Morgunblaðið - 10.03.1991, Side 18

villandi försendum, bæði hvað varð-
ar stöðu mála nú og kostnað við
skólabyggingar. Það er engum til
góðs að setja slíkar fullyrðingar
fram svo ilia grundaðar," segir
m.a. í umsögn Sambands íslenskra
sveitarfélaga.
Ennfremur vilja Samtök ís-
lenskra sveitarfélaga að fræðslu-
ráðin verði fyrst og fremst svæðis-
bundin samstarfsráð samtaka sveit-
arfélaga og tilnefning fulltrúa á
þeirra vegum. Mjög nauðsynlegt er
að tryggt verði samstarf fræðslu-
ráða og fræðsluskrifstofa og
fræðslustjóra. Aftur á móti sam-
ræmist það alls ekki hlutverki ráð-
anna að fræðslustjóri, sem er
starfsmaður og fulltrúi ríkisvalds-
ins, sé formaður fræðsluráðs.“
í 17. grein frumvarpsins kemur
fram að skólahverfi sé sú eining
sem stendur að einum grunnskóla
eða fleiri. Sveitarfélög geta samein-
ast um rekstur grunnskóla og
mynda þá eitt skólahverfi. Sveitar-
félag sem rekur tvo eða fleiri grunn-
skóla telst eitt skólahverfi séu íbúar
færri en 10 þúsund. Fjölmennari
sveitarfélögum skal skipta í skóia-
hverfi og annast viðkomandi svéit-
arstjóm þá skiptingu með samþykki
menntamálaráðuneytisins. Miða
skal við, að íbúar í hveiju skóla-
hverfi séu að jafnaði ekki fleiri en
15 þúsund. Sama sveitarfélag getur
átt aðild að fleiri en einu skóla-
hverfi ef börn og unglingar á skóla-
skyldualdri úr viðkomandi sveitar-
félagi eiga skólasókn til tveggja eða
fleiri skólahverfa. Um þetta segir
Samband íslenskra sveitarfélaga:
„Ákvæði um skiptingu sveitarfé-
laga í skólahverfi á að sjálfsögðu
að vera heimiidarákvæði og í valdi
sveitarstjóma. Ákvæðið á við fjögur
sveitarfélög. Vafasamt er gildi þess
að skipa tvær skólanefndir í Kópa-
vogi, Hafnarfirði og Akureyri. í
Reykjavík hlýtur fjöldi skólahverfa
og íbúafjöldi í þeim að vera ákveð-
inn af borgaryfirvöldum."
Skörp skil
Samkvæmt frumvarpinu er skól-
anefndum fyrst og fremst ætlað að
sjá „urrf mál sem lúta að húsnæði
og búnaði grunnskóla en innra starf
skólanna, nám og kennsla, sé eink-
um á verksviði fræðsiuskrifstofa“.
Að mati Sambands íslenskra sveit-
arfélaga orkar sú skarþa skipting,
sem hér er gerð, tvímælis og spurn-
ing er hvort ekki sé til góðs, að
kjömir fulltrúar íbúa sveitarfélaga
eigi meiri stjórnunaraðild að rekstri
skólanna en hér er gert ráð fyrir.
Sambandið telur eðlilegt að fella
beri niður ákvæði sem segir tii um
þann barnafjölda sem hveiju sveit:
arfélagi ber að senda í skóiann. í
staðinn verði miðað við fasteigna-
mat skattskyldra fasteigna í sveit-
arfélögunum.
„Ókeypis" skyldunám
Fimmtugasta grein fmmvarpsins
kveður á um að kennsla skuli veitt
ókeypis í öllum opinbemm grunn-
skólum. Námsgagnastjóm ákveður
hvaða námsgöng eru látin í té og
hvort þau eru afhent nemendum til
eignar eða afnota. Námsbækur og
önnur námsgögn sem skólar nota
skulu vera í samræmi við gildandi
lög og aðainámskrá. Vafamálum
um. hvort námsgögn uppfylli skil-
yrði laga og aðalnámskrár má
skjóta til sérstakrar nefndar sem
skipuð skal einum fulltrúa frá
Kennaraháskóla íslands, einum
fulltrúa frá Háskóla íslands og ein-
um fulltrúa frá Landssamtökum
foreldrafélaga. Ekki er heimilt að
krefja nemendur í skyldunámi um
greiðslu fyrir kennslu, námsgögn
og annað efni sem þeim er gert
skylt að nota samkvæmt lögum
þessum og ríki og sveitarfélög eiga
að leggja til. Menntamálaráðuneyt-
ið setur nánari reglur um fram-
kvæmd þessarar greinar. Um þessa
grein frumvarpsins segir Samband
sveitarfélaga: „Ákvæði 50. gr. um
skyldu ríkisins til að sjá nemendum
í skyldunámi fyrir ókeypis náms-
gögnum eru ekki nógu ítarleg, en
gert er ráð fyrir að ráðuneytið setji
nánari ákvæði í reglugerð. Tryggja
þarf að samtök sveitarfélaga verði
samráðsaðili að setningu slíkra
reglugerða þar sem þau eiga hér
verulegra hagsmuna að gæta.
Sérkennsla
Ákvörðun um sérkennslu er
breytt verulega frá núgildandi lög-
um, þar sem nú er sagt, að „megin-
stefnan skal vera sú, að kennslan
fari fram í heimaskólum". Samband
sveitarfélaga gerir ekki athuga-
semd við méginstefnuna sjálfa, en
vill að kveðið verði nánar á um
kostnaðarskiptingu vegna þessarar
kennslu og að samið verði um hana
við sveitarfélögin. Ekki er fallist á
að ráðuneytið færi með þessu ýms-
an kostnað frá sérskólum yfir til
almennu skólanna, þ.e. sveitarfé-
laganna, svo sem flutningskostnað,
kostnað af sérstakri umönnun, sér-
stökum útbúnaði, tækjum o.fl.
Skólasöfn
I frumvarpinu kemur fram að í
hveijum skóla skuli vera skólasafn.
Heimilt sé þó að sameina almenn-
ingsbókasafn og skólasafn ef það
rýrir ekki gildi safnsins fyrir skól-
ann, forstöðumenn beggjatelja slíkt
æskilegt og menntamálaráðuneytið
samþykki. Að skólasöfnum skal
þannig búið að því er varðar hús-
næði, bókakost, önnur námsgögn
og starfslið að þau geti gegnt því
hlutverki að vera eitt af meginhjálp-
artækjum í skólastarfinu. Nánari
ákvæði um skólasöfn, starfshætti,
starfslið og menntun þess setur
menntamálaráðuneytið í reglugerð.
Samband íslenskra sveitarfélaga
telur að sameining almenningsbók-
asafns og skólasafns hljóti að verða
ákveðin af sveitarstjórnum, sem
greiða allan stofn- og rekstrar-
kostnað beggja. Ekki sé minnst einu
orði á sveitarstjórn í greininni, held-
ur er aðeins gerð krafa um sam-
þykkt menntamálaráðuneytis, sem
engan kostnað greiðir. Þá telur
Samband ísienskra sveitarfélaga
ákvæði frumvarpsins um heilsu-
vernd allt of óljós og óhjákvæmilegt
sé að setja mun ákveðnari ákvæði
um stjórn, rekstur og kostnað við
heilsugæslu í grunnskólum en gert
er í frumvarpinu.
Þess skal að lokum getið að at-
hugasemdir voru gerðar við það í
stjórn Sambands íslenskra sveitar-
félaga að engum sveitarfélögum
eða skólanefndum utan Reykjavík-
ur var sent frumvarpið til umsagn-
ar. í Reykjavík var það aftur á
móti sent bæði til borgarráðs og
skólaskrifstofu.
Fræðsluráð
Flestir fræðslustjórar úti á lands-
byggðinni lýsa sig andvíga ákvæð-
um frumvarpsins um fræðsluráð,
bæði hvað varðar skipan þess og
verksvið — sér í lagi eftir breytta
verkaskiptingu ríkis og sveitarfé-
laga. Fræðsluráðin eiga, að þeirra
mati, að vera vettvangur fyrir sam-
starf og samráð sveitarfélaga um
skipulag fræðslumála í umdæminu
og fjalia á heildstæðan hátt um
framkvæmdir í skólamálum, skipu-
lag skólahverfa, sameiginlega þjón-
ustu og heildarstefnumörkun sveit-
arfélaga í þessum málaflokki. Því
sé eðlilegt að fræðsluráðin séu
starfrækt á vegum sveitarfélag-
anna og verði þannig samstarfsað-
ili fræðslustjóra með fullu sjálf-
stæði gagnvart honum, en hann
verði ekki settur í þá stöðu eins og '
frumvarpið gerir ráð fyrir að eiga
sem formaður að bera ábyrgð á
starfi nefndar sem vegna samsetn-
ingar er mjög undirorpin þeirri
hættu að lítið tillit sé tekið til vilja
hennar og samþykkta.
Jöfn aðstaða
Kennarasamband íslands telur
að margt horfi til framfara fyrir
skólastarf í landinu í frumvarpinu.
Þó sé enn langt í land að komið sé
til móts við þær kröfur sem gera
verður til skólastarfs í nútíma. þjóð-
félagi. KÍ vill að ríkissjóður standi
undir öllum kostnaði við grunnskóla
og framhaldsskóla í landinu til þess
að tryggja jafna aðstöðu allra til
náms, en augljóst er á því frum-
varpi, sem fyrir liggur nú, hversu
mikil áhrif breytingar á lögum um
verkaskiptingu ríkis og sveitarfé-
laga hafa á allt skólastarf, segir í
umsögn KÍ. Þá segir að komið hafi
í ljós að mörg sveitarfélög ættu í
erfiðleikum með að veita þá þjón-
ustu sem uppfyllir fyllstu kröfur
um skólastarf. „Sveitarfélögin eru
mjög misjafnlega sett hvað varðar
skólabyggingar og búnað skóla.
Jafnframt er skólahald tiltölulega
dýrast í mörgum fámennustu og
þar með fátækustu sveitarfélögun-
um vegna kostnaðar við skólaakst-
ur, heimavistir og mötuneyti. Þess-
um sveitarfélögum verður að
tryggja fjárveitingar til skólahalds
— að öðrum kosti er ljóst að stór
skref eru stigin aftur á bak í þróun
grunnskóla á íslandi."
ttSPHRISJÓOURIHH
í KEFLAVÍK
Tjarnargötu 12,230 Keflavík, Sími 92-16600, Fax 92-15899
arifötunum
Af því tilefni að Sparisjóðurinn
er fluttur í ný og glæsileg
húsakynni, að Tjarnargötu 12,
bjóðum við viðskiptavinum
okkar og öðrum Suðurnesja-
búum í kaffi og kökur á
morgun, mánudaginn 11. mars.
Við hvetjum alla til að
heimsækja okkur og skoða nýju 3
e
húsakynnin. §