Morgunblaðið - 22.09.1990, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. SEPTEMBER 1990
Stofnað kjararáð stundakennara:
Þegar leitað eftir viðræð-
um við Q ármálaráðuueytið
LAUNAMÁLARÁÐ BHMR hefur ákveðið að stofna kjararáð stunda-
kennara við Háskóla Islands í þeim tilgangi að aðildarfélög bandalags-
ins fái með því samningsumboð fyrir stundakennara, og jafnframt til
að gera kjarasamning fyrir þá í umboði félaganna ef þörf krefur. Að
sögn Páls Halldórssonar, formanns BHMR, verður strax leitað eftir
viðræðum við ráðuneytið um kjaramál stundakennara, en nokkur rösk-
un hefur orðið á kennslu við Háskóla íslands þar sem Félag íslenskra
náttúrufræðinga hefur skorað á félagsmenn að taka ekki að sér stunda-
kennslu á haustmisseri.
Ingi Helgason, fyrrum hóteleigandi á Fáskrúðsfirði, og kona hans,
Árný Arnþórsdóttir.
Nýir eigendur taka
við rekstri Hollywood
INGI Helgason, hóteleigandi á Fáskrúðsfirði, og kona hans, Árný
Arnþórsdóttir, hafa keypt veitinga- og skemmtistaðinn Hollywood í
Reykjavík af Ólafi Laufdal, sem átt hefur staðinn í meira en tíu ár.
Ólafur mun taka við Hótel
Snekkjunni á Fáskrúðsfirði sem
hluta af kaupverði Hollywood. Ingi
og Árriý hafa átt og rekið Hótel
Snekkjuna á Fáskrúðsfirði um ára-
tuga skeið, ásamt veitingasal og
grillstað.
Nýir eigendur hafa þegar tekið
við rekstri Hollywood. Staðurinn
verður lokaður í viku vegna lagfær-
inga. Formleg opnun staðarins, sem
verður rekinn áfram undir sama
nafni, Hollywood, verður svo föstu-
daginn 28. september nk.
Ingi Helgason og kona hans Árný
eru flutt til Reykjavíkur. Þau voru
með verslunarrekstur þar í fjögur
ár auk þess sem Ingi hefur einnig
rekið heildverslun um margra ára
skeið.
„Félögin munu nú sameina krafta
sína í þessu máli, en hingað til hefur
þetta verið mál einstakra félaga og
þá einkum og sér í lagi náttúrufræð-
inga. Þeir óskuðu eftir því að þetta
kjararáð yrði stofnað meðal annars
út af því að fjármálaráðuneytið hafði
borið því við að erfitt væri að semja
við eitt félag þar sem stundakennar-
ar kæmu úr mörgum félögum," sagði
Páll.
Hann sagði að grunnkrafa BHMR
væri sú að samningsréttur hinna ein-
stöku aðildarfélaga yrði viðurkennd-
ur, en nú giltu engir samningar fyr-
ir þá stundakennara, sem ekki væru
félagar í Félagi háskólakennara,
heldur tækju þeir laun samkvæmt
ákvörðun fjármálaráðuneytisins.
„Þetta teljum við að standist ekki lög
um kjarasamninga opinberra starfs-
manna, og þess vegna hefur stjórn
BHMR verið gefin heimild til að
undirbúa málshöfðun ef á því þarf
að halda.“
Nokkur röskun hefur orðið á
kennslu í Háskóla íslands vegna
þeirra tilmæla Félags íslenskra nátt-
úrufræðinga til féíagsmanna um að
þeir taki ekki að sér stundakennslu
nema fyrir hærri greiðslu. Hefur
kennsla í nokkrum námskeiðum ekki
hafist vegna þessa, og ýmis valnám-
skeið hafa verið felld niður, auk þess
sem námskeiði í sjávarútvegsbraut
Háskólans á Akureyri hefur verið
aflýst. Þá er einnig útlit fyrir að
ekki verði af kennslu í nokkrum nám-
skeiðum í Tækniskólanum, Sjó-
mannaskólanum og fleiri skólum af
þessum sökum nú á haustmisseri.
Félag háskólamenntaðra hjúkruna-
rfræðinga hefur jafnframt skorað á
félagsmenn sína að taka ekki að sér
stundakennslu á vormisseri, en ef
það nær fram að ganga mun það
valda gífurlegri röskun á námi nem-
enda við námsbraut í hjúkrunar-
fræði, en þar eru öll námskeið skyld-
unámskeið.
Hugmyndir um gjaldtöku af háskólastúdentum:
Margir myndu ekki hafa
ráð á að fara í háskólauám
- segir Sigmundur Guðbjarnason háskólarektor
SIGMUNDUR Guðbjarnason rektor Háskóla íslands segir að frum-
kvæði að því að taka upp skólagjöld eða kennslugjöld muni aldrei
koma frá Háskóla íslands. Ólafur Ragnar Grímsson Ijármálaráðherra
hefur sett fram hugmyndir um að lögð verði gjöld á stúdenta til að
greiða ýmis sérverkefni í æðri menntastofnunum.
„Tilgangurinn með þessum hug- þess kost að stunda nám á háskóla-
myndum er væntanlega sá að spara
fjárveitingar til Háskóla íslands og
bæta þær upp með þessum skóla-
gjöldum nemenda,“ sagði Sigmund-
ur í samtali við Morgunblaðið. „Ég
tel ekki líkur á að skóla- eða
kennslugjöld nemenda muni gagn-
ast Háskólanum þegar til lengri
tíma er litið. Ef þetta er hugsað í
spamaðarskyni, mun þetta eiga að
koma beint úr vasa nemenda
sjálfra. Það væri tilgangslítið að
spara þessar fjárveitingar við Há-
skólann til þess eins að bæta þeim
við Lánasjóð íslenzkra námsmanna
og færa þannig fé á milli vasa í
menntamálaráðuneytinu."
Sigmundur sagði að talsmenn
fjármálaráðuneytisins hefðu óform-
lega rætt við háskólayfirvöld um
þær hugmyndir fjármálaráðherra,
sem vitnað var' til í baksíðúfrétt
Morgunblaðsins síðastliðinn
fimmtudag. Þær hugmyndir hefðu
fengið bágar undirtektir af hálfu
Háskólans.
Vökublaðið, málgagn lýðræðis-
sinnaðra stúdenta í HÍ, segir að
verið sé að tala um skólagjöld allt
að 100.000 krónum. „Það hafa ekki
komið neinar ákveðnar hugmyndir
um upphæðir, en hitt er Ijóst að
þess yrði ekki langt að bíða að þær
yrðu af þessari stærðargráðu,"
sagði rektor.
Hann sagðist ekki hafa trú á að
um tímabundin gjöld til sérstakra
verkefna yrði að ræða, eins og fjár-
málaráðherra segir að ætlunin sé.
„Ég held að það sé ljóst að ef menn
ættu að fara að greiða kennslu-
gjöld, þá .væri það ekki afnumið
með skjótum hætti. Þetta myndi
að sjálfsögðu hafa veruleg áhrif á
þann fjölda nemenda, sem ættu
stigi. Ef ætlunin er að sækja fé í
vasa nemenda eða aðstandenda
þeirra er ljóst að margir munu ekki
hafa nein tök á að fara í slíkt nám,“
sagði hann. Hann sagðist telja ljóst
að jafnrétti til náms yrði skert ef
gjöld af þessu tagi yrðu tekin upp.
„Eins og staðan er í dag, reynist
mörgum nemendum erfitt að fjár-
magna nám sitt. Þetta væri veruleg
afturför, og þótt innheimta skóla-
gjalda sé tíðkuð í Bretlandi og
Bandaríkjunum, að minnsta kosti
gagnvart erlendum stúdentum, þá
eru óveruleg skólagjöld í mörgum
löndum Evrópu. Menn leysa ekki
efnahagsvandann með þessum
hætti,“ sagði háskólarektor.
Siguijón Þ. Árnason formaður Stúdentaráðs:
Skólagjöld myndu koll-
varpa menntakerfinu
SIGURJÓN Þ. Árnason, formaður Stúdentaráðs Háskóla íslands, seg-
ir að stúdentar séu alfarið á móti hugmyndum um að tekin verði gjöld
af nemendum til að greiða fyrir verkefni á vegum Háskólans, sem
ekki fáist íjárveitingar til. Sigurjón segir stúdenta fagna þeirri af-
stöðu Svavars Gestsspnar menntamálaráð herra að ekki verið tekin
upp skólagjöld við HÍ meðan hann sitji í ráðuneytinu.
„Ef þessar hugmyndir yrðu að Siguijón benti á að frá mennta-
veruleika væri búið að kollvarpa því málaráðuneytinu kæmu hugmyndir
menntakerfi, sem við búum við og
byggir á að allir eigi jafnan rétt til
náms, óháð fjárhag og búsetu,"
sagði Siguijón í samtali við Morgun-
blaðið. „Það að íjármálaráðherra
vill ekki nota orðið skólagjöld, heldur
„gjöld til sérstakra verkefna", er
marklaust, hér er einungis verið að
nota annað orð yfir sama hlutinn.
Það yrði að sjálfsögðu um það að
ræða að stúdentar þyrftu að greiða
þær íjárhæðir, sem á vantar frá
ríkinu, en eru Háskólanum nauðsyn-
legar, eigi hann að geta haldið uppi
starfsemi í samræmi við auknar
kröfur um menntun og aukinn fjölda
námsmanna. Ég hugsa áð þeir aðilar
sem tala um skólagjöld við Háskóla
Islands hafi ekki hugsað til enda
hvaða áhrif það hefði á þjóðfélagið
og menntun í landinu"
og kröfur um að Háskólinn tæki upp
Forstjóri Ríkisspítalanna:
Setja skal sérhæfð-
ustu læknisþjónust-
una undir einn hatt
DAVÍÐ Á. Gunnarsson, forstjóri Ríkisspítalanna, segist vera þeirrar
skoðunar að sameina beri sérhæfðasta hluta læknisfræðinnar á Lands-
spítala, Borgarspítala og Landakoti undir einn hatt. Hins vegar sé
hann ekki þeirrar skoðunar að sameina beri allan spítalarekstur undir
einn hatt. Öðrum þáttum, til dæmis almennu læknisþjónustunni á
spítölum, ætti síðan að dreifa á Iitla einkaspítala á borð við Landakot.
Hann sagðist ekki endilega telja það vera skynsamlega lausn að gera
Landakot að öldrunasjúkrahúsi.
ætti að taka almennu lækningarnar
á sjúkrahúsunum og dreifa þeim eins
og hægt væri á litla einkaspítala, til
dæmis eins og Landakot. Síðan ættu
menn að taka sig til og samreka á
einum stórum spítala sérhæfðu lækn-
isþjónustuna, sém væri svo þung og
flókin, að hún yrði ekki rekin á skyn-
saman eða hagkvæman hátt ef henni
yrði dreift á marga staði.
„Þetta verður að mínu mati ekki
gert nema menn taki sig til og sam-
eini Borgarspítala og Landsspítala.
Þessum sameiginlega spítala yrði
síðan valinn staður, annað hvoit á
lóð Landsspítalans eða Borgarspítal-
ans, og þar rekinn hátæknispítali
framtíðarinnar, sem tryggði að hér
á landi væri alltaf framboð af bestu
gæðalæknaþjónustu sem til er og
sérfræðingum sem væru í nægjan-
legri þjálfun til að veita þessa þjón-
ustu.“
Davíð Á. Gunnarsson sagðist einn-
ig vera þeirrar skoðunar að ekki
væri endilega best að breyta Landa-
koti í öldrunarsjúkrahús. Það gæti
verið afar skynsamlegt að reka
Landakot sem nokkurs konar einka-
spítala sem veitti almenna læknis-
þjónustu. Það væri fyrst og fremst
þunga sérhæfða þjónustan sem menn
yrðu að ná saman um.
„Ég held að ef gerð verði tilraun
til að skipta verkum milli þessara
tveggja spítala, eins og sumir hafa
lagt til, muni það valda annars vegar
lélegri þjónustu fyrir sjúklinga og
hins vegar átökum og togstreitu
milli spítalanna um á hvorum staðn-
um sá hluti þjónustunnar sem mönn-
um þyki mest spennandi lendi. Slíkt
myndi kalla á meiri átök milli starfs-
fólks heldur en ef menn kæmu sér
saman um að reka þessa sérhæfðu
þjónustu saman undir einum hatti,“
sagði Davíð Á. Gunnarsson.
„Það vitlausasta sem menn gera
er að rugla saman því sem skynsam-
legast er að gera á einni hendi og
því sem skynsamlegast er að leysa
með frjálsri samkeppni," sagði
Davíð. „Grundvallarsjónarmiðið er
að í starfsemi, sem hefur nægjanlegt
umfang, og þar sem bæði sá sem
neytir þjónustunnar og sá sem veitir
hana, hafa möguleika til að meta það
sem í boði er, að þar á að beita öllum
tiltækum ráðum við að koma á sam-
keppni. Þar sem hins vegar smæð
þjóðarinnar gerir það að verkum að
verkefnin eru það fá að til að halda
starfsfólki í æfingu þá er ekki hægt
að dreifa verkefnunum á margar
hendur og þar sem viðbúnaður í
tækjabúnaði er mikill þá á að hafa
hlutina á einni hendi.“
Lítil þjóð eins og íslendingar ætti
aftur á móti að taka sína heilsu-
gæslu og sérfræðiþjónustu utan
spítala og reyna að koma á eins
mikilli samkeppni og hægt væri. Þá
ýmislegt nýtt nám. „Þar má nefna
nám í hagnýtri fjölmiðlun, sem er
að hefjast og allir eru sammála um
að sé bráðnauðsynlegt. Það virðist
hins vegar ekki blása byrlega fyrir
fjárveitingum í það, heldur kemur
ríkið með hugmyndir um skóla-
gjöld," sagði hann.
Reyiit að stoppa í fjárlagagatið
- segir Birgir ísleifur Gunnarsson
Birgir Isleifur Gunnarsson, þingmaður Sjálfstæðisfiokksins og fyrr-
verandi menntamálaráðherra, segir að hugmyndir Ólafs Ragnar
Grímssonar fjármálaráðherra um kennslugjöld í skólum séu óyósar
og veri vott um að verið sé að hlaupa til í skyndingu að reyna að
stoppa upp í ljárlagagatið með öllum tiltækum ráðum.
„Mér finnst ekki koma til greina um ijármálaráðherra. „Lánasjóður
að taka upp almenn skólagjöld við íslenzkra námsmanna lánar fyrir
Háskóla Islands. Það er líka vand-
séð hvaða áhrif það hefði á afkomu
ríkissjóðs,“ sagði Birgir er Morgun-
blaðið innti hann álits á hugmynd-
skólagjöldum við erlenda háskóla.
LIN yrði auðvitað að taka upp lán
til greiðslu skólagjalda við Háskóla
íslands eins og til erlendra háskóla.
Það kallar á aukin framlög ríkis-
sjóðs til LIN. Þetta myndi engin
áhrif hafa á afkomu ríkissjóðs í
bráð.“
Birgir sagði að hitt væri annað
mál að hann væri sammála fjár-
málaráðherra um að ríkisstofnanir,
þar á meðal Háskóli íslands, fengju
aukið svigrúm tii að afla sértekna
til ákveðinna verkefna. „Það má
hins vegar ekki verða til að íþyngja
stúdentum í almennu námi,“ sagði
hann.