Morgunblaðið - 03.12.1989, Blaðsíða 27

27
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR &jnn1ud^guk s!
DESEMBER 1989
Minning:
Þorsteinn Jóns-
son, Bjamarstöðum
Þorsteinn Jónsson var fæddur á
Bjamarstöðum 1. maí 1901. Sonur
hjónanna Jóns Marteinssonar og
Vigdísar Jónsdóttur, er bjuggu á
Bjarnarstöðum frá 1897 til æviloka.
Þorsteinn var þriðji elstur níu systk-
ina. Hin voru drengur, fæddur 3.
júlí 1898, lést fimm daga, Jón bóndi
á Bjarnarstöðum, f. 4. október
1899; Friðrika, er'bjó með bræðrum
sínum (og systrum) á Bjarnarstöð-
um, f. 5. september 1902, dáin 16.
júlí 1989; Marteinn, f. 3. febrúar
1904, dáinn 11. janúar 1935;
Kristín, f. 16. marz 1908, giftist
Jóni Tryggvasyni bónda á Einbúa,
þau fluttu árið 1956 í Möðruvelli í
Saurbæjarhreppi; Jón er látinn en
Kristín býr á Akureyri; Gústaf, f.
20. ágúst 1910, dáinn 28. júlí 1969,
kvæntist Jónínu Guðrúpu Egils-
dóttur frá Reykjahjáleigu í Ölfusi,
þau bjuggu á Bjarnarstöðum til
1959 að þau byggðu nýbýlið Rauða-
fell í sama túni; Þuríður og María,
tvíburar, fæddar 2. ágúst 1915, búa
enn heima á Bjamarstöðum. For-
eldrar hans tóku einnig tvö fóstur-
böm, Yngva Marinó Gunnarsson,
f. 23. júní 1915, er kvæntist Ást-
heiði Fjólu Guðmundsdóttur frá
Akureyri, þau skildu, Yngvi er nú
búsettur í Garðabæ; og Hjördísi
Kristjánsdóttur, f. 28. febrúar
1930, sem gift er Sigurgeir Sigurð-
arsyni bónda á Lundarbrekku.
Þorsteinn var mjög lítið í skóla,
nokkra mánuði í barnaskóla hér
heima í Bárðardal og einn vetrar-
part í „Þinghússkólanum" á Breiðu-
mýri, þar var þá skólastjóri Guð-
mundur Ólafsson frá Sörlastöðum,
síðar lengi kennari á Laugarvatni.
í æsku og á uppvaxtarárum Þor-
steins kom kaupafólk sunnan af
landi til starfa í Bárðardal. Gft vitn-
aði hann í þau kynni. Þannig stækk-
aði sjóndeildarhringurinn á þeim
tíma. I
Byggingar og ræktun áttu öflug-
an liðsmann þar sem Þorsteinn var.
Hann vann við byggingu íbúðarhúss
í Kaupangi vorið 1921. Undir hand-
leiðslu Jónasar Snæbjörnssonar,
sem síðar varð þekktur brúarsmið-
ur, og veturinn 1929-1930 vann
hann við múrverk á Akureyri. Þetta
var hans framhaldsskóli. Alla aðra
tíma var hann heima á Bjamarstöð-
um, vann þar og nam í skóla lífsins.
Hin fornu byggingarefni voru
ekki góð á Bjarnarstöðum, torfið
mjög sandborið og grjótið rúnnað,
svo fátt var um góð grip. Hver
kynslóð hafði þurft að byggja yfir
sig, en nú var sement að byija að
flytjast til landsins og hillti undir
varanlegri byggingar.
Hafín var bygging íbúðarhúss á
Bjarnarstöðum 1923 úr stein-
steypu, enn er búið í húsinu, það
hefur ekki bilað og staðist kröfur
tímans nokkuð vel. Byggt var við
húsið árið 1969, eldhús og snyrting
sem áður vom í kjallara. Fjós fyrir
5 kýr, hesthús fyrir sjö hross og
fjárhús fyrir 100 kindur ásamt við-
eigandi heygeymslum voru byggð
upp á ámnum fyrir og um 1930,
en svo þrengdi heimskreppan að,
að Bjamarstaðabændur endur-
byggðu þá gömul fjárhús úr torfi
og gijóti og ekki var hafist handa
á ný fyrr en eftir stríð. Árið 1945
var byggð kartöflugeymsla, steypt
í hólf og gólf, falin í hól, kemst þar
hvorki að frost né mýs. Vorið 1947
var byggð hlaða á gmnni sem frá
var horfið í kreppunni, fjárhús fyrir
50 kindur og hesthús fyrir 5 hesta
voru byggð við hlöðuna árið 1953.
Sumarið 1950 var gamla fjósið og
hesthúsið rifið og byggt nýtt 12
kúa fjós á sama stað á gamla haug-
StdIQ
,ynr
ÍÖ - --------— steinsteypu.
™ meðfæri'leglr
viðhaldsiitiir.
Avalll lyrirHggjandl. / ■
Góó vaiahlutaþjónusta.
l>. ÞQBGRlMSSON & C0 Ármula 29. simi 38640
FTIIILISGJIIOI: GÚLFSllPIVÍliR • RIPPH ►JOTflt - IJELN
• SIETPOSiGIR - IIKIUELII - SiGillLfel - VtlM IrwItillU.

húsinu og við hlöðuna. Geymsluskúr
var byggður á kreppuárunum, 50
fermetrar, hann var stækkaður um
helming árið 1960. Árið 1956 var
byggð 600 hesta hlaða og við hana
200 kinda fjárhús 1967. Reykhús
úr hlöðnum steini var byggt árið
1975, varanlegt hús með ábúendum
í Rauðafelli.
Þegar faðir Þorsteins hóf búskap
á Bjarnarstöðum heijaði uppblástur
mjög á lönd jarðarinnar, meðal ann-
ars var túnið í hættu. Það tókst að
bjarga því, en svo var lífsbaráttan
hörð að dæmi voru þess að heyskap-
ur var sóttur suður j íshól, eyðibýli
við suðvesturhorn íshólsvatns, og
austur í Krákárbakka, eyðibýli suð-
ur af Mývatnssveit. En ræktunar-
starfið var hafíð og nú er allur hey-
skapur tekinn af ræktuðu landi.
Brotin hafa verið rofabörð og ræst-
ar fram mýrar. Túnin á Bjarnar-
stöðum og í Rauðafelli eru nú á
milli 50 og 60 ha. sem í upphafi
aldar gáfu eitt kýrfóður.
Þorsteinn hafði mikla trú á stein-
steypu, steypti hann glugga í útihús
sem dugað hafa vel. Einnig steypti
hann girðingarstaura sem staðið
hafa í yfir 50 ár og ekki bilað nema
þeir hafi orðið fyrir áföllum.
Sandgræðslugirðing var byggð á
Bjarnarstöðum um 1930 er hún
löngu uppgróin. Fyrir nokkrum
árum girti hann stóra girðingu á
melunum ofan við Bjarnarstaði sem
hann hafði mikinn hug á að græða
upp. Einn sinn síðasta dag ræddi
hann við Þorstein Tómasson,
Tryggvasonar frá Engidal, um
sterkar jurtir til uppgræðslu. Hann
hafði um árabii reynt að hlúa að
lúpínu en náði ekki þar þeim ár-
angri, sem hann vænti, vildi því
leita annarra sterkari plantna.
Þegar Bjarni Runólfsson frá
Hólmi í Landbroti fór. um sveitir
og virkjaði bæjarlækina kom hann
við á Bjamarstöðum. Aðstæður þar
voru ekki ákjósanlegar, tveir staðir
komu til greina, lítil lind sem mest
gat gefið 2 kw og að taka kvísl úr
Svartá, þar var fallið mjög lítið, eða
2-3 metrar, en meiri möguleikar til
orkuvinnslu. Ráðist var í virkjun
árið 1929 við Svartána. Rafstöð
gengur enn á Bjarnarstöðum, hún
hefur tvisvar vérið endurbyggð,
síðast 1965, og skilar nú um 20
kw. Miklir örðugleikar voru á
rekstri stöðvarinnar fyrstu 20-30
árin, vegna ís- og krapatruflana,
en reynslan kenndi mönnum að
sigrast á þeim og nú gengur stöðin
vel.
Vörubíll var keyptur í Bjarnar-
staði 1929. Ók Marteinn bróðir
Þorsteins honum, sá bíll var seldur
og Marteinn andaðist í blóma
lífsins. Aftur var keyptur bíll 1935,
ók Þorsteinn honum. Fáir bílar voru
til á þessum áram og bílstjórarnir
voru tengiliðir milli sveitarinnar og
fólksins í þéttbýlinu. Margir þurftu
að flytja og margir að fá far með
„pela“ en svo var bíllinn nefndur.
Hann var af Opel gerð með tvöföldu
húsi. Þorsteinn átti og ók bíl án
verulegra áfalla til 87 ára aldurs.
Þorsteinn var mjög virkur í fé-
lagsmálum. Hann var formaður
Búnaðarfélags Bárðdæla frá 1932-
1972, beitti sér þar fyrir stofnun
Ræktunarsambandsins Þorgeirs-
garðs og var lengi stjórnarformaður
þess. Hann sat í sveitarstjórn eitt
kjörtímabil og kom einnig þar inn
sem varamaður. Hann var í sýslu-
nefnd um árabil. Hann starfaði
mikið með Ungmennafélaginu Ein-
ingunni og var heiðursfélagi. Hann
var deildarstjóri Bárðdæladeildar
Kaupfélags Eyfírðinga lengi, var
meðal annars þar á vettvangi með
Vilhjálmi Þór. Fiskirækt og fisk-
vegagerð í Svartá og Skjálfanda-
fljóti vora meðal hans hugsjóna-
mála. Hann sat lengi í stjórn Veiði-
félagsins, voru honum mikil von-
brigði hversu litlum árangri tókst
að ná þar. Mætti hann einn örfárra
á aðalfundum þess síðast liðið vor.
Þorsteinn stóð fyrir byggingu
Þinghússins í Sandvík árið 1927
með Hermanni Guðnasyni á Hvarfi
og var í Byggingarnefnd Barna-
skóla Bárðdæla sem byggður var
árin 1958-1962. Hann varí sóknar-
nefnd Lundarbrekkukirkju í mörg
ár og vann að viðhaidi og endurbót-
t
Elskuleg eiginkona mín, móðir, tengdamóðir, amma og lang-
amma,
INGIBJÖRG INGIMUNDARDÓTTIR,
Gullteig 12,
sem lést í Borgarspítalanum að morgni 26. nóvember verður jarð-
sungin miðvikudaginn 6. desember kl. 13.30 frá Laugarneskirkju.
Sigurður Sveinbjörnsson,
Sveinbjörg Sigurðardóttir,
Guðmundur Sigurðsson,
Karl F. Sigurðsson,
Kristín Þormar,
Andrea Þormar,
Ólafur Þormar,
Sveinbjörn Þormar,
barnabarnabörn.
Svala B. Jónsdóttir,
t
Minningarathöfn um eiginmann minn,
SIGURÐ MAGNÚSSON
frá Halsbæ,
Hellissandi,
fer fram frá Áskirkju, Reykjavík, miðvikudaginn 6. desember kl. 13.30.
Jarðsett verður frá Ingjaldshólskirkju, Hellissandi, laugardaginn
9. desember kl. 14.00. Sætaferðir frá BSÍ.
Guðrún Jónasdóttir
frá Halsbæ.
um á kirkjunni, tálgaði til dæmis
ásamt öðram velunnuram hennar
stjörnurnar í kirkjuhvelfingunni, úr
íslensku birki með vasahníf.
Mæðiveiki kom í fjárstofn Bárð-
dælinga um 1940. Gerði hún miklar
búsiíjar. Fjárskipti vora 1945-1946
og tókust þau vel. Veraleg skerðing
varð þó á fjárstofninum um tíma.
Það var þá sem Smjörsamlag Bárð-
dæla var stofnað. Starf þess fór
þannig fram að smjöri var safnað
saman á Bárðarstöðum af nokkrum
bæjum sunnan til í dalnum, þar sem
það var hnoðað og mótað í kg stk.
Ónnuðust systurnar pökkunina en
Þorsteinn smíðaði utan um það tré-
kassa og sá um flutninga og sölu.
Smjörið var að mestu selt á vegum
Kaupfélags Eyfírðinga. Smjörsam-
lagið starfaði fram um 1960, þegar
mjólkurflutningar komust á allt
árið.
Eins og áður hefur komið fram
bjuggu systkinin 5 saman á Bjarn-
arstöðum. Þau studdu foreldra sína
meðan þau bjuggu og tóku að fullu
við búinu þegar þrek þeirra þraut.
Vígdís dó 1953 og Jón 1961, hafði
þá verið alblindur heima í 15 ár.
Tvö fósturbörn tóku systkinin,
Þuríður og Þorstéin, 7 og 9 ára,
árið 1960: Guðmund Þór Ásmunds-
son nú ftr. á Akureyri, kvæntan
Berghildi Valdemarsdóttur og
Huldu Guðnýu Ásmundsdóttur, nú
húsmóður í Kópavogi, gifta Kristni
Baldurssyni. Mörg börn og ungling-
ar voru í sveit á Bjarnarstöðum,
sumir allt að 10 sumur, mynduðust
þar varanleg vináttutengsl eins og
glöggt mátti sjá við útför Þor-
steins. Systkinin stóðu fyrir búi á
Bjarnarstöðum til vorsins 1980 að
þangað fluttu hjónin Ólafur Ólafs-
son úr Reykjavík og Friðrika Sigur-
geirsdóttir frá Lundarbrekku, dóttir
Hjördísar fóstursystur þeirra. Gerð-
ust þau fljótt meðeigendur í búinu
og hafa nú eignast jörðina og búið
að miklu leyti. Þau hafa byggt sér
nýtt íbúðarhús. Rættust þar vonir
Þorsteins að tryggja áframhaldandi
búskap á Bjarnarstöðum.
Er um hægðist í búskapnum,
þegar aðrir tóku við honum að
hluta, leitaði hann sér annarra verk-
efna, til að svala athafnaþránni.
Vorið 1981 fór hann á útskurðar-
námskeið til Sigurðar Jakobssonar
frá Þórshöfn. Skar hann eftir það
út marga kassa úr tré, lakkaði þá ’
og gekk frá lömum og læsingum
af smekkvísi. Vorið 1987 byggði
hann gróðurhús, þar sem hann
ræktaði matjurtir þrjú síðustu árin,
sem hann hafði gaman af að rétta
fólki.
Hann lést að loknum vinnudegi
heima á Bjamarstöðum 21. október
sl. og var lagður til hinstu hvíldar
4,—nóvember í heimagrafreit, að
lokinni kveðjuathöfn í Lundar-
brekkukirkju.
í þessum hugleiðingum um Þor-
stein föðurbróður minn látinn, hefur
verið rakin saga uppbyggingar á
Bjarnarstöðum, sem er samtvinnuð
æviferli hans. Hann hafði for-
gönguna, honum fylgda systkinin
og fjölskyldan. Hefði samstaðan
ekki verið til staðar, hefði árangur-
inn ekki orðið sá sem hér hefur
verið rakið. Hann hafði gott lag á
því að fá menn til samstarfs, þótt
aldursmunur og uppeldis væri mik-
ill, er mér þar sérstaklega hugsað-
til Reykvíkingsins unga sem gekk
inn í búið hjá systkinunum, hve
gott samstarfíð var. „Steini" breýtt-
ist furðulítið þau 45 ár sem ég man
hann, alltaf sívinnandi, alltaf sartii
áhuginn fyrir öílu sem til umbóta
horfði, hvort senvþað var hér heitaa-
eða á öðram vettvangi.
Blessuð sé minning hans,
Egill Gústafsson .

Móðir mín, amma og langamma,
INGIBJÖRG ÁRNADÓTTIR,
Bræðraborgarstig 55,
Reykjavík,
verður jarðsungin frá Fossvogskapellu mánudaginn 4. desember
kl. 10.30.
Hrefna Jónsdóttir Thorsteinsson,
Jenny Einarsdóttir,
Ágúst Vernharður Einarsson,
Gunnar Ingi Einarsson,
Rannveig Einarsdóttir,
Ragnar Einarsson
og barnabarnabörn.

Innilegar þakkir til allra er sýndu samúð og vinarhug við andlát
og útför
SIGURJÓNS HALLSTEINSSONAR
frá Skorholti.
Ingvar Hallsteinsson,
Jón Sveinsson.
+ Lokað
Eiginmaður minn, faðir okkar og tengdafaðir,
ODDGEIR PÉTURSSON, Fyrirtæki okkar, Sigurplast hf., er lokað þriðjudag-
Grýtubakka 28, inn 5. desember vegna jarðarfarar
verður jarðsunginn frá Breiðholtskirkju þriðjudaginn 5. desember Knuds Kaaber, fyrrverandi framkvæmdastjóra.
kl. 13.30. Sigurplast.
Anna Árnadóttir, börn og tengdabörn.