ilstöðu hvað veiðarnar varðaði, það
hefði byijað á svokölluðum hval-
veiðum í vísindaskyni og hefðu
Japanir síðan fylgt í kjölfarið.
Vegna þessa beindist barátta
þeirra gegn íslandi, ekki vegna
þess að það væri lítið og van-
máttugt land, þvert á móti.
Hjartalækn-
ar fylla hótel
borgarinnar
ÖLL hótel eru fullbókuð í
Reykjavík nú vegna ráðstefúu
franskra hjartalækna, sem hér
er haldin þessa dagana.
Læknarnir komu til landsins á
miðvikudag og fara aftur á morg-
un, sunnudag. Ráðstefnan er haldin
á Hótel Sögu, en læknarnir dvelja
einnig á Esju, Loftleiðum, Lind og
Óðinsvéum.