Morgunblaðið - 30.07.1989, Qupperneq 4

ö í)
4 C
esö[ Lllll .08 ÍIUDAUU'/K')'.' QIOA |!iyui)}JOM
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR: 30: JULl 1089
INGIMAR BJARNASON
Ingimar er samt nískastur allra
manna á hestana sína og lætur
þá ekki í hendumar nema á
útvöldum. „Það væri nú meiri
ómyndarhátturinn að selja
hestana sína ef maður þarf þess
ekki með,“ segir hann heima hjá
sér á Jaðri, rétt kominn úr ferða-
stuði eins og hann sjálfur segir.
Var hann á hestamannamóti á Iða-
völlum hjá Egilsstöðum og kom
ríðandi til baka með sex færeyska
vini sína.
En Ingimar er svo sannarlega
engin nánös þegar vinir hans eiga
í hlut, helst vill hann alltaf hafa
hóp manna í kringum sig og sagði
einn sem hafði sótt hann heim „að
hann héldi manni grátandi af hlátri
meðan á dvölinni stæði“. Einnig
er sagt um Ingimar að hann eigi
það til þegar hann fái gesti að
kalla í nágranna sína til að hafa
nú íjörið enn meira. Sjálfur segist
hann lifa fyrir það að fá gesti og
líði best þegar nágrannamir koma
líka til að gleðjast með honum, „nú
svo er ekki treystandi á að maður
sé nógu skemmtilegur sjálfur".
Ingimar lætur sig ekki muna
um að ríða langar leiðir á móti
vinum sínum og er þá jafnan með
flokk gæðinga með sér. Heyrt
hafði ég, að hann væri með 26
hesta af 30 á jámum og þegar ég
spyr hann hvers vegna þá segir
hann: „Nú, það er aldrei að vita
hvenær bítur á krókinn hjá mér
og vinir koma.“
En þegar ég spyr hann hvort
hestamennskan sé nú ekki ansi
dýrt sport, þá svarar hann því til,
að það sé svo dýrt að hann vilji
aldrei ræða um það.
Svaðilför
Hestamir hans Ingimars eru
flestir af Amaneskyninu, undan
hinum eina og sanna Blakki, og á
enginn jafn hreint kyn og hann.
Eru þetta stórir og viljugir hestar
sem treystandi er á, lundgóðir og
ganggóðir. Betri ferðahestar ku
víst ekki vera fáanlegir og á þeim
hefur Ingimar riðið um fjöll og fim-
indi. Fer hann helmingi hraðar
yfir en aðrir menn, en ástæðan
fyrir því er einfaldlega sú, að hon-
um leiðist svo að vera einum eftir
að hafa verið á mannamótum, vill
því komast heim sem fyrst.
Árlega fer hann í ferðalög með
vinum sínum, oftast hálfsmánaðar
ferðir, fyrst fyrir slátt og síðan
eftir slátt, og segir hann þetta lítið
tefja sig frá búskapnum. „Það er
allt hægt að gera ef áhuginn er
fyrir hendi. Nágrannar mínir segj-
ast ekki hafa tíma í þetta, en þeg-
ar ég kem úr ferðum mínum sé
ég að þeir hafa ekki gert nokkurn
skapaðan hlut meðan ég var í
burtu, — og líður mér þá vel.“
Oft hefur Ingimar komist í hann
krappan þegar hann lagði í ámar
á Suðurlandi „óbrúaðar og hroða-
legar“, eins og kunnugir komast
að orði, en aldrei hefur þó verið
Ræðuhöld
Menn eru sammála um Ingimar
sé þróttmikið karlmenni, enda færi
hann vart í ferðir sínar ef svo
væri ekki, og ég spyr hann hver
sé nú leyndardómurinn bak við
þessa hestaheilsu?
Þá segir hann mér grafalvarleg-
ur að hann hafi verið heilsulaus í
40ár. „Það er þó happ fyrir mig,
því annars hefði ég verið óviðráð-
anlegur. Ég fékk Akureyrarveik-
ina, eða mænuveikibróður, 18 ára
gamall og hann sagði það, læknir-
inn, að það væri alveg sérstakt að
ég skyldi hafa það af. Ég hef aldr-
ei jafnað mig að fullu, en hef bitið
þetta af mér. Er þó alltaf heldur
að lagast.“
Hann segist gæta sín í matar-
æði, borði ekki salt til dæmis.'
Smér borðar þó Ingimar með öllum
mat eftir því sem kunnugir segja,
jafnvel með hangikjöti. Var eitt
sinn í Færeyjum hjá vinum sínum
og fékk reyktan lunda með dýrind-
is sósu en spurði svo hvort hann
gæti ekki fengið smér með þessu.
Einhveiju sinni var hann á ferð
um landið sitt ásamt vinum sínum
og Dana nokkrum sem fékk sér
ætíð Gammel Dansk á morgnana
úr sérstöku staupi. Ingimar þekkti
ekki þennan snaps, en verður að
orði þegar hann hefur þegið eitt
staup: Svei mér ef það er ekki
áfengisbragð að því?
Honum verður aldrei orðfátt og
er haft fyrir satt að iðulega haldi
hann tvær til þijár ræður á ferðum
sínum. Stendur þá uppi á steini
og hvetur menn til dáða.
Ég spyr hann hvaða leið honum
þyki nú skemmtilegast að fara, og
hann segir mér að það sé leiðin
úr Fljótsdal yfir í Lónssveit. „Það
spilar saman að njóta hestsins og
Morgunblaðið/Einar Falur
Bóndanum á Jaðri verður aldrei orðfátt. Iðulega heldur hann
tvær til þrjár ræður á ferðum sínum. Stendur þá uppi á steini
og hvetur menn til dáða.
Uppáhaldshesturinn hans er
Svipur, 27 vetra. „Það væri
nú meiri ómyndarhátturinn
að seija hestana sína.“
inn sinn, þá aðeins fimm ára gam-
all, og fylgt fólkinu.
Ekki var hann heldur hár í loft-
inu þegar hann lagði fyrst í ámar.
Níu ára gamall stytti hann sér leið
yfir Kolgrímu með hesta og tómar
heykerrur þegar hann var að sækja
heyið sem var á túnunum niður
við sjó. Fór svo bakaleiðina yfir
brúna og voru ferðirnar oft þrjár
á degi hveijum. „Það var heitt á
sumrin og því mikið í ánni, en
þetta gerði mann að vatnamanni,"
segir Ingimar.
Anna kona hans er einnig fædd
og uppalin í Suðursveitinni, að
Kálfafelli, og segir Ingimar að þau
hafí kynnst þegar hann kom og
bauð henni á bak. En Anna segir
það ekki rétt vera. „Ingimar
ágirntist hryssu sem ég átti og var
undan Blakki. Ég vildi ekki láta
hann fá hana, og til að eignast
hana varð hann að eignast mig
fyrst."
Anna og Ingimar eiga tvær
dætur og búa nú félagsbúi að Jaðri
ásamt annarri dóttur sinni og
tengdasyni, og eru með mikinn
fjárbúskap.
landsins," segir hann, „finna kraft
og stolt hestsins og taka eftir
hveijum steini og laut.“
Uppáhaldshesturinn hans er
Svipur, 27 vetra gamall. „Það var
nú einmitt fyrir hans gamla og
mikla vilja að hann tók á rás upp
í kletta sem ekki voru mönnum
færir, á leiðinni frá mótinu núna.
Svona hefur hann alltaf verið.
Verður oft kvíðinn ef eitthvað
stendur til. Eitt sinn var ég með
hann sex vetra á Iðavöllum og var
að ríða Fljótsdalinn heim. Ég
hleypti honum á undan ásamt öðr-
um hrossum og var hann fyrstur.
Skyndilega tekur hann á rás niður
að Lagarfljóti með allan hópinn á
eftir sér og leggur út í fljótið þar
sem það er breiðast. Ég var alveg
ráðalaus, sá fram á endalok hest-
anna minna því ekki sýndist mér
þeir ætla að hafa þetta. Landtakan
var líka erfið hinum megin en upp
komust þeir þó. Svipur ætlaði auð-
vitað að æða áfram, en þá var það
maður frá Skriðuklaustri sem
komst fyrir þá.
Ég ræð stundum ekkert við
Svip, svo viljugur er hann. Hrekki
á hann þó ekki til frekar en hinir
hestarnir mínir.“
Sá gæðingur sem nú kemur
næstur að vinsældum hjá bóndan-
um heitir Álfur. — Og af hveiju
hann? spyr ég.
„Nú, af því að ég ræð ekkert
við hann!“ svarar Ingimar á Jaðri.
Helst vildi hann alltaf hafa hóp manna í kringum sig. Hér eru
Ingimar og Anna kona hans fýrir miðju ásamt barnabömum sinum
og færeyskum vinum sínum, Aksel, Edith, Páli og Önnu og þeirra
böraum.
þau að áin hefur vaxið mjög og
er nú ekki árennileg.„Það múgaði
á ánni, eins og úlfaldakryppur
væru á henni," segir Ingimar.
„Við leituðum að broti yfír, vorum
með átta hesta og voru þeir mjög
tregir. Þá reyndum við að ýta að
þeim í hægðunum og láta þá ráða.
Rákum sex út í en straumur var
það mikill að þrír af þeim flutu
eins og korktappar langt út eftir
ánni, en hinir fundu leið yfir og
í þessari svaðilför. En hún aldeilis
þvertók fyrir það. Sagðist ekki
ætla að láta eitthvert björgunar-
belti fara með sig langt út á sjó,
ég gæti bara sjálfur sett það á
mig. Nú, ég gerði það, fannst í
alltfall betra að ég hefði það þó,
en það þótti víst ekki karlmannlegt
svona eftir á!“
Fimm ára reiðmaður
Ingimar er sonur Bjarna Gísla-
VATNAMAÐURINN
ÁRNAR voru ófærar og eng-
inn lifandi maður lét sér til
hugar koma að fara yfír þær,
— nema að sjálfsögðu bóndinn
sem frá baraæsku hafði farið
yfir ár og kvíslar með hesta
og heykerrur. Hann fór með
konu sína yfir Skeiðará óbrú-
aða og svo illfæra að það
múgaði á henni.
Ekki aðeins er Ingimar
Bjarnason bóndi á Jaðri í Suð-
ursveit þekktur fyrir dirfsku
og þrótt, heldur eru hestarnir
hans af hinu fræga hornfirska
kyni rómaðir og eftirsóttir.
lagt á tæpara vað en þegar hann
fóryfir Skeiðará í júlímánuði 1970,
áður en hún var brúuð.
Var hann á heimleið frá Þing-
völlum ásamt Önnu konu sinni
Benediktsdóttur, bróðurdóttur
meistara Þorbergs, og þegar þau
koma að Núpsstað reyna þau að
koma boðum til bræðranna á
Svínafelli um að senda á móti þeim
vatnadreka yfir ána. Var það innr-
ásarprammi sem hermenn höfðu
skilið eftir á stríðsárunum og not-
aður var sem feija áður en brúin
kom. En boðin fórust fyrir og þeg-
ar hjónin koma að Skeiðará sjá
var harla lærdómsríkt að sjá
hvernig þeir fóru að því. Við fórum
því að eins og þeir, og lögðum í
ána á stærstu og sterkustu hestun-
um. Og yfir komumst við, renn-
blaut upp á lendar.
Þetta er það svakalegasta sem
ég hef lent í. Anna ætlaði nú fyrst
ekki yfir, sagðist ekki einu sinni
sjá eyrina austan megin. Þú sérð
þó Öræfajökul, sagði ég og vildi
ekkert hlusta á hana. Þó var það
spaugilegt, að á leiðinni til Þing-
valla hafði ég verið í björgunar-
belti þegar ég fór yfir ána, og vildi
nú auðvitað að Anna notaði beltið
sonar frá Uppsölum í Suðursveit
og.Þóru Sigfúsdóttur frá Leiti í
sömu sveit, en hún var Þingeying-
ur að hálfu. „Ég er því einn fjórði
Þingeyingur," segir Ingimar, „en
þeir sem þekkja mig segja að ég
sé tómur Þingeyingur."
Áhuga á hestum hefur hann
haft svo lengi sem hann man eftir
sér, og segir mér frá því, að þegar
verið var að vígja fyrstu brúna
yfir Kolgrímu árið 1935, hafi
vígslugestir streymt fram hjá Upp-
sölum á leið til athafnarinnar og
hann ekki nennt að bíða eftir for-
eldrum sínum, heldur slegið í hest-