Morgunblaðið - 05.09.1989, Blaðsíða 2

Steinullarverksmiðj-
an á Sauðárkróki;
75tonn
af sandi
brædd fyr-
ir Japani
Steinullarverksmiðjan á
Sauðárkróki mun í október
bræða 75 tonn af sandi fyrir
japanska stórfyrirtækið Nitto
Boseki. Er sandur þessi nú á
leið til landsins með skipi frá
Japan. Um er að ræða tilrauna-
bræðslu á sandinum. ísland er
eina landið í heiminum sem
notar raforku til sandbræðsl-
unnar og er Nitto Boseki að
íhuga að koma sér upp slíkum
olhi í Japan. Tilraunabræðslan
hér er liður i því að kanna hag-
kvæmni þess.
Einar Einarsson, framkvæmda-
stjóri Steinullarverksmiðjunnar,
segir að fulltrúar frá Nitto Boseki
hafi fyrst komið hingað til lands
fyrir tveimur árum til að kynna
sér starfsemi verksmiðjunnar. Jap-
anirnir nota nú koxofn við sína
framleiðslu á steinull og glerull
en þeir eru auk þess umfangs-
miklir á sviði hvers kyns þjónustu
við byggingariðnað. Velta þessa
japanska fyrirtækis á síðasta ári
nam um 60 milljörðum íslenskra
króna.
Einar Einarsson sagðist ekki
eiga von á að Steinullarverksmiðj-
an fengi fleiri verkefni frá þessu
japanska fyrirtæki. Þó væri aldrei
að vita, því samband við japanina
væri til staðar eftir þetta verk-
efni. Bræðslan á þessum 75 tonn-
um sands mun taka Steinullar-
verksmiðjuna þrjá daga og munu
fjórir fulltrúar frá Nitto Boseki
fylgjast með verkinu.
Japanski sandurinn sem hingað
kemur hefur svipað efnainnihald
og sá sem Steinullarverksmiðjan
notar og fær frá Borgarsandi.
Hann er þó aðeins öðruvísi á lit-
inn, gráleitur í stað þess að vera
dökkur.
Einar segir að rafbræðsluofnar
í steinullarframleiðslu hafi tvennt
fram yfir koxofnana. í fyrsta lagi
séu gæði ullarinnar meiri og í öðru
lagi sé mun minni mengun af
þeirra völdum.
INNLENT
Mörg lögregluembætti
nálgast aukavinnustopp
YFIRVINNUKVÓTI þessa árs er nú því sem næst uppurinn hjá
mörgum lögregluembættum á landinu. Eftir fyrstu sjö mánuði
ársins var ástandið verst í Austurlandskjördæmi þar sem öll
embættin voru að heita búin með sinn kvóta. A nokkrum stöðum
á landinu er ástand þó gott hvað þetta varðar.
Eftir sjö mánuði ættu embætti
að jafnaði að vera búin með 58%
af árskvótanum, að sögn Hjalta
Zóphaníassonar, skrifstofustjóra
hjá dómsmálaráðuneytinu, en að
meðaltali eru embættin komin 7,4%
fram yfir það. Innan 58% mark-
anna voru Dalasýsla, Strandasýsla,
Sauðárkrókur, Akureyri og Kópa-
vogur en þar voru aðeins 45% árs-
kvótans búin. Nálægt áætlun voru
Hafnarfjörður, Reykjavík, Snæ-
fellsnes og ísafjörður. Mörg emb-
ætti voru búin með á bilinu 65-80%
kvótans en verst var ástand í eftir-
töldum umdæmum: V-Skaftafells-
sýslu, þar sem 84% voru búin;
Borgarnesi, þar sem 85% voru bú^
in; Olafsfirði voru 86% búin; í N-
Múlasýslu, höfðu 96% áætíaðrar
ársaukavinnu verið unnin í júlílok;
99% á Neskaupstað; 96% í S-
Múlasýslu og 95% í A-Skaftafells-
sýslu.
Að sögn Hjalta Zóphaníassonar
geta ýmsar ástæður legið að baki
framúrakstri úr áætlunum. Oft
væri um að ræða litlar einingar,
þar sem einn eða tveir lögreglu-
menn væru og ynnu ekki á sólar-
hringsvöktum. Þá þyrfti lítið út af
að bera til að allar áætlanir röskuð-
ust. Svo væri til dæmis um S-
Múlasýslu, þar sem kaupa hefði
þurft aukavinnu í um það bil mán-
uð til að gæta gæsluvarðhalds-
fanga, sem grunaður var um
íkveikju. Það hefði nægt til að
kippa stoðum undan áætlunum.
Hann sagði ljóst að aukaíjárveit-
ingar yrðu ekki veittar nema að
tilstuðlan Alþingis. „Almennt virð-
ast menn átta sig á því að það sé
úr minna að spila og það sé minni
aukavinna. Þó hefur á stöku stað
ekki tekist að ná tökum á þessu.
Það er alltaf verra í fámenninu ef
ekki er beitt stífri aðhaldsstjórn."
Aðspurður sagði Hjalti að hluti
vandamálsins lægi í því að íjárveit-
ingatillögur embætta hefðu, í ráðu-
neyti eða á alþingi, verið lækkaðar
mun meira en raunveruleg þörf
hefði verið fyrir, jafnvel þótt ný
verkefni hefðu bæst við. Slíku hefði
verið til að dreifa á Neskaupstað
þar sem tveir veitingastaðir og
áfengisútsala hefðu tekið til starfa
á árinu, hleypt fjöri í næturlíf og
þar með aukið álag á lögreglu utan
venjulegs vaktatíma.
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 5. SEPTEMBER 1989
Morgunblaðid/Rúnar Þór
Valdimar Pétursson og Jóhann Pétur Sveinsson leggja upp í ferðina frá Akureyri
til Reykavíkur.
Morgunblaðið/Bjami
Borgarstjórinn klemmdi fingur í dyrum, en
sagði klaufaskap sínum ekki síður um að kenna
en þröngum dyrum.
Á hjólastólum frá Akureyri til Reykjavikur
Borgarstjórinn daglangt í hjólastól til að vekja athygli á aðbúnaði fatlaðra
„ÞETTA leggst bara vel í mig,“ sagði Valdimar Pétursson í sam-
tali við Morgunblaðið áður en hann lagði af stað akandi suður
til Reylqavíkur í hjólastól. Ferðin hófst kl. 14.00 á sunnudag frá
Ráðhústorgi á Akureyri. Með Valdimar í för eru Jóhann Pétur
Sveinsson formaður Sjálfsbjargar, Gunnar Sigurjónsson og Bald-
ur Guðnason, auk fylgdarliðs. Aætlað er að ferðinni ljúki á Lækj-
artorgi á föstudag.
Ferðin er farin til að vekja at-
hygli á landssöfnun Sjálfsbjargar,
en m.a. er það fé sem safnast ætl-
að til að ljúka framkvæmdum við
Hátún 12 þar sem eftir er að setja
upp brunavamarkerfi. I því sam-
bandi vildi Valdimar gjaman að
fram kæmi, að einn þriðji hluti íbúa
hússins væri fólk af höfuðborgar-
svæðinu, en aðrir kæmu af lands-
byggðinni.
Davíð Oddsson, borgarstjóri,
lagði Sjálfsbjörg lið í gær og eyddi
vinnudeginum í hjólastól, til að
vekja athygli á aðbúnaði fatlaðra*
„Þetta hefur verið fróðlegur dag-
ur,“ sagði hann í gærkvöldi. „Það
var ánægjulegt að fínna af eigin
raun að þeir sem em bundnir við
hjólastól geta stundað ýmsa vinnu.
Hins vegar rak ég mig á það, að
fatlaðir mæta ýmsum hindrunum,
sem væri flestum hægt að ryðja
úr vegi.“
Davíð sagði að erfitt hefði verið
að fara um á hjólastól á borgar-
stjórnarskrifstofunum. „Vandinn
fólst í tröppum og þröskuldum og
þar að auki er engin salernisað-
staða fyrir fólk í hjólastólum. í
ráðhúsinu, sem nú er í byggingu,
er hins vegar hugsað fyrir þörfum
fatlaðra, líkt og í flestum nýjum
byggingum. Ég vona að augu mín
hafí opnast fyrir vanda fatlaðra og
ef augu annarra hafa einnig opn-
ast þá er tilganginum með þessum
vinnudegi mínum náð,“ sagði borg-
arstjóri.
Nokkrir bátar með 400
600 tonna kvóta í boði
- segir Reynir Finnbogason stj órnarformaður Stapa á Patreksfírði
„VIÐ ERUM aðallega að leita að 100 til 200 tonna bátum með 400
til 600 tonna kvóta á verðbilinu 40 til 130 milljónir króna og 4 til
6 slíkir eru í boði,“ sagði Reynir Finnbogason, stjórnarformaður
Stapa á Patrekslírði, í samtali við Morgunblaðið. Hlutafélagið Stap-
ar er einnig að athuga hvort mögulegt sé að kaupa Þrym aftur til
Patreksfjarðar af Byggðastofnun en félagið var stofhað í sumar til
að halda Sigurey BA og Þrym BA á Patreksfirði. „Stofiifé Stapa var
1,2 milljónir en við höfúm loforð fyrir 85 milljóna hlutafé hér á staðn-
um,“ sagði Reynir.
Reynir Finnbogason sagði að
einnig væri hugsanlegt að Stapar
keyptu 50 tonna yfírbyggðan stálbát
með 500 tonna kvóta fyrir 75 milljón-
ir króna eða Árna á Bakka ÞH frá
Kópaskeri, sem er 230 tonn. „Við
höfum mestan áhuga á að kaupa
línubát en helmingur af afla þeirra
í nóvember til febrúar er utan kvóta.
Þrymur hefur tæplega 500 tonna
þorskkvóta, um 70 tonna rækjukvóta
og er ftjáls í öðrum tegundum," sagði
Reynir.
Brynjar ívarsson hjá skipasölunni
Bátum og búnaði sagðist vera með
Qóra 50 til 100 tonna báta á sölu-
skrá og þeir væru með kvóta. Bátar
yfír 100 tonnum seldust hins vegar
strax. „Bátasalan virðist vera að
glæðast eitthvað núna,“ sagði Brynj-
ar. Hann sagði að verð á bátum og
„varanlegum" kvóta hefði hins vegar
ekki hækkað síðan í fyrra. Verð á
„varanlegum" kvóta væri 25 til 30%
yfir matsverði viðkomandi báts.
Árskvótinn hefði hins vegar hækkað
um helming síðan í fyrra og hann
kostaði nú 17 til 20 krónur fyrir kíló-
ið.
Brynjar sagði að 50 tonna trébát-
ar með kvóta kosti 23 til 28 milljón-
ir króna en matsverð þeirra sé ekki
nema 16 til 20 milljónir. Sjötíu tonna
trébátar kosti hins vegar 28 til 32
milljónir. Hann sagði að menn fjár-
mögnuðu kaup á bátum meðal ann-
ars með því að selja minni báta en
þá sem þeir keyptu. Kaupendur
þyrftu að hafa 8 til 10 milljóna króna
eigið fé við undirskrift kaupsamnings
ef þeir ætluðu að kaupa 150 tonna
bát sem kostaði 70 til 80 milljónir
en 3 til 6 milljónir ef fest væru kaup
á 70 til 100 tonna báti, sem kostaði
25 til 30 milljónir.
„Menn þurfa síðan að borga 30%
af kaupverðinu á árinu. Afganginn
fá þeir lánaðan hjá seljanda eða
banka en það hvíla hins vegar oft
Fiskveiðasjóðs- og Byggðasjóðslán á
skipunum. Menn semja um að greiða
bátana á 5 til 8 árum og 8 til 10
árum ef um er að ræða báta sem
kosta yfir 100 milljónir. “
Brynjar sagði að ekki væru hrak-
farir hjá öllum í útgerðinni. „Maður
hefur séð 30 milljóna króna báta í
sölu og það hvílir ekki króna á þeim.
Aðra báta hefur maður séð á 120
til 130 milljónir sem sáralítið hvílir
á,“ sagði Brynjar. Hann sagði að
sumir segðu að kvótakerfið hefði
sprengt upp verð á bátum. „Það var
enginn kvótaslagur kominn til greina
árið 1982, þegar ég seldi 70 tonna
bát fyrir 7 milljónir en hann var
metinn á um 3,5 milljónir," sagði
Brynjar ívarsson.