Morgunblaðið - 11.01.1992, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. JANÚAR 1992
29
blaðsins mun almennt mun vera
talið meðal embættismanna í
GATT-viðræðunum, að þrátt fyrir
nýtt samkomulag, þá standi áfram
sú grein í gamla GATT-sáttmálan-
um, sem heimilar að beita megi
magntakmörkunum af ýmsum
ástæðum, og því ríkir lagaleg
óvissa um hvort sé rétthærra nýr
samningur eða sú grein.
Það mun þó vera túlkun utan-
ríkisráðuneytisins að gamla sam-
komulagið muni tapa gildi sínu
gagnvart þeim þjóðum, sem ekki
skrifa upp á hið nýja.
Reynist hins vegar gamla sam-
komulagið halda gildi, þá er mögu-
legt fyrir íslendinga að ákveða það
strax fyrsta gildisdag nýja samn-
ingsins að heimila ekki innflutning
á einhveijum tilteknum búvörum,
og það innflutningsbann stæði á
meðan engin kæra yrði lögð fram.
Éf hins vegar ríkisstjórn einhvers
útflutnjngslandanna kærði Islend-
inga vegna þessa, þá færi málið
fyrir sérstaka úrskurðarnefnd á
vegum GATT.
Innanlandsstuðningur skorinn
niður
Ætlast er til þess að aðildarlönd
skuldbindi sig til að skera niður
innanlandsstuðning við landbúnað.
Þó er gert ráð fyrir að undan-
þiggja megi niðurskurð átilteknum
stuðningi, sem kallað hefur verið
grænn flokkur, og ekki er talinn
hafa markaðstruflandi áhrif.
Lækka á framleiðslutengdan
innanlandsstuðning um 20% í jöfn-
um áföngum á tímabilinu 1993-99,
og er miðað við meðaltalsstuðning
eins og hann var árin 1986-88.
Þarna er um að ræða niðurgreiðsl-
ur, endurgreiðslur á virðisauka-
skatti og beinar greiðslur til
bænda, sem tengdar eru fram-
leiðslumagni. í græna flokknum
er þáttur er snýr að tekjustuðningi
til búvöruframleiðenda, sem ekki
má vera tengdur eða byggður á
framleiðslutegund eða framleiðslu-
magni á neinu ári eftir viðmiðunar-
ár, og ekki má skilyrða greiðsluna
framleiðslu.
Samkvæmt útreikningum
bændasamtakanna er meðaltal
niðurgreiðslna á árunum 1986-88
nálægt 1.600 milljónum króna að
nafnverði. I samningsdrögunum er
ekki reiknað með því að framreikna
þessar upphæðir miðað við verð-
bólgu, og ef þær ættu að lækka
um 20%, þá yrðu þær í lok
samningstímabilsins um 1.300
milljónir í stað 4,3 milljarða eins
og niðurgreiðslurnar eru nú.
Útflutningsbætur lækka
í samningsdrögunum er gert ráð
fyrir því að dregið verði úr stuðn-
ingi við útflutning í formi fjár-
framlaga og einnig með magntak-
mörkunum á samningstímanum.
Fjárframlög á að lækka um 36%
og það afurðamagn sem greitt er
með á_ að dragast saman um 24%.
Hvað ísland varðar, þá hafa stjórn-
völd ákveðið að hætta greiðslu
útflutningsbóta frá haustinu 1992.
Takmörkun á innflutningi
vegna dýra- og
plöntusjúkdóma
Varðandi dýra- og plöntuheil-
brigðisreglur er í samningsdrög-
unum gert ráð fyrir að aðildarlönd
samningsins verði að sanna á vís-
indalegum gi-unni hverra takmark-
anna sé þörf á þessu sviði. Þetta
mun þýða að margvíslegar land-
búnaðarafurðir, sem ekki hefur
verið leyft að flytja til íslands fram
að þessu með tilvísun í heilbrigðis-
reglur, standast ekki það próf, og
innflutningsbann til Islands með
tilvísun í heilbrigðisvarnir mun því
að öllum líkindum takmarkast
mjög af þessum sökum.
Samningstilboð fyrri
ríkisstjórnar
Grundvallarmunurinn á þeim
samningsdrögum er nú liggja fyrir
og tilboði síðustu ríkisstjórnar frá
haustinu 1990 felst í því, að samn-
ingsdrögin gera ráð fyrir að öllum
magntakmörkunum á innflutningi
verði rutt úr vegi, en tilboðið frá
1990 felur í sér aukið fijálsræði á
innflutningi á unnum mjólkur- og
kjötvörum, og að dregið yrði úr
magntakmörkunum í því sam-
bandi. I tilboði ríkisstjórnarinnar
var tekið fram að jafnframt væri
nauðsynlegt að viðhalda magntak-
mörkunum við innflutning á þess-
um afurðum sökum landfræðilegr-
ar legu íslands og öryggis í fæðu-
öflun. Innflutningshömlur hvað
varðandi lifandi dýr, nýmjólk og
hrátt kjöt, ferskt eða frosið, yrðu
að vera áfram í gildi af heilbrigð-
isástæðum, og var þar vitnað í
langtímaeinangrun landsins. .Þá
var í tilboðinu lagt til að sett yrði
breytilegt jöfnunargjald á þær af-
urðir sem auka á innflutningsfrelsi
með í þeim tilgangi að vega upp
muninn á innanlandsverði og
heimsmarkaðsverði á landbúnað-
arhráefnum. Þarna kemur fram
annar grundvallarmunur á tilboð-
inu og fyrirliggjandi samnings-
drögum, þar sem verðjöfnunar-
gjöldin yrðu breytileg þannig að á
hveijum tíma myndu þau jafna
mismuninn á heimaverði og heims-
markaðsverði, en sá verndartollur
sem nú er rætt um að leggja á
yrði hins vegar fastákveðinn. Síðan
er gert ráð fyrir að tollarnir lækki
um 36% að meðaltali í jöfnum
áföngum á árunum 1993-97, þó
þannig að fyrir enga vöru verði
lækkunin minni en 15%.
Sammngstilboð síð-
ustu ríkisstjórnar
* Island skuldbindur sig til að draga
úr innlendum stuðningi að raunvirði
allt að 25% og stigvaxandi í jöfnum
árlegum skrefum til ársins 1996,
og nota meðaltalsstuðningsgrun-
dvöll frá 1988 sem grundvöll fyrir
samdrættinum.
* Island er reiðubúið til þess að
gera innflutning fijálsari á unnum
mjólkur- og kjötvörum, og draga
þar úr magntakmörkunum. Hins
vegar er jafnframt nauðsynlegt að
viðhalda magntakmörkunum við
innflutning á þessum afurðum sök-
um landfræðilegrtar legu Islands
og öryggis í fæðuöflun.
* Innflutningshömlur hvað varðar
lifandi dýr, nýmjólk og hrátt kjöt,
ferskt eða frosið, verða að vera
áfram í gildi af heilbrigðisástæðum.
* ísland leggur til að sett verði
breytilegt jöfnunargjald á þær af-
urðir, sem auka á innfiutningsfrelsi
með, í þeim tilgangi að vega upp
muninn á innanlandsverði og heims-
markaðsverði á landbúnaðarhráefn-
um.
* Island er einnig reiðubúið til þess
að koma á fót tollaígildum fyrir til-
teknar landbúnaðarafurðir, sem
koma í stað heimaframleiddra land-
búnaðarafurða. Notast verður við
leiðréttingarstuðul, sem tekur mið
af gengissveiflum og breytingum á
heimsmarkaðsverðum. Hvað þessar
afurðir snertir er ísland reiðubúið
til þess að draga úr tollaígildum
allt að 30% til ársins 1996.
* ísland er reiðubúið til þess að
draga úr útflutningsbótum (beinum
greiðslum og skattaívilnunum í ís-
lenskum krónum) að raunvirði allt
að 65% fram til ársins 1996, stig-
vaxandi í jöfnum árlegum skr-efum.
Grundvöllur þessarar samdráttar-
skuldbindingar er árlegt meðaltal
1986-89. Eftir 1996 er Island reiðu-
búið til þess að halda áfram með
stigminnkandi stuðning við útflutn-
ing með það að markmiði að leggja
hann algerlega af.
Morgunblaðið/Rúnar Þór
Styðjum hvort annað
Mikil hálka er á götum Akureyrar og ekki gott að in er ekki betri er líka gott að hafa einhvern til að
komast leiðar sinnar þannig að fýsilegast er að fara styðja sig við, eins og þessir eldri borgarar sem voru
varlega, spenna jafnvel á sig mannbrodda. Þegar færð- á göngu í Engimýrinni í gær.
Eng-in verslun starfrækt á Kópaskeri:
Bónusverslun ein þeirra hug-
mynda sem við erum spennt fyrir
- segir Trausti Þorláksson atvinnu-
málafulltrúi Norður-Þingeyjarsýslu
ENGIN verslun er nú starfandi á Kópaskeri, ef frá er talinn sölu-
skáli þar sem hægt er að fá brýnustu nauðsynjavöru og er næsta
verslun í Asbyrgi um 35 kílómetra leið frá þorpinu. Samningur
Kaupfélags Þingeyinga á Húsavík um leigu verslunar þrotabús
Kaupfélags Norður-Þingeyinga rann út um áramót og var ekki
endurnýjaður. Atvinnumálafulltrúi sýslunnar vinnur að þessu
máli og sagði hann ýmsar þreifingar í gangi, rætt hefði verið við
ýmsa aðila en verið væri að leita að hagkvæmri lausn er gengi
til frambúðar og hefði m.a. komið fram hugmynd um bónusversl-
un á staðnum.
Kaupfélag Þingeyinga á Húsa-
vík tók rekstur verslunarinnar á
staðnum á leigu í september árið
1989 og eftir gjaldþrot KNÞ var
verslunin leigð af þrotabúinu og
Sigurður J. Sigurðsson forseti
bæjarstjórnar sagði að áður hefði
verið miðað við fasteignamat á Ak-
• •
Oxarfjarðarhreppur:
Hvar verður
þorri blótaður?
ÍBÚAR Öxarfjarðarhrepps vinna
nú að undirbúningi hins árlega
þorrablóts síns, en eftir að hrepp-
arnir tveir, gamli Öxarfjarðar-
hreppur og Presthólahreppur
voru sameinaðir þurfa þeir að
finna blótinu nýjan samkomustað.
Áður hittust sveitungarnir í Öxar-
fjarðarheppi sem var, á þorrablóti í
Lundi í Öxarfirði, en Kópaskersbú-
ar, sem tilheyrðu Presthólahreppi
blótuðu þorra í matsal sláturhússins
á staðnum.
Ingunn St. Svavarsdóttir sveitar-
stjóri Öxarfjarðarhrepps sagði að
upp hefði komið hugmynd um að
útbúa samkomusal á efri hæð kaup-
félagshússins, en þar væri möguleiki
á að gera huggulegan sal með fal-
legu útsýni.
gilti samningurinn til ársloka. árið
1991. Ragnar Jóhann Jónsson full-
trúi KÞ á Húsavík sagði að ákveð-
ið hefði verið að endurnýja ekki
samninginn og því lagðist verslun-
ureyri, en nú væri miðað við afskrif-
að endurstofnsverð fært til verð-
grunns fasteigna í Reykjavík líkt og
gert er með fasteignamat.
„Þetta hefði leitt til hækkunar ef
við hefðum haldið óbreyttri pró-
sentu, en við fórum þá leið að lækka
prósentutöluna úr 0,18 í 0,15. Síðan
liggur fyrir tillaga um að lækka
aukavatnsgjöld niður í 10 krónur
fyrir rúmmetrann, en það er um
þriðjungs lækkun frá því sem var og
í kjölfarið teljum við okkur vera með
fyllilega samkeppnishæft verð á
vatni til atvinnustarfsemi," sagði
Sigurður.
areksturinn niður um áramótin.
Ragnar Jóhann sagði að
verslunin hefði verið rekin með
tveggja milljóna króna tapi á árin«c_
1990 og á síðasta ári hefði tapið
verið um 1,5 milljónir króna. Þó
hefði verið gripið til aðgerða, m.a.
var pakkhúsi lokað og dregið úr
afgreiðslutíma. Reksturinn hefði '
verið auglýstur, nokkrar fyrir-
spurnir borist en engin tilboð bo-
rist. Ein af þeim hugmyndum sem
fram hafa komið á Kópaskeri er
hvort unnt væri að koma á fót
bónusverslun á staðnum og hefur
sá möguleiki m.a. verið ræddur
við þá sem standa að Bónusbúðun-
um í Reykjavík. „Það er ýmsar
þreifingar í gangi, við ætlum að
skoða þetta mál vel og flana ekki
að neinu. Við verðum að finna.
lausn sem varir til frambúðar,' *
þannig að allt fari ekki í sama
farið aftur,“ sagði Trausti Þorláks-
son atvinnufulltrúi í Norður-Þing-
eyjarsýslu. Hann sagði að heima-
menn hefðu átt í viðræðum við
bæði þá sem standa að bónusversl-
unum í Reykjavík og einnig við
aðra. „Þetta er ein þeirra leiða sem
við erum spennt fyrir.“
Tveir eldri borgarar á Kópa-
skeri hafa tekið að sér að afgreiða
mjólk til íbúanna tvo tíma í senn
tvisvar í viku, en brauð, pakka-
og niðursuðuvörur er hægt að
nálgast í söluskálanum, en næsta
verslun er í Ásbyrgi, sem reyndar
er með takmarkaðan afgreiðslu^
tíma. Þá er verslun á Húsavík og
sumir fara til Akureyrar til að
versla.
„Við erum að leita leiða til að
vinna okkur út úr þessum vanda,
sem að okkur steðjar, líkt og við
höfum gert áður,“ sagði Ingunn
St. Svavarsdóttir sveitarstjóri Öx-
arfjarðarhrepps.
Tannlæknir
Hef hafið störf við almennar tannlækningar
á tannlæknastofu Þórarins Sigurðssonar,
Glerárgötu 34, Akureyri.
Tímapantanir í síma 24230.
Úlfar Guðmundsson,
tannlæknir.
Gjaldskrá vatnsgjalda endurskoðuð:
Aukavatnsgjöld verða
lækkuð um þriðjung-
VEITUSTJÓRN hefur endurskoðað gjaldskrá vatnsgjalda í kjölfar
breytinga á lögum um vatnsveitur sem samþykkt voru í lok desember
og hefur bæjarráð samþykkt tillögur að endurskoðaðri gjaldskrá, en
hún kemur til afgreiðslu í bæjarstjórn á næsta fundi, sem er 21. jan-
úar næstkomandi.