Morgunblaðið - 03.02.1991, Blaðsíða 8

■
8’ C
MORGUNBLAÐIÐ
MANNLÍF!
JI/IMAM niG/JÍJ'/UOflOM
SUNNUDAGUR 3. FEBRUAR 1991
4
UMHVERFISMÁL/SÆz/>*Vframlag einstaklinga máli?
MARGTSMÁTT
GERIR EITTSTÓRT
EFST á lista „New York Times“ árið 1990 yfir metsölubækur er bæklingur sem heitir: „50 ráðleggingar
r um hvað hver og einn getur gert jörðinni til góða.“ Þessi litla bók hefur líka verið gefin út í Bretlandi
og lagfærð með tilliti til aðstæðna þar í Iandi. Það er sú útgáfa sem höfð er til hliðsjónar í þessum pistli.
i „ Vinnuhópur í þágu jarðar" gæti verið lausleg þýðing á nafni útgefenda. í formála segir að hún sé tileink-
uð óbornum kynslóðum. Þar segir og að útgefendur hafi leitað ráða hjá ábyrgum aðilum um hin ýmsu
atriði eftir bestu vitund. Þeir ætli sér þó ekki þá dul að árangur af útgáfunni verði tvímælalaus og skjótur.
: Hún sé hins vegar gott veganesti fyrir þá sem vilja leggja fram sinn skerf til umhverfisvemdar á sinn
persónulega hátt.
Ifyrsta kaflanum er farið nokkrum
orðum um almennt ástand í um-
hverfismálum á hinum alþjóðlega
vettvangi. Nefnd eru gróðurhúsa-
áhrifm, loftmengun, eyðing ózon-
.lagsins, sagt er frá
dýrum og plöntum
í útrýmingarhættu,
mengun jarðvatns,
förgun hættulegs
úrgangs og eyð-
ingu sorps og súru
regni eru gerð skil.
Síðan er upp-
talning í 50 Iiðum
um nærtæk atriði, þau skýrð og lagð-
ar fram ábendingar um hvernig
mætti bregðast við. í þessum pistli
er ætlunin að nefna nokkur atriði
nánast af handahófí til fróðleiks, en
vonandi verður þess skammt að bíða
að bæklingur sem þessi verði gefinn
út á íslensku og þá heimfærður á
íslenskar aðstæður.
Bent er á að umhverfisvernd eigi
líka rétt á sér við eldhússtörfin.
Menn eru hvattir til að nota umhverf-
isvæn þvottaefni til dæmis en við
heimilisstörf komi margskonar atriði
til umhugsunar. Að vísu séu um-
hverfisvænar vörur ennþá dýrari en
hinar. Það muni hins vegar breytast
ef allur fjöldinn fer að velja þær í
ríkara mæli. Skjannahvítur pappír
er t.d. ekki umhverfisvænn og spurt
er hvort nokkur ástæða sé til að
kaffipokar úr pappír þurfi að vera
svona hvítir. (Já, góð spurning, hann
fer beint í kaffikönnuna og verður
undir eins brúnn!) Mælt er með að
menn taki aftur að nota gömlu góðu
borðtuskuna í staðinn fyrir pappírs-
þurrkur. Hvatt er til að menn taki
upp símann og kynni sér hver og
einn í sinni heimabyggð hvemig sé
háttað aðgerðum til umhverfisvemd-
ar á ýmsum sviðum. Hvaða stofnan-
ir séu fyrir hendi, hvar sé hægt að
fá upplýsingar um aðgerðir til að
lækka hitakostnað í húsum, hvert á
að snúa sér til að losna við flöskur
úr gleri eða plasti, dagblöð, rafhlöður
o.s.frv.
Ef þarf að mála híbýli, er mönnum
bent á að nota blýlausa málinngu
og þeir varaðir við að hella afgangs-
málningu niður í holræsi eða jarð-
veg. Bíldekk eru líka til umræðu og
umhirða þeirra. Talið er að endur-
nýta megi bíldekk að 35% en í Bret-
landi t.d. eru aðeins 14% endurnýtt.
Um hitun húsa: Hitakostnað má
spara með góðri einangrun. Mönnum
er ráðlagt að fylla þvottavélar áður
en þær eru settar í gang til að spara
vatn og rafmagn, láta gera við krana
sem leka, láta ekki renna vatn með-
an menn eru að bursta tennur eða
raka sig, þvo bílinn upp úr fötu með
kústi o.fl. Þetta em aðeins nokkur
sýnishom.
Hvaða bensín notarðu á bílinn?
er spurt. Blýlaust eða ...? Er freon í
ísskápnum? Notarðu úðabrúsa með
klórflúori? Eða slökkvitæki með hall-
oni? Láttu stilla ganginn í bílnum.
Með því geturðu sparað 9% af bens-
íni. Ekki þyngja bílinn að óþörfu með
þungu drasli.
Plastpokanotkunin mætti minnka.
Þeir pokar eyðast ekki í náttúmnni
en geta valdið miklum skaða. Veldu
umhverfisvæna poka úr pappír við
innkaupin. Þá má líka endumota.
Eða úr taui. Nú, eða gamla góða
netið! Notaðu tækifærið ef þú ferð í
gönguferð um fjömr og hreinsaðu
upp drasl í góðan poka. Það er
bara gaman.
Þá er minnt á þá staðreynd að 10%
af dýrategundum heims séu í útrým-
ingarhættu. Neytandinn getur haft
sín áhrif á það. Tökum t.d. fílabein
sem hefur verið eftirsótt vara fíla-
stofninum til mikils tjóns. Fyrir 10
ámm vom 1,5 milljónir fíla í Afríku
— núna em aðeins 750 þúsund. Fílar
verða ef til vill útdauð dýrategund
um aldamót. Ekki kaupa neitt úr fíla-
beini og heldur ekki úr skjaldböku-
skel! Hlébarðar og tígrisdýr em í
útrýmingarhættu vegna feldsins sem
notaður er í yfirhafnir, hatta og
ábreiður. Sama má segja um fleiri
dýr af katta-ætt. Er ekki betra að
Hvers vegna hefur Fiat Uno verið mest seldi bíllinn í Evrópu
ár eftir ár? Til að svara þeirri spurningu viljum við bjóða þér
að reynsluaka Uno hvenær sem hentar
þér best. Að fenginni reynslu segir
það meira en mörg orð.
Þessi brautryðjandi bíll sýnir svart á hvítu að lengi getur gott
batnað. Stór að innan - lítill að utan. Gott pláss fyrir alla. Ein-
falt að leggja í þröngt bflastæði.
Pað sem þú tekur kannski fyrst eftir, er hversu Fiat Uno
er þéttur og hljóðlátur. Hvinur og skrölt eru bannorð í hinum
nýja Uno.
Sterkari. Kraftmeiri.
grannur. Pægilegri.
En alltaf jafn eyðslu-
Stflhreinni. Betri búnaður
þetta, sem áður hefur að-
og innréttingar. Allt
eins þekkst í mun dýrari bflum. Núna í UNO.
Ryðvörn í heimsklassa. Allt stál í ytra byrði galvanhúðað
FIAT: UNO - 3 dyra, vél 1.000 cc., 45 hö., 4 gíra, bensíneyðsla 5,0 - 7,1 L7100 km., verð 595.000 kr.
UNO S - 3 dyra, vél 1.000 cc., 45 hö., 5 gíra, bensíneyðsla 4,6 - 6,1 L7100 km.', verð