Morgunblaðið - 23.01.1990, Síða 15

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. JANÚAR 1990
15
Júlíus Sólnes
„Það urðu okkur því
mikil vonbrigði þegar
fjármálaráðherra sá
ástæðu til að hækka
verulega ýmis gjöld,
t.d. skráningargjald
nýrra hlutafélaga, upp
úr öllu valdi nú strax
eftir áramótin.“
burðunum í Austur-Evrópu. Þó
megum við ekki gleyma mikilvægi
- þeirra samninga, _sem nú fara í
hönd, fyrir okkur íslendinga. Hvað
verður um þetta litla þjóðfélag í
þessu stóra Evrópusamfélagi, sem
virðist vera hinum megin við hornið.
Eitt af því, sem menn greinir á
um, er hvort íslendingar geti sætt
sig við þá kröfu EB, að EFTA-ríkin
bindist fastari böndum innbyrðis en
verið hefur, til að hægt verði að
mynda hið sameiginlega evrópska
efnahagssvæði. Það kann að út-
heimta vissar yf irþjóðlegar stofnan-
ir, sem löndin verða að sætta sig
við, og þannig ef til vill gefa eftir
hluta af sjálfforræði sínu. Margir
áhrifamenn í íslenzkum stjórn-
málum hafa lýst því yfir, að slíkt
komi ekki til greina.
Borgaraflokkurinn hefur lýst
yfir stuðningi sínum við þessar
samningaviðræður og vill, að í þær
verði farið með opnum hug. Við
erum ekki svo hrædd við yfirþjóð-
legar stofnanir sem margir aðrir.
Til dæmis höfum við bent á, að það
er nauðsynlegt að geta skotið
ágreiningsmálum vegna alþjóðlegra
viðskiptasamninga til einhvers
dómstóls. Sem dæmi má nefna, að
styrkir Norðmanna til norskra
skipasmíðastöðva hljóta að bijóta í
bága við fríverzlunarsamning
EFTA-landanna. Þessi niðurgreidda
norska skipasmíði hefur átt dijúgan
þátt í því að leggja íslenzka málm-
og skipasmíðaiðnaðinn nánast í
rúst. Enginn ákærudómstóll er til
á vegum EFTA-landanna. Eina leið-
in, sem er fær, er að stefna norsku
ríkisstjórninni fyrir brot á fríverzl-
unarsamningnum fyrir norskum
dómstól. Ætli það væri vænleg leið
til árangurs?
Engu að síður eru ýmis varnaðar-
orð við hæfi. Við viljum undir eng-
um kringumstæðum loka okkur inni
á bak við tollmúra í einhveiju alls-
heijar Evrópuvirki, sem gæti komið
í veg fyrir frekari viðskipti okkar
við ríki Ameríku og Austurlönd.
Ef hætta er á slíku gæti það verið
alltjént eins hagstætt fyrir okkur
íslendinga að vera utan allra banda-
laga og notfæra okkur hina hag-
stæðu landfræðilegu legu okkar til
að stofna til viðskiptasambanda
þvers og kruss. Þá má ekki gleyma
þeirri einföldu staðreynd, að við
erum algert dvergríki í samanburði
við hin Evrópulöndin. Allt hjal um
það, að við getum gert einhveija
samninga um fijálsa verzlun, þar
sem íslenzkur iðnaður geti staðið
jafnfætis háþróuðum iðnaði Vest-
ur-Evrópulandanna í samkeppnis-
legu tilliti er fjarstæðukennt. Sam-
kvæmt skilgreiningu Brusselskrif-
finnanna hljótum við ávallt að telj-
ast til hinna vanþróuðu jaðarsvæða
Evrópu,þar sem er gert ráð fyrir,
að iðnaður njóti styrkja og ýmiskon-
ar aðstoðar Evrópubandalagsins.
Þess vegna er álitamál hvort við
hefðum ekki átt að krefjast þess,
þegar við inngönguna í EFTA, að
fá að hafa jöfnunargjald um alla
framtíð á allar innfluttar iðnaðar-
vörur til að halda uppi einhverri
samkeppnisstöðu fyrir hinn veik-
burða iðnað okkar.
Efiiahagsmál nútíðarinnar
Gömlu stjórnmálaflokkarnir og
fjölmiðlarnir á íslandi komast ekki
upp úr því hjólfari að ræða aðeins
efnahagsmál fortíðarinnar. Sí og æ
er verið að fjargviðrast út af hinum
og þessum mistökum, sem gerð
voru fyrir mörgum árum. Margir
stjórnmálamenn eyða öllum ræðum
sínum í það að rifja upp það, sem
þessi eða hinn flokkur gerði í 'ein-
hverri stjórn nítján hundruð og
súrkál, sem enginn man eftir nema
sagnfræðingar. Að vísu skal það
viðurkennt, að efnahagsvandamál
nútíðarinnar stafa af mistökum
fyrri ára svo ekki er alveg hægt
að horfa fram hjá því, sem áður
hefur gerzt. Enda er lausn vanda-
mála oft fólgin í því að læra af
mistökunum og forðast fyrri skyss-
ur._
í hnotskurn má segja, að efna-
hagsvandamál nútíðar séu tvíþætt.
í fyrsta lagi fiskast ver en fyrir
nokkrum_ árum. Minnkandi þors-
kafli á íslandsmiðum veldur eðli-
lega minnkandi þjóðartekjum. í
öðru lagi ætlast flestir til þess, að
hægt sé að halda uppi því lúxus-
þjóðfélagi, sem við höfum byggt
upp á undanförnum árum, eins og
ekkert hafi í skorizt. Helzt eigi að
lækka skatta, því enginn vill borga
þá, en samt séu ekki nægar fjárveit-
ingar til hinna mörgu mikilvægu
verkefna, sem ætlazt er til, að ríkið
standi undir. í raun mætti taka upp
þorskvísitölu og nota hana við fjár-
lagagerðina, þ.e. útgjaldahliðina.
Árið 1989 var heimilað að veiða
300 þúsund tonn af þorski. Árið
1990 er gert ráð fyrir aðeins 260
þúsund tonna þorskafla. Þannig
kæmi til greina að margfalda allar
útgjaldatölur fj árlagafrumvarpsins
1990 með stuðlinum 26/30 miðað
við útgjöld ársins 1989. í raun
þyrfti að lækka ríkisútgjöld um eina
10 milljarða króna á einu bretti ef
taka ætti tillit til minnkandi þorsk-
afla og annarra þátta. Fáir vilja
hækka skattana, enda flestir sam-
mála, að komið sé fram á yztu nöf
í þeim efnum. Hvað er þá til bragðs?
Hér er úr vöndu að ráða. Er þjóð-
in reiðubúin að fara í þann mikla
niðurskurð á ríkisútgjöldum, sem í
raun er óumflýjanlegur. Almenn-
ingur talar um, að allt of miklu sé
eytt í yfirstjórn landsins og erum
við borgaraflokksmenn sammála
því. Það skilar þó ekki miklum
árangri þótt við myndum t.d. fækka
alþingismönnum í u.þ.b. 30 og ráð-
herrum í 5-7, sem þó væri hæfilegt
fyrir svo litla þjóð, sem við erum.
Það myndi til samans spara ríkisút-
gjöld sem næmi 250-300 milljónum
króna. Betur má ef duga skal. Erum
við reiðubúin til að loka helmingn-
um af grunnskólum landsins.
Fækka framhaldsskólum verulega.
Afleggja allt valfrelsi í mehntakerf-
inu. Loka Háskólanum á Akureyri
og færa hjúkrunarfræði-, sjúkra-
liða- og kennaranám af háskólastigi
til fyrra náms. Loka um helmingn-
um af öllum heilsugæzlustöðvum
og sjúkrahúsum landsins og jafnvel
taka upp einfalt kerfi heimilislækn-
inga á nýjan leik. Hætta öllum
styrkjum til landbúnaðarins og láta
það lönd og leið hvort einhver
byggðarlög í dreifbýlinu leggi upp
laupana. Hver vill kasta fyrsta
steininum?
Ilöfundur er ráðherra Hagstofu
íslands.
mottu og TEPPA
20-50%
Gram
Teppi
afsláttur

FRJÐRIK BERTELSEN
Pn n 1 usWMM" A

TEPPAVERSLUN
FRIÐRIKS BiRTELSEN
FÁKAFEN 9 -SÍMI 686266
ÉT

Um áramótin lækkaöi allt lambakjöt um 8%
3
i Sparaöu og kauptu lambakjöt.
SAMSTARFSHOPUR
UM SÖLU LAMBAKJÖTS