Morgunblaðið - 11.01.1992, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. JANÚAR 1992

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Arvakur h.f., Reykjavík
Flaraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1200 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 110 kr. eintakið.
Landbúnaðurinn o g
GATT
Viðskiptaráðherra svarar Landsbankanum vegna síldarlán
Bankastjórn taki ákvö
um lán til Rússa á eigin
Síldarsaltendur leggja áherslu á að viðskipti geti hafist
VIÐSKIPTARÁÐHERRA svaraði í gær erindi Landsbankans til ríkis-
stjórnarinar vegna fyrirhugaðrar lánveitingar bankans vegna kaupa
Rússa á saltsíld. I svarinu er ekki tekin bein afstaða til lánveitingarinn-
ar en sagt að bankastjórn Landsbankans hljóti að taka um hana ákvörð-
un á eigin ábyrgð. Jón Sigurðsson viðskiptaráðherra kynnti svar sitt
á ríkissljórnarfundi í gærmorgun og segir að um það hafi verið sam-
staða. Þorsteinn Pálsson sjávarútvegsráðherra segir að ríkisstjórnin
hafi ekki annað svar getað gefið. Ekki lá fyrir I gær hver viðbrögð
Landsbankans yrðu. Síldarsaltendur leggja áherslu á að viðskipti geti
hafist, þó ekki verði þau fyrir allri þeirri upphæð sem samningurinn
heimilar.
Llandbúnaður á íslandi get-
ur verið stoltur af bú-
vöruframleiðslu sinni. í mörg-
um tilfellum bera gæði ís-
lenzkra búvara af í saman-
burði við erlenda framleiðslu
og þeir eru fáir Islendingarnir,
sem kysu fremur erlent
lambakjöt eða grænmeti en
það íslenzka. Vöruþróun hefur
skilað miklum árangri undanf-
arin ár og má þar sérstaklega
benda á framleiðsluvörur
mjólkuriðnaðarins. íslenzkar
búvörur eru yfírleitt hollar og
lausar við þá mengun, sem
víða hrjáir erlendan landbúnað
vegna notkunar á hormónum
og hvers konar eitur- og gervi-
efnum.
Staða íslenzks landbúnaðar
er því sterk á heimamarkaði
og þess vegna komu stóryrði
forustumanna bænda um drög
að nýjum GATT-samhingi eins
og þruma úr heiðskíru lofti.
Þeir töluðu um hrun og eyð-
ingg heilla byggðarlaga, ef
heimilaður yrði tiltölulega lítill
innflutningur á búvörum, sem
keppt gætu um markaðinn við
þær íslenzku. Þetta er fráleit-
ur málatilbúnaður, því í drög-
unum er einungis opnað fyrir
innflutning á 3% af innan-
landsneyzlu hverrar vöruteg-
undar árið 1993 og aukningu
upp í 5% á árinu 1999. Reikn-
að hefur verið út, að möguleg-
ur innflutningur nemi aðeins
1% af íslenzkri búvörufram-
leiðslu og varla veldur það
auðn í sveitum landsins. Til
viðbótar kemur, að heimilt er
að leggja jöfnunargjald til
vemdar innlendri framleiðslu,
svonefnt tollaígildi, sem gerir
það að verkum, að verðsam-
keppni við íslenzkan landbún-
að verður tiltölulega lítil og
kemur til smám saman á sex
ára tímabili. Tími gefst því til
aðlögunar til að mæta verð-
samkeppninni.
íslendingar hafa verið aðil-
ar að GATT frá 1964 og notið
af því ómælds ávinnings fyrir
útflutningsvörur sínar. Drög-
in, sem nú liggja fyrir, taka
til meginhluta heimsverzlun-
arinnar og tryggja okkur toll-
frelsi og markaðsaðgang fyrir
allar okkar útflutningsvörur
og hvers konar þjónustu, einn-
ig landbúnaðarvörur. Fáar
þjóðir eru jafn háðar út- og
innflutningi og íslendingar og
það væri glapræði að stofna
GATT-samkomulaginu í
hættu.
Það á ekki einungis að líta
á ókosti alþjóðlegs viðskipta-
samstarfs fyrir innlenda fram-
leiðslu heldur þau miklu tæki-
færi sem slík alþjóðasamvinna
gefur íslendingum. Enginn
vafi leikur á, að fáist drögin
að nýju GATT-samkomulagi
staðfest af aðildarþjóðunum
108, þá munu íslenzkum land-
búnaði opnast möguleikar á
útflutningi, sem ekki eru fyrir
hendi nú, möguleikum, sem
kunna að gera meira en að
vega upp þá markaðshlutdeild
sem tapast á heimamarkaði.
Hann hefur upp á hágæðavör-
ur að bjóða og forystumenn
bændasáfntakanna eiga að
einbeita sér að því að auka
hagkvæmni í búvörufram-
leiðslunni og ná niður fram-
leiðslukostnaði í stað þess að
hrópa úlfur, úlfur í hvert sinn
sem einhverjar breytingar eru
fyrir dyrum. Hitt er annað
mál, að svo þarf að búa um
hnútana, að íslenzkur land-
búnaður, sem aðrar atvinnu-
greinar, búi við sömu starfs-
skilyrði og erlendir samkeppn-
isaðilar. Það er hlutverk ís-
lenzkra stjórnvalda að tryggja
það.
Það er rétt sem Halldór
Blöndal, landbúnaðarráð-
herra, sagði í umræðum. á
Alþingi á dögunum, að ís-
lenzkur landbúnaður hafi búið
við of mikla vernd síðustu ára-
tugina og lotið opinberri forsjá
í alltof ríkum mæli. Tímar ein-
angrunar í heimsviðskiptum
eru að líða undir lok og það
er íslenzkum landbúnaði mikil-
vægt, sem öllum öðrum at-
vinnugreinum, að búa sig und-
ir að nýta þau tækifæri sem
í þyí felast.
íslenzkir búvöruframleið-
endur þurfa ekki að vera
haldnir vanmetakennd vegna
samanburðar á framleiðslu
þeirra og erlendri framleiðslu.
Viðbrögð búvöruframleiðenda
einkennast því af of miklum
ótta, sem veldur því jafn-
framt, að þeir komast í varnar-
stöðu í umræðum hér heima
fyrir. Landbúnaðurinn verður
að aðlaga sig breyttum að-
stæðum eins og aðrar atvinnu-
greinar. Það hafa bændur gert
í ríkum mæli en þurfa að gera
í enn ríkari mæli. í þeim efnum
er hugarfarsbreyting gagn-
vart einhveijum innflutningi
eitt mikilvægasta framfara-
sporið.
Bankastjórn Landsbankans sendi
forsætisráðherra bréf um eða rétt
fyrir miðjan desember og óskaði eft-
ir að ríkisstjórnin tæki afstöðu til
fyrirhugaðrar lánveitingar Lands-
bankans vegna kaupa Rússa á salt-
síld. Vísaði bankinn m.a. til við-
skiptasamnings á milli landanna frá
5. desember. Síldarútvegsnefnd ósk-
aði eftir því við bankann að hann
hefði milligöngu um að rússneski
ríkisbankinn fengi 800 milljón króna
lán til að fjármagna síldarkaupin.
Ríkisstjórnin óskaði eftir umsögn
Hann átti að taka við stjórn stofn-
unarinnar frá áramótum. Ingólfur
sagði í samtali við Morgunblaðið að
hann hefði afþakkað stöðuna vegna
ágreinings um launakjör. Upplýs-
ingar sem honum hefðu verið veittar
um kjör þau sem starfinu fylgdu
hefðu ekki reynst réttar, auk þess
sem ekki þefði komið fram í viðræð-
Seðlabankans og fékk álit hans á
mánudag.
„I svarinu sem ég hef nú gefið
kemur fram að bankastjórn Lands-
bankans hljóti að taka ákvörðun á
eigin ábyrgð um lánveitinguna í ljósi
allra þeirra upplýsinga sem fyrir
liggja og á grundvelli laga og reglna
um starfsemi bankans. Það er líka
bent á það í svarbréfinu að það sé
ekki kveðið á um lánafyrirgreiðslu
af þessu tagi í viðskiptasamningi
Islands og Rússlands og tilvísun til
hans hljóti því að vera á misskilningi
um hans við stjórn stofnunarinnar
að fyrir dyrum stæði að skipa nefnd
til að kanna möguleika á sameiningu
Iðntæknistofnunar, Rannsóknar-
stofnunar byggingariðnaðarins og
Orkustofnunar.
Ingólfur hefur að nýju tekið við
starfi sínu hjá Ríkisspítölum.
byggð. En ég tel það afar mikilvægt
vegna mikilvægra og gagnkvæmra
viðskiptahagsmuna að það komist
sem fyrst á traust samband milli
rússneskra og íslenskra banka og
viðskiptaráðuneytið mun því beita
sér fyrir því að það hefjist sem allra
fyrst samningaviðræður um greiðs-
lusamning milli íslands og Rússlands
og um almenn bankasamskipti á
milli landanna," sagði Jón Sigurðs-
son viðskiptaráðherra í gær. Nánar
aðspurður um síðast nefnda átriðið
sagði viðskiptaráðherra að hann
muni beita sér fyrir því að slíkar
viðræður hefjist sem fyrst og hefði
hann falið sendiherra íslands í Rúss-
landi að hafa forgöngu um það.
„Það þarf að koma viðskiptasamn-
ingi á milli landanna til utanríkisvið-
skiptabanka íslands og kanna með
hvaða hætti tryggingar yrðu settar
fyrir láninu og hvort þess væri kost-
ur að jafna greiðslur fyrir inn- og
útflutning á milli landanna," sagði
viðskiptaráðherra.
Viðskiptaráðherra vildi ekki svara
spurningu um það hvernig hann
mæti áháettu bankans af umræddri
lánveitingu, sagði einungis að ríkis-
stjórnin væri búin að gefa bankanum
fullnaðarsvar. „Ég ítreka að það er
að sjálfsögðu úrlausnarefni bankans
en ekki ríkisstjórnarinnar að ákveða
hvort slík lánveiting sé fær. Gjaldeyr-
isviðskipti Rússlands og annarra
fyrrum Sovétlýðvelda eru í uppnámi
og ákaflega mikið rót á þeim málum
öllum, þótt að það sé alveg vafa-
laust að þegar fram líða stundir eru
þama mikilvægir markaðir og
traustir viðskiptavinir þegar það rót
hefur sest,“ sagði Jón.
Spurður um það hvort ekki yrði
óbein ríkisábyrgð á hugsanlegu láni
vegna þess að Landsbankinn er ríkis-
banki sagði viðskiptaráðherra: „Því
Skólabúðir á Ulfljótsvatni fyr-
ir grunnskóla Reykjavíkur
Selfossi.
OLLUM 7. bekkjum Grunnskóla
Reykjavíkur verður í vetur boðið
upp á tveggja daga dvöl í skóla-
búðum í skátaskálunum við Úlf-
Ijótsvatn. Tvær bekkjardeildir
verða á staðnum í einu með bekk-
jarkennurum. Búið er að skipu-
leggja dvöl á Ulfljótsvatni fyrir
rúmlega 60 bekkjardeildir á
tímabilinu janúar til maí. Reykja-
víkurborg greiðir allan kostnað
fyrir þátttakendur í skólabúðun-
um sem er samstarfsverkefni
borgarinnar, skólanna og skáta-
hreyfingarinnar í tengslum við
námsefnið Tilveruna.
veru og að gefa nemendum og
kennurum kost á að vinna saman
í starfi og leik utan við hið hefð-
bundna skólastarf, kynna nemend-
um gildi hollrar útivistar og efla
virðingu þeirra fyrir náttúrunni.
Markús Örn Antonsson borgar-
stjóri heimsótti fyrsta hópinn í
skólabúðunum á Úlfljótsvatni í
fylgd skólamálaráðs borgarinn-
ar.„Ég sá það strax á hópnum að
það hefur verið gaman hérna og
það hlýtur að vera spennandi að
vera saman á stað eins og þessum.
Af hálfu Reykjavíkurborgar er það
gleðiefni að samstarf hefur tekist
við skólana og skátana um þetta
efni,“ sagði Markús Örn borgar-
stjóri meðal annars þegar hann
ávarpaði nemendurna er þeir fengu
lokahressingu fyrir heimferðina.
Hann afhenti nemendunum viður-
kenningarskjöl frá skólabúðunum
fyrir dvölina. Krakkarnir þökkuðu
Fyrstu nemendurnir í skólabúð-
unum voru úr Foldaskóla og voru
þeir allir hinir ánægðustu með dvöl-
ina. „Við lærum náttúrufræði og
svo kynnumst við hvert öðru betur
en þegar við erum í skólanum,"
sagði ein stúlkan í hópnum.
Dagskráin í skólabúðunum tekur
yfir tvo daga. Komið er að Úlfljóts-
vatni klukkan tíu fyrri daginn og
þá fá allir hressingu og yfirlit yfír
•’dagskrána sem í vændum er. Síðan
tekur við fræðsla og leikir, bæði
úti og inni. Nemendur vinna í
smærri hópum eða allir saman. Að
kvöldi fyrri dags er kvöldvaka sem
nemendur undirbúa með kennurum.
Námsenfið Tilveran er á dagskrá
í eina kennslustund hvorn dag.
Seinni daginn er farin skoðunarferð
til Nesjavalla með tilheyrandi
fræðslu. Mikið er lagt upp úr úti-
Hressir krakkar úr Foldaskóla voru sammála um ágæti skólabúðanna
Afþakkaði forsljóra-
stöðu í Iðntæknistofnun
INGÓLFUR Þórisson, véla- og iðnaðarverkfræðingur og framkvæmda-
stjóri tæknisviðs Ríkisspítalanna, hefur afþakkað við iðnaðarráðherra
að taka skipun í stöðu forstjóra Iðntæknistofnunar.