Morgunblaðið - 31.12.1989, Page 32

32 B
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 31. DESEMBER 1989
Þetta er vafningsviður ...
HOGNI HREKKVISI
7-/«
y/MA 03OPA þáfí. SOPA?‘*
Á FÖRIMUM VEGI
Slys verða engu
að síður kl. 7.30
til 9 á morgnana
Köttur
í óskilum
essi högni hefur verið í óskil-
um að Víðigrund í fjórar vik-
ur. Hann er gulur með hvíta bringu
og er mjög gæfur. Upplýsingar í
síma 42599.
Ævisögur
skara
framúr
að var handagangur í öskjunni
síðustu dagana fyrir jól því þá
byijuðu bækurnar fyrst að seijast.
Menn voru órðnir áhyggjufullir um
að þessi jólavertíð myndi bregðast
vegna þess hve hreyfingin var lítil
framanaf og eins skilst mér að
sjaldan eða aldrei hafi komið út
eins margar bækur og fyrir þessi
jól. En þarna voru margar góðar
bækur innanum og sennilega minna
um lélegar bækur en oft áður.
Það tíðkast núorðið að tala illa
um ævisögur og gera lítið úr bók-
menntalegu gildi þeirra fyrirfram.
Það er auðvitað rétt að ævisögufor-
mið er dálítið misnotað, þ.e.a.s.
sumar ævisögur sem komið hafa
út undanfarin ár eru þannig að
greinilegt er að ekki hefur verið
lögð nægilega mikil vinna í þær.
En sé vel að verkinu staðið stendur
ævisagan ávalt fyrir sínu. Sé litið
aftur um nokkra áratugi eru það
einmitt ævisögurnar sem skara
framúr og hafa þær sumar hveijar
síst minna bókmenntalegt gildi en
skáldsögur.
Jóhannes
HÉR verður vel mannað um
áramótin en þá eru brunaslys
algengust. Meðhöndlun þeirra er
vandasöm og tímafrek. Sjúkling-
arnir þurfa mikinn stuðning og
uppörvun," sögðu Jórunn Sigur-
jónsdóttir, deildarstjóri á slysa-
og sjúkravakt Borgarspítalans,
og Sigrún Sigmarsdóttir, hjúkr-
unarfræðingur, er blaðamenn litu
við hjá þeim í vikunni.
Á slysa- og sjúkradeildinni vinna
um eitthundrað manns, ritarar,
starfsstúlkur, sjúkraliðar, hjúkruna-
rfræðingar og læknar. Þar af eru
um 30 hjúkrunarfræðingar. Þar er
lítil skurðstofa, gipsherbergi, tvær
svonefndar sárastofur, fimm skoð-
unarherbergi, tvær litlar stofur fyrir
sjúkravakt og eitt svonefnt bráða-
herbergi. Þar er gert að sárum veik-
asta og slasaðasta fólksins.
„Okkur finnst sem það hafi verið
rólegra hér í haust og vetur en áð-
ur,“ sögðu Jórunn og Sigrún. „Við
kunnum enga skýringu á því en
kannski er það vegna minni þenslu
í þjóðfélaginu. Svonefnd heimaslys
eru færri en í fyrra. Tíðin hefur
verið mun betri í vetur og kemur
það fram í mun minni gipsnotkun
en t.a.m. í fyrra. Það er áberandi
hvað við höfum þurft að panta lítið
af gipsi fyrir lagerinn í vetur,“ bættu
þær við.
Aðspurðar sögðu þær Jórunn og
Sigrún að slys yrðu engu að síður á
morgnana, frá 7.30 til 9. „Þá verða
oft mjög alvarleg slys í umferðinni.
Okkur virðist sem hjartatilfellum
fjölgi í desember, einkum um jól og
áramót þar sem þá er mikið álag á
Hjúkrunarfræðingarnir Pálína Ásgeirsdóttir (t.v.) og Sigrún Óskars-
dóttir huga að sárum á slysadeild Borgarspítaians.
Yíkveni skrifar
Hvað boðar nýárs blessuð sól“?
Þegar Víkveiji gamlaársdagsins
veltir þessari klassísku áramóta-
spumingu fyrir sér koma fyrst í hug-
ann sveitarstjómarkosningar, sem
fram eiga að fara 26. dag maímánað-
ar 1990. í úrslitum þeirra, hver sem
þau verða, liggur svarið við spuming-
unni - að minnsta kosti að hluta til.
Fái ríkisstjómarflokkamir skell í
þeim kosningum - skell sem um
munar - fylgja þingkosningar trú-
lega í kjölfarið. Þá verður hið nýja
ár mikið uppgjörsár almennings við
stjómvöld í landinu, tvennra kosninga
ár, sem haft getur mótandi og von-
andi heilladijúg áhrif á framvinduna
í þjóðarbúskapnum og samfélaginu.
Hér verður ekki gerð tilraun til
að spá í hið ókomna að þessu leyti.
Ymislegt má þó sjálfsagt ráða af
viðblasandi staðreyndum ársins sem
er að kveðja. Og það þarf ekki mikla
framsýni til að leiða líkur að því að
vinstri stjómir geti fallið vestan jám-
tjalds sem austan.
xxx
Hver kynslóð skrifar eigin kapít-
ula í mannkynssöguna. Rit-
föngin eru þekking, hugvit og
breytni, sem hún hefur tileinkað sér.
Kapítular kynslóðanna kunna að
sýnast mismerkir, eftir á skoðaðir.
Hvert ár sem við lifum er þó mið-
punktur tilverunnar meðan það varir.
Og hluti samfelldrar framvindu, þeg-
ar grannt er gáð.
Það getur reynzt erfitt að ráða í
rúnir hins liðna, eygja samhengi sög-
unnar, ekkert síður en að rýna í
framtíðina. Þetta á ekki sízt við um
þá sögu sem skráð er fremur til að
styðja einhveija kenningu, til dæmis
marxisma, en að þjóna sannleikan-
um. Þessvegna verður sagnfræði
gærdagsins stundum að hégilju í
dagsbrún komandi tíma. Trúlega
stenzt marxísk söguritun
A-Evrópuþjóða síðustu áratugi, svo
dæmi sé tekið, ekki gagnrýna endur-
skoðun - eða ljós veruleikans. Merg-
urinn málsins er að hyggja að reglu
Ara fróða, það er að fara ofan í
sauma á því sem kann að vera of-
sagt eða vansagt - og hafa það
heldur sem sannara reynist.
XXX
Yíverkji hyggur að árið sem er
að kveðja marki tímamót í sög-
unni, einkum í sögu A-Evrópu. Það
er að vísu alltof snemmt að slá því
föstu, hver framvindan verður austur
þar. Það getur enn slegið í baksegl
á siglingu þessara hijáðu þjóða til
almennra þegnréttinda, lýðræðis og
þingræðis. Þær hafa og mjög mis-
munandi sögulegt bakland að þessu
leyti, það er misfijóan jarðveg fyrir
lýðræðið að festa rætur í. Vonandi
gengur þeim þó allt í haginn og þær
eiga að geta gengið að stuðningi
vestrænna velferðarríkja vísum við
uppbyggingarstarf.
Það þjóðfélagskerfi, sem fyrir var,
er hrunið. Gjaldþrot sósíalismans
blasir hvarvetna við um þessi áramót
- að vísu með misalvarlegum hætti.
Og til þess eru vítin að varast þau.
Framtíðin ein sker hinsvegar úr um
það, hvem veg mál þróast og hve
langan tíma tekur að bæta fyrir þau
mistök sem vóru og eru innbyggð í
marx-lenínismann.
xxx
Mergurinn málsins hér heimafyrir
er, að dómi Víkveija, að búa
atvinnuvegunum rekstrarlegt um-
hverfi til að skila hagnaði, vaxa og
dafna, eða með öðrum orðum til að
tryggja atvinnuöryggi, auka þjóðar-
tekjur og bæta lífskjörin í landinu.
Það þarf og að skjóta fleiri stoðum
undir atvinnu og afkomu lands-
manna, m.a. með orkufrekum iðn-
aði. Samhliða þarf að bæta og
tryggja markaðsstöðu framleiðslu
okkar, ekki sízt í Evrópu. Afkoma
okkar og efnahagslegt sjálfstæði
byggist á traustum atvinnuvegum
og viðskiptakjörum við umheiminn.
Ef við kunnum fótum okkar forráð
að þessu leyti skráum við góðan
kapítula i íslandssöguna á komandi
árum og verðum okkar eigin gæfu
smiðir.