Morgunblaðið - 03.09.1989, Qupperneq 36

'B6 C
MORGUNBL-AÐIÐ VELVAKAIMDI HUNNC'DA(il'R 3‘ SEPl’LMBER 1989

-
Þú baðst um að fá kaffið í
rúmið ...
Með
morgunkaffinu
Þetta er víst lausnin sem
húsnæðisleysingjunum er
boðið upp á um þessar
mundir.
HÖGNI HREKKVÍSI
Mannúð-
arleysi
Til Velvakanda.
Það mun talin lífsnauðsyn Islend-
ingum að veiða hvers konar fisk, en
hitt er alveg eins víst, að ekki er
mannfólkinu nein lífsnauðsyn að
fiskurinn sé látinn deyja með langæj-
um harmkvælum, t.d. að deyja á
þurru landi af súrefnisskorti. Það
mun því miður vera látið viðgang-
ast, að fiskur sé meðhöndlaður sem
dauður hlutur eða tilfinningalaus,
eftir að hann er kominn á land, og
þess ekki gætt að aflífa hann með
hreinlegum hætti. Þessi fullyrðing
mín kann að þykja hæpin, en ég vil
þá segja lítið dæmi, þessu til stuðn-
ings. Mér var sögð eftirfarandi saga:
Veitingaskáli einn fékk sendan sil-
ung frá fisksala einum í borginni.
Þegar eigandi veitingahússins fár að
athuga pokann, sem silungurinn var
sendur honum í, tók hann eftir að
kvikt var í pokanum. Honum þótti
þessi hreyfing dálítið undarleg, opn-
aði pokann og losaði úr honum í
stamp eða bala. Kom þá í ljós, að
hluti silunganna var enn með
lífsmarki.
Nú hagar svo til, að rétt hjá skál-
anum er dálítil tjörn, sem lækjar-
sytra rennur í gegnum. Veitinga-
manninum kom ti! hugar að reyna,
hvort eitthvað af silungnum gæti
lifnað við, ef hann sleppti þeim í
pollinn.
Hann skoðaði silungana og sá að
um heimingur (eða um 15) þeirra,
var enn með lífsmarki. Þessum 15
sleppti hann í vatnið til reynslu. Þeir
voru til að byija með heldur dauða-
legir, en fóru brátt að taka við sér,
og flestir lifnuðu við. Áður en á löngu
leið, urðu þeir sprækir og eru nú
gestum staðarins til ánægju og
augnayndis.
Eigandi Skálans og fólk hans á
þakkir skilið og hrós, fyrir þessa
framkomu gagnvart dýrunum, sem
voru að dauða komin, vegna mis-
kunnarleysis þeirra, sem áður höfðu
haft þau undir höndum og ekki hirt
um að drepa þau hreinlega. Það er
eins og lotning fyrir lífinu og tilfinn-
ing fyrir þjáningum annarra hafi
verið því fólki víðs tjarri.
Um dauðastríð veiðidýra, hvort
sem þau eru með heitu eða köldu
blóði, er nær aldrei talað opinber-
lega. Það er eins og meðferð á þeim
og aflífunaraðferðir séu mönnum
með öllu óviðkomandi. Og er þó vitað
mál, að hér er víða pottur brotinn.
Þegar menn taka sér það vald,
oftast (en ekki ávallt) af illri nauð-
syn, að veiða einhver dýr á landi eða
í sjó, þá skyldi það ævinlega vera
fyrsta boðorðið að drepa þau hrein-
lega undireins, en láta þau ekki kvelj-
ast að óþörfu langtímum saman, eins
og dæmið hér að framan ber vott um.
Ingvar Agnarsson
Á FÖRNUM VEGI
Menn gera líka að
gamni sínu ýmist á sinn
kostnað eða annara og
lifa lífinu svona yfirleitt
á þolanlegan hátt. Til
þess að skyggnast
svolítið inn í austur-
húnvetnskan þéttbýlis-
hugsunarhátt voru neð-
angreindir aðilar teknir
tali og er frásögn öll í
takt við það andrúm
sem viðmælendur
fréttaritara voru í þegar
til þeirra náðist.
Morgunblaðið/Jón Sigurðsson
Oskar HúnQörð framkvæmda-
sljóri.
Laxinn dýri og
bjartsýni
Blönduósi.
LÍFIÐ og tilveran á Blönduósi
er að líkindum ekkert öðruvísi
heldur en gengur og gerist í litl-
um bæjum allt í kringum landið.
Umræðan snýst um ástand og
horfúr í atvinnumálum, sam-
dráttinn í landbúnaði og sitthvað
það sem efst er á baugi hveiju
sinni. Menn gera líka að gamni
sínu ýmist á sinn kostnað eða
annara og lifa lífinu svona yfír-
leitt á þolanlegan hátt. Til þess
að skyggnast svolítið inn í aust-
ur-húnvetnskan þéttbýlishugsun-
arhátt voru neðangreindir aðilar
teknir tali og er frásögn öll í
takt við það andrúm sem viðmæl-
endur fréttaritara voru í þegar
til þeirra náðist.
Mikill ferðamannastraumur
Óskar Húnfjörð er ungur maður
sem er framkvæmdastjóri í fyrir-
tækinu Húnfjörð hf. á Blönduósi
sem meðal annars rekur kökuhús,
bakarí og veitingasölu. Óskar sagði
að samkeppnin við brauðgerðarfyr-
irtækin fyrir sunnan gengi vel og
í því sambandi höfum við lagt
áherslu á að sinna heimamarkaðin-
um vel og ávallt haft góða fagmenn
í bakstrinum. En bakaraiðnin al-
mennt varð fyrir geysilegu áfalli
þegar söluskattur á matvæli var
lagður á og hefur ekki náð sér enn,“
sagði Óskar Húnfjörð. Óskar gat
þess að ferðamannastraumur hefði
verið mikill í sumar en ennþá væru
möguleikar í ferðaþjónustunni stór-
lega vannýttir.. „Tökum til dæmis
það að sveitarfélagið og einstakl-
ingar hafa gert stórátak í umhverf-
ismálum, aðstaða til alls kyns tóm-
stunda hefur batnað til mikilla
muna. Þetta eigum við að nýta
ekki síður fyrir ferðamanninn en
okkur sjálf og í þessu felast mögu-
leikarnir. Þó verður að segja það
að aðstaða tii vetraríþrótta er nán-
ast engin og þar þarf að gera stór-
átak. Þarna væri gott verkefni fyr-
ir bæi eins og Blönduós, Skaga-
strönd og Sauðárkrók að koma upp
alvöru aðstöðu til vetraríþrótta og
þá í tengslum við nýjan veg yfir
Víkverji skrifar
Af og til minna innlendir fram-
leiðendur á sig með sérstöku
„átaki“, þar sem menn eru hvattir
til að kaupa íslenska vöru. Minnt
er á að það sé ekki aðeins hagur
framleiðandans sjálfs heldur einnig
— og ekki síður — þeirra þúsunda
starfsmanna sem að framleiðslunni
vinna og þjóðarbúsins í heild.
Spurningin er hvort við sköpum
löndum okkar atvinnu eða erlendu
fólki.
Nokkrar verslanir hafa sýnt lofs-
verða viðleitni til að vekja athygli
í ísienskum framleiðsluvörum og
merkt vel hvar þær eru að finna, en
í öðrum ber oft lítið á þeim innan
um allt innflutta dótið.
xxx
Ekki er siður þýðingarmikið að
þeir sem að hönnun og ráðgjöf
standa gleymi ekki íslenskri fram-
leiðslu þegar þeir ákveða eða ráð-
leggja um efniskaup, t.d. við bygg-
ingar eða aðrar framkvæmdir. Þar
má t.d. nefna arkitekta og verk-
fi-æðinga. Taka má sem dæmi hita-
lögnina við Háskólabíó. Hún var
keypt erlendis frá, þótt hér á landi
væri framleitt það sem til hennar
þurfti, fyllilega samkeppnisfært að
gæðum og meira að segja mun
lægra að verði.
Oft er engu líkara en sérfræðing-
ar, sem menntaðir eru erlendis,
mæli eingöngu með því sem þeir
kynntust þar, en láti alveg undir
höfuð leggjast að kynna sér hvort
sambærileg vara sé framleidd hér
heima. Þegar verkefnin eru stór
getur yerðmætið skipt hárri fjár-
hæð. Ómæld vinna er þá flutt úr
landi. Þetta er hlutur sem menn
verða að íhuga vel.
xxx
Erlendur kunningi Víkveija dáð-
ist að hlaðna veggnum um-
hverfis þjóðarbókhlöðuna, sagði
hana vel við hæfi við slíka stofnun.
Spurði hann síðan um rauðu klæðn-
inguna á byggingunni. Þegar hon-
um var sagt að hún væri frá Japan
missti hann málið og við tók löng
þögn. Víkveiji roðnaði upp í hárs-
rætur, og frekari umræða um Þjóð-
arbókhlöðuna fór ekki fram.
Klæðning þessi kostaði ófáar
milljónirnar. Áuk peninganna og
atvinnunnar sem rann þar úr landi
er nöturlegt fyrir ísrfendinga, sem
státa af bókmenntaarfleifð sinni,
að þurfa að horfa upp á þetta aust-
urlenska yfirbragð á Þjóðarbók-
hlöðunni.
Ekki skiptir máli hvort byggingin
er fögur og stílhrein eða þunglama-
leg og ljót. Um það verða menn
áreiðanlega aldrei á einu máli, en
rauða japanska klæðningin lýsir
ekki þjóðarmetnaði. Þar hefði hann
þó gjarnan mátt birtast.
XXX
egar fólk fer í verslanir mætti
það vel hafa í huga að það
eflir eigin hag með því að kaupa
íslenska vöru — og sérfræðingar
og ráðgjafar ættu ekki síður að
minnast þess að framtíð þeirra
byggist þó nokkuð á því að fjármag-
nið sem þeir ráðstafa lendi ekki að
óþörfu í erlendar hendur. Allir hafa
hag af því að það haldist hér innan-
lands.