Morgunblaðið - 05.09.1989, Blaðsíða 48

Morgunblaðið - 05.09.1989, Blaðsíða 48
‘48 MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 5, SEPTEMBER 1989 Minning: Marta F. Bjömsdóttir frá Vestmannaeyjum Fædd 15. nóvember 1926 Dáin 24. ágúst 1989 Okkur frændsystkinin langar til að minnast ömmu okkar elskulegr- ar, Mörtu Björnsdóttur, í fáeinum orðum. Við börnin eigum öll yndislegar minningar úr Eyjum þar sem amma bjó mestan hluta ævi okkar. Oft sátum við saman við eldhúsborðið á Túngötunni og spiluðum „rakka“ eða „yatzy“ við ömmu. Þótt amma væri iðulega þjáð af bakverkjum, lét hún það aldrei bitna á okkur krökkunum, heldur var hún ávallt þolinmóð við okkur þótt við gerðum mörg prakkarastrikin. Við munum aldrei gleyma henni ömmu okkar góðu, sem gafst aldrei upp þótt á móti blési og reyndist okkur alltaf vel þar til yfir lauk. Daði, Eir, Hlín og Vin. Hún Marta Björnsdóttir var að vestan, fædd á ísafirði þann 15. nóvember 1926 og hefði því orðið 63 ára á þessu ári. Um þrítugt flutti hún til Vestmannaeyja og átti heima þar allt fram á síðasta ár, en þá flutti hún ásamt eigin- manni sínum, Magnúsi H. Magnús- syni fyrrum bæjarstjóra í Vest- mannaeyjum, suðurtil Reykjavíkur. Ég kynntist Mörtu fyrst árið 1973, en þá voru erfiðir tímar fyrir Eyjamenn. Eiginmaður Mörtu, Magnús, var þá bæjarstjóri þar og Marta stóð fast við hlið hans og veitti honum þann góða stuðning sem henni var einni lagið. Þá um sumarið var tæplega þúsund böm- um úr Vestmannaeyjum boðið til Noregs í sumardvöl og átti norski Rauði krossinn stóran þátt í því. Vegna þessa var þeim hjónum Mörtu og Magnúsi boðið að sjá hvemig aðbúnaður var og fengum við Arnþór bróðir minn að fljóta með sem fréttamenn, en við sáum um frétta- og upplýsingaþátt (Eyjapistil) hjá Ríkisútvarpinu fyrir Vestmanneyinga sem vom í dreif- ingunni eins og það var kallað í Gosinu. Þessi Noregsferð verður mér ævinlega ógleymanleg fyrir þær móttökur sem við fengum hjá gest- gjöfum okkar. Þar kynntist ég Mörtu og fann hvaða mann hún hafði að geyma. Leiðir okkar lágu stundum sam- an eftir það og éinkanlega eftir að þær Herdís kona mín og Helga Bryndís dóttir þeirra Magnúsar og Mörtu hófu samstarf í tónlist. Marta fylgdist með því samstarfi ‘af lífi og sál og hvatti þær stöllur óspart. Það duldist engum sem Mörtu þekktu að hún gekk ekki heil til skógar. Hún þjáðist af þmlátum bakverk og í lok síðasta árs kom í ljós að hún bar illkynja krabbamein sem leiddi hana til dauða þann 24. ágúst sl. Ég heyrði Mörtu aldrei kvarta vegna veikinda sinna en hún ræddi um þau sem ofur eðlilegan hlut, eins og þau væm vandamál sem þyrfti að sigrast á. Þetta æðmleysi hennar snart mig og ég bar djúpa virðingu fyrir henni. Marta átti einnig ákaflega létt meðað skemmta öðm fólki og var hrókur alls fagnaðar. En hún átti það til að vera mjög ákveðin og lúrði ekki á meiningu sinni, ef henni þótti ástæða til. Með þessum orðum langar mig að þakka fyrir að hafa fengið að kynnast manneskju eins og Mörtu. Hún verður mér ætíð ímynd æðra- leysis, glaðværðar og trausts. Gísli Helgason Við getum hvorki lengt líf okkar né breikkað það. Við getum aðeins dýpkað það. Þegar við minnumst Mörtu Björnsdóttur, sem fallin er frá langt fyrir aldur fram, kemur okkur fyrst í hug hversu hjartahlý og einlæg hún var. Marta var ein þéirra kvenna sem fannst sjálfsagt að helga heimili, bömum og eigin- manni starfskrafta sína. Enda var það svo að hún stóð traust og óhagganleg við hlið manns síns í annasömu starfi hans, hvort heldur var þegar hann var bæjarstjóri í Vestmannaeyjum á miklum um- brotatímum, þegar jarðeldarnir gei- suðu 1973, eða sem símstöðvar- stjóri, þingmaður eða ráðherra. Hlýtur hin góða skapgerð Mörtu oft að hafa komið sér vel, því hún var þrátt fyrir langvarandi veik- indi, alla tíð uppörvandi og mikill baráttumaður fyrir framgangi jafn- aðarstefnunnar. Kyrrðin er ekki á tindum fjall- anna, hávaðinn er ekki á torgum borganna. Hvort tveggja er í hjört- um mannanna. Marta var eðlisgreind og svo vel máli farin að hún gat í stuttri meitl- aðri setningu, lýst málefni á ljósan og myndrænan hátt. Við Alþýðuflokksfólk í Vest- mannaeyjum söknum nú góðs fé- laga, og hugur okkar allra dvelur hjá vini okkar Magnúsi á þessum erfiða tíma. Hann hefur ekki ein- ungis misst eiginkonu heldur líka sinn besta vin. Fjölskyldunni allri vottum við okkar dýpstu samúð. Kristjana Þorfínnsdóttir, Sólveig Adolfedóttir og Elín Alma Arthúrsdóttir Sumir kveðja, og síðan ekki sðguna meir - Aðrir með söng, er aldrei deyr. (Þorsteinn Valdimarsson) Þessar línur úr ljóði Þorsteins Valdimarssonar „Ingi Lár“ gætu eflaust verið grafskrift margra ljóð- og tónelskra íslendinga. Á þessari stundu finnst mér eins og þær hafi verið ortar til minning- ar um Mörtu Bjömsdóttur, vin minn, félaga og samheija í nær þijá áratugi, sem ég kveð nú hinstu kveðju. Að hafa átt Mörtu og Magnús eiginmann hennar að nánum vinum öll þessi ár er dýrmætara en hægt er að tjá í fátæklegum orðum. Allan þennan tíma hef ég verið þiggjandinn. Þegið hlýju, um- hyggju, uppörvun og vináttu, en gefið svo grátlega lítið í staðinn. Það má með sanni segja að Marta hafi kvatt okkur vini sína og fjöl- skyldu með „söng, er aldrei deyr“. Að fylgjast með baráttu hennar við dauðamein síðustu mánuðina og vikumar, óbilandi kjark og æðmleysi og finna sömu umhyggj- una og hlýjuna og venjulega streyma frá henni í orðum og við- móti er „söngur, er aldrei deyr“. Marta Bjömsdóttir fæddist á ísafírði 15. nóvember 1926 dóttir hjónanna Ingveldar Hermannsdótt- ur og Björns Björnssonar, verk- stjóra. Hún var yngst fímm systkina en þau em Guðrún Elísabet, Herdís, Ólafur og Hermann. Hún gekk í skóla á ísafírði og lauk gagnfræðaprófi frá Gagn- fræðaskóla ísafjarðar. Að prófi loknu hóf hún störf hjá Pósti og síma á Borðeyri en fór síðan aftur til ísafjarðar og lauk prófi frá Hús- mæðraskólanum Ósk. Síðar fluttist hún til Reykjavíkur og hóf störf hjá Pósti og síma. Þar kynntist hún eftirlifandi eiginmanni sínum Magnúsi H. Magnússyni sem einnig starfaði hjá Pósti og síma og gengu þau í hjónaband 23. nóv- ember 1951. Marta og Magnús reistu heimili í Reykjavík en árið 1956 fluttust þau til Vestmannaeyja þar sem Magnús tók við stöðvarstjórn Pósts og síma. Upp frá því urðu þau bæði áber- andi í bæjarlífinu, hann á sviði bæjarmála og landsmála sem bæj- arfulltrúi, bæjarstjóri, þingmaður og ráðherra en Marta einn af burð- arásunum í starfí Leikfélags Vest- mannaeyja. í starfinu hjá leikfélaginu komu vel í ljós listrænir hæfileikar henn- ar, sem hún flíkaði þó ekki daglega. Fyrir utan ágæta leiklistarhæfi- leika var hún afar tónnæm, hafði yndi af góðri tónlist og lék gjarnan sjálf undir söng í góðra vina hópi. Hún hafði yndi af lestri bóka, las allt miili himins og jarðar og var hafsjór af fróðleik um ólíkustu hluti. Þau Marta og Magnús reistu sér hús á Túngötu 3 í Vestmannaeyjum og í Vestmannaeyjum ólust böm þeirra fjögur upp til fullorðinsára, en þau era: Sigríður meinatæknir, Páll fréttastjóri, Björn Ingi tölvun- arfræðingur og Helga Bryndís píanóleikari. Fyrir um það bil ári var ljóst að Marta var með krabbamein. Með óbilandi skapstyrk og traustum stuðningi ljölskyldu og vina hóf hún baráttu fyrir lífí sínu, baráttu sem lauk aðfaranótt hins 24. ágústs, einhvers fegursta dags þessa sunn- lenska sumars. Þannig, eins og þessi heiðríki og fagri dagur, geymist minningin um Mörtu Bjömsdóttur í huga okkar sem áttum hana fyrir vin. Elsku Magnús, ég bið Guð að styrkja þig, fjölskyldu þína og alla ástvini í sorg ykkar. Það er huggun harmi gegn að kvatt var með söng, er aldrei deyr. Reynir Guðsteinsson SVIPMYNDIR ÚR BORGINNI/ólafur ormsson Að lifa með sólinni Eftir allt sólarleysið á suðvestur- homi landsins í sumar sem fróðir menn telja sólarminnsta sumar síðan 1913, í beinu framhaldi af snjóþyngsta vetri í manna minnum, má ætla að þeir sem búa hér á höfuðborgarsvæðinu telji sig eiga inni þó ekki væri nema eins og þijá, íjóra sólardaga þar til suma- rið er á enda, sem sumir vilja reynd- ar meina að hafi aldrei komið hér sunnanlands. Það sá til sólar mánudaginn 24. júlí og upp úr hádegi var samfellt sólskin og það sem eftir var dags- ins og héldu ýmsir upp á tilefnið með hátíðarhöldum. Sölumaður frá bókaforlaginu Svörtu á hvítu, dökkhærður piltur á að giska um þrítugt hélt upp á daginn með því að ganga í hús og bjóða ritsafn Jónasar Hallgrímssonar með afar góðum kjömm. Hann hringdi dyra- bjöllunni á heimili mínu og bauð ritsafnið. Það var einmitt um það leyti þegar sólargeislarnir vom að bijóta sér leið í gegnum skýjaþykk- nið og eftir allt sólarleysið auðvitað tilvalið að eignast verk þess skálds sem fegurst hefur ort á íslenska tungu um sólskinið, blómin, fugl- ana, náttúmna og svo líka það að auðvitað ber að styðja þetta lofs- verða framtak bókaforlagsins með því að láta verða af því að eignast í íjómm bindum allt það sem Jónas ritaði um sína daga. Ég var rétt að byija að opna fyrsta bindið, og sölumaðurinn horfínn þegar síminn hringdi. Það var sólskin í Breiðholtinu. Vem- harður Linnet í símanum og bauð í kjúkling og tilheyrandi, græn- meti, sósur og maís, ásamt desert og dönskum bjór og sagði sólina vera á svölunum síðar um kvöldið og við gætum jafnvel fangað hana um leið og við hlustuðum á Lester Young fara á kostum á saxófóninn. Slíkt boð lætur ekki sólskinsbarn fram hjá sér fara. Ég var ekki fyrr kominn út á Rauðarárstíg að leigubíll ók upp að mér og þar var kominn Baldur á BSR, númer 140 á stöðinni. Vildi endilega aka mér upp í Breiðholt, og ég þáði boðið, því engan leigubflstjóra veit ég skemmtilegri en Baldur. Hann sat í fyrstu sallarólegur við stýrið og spurði tíðinda af selskapsdömum. Enginn vindill í munni, ekki einu sinni kveikt i stubbi. Baldur strauk hökutoppinn, brosti og gerði að gamni sínu. Kvað stundina dýr- mæta, loks komin sól og eins og annar heimur þegar skýjaþykknið væri ekki lengur á himni. Hann getur aldrei stillt sig, þurfti auðvit- að að gagnfyna stjórnmálamenn- ina. Tók þá fyrir eftir starfrófsröð frá A til 0 og gagnrýndi miskunn- arlaust og aðeins Jóhanna Sigurð- ardóttir fékk góða einkunn og vinstri stjórn Steingríms Her- mannssonar sú versta í manna minnum. Ég fylgdist nú aðallega með sólinni og hafði meiri áhyggjur af því hvort hún ætlaði nokkuð að svíkja okkur. Nei, hún var í !óð- réttri stöðu beint yfír Vesturberg- inu. Við fjölbýlishús í Vesturbergi númer níutíu og átta var grill- veisla. Ungviði og eldra fólk sam- einaðist í fögnuði yfir þessum bless- aða sólskinsdegi. Húsráðendur komnir með svuntur um mjaðmir og þama voru pylsur og kjöt á teini og pósturinn með gluggaums- lögin jafnvel boðinn velkominn. Vetnharður svaraði dyrabjöllunni þegar ég hringdi. Var með tvo snill- inga í símanum, fyrst Leland Bell, bandarískan myndlistamann sem dvelst hér á landi þessa dagana og síðan Cab Kaye, jazzpíanistann, sem leikur á Hótel Borg fyrir mat- argesti og hinn almenna borgara. Bjóst eiginlega við því að síðan kæmi röðin að Miels Davís eða Lionel Hampton í beinu símasam- bandi frá meginlandi .Evrópu eða Ameríku. Þá lagði Vemharður allt í einu á símtólið, bauð mig velkominn og kjúklingurinn á sínum stað og sest að snæðingi, og mikið rétt sólin nánast á svölunum eins og gert var ráð fyrir þegar hann hringdi. Kvöldið leið yfir dýrindis réttum, góðum jazz og sólin yfir um og allt í kring. Og hún var einnig ekki langt undan þegar við vorum komnir niður í miðborg Reykjavík- ur síðar um kvöldið. Tveir miðaldra menn, sem gátu ekki hætt að dá- sema sólina. Eins og unglömb. að vori sem kunna sér ekki læti og inni á Kaffí-Strætó, á horni Lækj- argötu og Austurstrætis, við glym- skrattann, nánast gengnir í barn- dóm. Ég að reyna að töfra fram Paul McCartney úr tækjunum sem reyndust biluð þegar Vernharður var sestur til borðs með tveim blómarósum um tvítugt. Og heim- spekilegar umræður um lífið og tilvemna á meðan sólin var að setj- ast við sjóndeildarhringinn og lifað í voninni um að sólin kæmi upp að morgni og svo var hún í rúðum stjórnarráðsins og ungu stúlkurnar nánast að stíga sín fyrstu skref á hjónabandsmarkaðinum á meðan við félagarnir em varla taldir þar lengur gjaldgengir enda af 68- kynslóðinni og sú kynslóð fær fall- einkunnir í Velvakanda einu sinni til tvisvar í viku. Samt áttum við ef til vill einhveija möguleika þarna á Kaffi-Strætó því þar má sjá full- trúa ýmsra aldurshópa og lengi von og þá sérstaklega þegar sólin minnir á sig. Svo er það tilveran þegar rignir. Það var einhvem tímann seint í júnímánuði að ég hitti á fómum vegi góðan vin, Jóhann Þórhalls- son, verkamann sem er tæplega fertugur og er nú búsettur í Nes- kaupstað þar sem menn trúa enn á Lúðvík Jósepsson og einhveijir að því talið er á sósíalismann. Ekki veit ég á hvað hann Jóhann Þór- hallsson trúir, kannski fyrst og fremst á sjálfan sig, eða veðurspár veðurstofunnar. Hann hefur unnið hér og þar við hitt og þetta á liðn- um árum og er nú sestur að í Nes- kaupstað og vinnur hjá Síldarút- gerðinni. Við hittumst í úrhellis- rigningu á Rauðarárstígnum. Þann daginn voru helst á ferli erlendir ferðamenn, Reykvíkingar sem hlupu á milli húsa vom þannig á svipinn að þeir hafa sennilega talið dómsdag fram undan. Það var eng- in gleði í þeim andlitum. Jóhann Þórhallsson kunni aftur svona ljóm- andi vel við sig í rigningunni enda ef til vill ýmsu vanur úr Austfjarða- þokunni. Hann taldi Reykvíkinga bara ekki kunna að lifa með rign- ingunni, það væri viss þolinmæði sem lærðist á langri ævi og margt vitlausara hefur nú oltið upp úr mönnum. Rigningarveður dag eftir dag getur farið í skapið á fólki. Ég kom inn í matvömverslun um daginn þegar rigndi í sjötugasta og sjöunda sinn síðan í maí og þar var maður á að giska rúmlega fer- tugur að kvarta yfír stöðugri rign- ingu. „Ef þessi andskoti heldur áfram mikið lengur þá er ég fluttur úr landi til Svíþjóðar," sagði hann. „Og þar er mér sagt að stytti aldrei upp. Fékk nýlega bréf frá skyldfólki sem býr þar, og eilíf rign- ing stóð í bréfínu," sagði kaup- maðurinn sem afgreiddi. „Jæja. Ég réð mig í garðrækt, skrúðgarðsvinnu í sumar og það styttir bara ekki upp. Ætlar þetta engan endi að taka?“ spurði maður- inn og tíndi vonsvikinn nokkra tóm- ata ofan í poka ...
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.