Morgunblaðið - 05.01.1992, Blaðsíða 36

MORGUNBLAÐIÐ MINNINGAR SUNNUDAGUR 5. JANÚAR 1992
36
Jón Þorgilsson,
Hellu - Kveðjuorð
ingar þvert á lognmolluna, en minn-
ingin um góðan dreng sem var sam-
kvæmur sjálfum sér mun lifa og líða
áfram í anda fljótsins sem fer sínu
fam í takt við efni og ástæður, fljóts-
ins sem kemur færandi hendi með
aflið til arðsamari tíma hjá landi og
þjóð.
Arni Johnsen
Fæddur 31. mars 1931
Dáinn 29. desember 1991
Fljótið fer sínu fram í eðli náttúr-
unnar, fylgið sér, færandi afl, mót-
andi jarðveg, vatnið sem vökvar til
lífs á okkar Jörð. Það fór aldrei á
milli mála hver lífsskoðun Jóns Þorg-
ilssonar var, heilsteypt og ákveðin,
mótuð af reynslu tímans, laus við
byltingu og brothætt handtök. Jón
Þorgilsson var eins og fljótið í far-
vegi bergsins. Fljótið sem flæðir um
mela og sanda vill verða lausbeislað.
Fljótið sem meitlar bergið eftir fall-
þunga sínum býr yfir krafti og festu,
magni sem miðlar orku innan síns
svæðis. Þannig var Jón Þorgilsson.
Hann var mikill heimamaður í hönd
og hug og farvegur hans mótaðist
fyrst og fremsst af Rangárvallasýslu,
hag og þróun, þótt Jón Þorgilsson
væri á hinn bóginn víðsýnn maður
og vel lesinn til allra heimshluta þar
sem þjóðlíf átti sér stað.
Jón Þorgilsson var sérstæður fé-
lagsmálamaður, drifkraftur í sínu
héraði um áratuga skeið. Hann var
sækinn og fylginn sér, ósérhlífmn
kappsmaður og það var ekki hans
stíll að hika í afstöðu. Stundum trufl-
aði kappið samferðamenn hans sem
áttu undir högg að sækja, en þeir
virtu það því maðurinn var sam-
kvæmur sjálfum sér og bar hag heild-
arinnar fyrir brjósti. Jón Þorgilsson
var glettinn á góðum stundum og
snjall ræðumaður, en fyrst og fremst
var hann pólitískur skákmaður og á
þeirn vettvangi var hann stórmeist-
ari. Eg hygg að í hveiju verkefni sem
hann tók sér fyrir hendur hafi hann
kappkostað að hugsa leikina til enda
og verklag hans í sókn og vöm var
sérstakt og ekki hægt að kenna við
neinn nema Jón Þorgilsson. Uppruni
hans bjó yfir skapfestu, harðfylgi og
áræði, þvi þannig er ætt hans farið
og á þeim nótum vann hann verkin
sín. En þótt hann hefði ákveðnar
meiningar þá var svo augljóst að
honum þóttu leikfléttumar skemmti-
legastar, pólitísku og félagslegu leik-
fléttumar þar sem reyndi á hugsun
og skjót viðbrögð. Þá var Jón Þorgils-
son í essinu sínu.
Það er skarð fyrir skildi, skemmti-
legur félagsmálamaður er farinn
langt fyrir aldur fram. Guð gefi vin-
um og vandamönnum styrk í þeim
erfiðu vatnaskilum. Frá vini vorum
heyrast ekki lengur hvassar spurn-
Kveðja frá Lionsklúbbnum
Skyggni
I dag kveðjum við Skyggnisfélag-
ar gamlan félaga og vin, Jón Þorgils-
son fyrrverandi sveitarstjóra á Hellu.
Jón Þorgilsson gekk í Lionsklúbb-
inn Skyggni 27. október 1975. Við
sáum hann félagarnir fyrir okkur
sem foringja og frammámann til
okkar fremstu mála. Það er að segja,
til þeirra mála sem lionsklúbbar
hafa fremst á sinni stefnuskrá.
Þremur árum eftir að Jón gekk í
Lionsklúbbinn Skyggni var hann
kjörinn formaður. Þar áður og á
eftir gegndi hann flestum trúnaðar-
störfum í okkar félagsskap. Mér og
okkur félögunum verður ávallt í
fersku minni er lionsklúbburinn okk-
ar gekkst fyrir því að á Hellu var
haldið Dale Carnegie námskeið vet-
urinn 1978. Þetta námskeið var vít-
amínsprauta í félagslífið hér á svæð-
inu og Jón og Gerður voru okkur
öllum ti! uppörvunar í því sambandi
og ' námskeiðið varð okkur öllum
mikils virði og oft töluðum við Jón
um það síðar. Við Iærðum ótrúlega
margt sem við höfðum ekki leitt
hugann að áður, s.s. að tjá okkur í
viðurvist annarra og um leið að
bijóta þann múr sem flestum er svo
örðugur í mannlegum samskiptum.
Við minnumst Jóns Þorgilssonar
fyrst og fremst sem góðs félaga og
vinar í félagsskap okkar og þökkum
honum alla hans drenglund fyrr og
síðar. Hann var ávallt sú mikla
máttarstoð og bakhjarl sem við viss-
um af.
Sl. sunnudag var Jón Þorgilsson
burt kvaddur. Hann er ekki á meðal
okkar lengur. Við týnum tölunni, það
er lífsins lögmál og enginn getur
spymt við fótum.
Lionsklúbburinn Skyggnir þakkar
Jóni Þorgilssyni fyrir allt það sem
hann var félagsskap okkar, við sökn-
um hans svo sannarlega.
Við vottum Gerði Jónasdóttur,
börnum þeirra, tengdabörnum og
barnabörnum okkar innilegustu
samúð.
F.h. Lionsklúbbsins Skyggnis,
Hörður Valdimarsson.
Það er söknuður að hveijum
manni. Hver og einn er einstakur,
gefur lífinu gildi og geislar orku
og áhrifum til samferðamanna
sinna. Lífsins vefur er óræður,
spunninn úr lífsorku hvers og eins,
áhrifum og hugarþeli eins og það
birtist hveiju sinni.
Jón Þorgilsson var áberandi hvar
sem hann fór. Hann var baráttu-
maður fyrir þeim málum sem hann
tók að sér og vildi að þau hefðu
framgang án þess að tefjast úr
hófi. Hvar sem maður hitti Jón tók
hann upp þráðinn frá því síðast og
vildi vita um marga hluti, menn og
málefni, ekki aðeins til þess að
frétta af þeim heldur miklu frekar
til þess að ræða málin og velta
þeim fram og aftur. Fyrr en varir
var maður kominn í umræður og
útskýringar á hinum ólíklegustu
málum því Jón vildi að menn hefðu
skoðun. Þá var og stutt í gaman-
semina og ekki síður ef djarflega
var svarað og hann sjálfur inntur
álits. Það var gaman að hlæja með
Jóni og slíkar stundir lifa lengi og
hafa mikið gildi í minningunni. Það
tekur og tíma að átta sig á því að
slíkar stundir gefist ekki lengur.
Það þufti ekki að hafa langa
kurteisisformála að samtölum við
Jón eða leggja fram tímapantanir,
maður gekk bara inn og kom sér
að efninu, hvort heldur það var
smátt eða stórt. Hann tók því alltaf
vel að vera inntur álits og skildi
sína stöðu. Sá sem spurði mátti líka
vera viðbúinn því að fá álit hans
hreint ög klárt en ekki einhveija
moðsuðu, tilbúna af öðrum. Þess
vegna var gefandi að tala við Jón,
hann gat komið með nýjan flöt á
málum, bent á nýja fleti og víkkað
skilninginn. Hann tók líka rökum
til að víkka sinn sjónhring.
Það er gott að fá tækifæri til að
kynnast mönnum sem tilbúnir eru
að leggja sig alla fram í þeim verk-
efnum sem þeir taka að sér fyrir
sína heimabyggð og hvika ekki
heldur vinna af ósérhlífni — þannig
var Jón. Það var á þeim forsendum
og góðri yfirsýn hans um menn og
málefni sem eftir honum var sóst
til hinna fjölmörgu trúnaðarstarfa.
I minningu slíkra manna geta þeir
sem eftir koma sótt kraft og eftir-
breytni.
Aðstandendum sendum við hjón-
in innilegar samúðarkveðjur.
Sigurður Jónsson
Það var fyrir tæpum tuttugu og
þremur árum að fundum okkar Jóns
Þorgilssonar bar fyrsta saman. Ég
flutti hingað að Hellu 1969. Jón var
þá oddviti Rangárvallahrepps og
þess vegna þurfti ég töluverð sam-
skipti að hafa við hann. Þau kynni
voru frá upphafi með ágætum. Síð-
ar áttum við eftir að verða nánir
samstarfsmenn um árabil. Á þeim
tíma var Jón sveitarstjóri Rangár-
vallahrepps. Það duldist engum er
kynntist Jóni að þar fór sterkur
persónuleiki sem hafði ákveðnar
skoðanir á mönnum og málefnum.
Hann var mikill kappsmaður til
vinnu og tæki hann eitthvað að sér
var það í góðum höndum, enda fylgt
fast eftir. Jón var mikill áhugamað-
ur um lands- og sveitarstjómarmál
og helgaði hann þessum málum
starfskrafta sína að mestu. Það fór
ekki hjá því að þeir sem gefa sig
að félagsmálum verði á stundum
fyrir mótblæstri og ekki fór Jón
varhluta af því. Þá kom í Ijós hversu
mikinn pólitískan þroska hann hafði
til að bera því alltaf stóð hann sátt-
ur eftir á hveiju sem gekk.
Ég held að þeir sem kynntust
Jóni gleymi honum seint. Hann var
einn þeirra manna sem setti mark
sitt á samtíð sína. Ekki síst mark-
aði hann djúp spor í sögu Rangár-
vallahrepps. Á vettvangi sveitar-
stjómar vomm við samstarfsmenn
og fyrir það samstarf vil ég þakka.
Við fráfall Jóns er skarð fyrir skildi
og við sem eftir stöndum emm fá-
tækari en áður. Gerði og öðmm
aðstandendum sendi ég mínar
dýpstu samúðarkveðjur.
Páll G. Björnsson
Jón Þorgilsson, framkvæmda-
stjóri héraðsnefndar Rangárvalla-
sýslu, kom miklu í verk um dagana
og átti samskipti við marga. Vísast
minnast nú gamlir vinir samstarfs
við hann um áratugi að margvísleg-
um málum. Okkar kynni voru ekki
margra ára, en þau voru góð og
mér mikils virði. Harma ég skjótan
endi þeirrra.
Fyrir hönd Oddafélagsstjórnar
og annarra samstarfsmanna votta
ég fjölskyldu Jóns Þorgilssonar
samúð mína. Samheijar um eflingu
Oddastaðar syrgja góðan dreng og
máttarstólpa í nýbyijuðu hugsjóna-
starfi.
Oddafélagið, samtök áhuga-
manna um endurreisn fræðaseturs
að Odda á Rangárvöllum, var stofn-
að árið 1990. Mikill fengur var að
því að fá Jón Þorgilsson strax í
upphafi til liðs við hugmyndina að
stofnun Oddafélagsins og í stjórn
þess er ýtt var úr vör. Þótt sam-
fylgd hans’ verði því miður ekki
lengri, mun Oddafélagið búa lengi
að hollráðum hans og verkum.
Rík reynsla Jóns í félagsmálum
og þekking á málefnum Rangár-
þings og landsmálum komu ný-
stofnuðu félagi að góðum notum.
Síðri verður ekki minningin um at-
orku hans og örvandi áhuga á mót-
un félagsins. Er nú okkur hinum
vandi á höndum að halda á brattann
án hans. Löng leið ér framundan.
Eftirminnilegt var að spjalla við
Jón, þegar ég kom við á skrifstofu
hans á Heilu og tóm gafst báðum
stundarkorn. Fræddist ég þá um
forfeðraslóðir ömmu minnar í móð-
urætt. Aldimar skruppu saman og
taldi ég Jón fræna minn, þótt ömm-
ur okkar, nöfnur, hefðu einungis
verið fjórmenningar. Ræddum við
samningu Reynifellsættar sem unn-
ið er að, niðjatal Þorgils Þorgilsson-
ar og Guðrúnar Erlendsdóttur, en
þau bjuggu á Reynifelli á Rangár-
völlum síðari helming átjándu aldar.
Samheijar Jóns Þorgilssonar í
Oddafélaginu minnast að leiðarlok-
um ánægjulegra funda sem ýmist
voru haldnir á Hellu, Hvolsvelli eða
í Odda. Framtíðaráform voru rædd,
en að loknum fundum í Odda geng-
um við gjaman um staðinn. Nutum
við þá fræðslu Jóns, um kirkjuna,
gengna Rangæinga er hvíla í garð-
inum eða víðan fjallahring Suður-
lands er blasti við af Gamma-
brekku. Þannig samtvinnast í huga
mér það sem var, er og verður í
Odda á Rangárvöllum, nú er við
kveðjum Jón Þorgilsson. Blessuð sé
minning hans.
Þór Jakobsson
Sæunn Árnadóttir
Fædd 25. ágúst 1906
Dáin 28. desember 1991
Þegar lögð er til hinstu hvíldar
systir mín Sæunn Árnadóttir, þá vilja
sækja á hugann ýmsar minningar,
sem verða ljósar á kveðjustundinni.
Hún var fædd 25. ágúst 1906 og
ólst upp í foreldrahúsum til tvítugs.
Hún var snemma bráðþroska, vel
gefin til munns og handa. Eftir hana
em til fallegar útsaumaðar myndir.
Hún var mikilvirk til átaka, hraust
og jglaðleg í viðmóti.
Eg minnist hennar, í fyrstu
bemsku, þegar við vorum saman í
foreldrahúsum, hversu hún var
traust, samvinnugóð og -fús, hvar
sem hennar hlutur var. Ég minnist
hennar síðar þegar hún þroskuð kona
var á heimili mínu, eftir að ég hafði
stofnað mitt eigið heimili hér í
Reykjavík, hvar hún dvaldi um
nokkurt skeið meðan hún stundaði
saumanám hér í Reykjavík.
Sama djörfungin, sama traustið
og vinnugleðin, enda eftirsótt hvar
sem var. Hún réðst að loknu námi
til starfa á Klæðaverkstæði Valgeirs
Kristjánssonar klæðskerameistara
þar hún hafði áður numið karlmann-
afatasaum. Vann hún þar næstu árin
en fór þó þess á milli tíma og tíma
í fiskvinnu að vorinu og loks kaupa-
vinnu eitt sumar upp í Borgarfjörð.
Þar á skapabrún lá örlagavaldur
lífs hennar. Hún veikist, fær smit
af berklum og fer um haustið að
Vífilsstöðum þar sem hþn er um tíma
en nær sér furðufljótt og er komin
aftur á saumaverkstæðið hjá Val-
geiri síðla vetrar, þar sem hún vinn-
ur um nokkur ár. En þá ásóttu veik-
indin hana á ný, svo hún lenti aftur
á Vífiisstöðum, þá öllu verri en áður,
og lá þá mikið veik. En fyrir fádæma
hreysti og viljastyrk náði hún því að
vera útskrifuð þaðan á ný. Hún
ákvað þá að hætta vinnu við sauma-
skapinn og snúa sér að öðrum verk-
um, sem gætu verið henni hollari.
Hún er þá orðin 35 ára.
Á Syðri-Reykjum í Miðfírði voru
eldri hjón ásamt syni sínum, sem
mist hafði konu sína. Þar var mikil
þörf fyrir að fá aðstoð. Var nú ákveð-
ið að freista þess að vera þar til hjálp-
ar. En brátt fór svo, að gamal konan
varð meira lasburða og hlóðust þá
verkin meira á þá sem átti að vera
til hjálpar, uns öll ráðskonustörf voru
komin á hendur Sæunnar, enda hún
fús og ósérhlífin.
Eftir nokkurra ára veru þar, hvar
hún undi sér vel, gerði gamli sjúk-
dómurinn vart við sig að nýju. Enn
var lagst á Vífilsstaði og nú var allt
verra en áður. Sjúkdómurinn sótti
fastar á en fyrr, engin meðhöndlun
bar árangur, blástursaðferðin gaf
enga svörun. Urskurður læknis var
aðeins einn: „Það verður að höggva
burtu rif ef bati á að nást.“
Sæunn var send til Akureyrar á
sjúkrahús, þar sem hún var til með-
ferðar. Við höggningu þar voru tekin
þijú rif úr síðu hennar. Um sumarið
lá hún svo á Kristneshæli og náði á
ný undarlega fljótt góðum bata._____
Ég sem þessar línur skrifá minnist
samtals okkar, er ég heimsótti hana
þá um sumarið á Kristneshælið og
orðfærði við hana að taka sér góða
hvíld og létta störfum. Hún svaraði
„Ég get það ekki meðan gamli mað-
urinn lifir og þarf mín með,“ en hann
var þá örvasa, hafði misst konu sína.
Ég dreg þetta atriði fram til að sýna
þá göfgi, umhyggju, tryggð og fórn-
arlund, sem hún bjó yfir og átti í svo
ríkum mæli. Um haustið er hún svo
komin aftur heim í gamla bæinn á
Syðri-Reykjum og tekin við fyrri
störfum. Gamla manninn umvefur
hún sem áður nærfærnum höndum
meðan hann þarf þess notið. Og síð-
ar son hans Gunnar, sem hún eftir-
lét umhyggju sína og hefur annast
nú um nær hálfrar aldar skeið með
trausti og trúnaði. Gunnar lést á síð-
asta hausti eftir langvarandi
veikindi.
Ég hefi stiklað á stóru í lífssögu
mikilhæfrar konu, sem ekki bar á
torg eigin tár eða þjáningu, heldur
var hetja sem var veitul á það gull
er hún bar í bijósti öðrum til góðs
og farsældar, án tillits til eigin hlut-
skiptis eða afkomu, þótt stundum
væri hún fljót og snögg í tilsvari þá
var það aðeins skel þvi innra var hún
viðkvæm, tilfinninganæm, með heita
skajigerð.
Ég kveð svo þessa kæru systur
mína með þakklæti, fel hana kær-
leika Guðs, sem umlykur allt friði,
og græðir sár. Þjáning og tár hennar
felld í rás tímans geymast til ávöxt-
unar á hinum „gullna morgni þar
margir fá Meistarans úr hendi laun
sín há og smá“.
Blessuð sé minning hennar. Hún
hvíli í friði.
Arinbjörn Árnason
Langri lífsgöngu Sæunnar Árna-
dóttur er lokið. Hún var farin heilsu
og kröftum og því var hvíldin kær-
komin.
Sæunn átti lengst af við vanheilsu
að stríða, sem rekja má til þess er
hún fékk berkla og gekk síðan undir
mikla aðgerð, var „höggvin" eins og
sagt er.
Sæunn bjó á Syðri-Reykjum í Mið-
firði frá því ég man fyrst eftir. Hún
var bústýra hjá Gunnari Jónassyni,
prýðismanni sem þar bjó. í þeirra
skjóli var Jónas, faðir Gunnars, aldr-
aður maður sem var rúmliggjandi
síðustu árin sem hann lifði. Húsa-
kostur var slæmur, gamall torfbær
sem þau bjuggu í fram um 1970.
Sæunn var myndarleg húsmóðir og
góð heim að sækja. Eftirsóknarvert
þótti mér að heimsækja hana og þó
á brattann væri að sækja fyrir stutta
fætur að fara upp að Syðri-Reykjum
var ekki um það fengist. Gengið var
inn löng bæjargöng, þá var komið í
eldhús og var upphækkuð baðstofa
á aðra hönd og stofa á hina. í bað-
stofunni lá gamli maðurinn í drifhvít-
um rekkjuvoðum og bauðst til að
verma litlar hendur.
Sæunn var hlýleg kona og góður
nágranni. Hún var hlédræg og hafði
sig lítt í frammi. Ekki er hægt að
segja að lífið hafi leikið við hana en
hún kvartaði ekki. Það var aðdáunar-
vert hve hún gat haldið gamla bæn-
um hreinum og fínum og allt var
einstaklega gott og myndarlegt hjá
henni. Á sumrin voru ævinlega
krakkar í sveit á Syðri-Reykjum, þau
sömu ár eftir ár. Varla hefur þeim
líkað illa. Þegar Gunnar og Sæunn
fluttu í nýtt íbúðarhús á Laugar-
bakka hófst nýr kafli í lífi þeirra og
kannski sá besti.
Síðustu árin dvaldi Gunnar á
sjúkrahúsinu á Hvammstanga og lést
þar sl. haust. Sæunn dvaldi þar einn-
ig síðustu mánuðina en hugði alltaf
til heimferðar í húsið sitt. Fékk hún
nágranna til að fylgjast með stofu-
blómunum sínum og líta eftir húsinu.
Fyrir stuttu varð hún fyrir því að
lærbrotna illa og eftir það hallaði
fljótt undan. Hún lést á Borgarspíta-
lanum 28. desember sl. Hafi hún
þökk fyrir allt. Blessuð sé minning
hennar.
Ragnhildur Karlsdóttir