Morgunblaðið - 25.08.1991, Blaðsíða 18

^QRGtiNg^iAgiÐ;iSiU.N^UlMCUK. (35:/Áj^ýS^)ftgfl jl
£ eru rnkkrn
fréttir í flótta-
maiwÉnúum?

SOMIR MINN HL SOLU
fSBSt odirt
texti og myndir: Jóhanna Krisíjónsdóttir
„EG ÆTLA að biðja þig að kaupa þennan son minn. Þú getur fengið hann ódýrt Maðurinn ýtti til
Wiín myndarlegum st.rák tíu-tólf ára gömlum. „Sjáðu hann er enn hraustur. Ég vil að hann læri og mér
þætti vænt um þú gæfir honum hollan mat. Ég á sex önnur börn og tvö yngstu eru veik. Við erum hætt að
fá lyf og matarskammtarnir eru að minnka. Við megum ekki vinna utan búðanna og við getum ekki séð
um börnin. Ég hef reynt að selja fleiri en það koma fáir í búðirnar
nema fólkið frá Hjálparstofnunum. Það vill ekki kaupa börnin okk-
ar. Blaðamenn sjást sjaldan og skrifa ekkert. Höfðinginn hlustar á
útvarp og það er aldrei neitt um okkur. Líst þér ekki á strákinn.
Svona strákur! Engan grenjugang, ef konan kaupir þig gefur hún
þér föt og mat og þú færð að ganga í skóla.“ Ég stamaði að ég
gæti ekki keypt son hans, það eina sem ég gæti væri að skrifa um
búðirnar. Mér hefði skilist á Irökum að A1 Tash búðirnar skammt
frá Ramadi i Vestur-írak væru til fyrirmyndar um aðbúnað. Það fór
mótmælakurr um fólksmergðina sem hafði umkringt mig svo lá við
að ég gæti varla hreyft mig. „Já, þá skaltu skoða þig um og síðan
segja okkur hvernig þér liði á svona stað.“
Ibrahim Hammadi, héraðsstjór-
inn í Ramadi, hafði sagt mér
hálftíma áður að í A1 Tash
byggju rösklega fjörutíu þús-
und manns. Hann sagði að
búðirnar hefðu verið settar á
stofn í íran-írak stríðinu. Fyrstu
flóttamennirnir komu fyrir ellefu
árum. Ibúarnir væru að meirihluta
íranskir Kúrdar. Hann sagði að þar
væri skínandi aðbúnaður, full-
komnar skolpleiðslur, rafmagn og
vatn eins og hver vildi. Þar væru
skólar handa öllum, sex læknar og
einn tannlæknir, öll lyf ókeypis.
Fjölskyldur fengju ákveðna fjár-
upphæð á tveggja mánaða fresti
og færi hún eftir stærð fjölskyld-
unnar og ætti að duga fyrir helstu
nauðsynjum.
Hammadi sagði að helmingur
þeirra sem væru í búðunum vildu
fara heim og íraska stjórnin væri
alltaf að bíða eftir að grænt Ijós
kæmi frá Teheran. Hann sagði að
flóttamennirnir mættu vinna laun-
aða vinnu utan búðanna. Hann
sagði að fulltrúar hjálparstofnana
færu í búðirnar öðru hveiju og blað-
amenn gætu farið hvenær sem
þeir vildu. Hann sagði að rafmagns
og vatnsskortur hefði verið eins og
annars staðar vegna Flóastríðsins
og skortur á lyfjum hefði gert vart
við sig en þetta væri nú allt að
komast í lag. „Þrátt fyrir alla okk-
ar erfiðleika veitum við um 1,5
milljónum íraskra dínara (4,5
milljónir dollara eða um 270 millj-
ónir ísl. króna) í búðirnar árlega.“
Þegar til búðanna kom var farið
að halla í hádegi, sólin brennandi,
hvasst svo moldrykið þyrlaðist upp.
Sægur af fólki kom þjótandi þegar
ég steig út úr bílnum. Hver keppt-
ist við að vekja athygli á sér og
sínu máli. Áður en ég vissi af hafði
ég borist með langt inn í búðirnar.
... dýr róta á ruslahaugunum.
Oð saur og sorp í ökkla og fnykur-
inn líkt og festist í vitunum. Ég
fann hann enn löngu eftir að ég
var komin aftur til Bagdad. Sjón-
varpsmennirnir frá íraska sjón-
varpinu tóku myndir og hinir blaða-
mennirnir ræddu við nokkra íbúa.
Svo settust þeir upp í sína bíla og
óku á brott eftir tuttugu mínútna
viðveru.
Þegar ég kom aftur að hliðinu
þremur klukkustundum seinna eftir
að hafa gengið um búðirnar þverar
og endilangar var Akmeð bílstjóri
frávita af ótta og Khalid ráðu-
neytismaður frávita af reiði. Þeir
höfðu látið leita að mér en fengu
sama svarið hvarvetna: „Jú, hún
var hérna áðan, svo fór hún þang-
að ...“ og bentu yfírleitt í þveröfuga
átt. Ég sá að eftirlitið er ekki eins
pottþétt og ég hafði haldið.
Enginn íbúanna kannaðist við
að þeir mættu stunda vinnu utan
búðanna. Þeir könnuðust heldur
ekki við að skolp og sorpmál væru
í þessu sallagóða horfi og um það
gat ég sannfærst sjálf með því að
horfa í kringum mig. Sama hvert
litið var, það var varla þverfótað
fyrir skít og drullu.
Ungur maður, Faras, gerðist
Börn og ...
Hamingjan? Hún er flaska af
drykkjarvatni.